Lời giới thiệu
Để thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế toàn cầu, Việt Nam cần những con người có đức, có tài, năng động và sáng tạo Nhiệm vụ quan trọng của nền giáo dục Việt Nam là đào tạo những thế hệ mới nắm vững khoa học công nghệ, có khả năng phản biện và chủ động thể hiện quan điểm trước các vấn đề xã hội Trong quá trình dạy học, các môn học cần rèn luyện kỹ năng tranh luận và đánh giá, kết hợp giữa lý thuyết và thực hành Khả năng phản biện sẽ giúp học sinh phát huy tính sáng tạo, độc lập và kỹ năng làm việc nhóm.
Lịch sử là môn học quan trọng giúp học sinh phát triển năng lực nhận thức và tư duy phản biện Nó cung cấp cái nhìn sâu sắc về cuộc sống trong quá khứ thông qua các nguồn tư liệu phong phú và đa dạng Học lịch sử không chỉ giúp hiểu rõ những sự kiện đã xảy ra mà còn là nền tảng để rút ra bài học kinh nghiệm, từ đó giải quyết các tình huống trong cuộc sống Qua đó, học sinh có thể dự đoán các vấn đề tương lai và phấn đấu xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
Học sinh THPT ở nông thôn có tiềm năng lớn trong việc phản biện khi học lịch sử, nhưng khả năng này vẫn chưa được khai thác hiệu quả Nhiều em muốn thể hiện quan điểm cá nhân hoặc đã từng tham gia tranh luận, nhưng chưa nhận được sự hỗ trợ từ giáo viên và sự đồng tình từ bạn bè trong lớp.
Nâng cao khả năng phản biện và tính tích cực của học sinh là yếu tố quan trọng để cải thiện chất lượng dạy và học Hiện nay, các trường THPT ở nông thôn đang nỗ lực đổi mới phương pháp giáo dục nhằm phát huy tính chủ động và hình thành năng lực phản biện cho học sinh Tuy nhiên, thực tế tại trường THPT Phạm Công Bình cho thấy học sinh vẫn còn yếu trong kỹ năng phản biện và thiếu sự chủ động tư duy, dẫn đến việc học vẫn mang tính thụ động và một chiều.
Xu hướng giáo dục tiến bộ trên thế giới hiện nay là xây dựng một nền giáo dục thực sự dân chủ, trong đó khả năng phản biện của học sinh được coi là yếu tố quan trọng Việc khuyến khích học sinh tham gia phản biện trong quá trình dạy học không chỉ tạo ra những giờ học dân chủ mà còn góp phần vào việc hình thành một nền giáo dục tiến bộ Phát huy khả năng này sẽ giúp xây dựng môi trường học tập tích cực và sáng tạo hơn.
Thực hiện chủ trương của Bộ Giáo dục và Đào tạo về đổi mới phương pháp dạy học, giáo viên cần hình thành năng lực và phẩm chất cho học sinh thay vì chỉ truyền đạt tri thức thụ động Với mong muốn "hiện đại hóa" giờ học lịch sử, tôi chọn đề tài về các phương pháp phát triển tư duy phản biện cho học sinh trong dạy học chủ đề khuynh hướng dân chủ tư sản trong phong trào cách mạng Việt Nam từ đầu thế kỷ XX đến năm 1930, nhằm tạo cơ hội cho học sinh thể hiện bản thân, rèn luyện kỹ năng thuyết trình, tranh luận và tự tin bảo vệ chính kiến dựa trên tài liệu khoa học.
Tên sáng kiến
Phát triển tư duy phản biện của học sinh trong dạy học chủ đề "Khuynh hướng dân chủ tư sản trong phong trào cách mạng Việt Nam từ đầu thế kỷ XX đến năm 1930" là một nhiệm vụ quan trọng Các phương pháp như thảo luận nhóm, phân tích tài liệu lịch sử, và đặt câu hỏi mở sẽ giúp học sinh nâng cao khả năng tư duy độc lập và phản biện Việc khuyến khích học sinh so sánh các tư tưởng và phong trào khác nhau sẽ làm phong phú thêm hiểu biết của họ về bối cảnh lịch sử Hơn nữa, sử dụng các tình huống thực tiễn trong giảng dạy sẽ giúp học sinh liên hệ kiến thức với thực tế, từ đó phát triển kỹ năng tư duy phản biện một cách hiệu quả.
Tác giả sáng kiến
- Họ và tên: PHẠM THỊ KIM DUNG
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường THPT Phạm Công Bình – Nguyệt Đức – Yên Lạc – Vĩnh Phúc.
- Số điện thoại: 0973823132 Email: phamdunghdk1986@gmail.com
Lĩnh vực áp dụng sáng kiến
- Kiến thức lịch sử Việt Nam đầu thế kỉ XX thuộc các bài 22,23 của lịch sử
11 ban cơ bản; một phần kiến thức thuộc các bài 12,13 trong lịch sử 12 ban cơ bản. Sáng kiến này được áp dụng cho học sinh lớp 12.
Sáng kiến nhằm cải thiện tình trạng yếu kém trong tư duy phản biện của học sinh THPT ở nông thôn, đặc biệt tại trường THPT Phạm Công Bình, góp phần phát triển kỹ năng mềm cho các em Qua đó, tạo điều kiện cho học sinh chủ động rèn luyện và chuẩn bị tốt hơn cho tương lai sau khi ra trường.
Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử
- Ngày áp dụng lần đầu: 6/11/2019, thực hiện tại lớp 12D1.
