Quản trị rủi ro môi trường vi mô đối với ngành du lịch Quản trị rủi ro môi trường vi mô đối với ngành du lịch Quản trị rủi ro môi trường vi mô đối với ngành du lịch Quản trị rủi ro môi trường vi mô đối với ngành du lịch Quản trị rủi ro môi trường vi mô đối với ngành du lịch
CƠ SỞ LÝ THUYẾT
Tổng quan về rủi ro
Trong cuộc sống, chúng ta thường gặp phải những tình huống bất ngờ mà không thể lường trước được kết quả tốt xấu Dù đã chuẩn bị kỹ lưỡng cho một kế hoạch, nhưng khi thực hiện, kết quả có thể không như mong đợi Chẳng hạn, việc quên học bài có thể dẫn đến việc bị giáo viên cho làm bài kiểm tra Những tình huống không như ý này được gọi là rủi ro.
Cho đến nay, chưa có một định nghĩa thống nhất nào về rủi ro do sự khác biệt trong quan điểm giữa các trường phái và cá nhân Mặc dù có nhiều định nghĩa đa dạng, nhưng có thể phân loại rủi ro thành hai trường phái chính: trường phái cổ điển, thường nhìn nhận rủi ro theo cách tiêu cực, và trường phái trung hòa, tiếp cận rủi ro một cách khách quan hơn.
Hình 1.1: Minh họa rủi ro
Theo trường phái cổ điển (tiêu cực)
Rủi ro là sự không may, sự tổn thất, mất mát, nguy hiểm, là kết quả không mong đợi
Rủi ro, theo Từ điển tiếng Việt, được định nghĩa là điều không lành, không tốt và bất ngờ xảy đến Trong các từ điển tiếng Anh, rủi ro được mô tả là khả năng gặp nguy hiểm, đau đớn hoặc thiệt hại; nó cũng được hiểu là sự bất trắc dẫn đến mất mát, hư hại Tóm lại, rủi ro là yếu tố liên quan đến nguy hiểm, khó khăn và sự không chắc chắn.
Trong lĩnh vực kinh doanh, rủi ro được định nghĩa là tổn thất về tài sản hoặc sự suy giảm lợi nhuận thực tế so với dự kiến Nó cũng bao gồm những bất trắc không mong muốn xảy ra trong quá trình sản xuất và kinh doanh, có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp.
Rủi ro, theo quan điểm truyền thống, được hiểu là những thiệt hại, mất mát, và nguy hiểm có thể xảy ra đối với con người, tổ chức và xã hội Trong bối cảnh xã hội phát triển, con người phải đối mặt với nhiều rủi ro tiềm ẩn ngày càng phức tạp và đa dạng Do đó, việc quan tâm và tìm kiếm các biện pháp hạn chế rủi ro trở nên ngày càng cần thiết.
Theo trường phái trung hòa
Frank Knight cho rằng: “Rủi ro là sự bất trắc có thể đo lường được”.
Theo Allan Willett thì “Rủi ro là sự bất trắc có thể liên quan đến việc xuất hiện những biến cố không mong đợi”.
Irving Prefect thì xác định “Rủi ro là một tổng hợp những ngẫu nhiên có thể đo lường được bằng xác suất”.
Theo David Apgar, rủi ro được định nghĩa là những yếu tố không chắc chắn có thể tác động đến kết quả của chúng ta, so với những gì mà chúng ta kỳ vọng.
Cuốn sách "Quản lý Rủi ro và Bảo hiểm" của C Arthur William, Jr Micheal và L Smith định nghĩa rủi ro là sự biến động tiềm ẩn trong các kết quả Rủi ro có thể xuất hiện trong hầu hết mọi hoạt động của con người và gây ra sự bất định, vì không thể dự đoán chính xác kết quả Nguy cơ rủi ro xuất hiện bất cứ khi nào có hành động dẫn đến khả năng thu được lợi nhuận hoặc mất mát không thể đoán trước.
Khác với trường phái cổ điển, trường phái trung hòa coi rủi ro là những bất định có thể đo lường, vừa có thể mang lại tác động tích cực lẫn tiêu cực Rủi ro không chỉ gây ra tổn thất và nguy hiểm cho con người mà còn tạo ra những cơ hội và lợi ích Bằng cách nghiên cứu rủi ro một cách tích cực, chúng ta có thể tìm ra các biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu tác động tiêu cực và tận dụng những cơ hội để đạt được kết quả tốt đẹp trong tương lai.
Bảng 1.1: Cơ sở phân loại rủi ro
DỰA TRÊN CƠ SỞ PHÂN LOẠI
Rủi ro không có tổn thất về thang đo tiền tệ bao gồm sự mất niềm tin của các ứng viên tổng thống và chính trị gia từ phía người dân và người ủng hộ, cũng như sự giảm sút niềm tin của nhân viên đối với lãnh đạo doanh nghiệp.
Rủi ro có tổn thất về thang đo tiền tệ: Sự sụt giảm mạnh về doanh thu, gia tăng nhanh về chi phí của doanh nghiệp.
Rủi ro động là những tổn thất phát sinh từ sự thay đổi trong môi trường kinh doanh, ảnh hưởng đến công ty hoặc nhóm công ty trong cùng lĩnh vực, như thị phần, khách hàng và công nghệ Ngoài ra, còn có các rủi ro khác như thiên tai, hỏa hoạn, cháy nổ, và các vấn đề liên quan đến đạo đức và hành vi của con người trong công ty.
Rủi ro tĩnh là hậu quả của những biến đổi trong môi trường kinh doanh, bao gồm sự thay đổi về sở thích của người tiêu dùng, công nghệ và lãi suất Những thay đổi này tác động đến mọi lĩnh vực và có thể ảnh hưởng đến các công ty, doanh nghiệp cũng như cá nhân, dẫn đến thiệt hại lớn nếu xảy ra.
Rủi ro thuần túy là loại rủi ro chỉ mang lại hậu quả tiêu cực hoặc tổn thất Nó bao gồm ba hình thức chính: rủi ro cá nhân, rủi ro về tài sản và rủi ro pháp lý.
Rủi ro suy đoán là loại rủi ro có thể dẫn đến cả tổn thất lẫn lợi ích, bao gồm nhiều yếu tố như rủi ro từ kinh nghiệm và kỹ năng quản lý, sự thay đổi trong thị hiếu của khách hàng, lạm phát, điều kiện thuế quan không ổn định, thiếu thông tin và tình hình chính trị bất ổn.
Rủi ro từ môi trường thiên nhiên như động đất, núi lửa, lũ lụt, sóng thần, hạn hán và xâm nhập mặn có thể gây thiệt hại nghiêm trọng và tác động tiêu cực đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
Rủi ro từ môi trường văn hóa - xã hội xuất phát từ sự khác biệt và thiếu hiểu biết về phong tục, tập quán, tín ngưỡng, lối sống, và nghệ thuật của các dân tộc khác Điều này có thể dẫn đến những cách hành xử và tiếp cận không phù hợp, gây thiệt hại và mất cơ hội kinh doanh Hơn nữa, sự thay đổi trong các chuẩn mực giá trị và hành vi của con người cũng như cấu trúc xã hội có thể xảy ra do những yếu tố này.
Tổng quan về quản trị rủi ro
1.2.1 Khái niệm về quản trị rủi ro
Sự phát triển của nền kinh tế thị trường đã làm gia tăng sự quan tâm đến rủi ro và quản trị rủi ro từ phía các nhà đầu tư và nhà kinh tế học Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa có một khái niệm thống nhất về quản trị rủi ro, với nhiều trường phái nghiên cứu đưa ra những định nghĩa khác nhau, thậm chí mâu thuẫn nhau.
Trong quá khứ, nhiều tác giả đã cho rằng quản trị rủi ro chỉ đơn thuần là mua bảo hiểm, tức là chuyển một phần gánh nặng rủi ro cho các doanh nghiệp bảo hiểm Những người theo trường phái này thường chỉ tập trung vào việc quản lý các rủi ro “thuần túy”, “có thể phân tán” và “có thể mua bảo hiểm” Họ định nghĩa quản trị rủi ro là quá trình xác định các rủi ro và tìm cách quản lý nhằm hạn chế thiệt hại đối với tổ chức Khi áp dụng vào quản trị rủi ro dự án, quản trị rủi ro được hiểu là việc xác định, phân tích và đề ra biện pháp kiểm soát các tình huống bất ngờ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến dự án.
Trường phái mới cho rằng quản trị rủi ro cần phải được thực hiện một cách toàn diện, tiếp cận từ hai góc độ "quản trị" và "rủi ro" Quản trị là quá trình hoạch định mục tiêu, chiến lược và kế hoạch để đạt được những mục tiêu trong một giai đoạn nhất định, trong khi rủi ro là những bất trắc có thể đo lường được Quản trị rủi ro bao gồm các hoạt động hoạch định chiến lược, tổ chức thực hiện và kiểm soát toàn bộ hoạt động liên quan đến quản lý rủi ro nhằm đạt được mục tiêu một cách hiệu quả Theo T Merna và F Al-Thani (2011), quản trị rủi ro là quy trình xác định, đánh giá, hoạch định và quản lý các loại rủi ro, với ba mục tiêu chính: xác định loại rủi ro, phân tích khách quan các rủi ro đặc thù và ứng phó hiệu quả với những rủi ro đó.
Quản trị rủi ro, theo Kloman và Haimes, là một quá trình khoa học và hệ thống nhằm nhận diện, kiểm soát và giảm thiểu tổn thất do rủi ro gây ra Mục tiêu của quản trị rủi ro không chỉ là phòng ngừa những ảnh hưởng bất lợi mà còn là biến rủi ro thành cơ hội để đạt được thành công.
Quản trị rủi ro, theo Baltzan, Phillips và Haag (2009), là quá trình xác định, phân tích và phát triển phản ứng đối với các yếu tố nguy cơ Kerzner (2001) định nghĩa quản trị rủi ro là nghệ thuật hoặc thực tiễn đối phó với rủi ro Quá trình này bao gồm việc xác định, đánh giá và phân tích các vấn đề về rủi ro, lập kế hoạch cho sự xuất hiện của chúng, và phát triển một hệ thống quản lý để xử lý rủi ro Hệ thống này cần được thiết kế để theo dõi các rủi ro, giúp xác định sự thay đổi của chúng theo thời gian.
Quản trị rủi ro là quá trình ngăn ngừa các kết quả không mong đợi từ những biến cố trong tương lai Nó bao gồm việc nhận diện, đo lường và kiểm soát các loại rủi ro có thể ảnh hưởng đến tài sản và thu nhập từ các dịch vụ hoặc hoạt động sản xuất kinh doanh Quản trị rủi ro không phải là tránh né rủi ro, mà là đối diện và đưa ra quyết định về việc giữ lại hay chuyển giao các rủi ro đó.
1.2.2 Mục tiêu của quản trị rủi ro
Mục tiêu chính của quản trị rủi ro là ngăn chặn tổn thất do các rủi ro bất ngờ gây ra Bên cạnh đó, việc giảm thiểu tổn thất tiềm ẩn và hạn chế hậu quả của những tổn thất này cũng là một mục tiêu quan trọng.
Tổng quan về rủi ro môi trường vi mô
1.3.1 Khái niệm môi trường vi mô
Môi trường vi mô, hay còn gọi là môi trường kinh doanh đặc thù, là tập hợp các yếu tố trong ngành có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng đạt được mục tiêu của doanh nghiệp.
Môi trường vi mô là một phần quan trọng trong môi trường kinh doanh, ảnh hưởng trực tiếp đến tính chất và mức độ cạnh tranh của từng doanh nghiệp Theo Michael Porter, có năm yếu tố chính cấu thành môi trường vi mô, bao gồm: đối thủ cạnh tranh, khách hàng, nhà cung cấp, đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn và các sản phẩm thay thế Những yếu tố này quyết định sự thành bại của doanh nghiệp trong ngành.
1.3.2 Rủi ro trong môi trường vi mô
Rủi ro môi trường vi mô là những sự kiện bất ngờ và khách quan có thể gây thiệt hại cho doanh nghiệp Những rủi ro này thường xuất phát từ các yếu tố chủ quan bên trong doanh nghiệp cũng như các yếu tố khách quan từ môi trường bên ngoài trong quá trình hoạt động.
Rủi ro từ bên trong tổ chức bao gồm đối thủ cạnh tranh, nhà cung cấp, khách hàng, đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn và sản phẩm thay thế Mỗi loại rủi ro này phát sinh từ các yếu tố tác động đặc thù và có những cơ chế riêng biệt Dưới đây là danh sách các rủi ro nội bộ cùng với nguyên nhân của chúng.
1.3.2.1 Rủi ro từ đối thủ cạnh tranh
Trong nền kinh tế thị trường, kinh doanh lữ hành nội địa phải đối mặt với nhiều rủi ro cạnh tranh, bao gồm phạm vi sản phẩm của đối thủ, khoảng cách địa lý, giá cả và chất lượng sản phẩm Các yếu tố như giá cả du lịch cao, vị trí kinh doanh và sự cạnh tranh không lành mạnh từ các công ty du lịch cũng góp phần làm gia tăng áp lực cạnh tranh trong ngành này.
Sự gia tăng cạnh tranh quốc tế; Sự gia tăng cạnh tranh quốc nội; Thị trường du lịch bị lão hóa.
1.3.2.2 Rủi ro từ nhà cung cấp (đối tác cung ứng dịch vụ)
Kinh doanh lữ hành, đặc biệt là lữ hành nội địa, là quá trình tổ chức và kết nối các dịch vụ từ nhiều đối tác cung ứng thành chuỗi cung ứng phục vụ cho khách du lịch Tuy nhiên, lĩnh vực này có thể gặp phải rủi ro từ các đối tác cung ứng, bao gồm hạn chế về sức chứa tại điểm đến, khả năng không đáp ứng nhu cầu của khách hàng, sự rập khuôn trong hoạt động kinh doanh, và các rủi ro liên quan đến đối tác.
1.3.2.3 Rủi ro từ khách hàng
Rủi ro trong kinh doanh lữ hành nội địa chủ yếu đến từ khách hàng, bao gồm sự thay đổi trong nhu cầu du lịch, các khiếu nại từ khách hàng và những rủi ro liên quan đến khách hàng.
1.3.2.4 Rủi ro từ đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn
Sự cạnh tranh trong ngành kinh doanh lữ hành nội địa được thể hiện qua phản ứng của các đối thủ hiện có trước các rào cản xâm nhập Mức độ cạnh tranh trong tương lai sẽ bị ảnh hưởng bởi nguy cơ xâm nhập từ các đối thủ tiềm ẩn, điều này phụ thuộc vào các rào cản xâm nhập ngành và cách mà các đối thủ hiện tại phản ứng.
1.3.2.5 Rủi ro sản phẩm thay thế
Sản phẩm hoặc dịch vụ thay thế thực hiện chức năng tương tự như những gì doanh nghiệp hiện có, nhưng bằng phương tiện khác Đôi khi, các sản phẩm thay thế này có thể hoàn toàn khác biệt so với sản phẩm hiện tại Nguy cơ từ các sản phẩm thay thế rất cao, đặc biệt khi chúng cung cấp giá cả hấp dẫn hoặc có lợi thế cạnh tranh vượt trội so với sản phẩm hoặc dịch vụ trong ngành.
1.3.3 Rủi ro trong ngành du lịch
Trong hướng dẫn chính thức của trung tâm quốc tế APEC về du lịch bền vững, một trong những thuật ngữ quan trọng được sử dụng là "quản lý khủng hoảng trong ngành Du lịch".
Rủi ro có thể được hiểu là cơ hội mà một sự kiện xảy ra và ảnh hưởng đến các đối tượng liên quan Theo ông David Apgar, Giám đốc quản lý tại Corporate Executive Board, rủi ro là những yếu tố không chắc chắn có thể tác động đến kết quả mà chúng ta đạt được so với những kỳ vọng ban đầu.
Du lịch Queensland (2009) định nghĩa rủi ro là cơ hội liên quan đến những điều không mong muốn, tạo ra sự không chắc chắn và nguy cơ Rủi ro được đánh giá dựa trên xác suất xảy ra và chi phí của các hậu quả nếu sự kiện không mong muốn đó xảy ra.
Kuratko và Welsch (2001) định nghĩa rủi ro là "mức độ không chắc chắn và khả năng mất mát tiềm ẩn liên quan đến các kết quả từ một hành vi hoặc tập hợp hành vi cụ thể."
G K Shaw (2010), “Mô hình quản lý rủi ro cho ngành du lịch ở Nam Phi” cho rằng rủi ro trong ngành du lịch có thể được định nghĩa là sự kiện có thể xảy ra của một sự kiện đã biết hoặc chưa biết có thể có ảnh hưởng tiêu cực hoặc tích cực đối với doanh nghiệp, điểm đến hoặc quốc gia Tuy nhiên, không phải tất cả các rủi ro đều xử lý, tùy thuộc vào tần suất xuất hiện và tác động của nó, người điều hành một doanh nghiệp cụ thể phải quyết định có nên thực hiện hành động giảm nhẹ hoặc không có hành động và có chấp nhận rủi ro hay không Rủi ro từ mức trung bình đến cao sẽ đòi hỏi phải có hành động để giảm thiểu tác động bất lợi đối với doanh nghiệp hoặc ngành Mặt khác, nếu hiệu quả là không đáng kể, rủi ro có thể được chấp nhận Cần phải nhận ra rằng không phải mọi rủi ro của cường độ cao đều có tác động tiêu cực, tùy thuộc vào nguy cơ xảy ra ở trong nước hay quốc tế.
Theo ông Trương Quốc Dũng, rủi ro trong kinh doanh du lịch được định nghĩa là những bất trắc có thể đo lường, gây ra tổn thất, mất mát hoặc thiệt hại, đồng thời có thể làm mất đi các cơ hội kinh doanh Tuy nhiên, rủi ro cũng có khả năng mang lại những cơ hội mới trong lĩnh vực du lịch.
Tổng quan về quản trị rủi ro môi trường vi mô
1.4.1 Khái niệm quản trị rủi ro môi trường vi mô
Quản trị rủi ro môi trường vi mô là quá trình khoa học và hệ thống nhằm xác định và đánh giá mức độ rủi ro của công ty Qua đó, các doanh nghiệp có thể nhận diện rủi ro hiện tại và áp dụng các công cụ điều chỉnh để đưa mức rủi ro về mức hợp lý, phù hợp với hoạt động của mình Đồng thời, việc quản trị rủi ro cũng hướng tới việc biến những thách thức thành cơ hội để đạt được thành công bền vững.
1.4.2 Nội dung quản trị rủi ro môi trường vi mô
Quá trình xác định rủi ro trong hoạt động kinh doanh là một công việc liên tục và có hệ thống, bao gồm việc thu thập thông tin về nguồn gốc, mối nguy hiểm và đối tượng rủi ro Điều này cũng bao gồm việc thống kê các rủi ro hiện tại và dự đoán những rủi ro tiềm ẩn có thể xảy ra trong tương lai.
Xác định nguyên nhân và mối nguy hiểm gây ra rủi ro là bước quan trọng để tìm ra biện pháp phòng ngừa hiệu quả Công việc này phức tạp vì mỗi rủi ro thường có nhiều nguyên nhân khác nhau Do đó, cần thực hiện phân tích toàn diện để đưa ra các biện pháp phòng ngừa phù hợp.
Việc thu thập và phân tích số liệu về rủi ro được thực hiện qua hai khía cạnh chính: tần suất xuất hiện và mức độ nghiêm trọng của rủi ro Dựa trên các số liệu này, nhà quản trị có thể xây dựng ma trận rủi ro để phân loại các rủi ro mà doanh nghiệp có thể đối mặt.
Kiểm soát, phòng ngừa rủi ro
Việc áp dụng các biện pháp, kỹ thuật, công cụ và chiến lược nhằm né tránh, ngăn ngừa hoặc giảm thiểu tổn thất và ảnh hưởng không mong muốn đến tổ chức hay doanh nghiệp là rất quan trọng.
Quỹ phòng ngừa rủi ro là số tiền được sử dụng để kiểm soát và khắc phục các tổn thất có thể xảy ra khi rủi ro xuất hiện Có hai phương pháp tài trợ rủi ro chính: giữ lại rủi ro, tức là tự khắc phục các rủi ro, hoặc chuyển giao rủi ro cho bên thứ ba.
1.4.3 Các công cụ quản trị rủi ro môi trường vi mô
Các nhà quản lý thường sử dụng hai hệ thống song song để đạt được hiệu quả trong hoạt động sản xuất và kinh doanh Hệ thống đầu tiên bao gồm các quy tắc, quy chế và quy trình nhằm thực hiện các mục tiêu của doanh nghiệp Hệ thống thứ hai là kiểm soát nội bộ, có nhiệm vụ kiểm soát rủi ro và giám sát việc thực hiện của hệ thống đầu tiên.
1.4.4 Vai trò của quản trị rủi ro môi trường vi mô đối với doanh nghiệp
Quản trị giúp doanh nghiệp dự báo rủi ro và đưa ra những quyết định chính xác, từ đó xây dựng chiến lược hiệu quả nhằm đạt được các mục tiêu đã đề ra.
Doanh nghiệp cần chủ động ứng phó với rủi ro bằng cách đánh giá và quản lý rủi ro một cách hiệu quả Việc này giúp chuẩn bị cho các tình huống có thể xảy ra trong quá trình phát triển và tăng trưởng Khi rủi ro xảy đến, doanh nghiệp thực hiện quản trị rủi ro tốt sẽ giảm thiểu khả năng rơi vào tình thế bị động.
Hạn chế lãng phí ngân sách trong đầu tư là yếu tố quan trọng, giúp doanh nghiệp quản trị rủi ro hiệu quả Quá trình này cho phép xác định chính xác các chi phí phát sinh trong đầu tư và vận hành, từ đó doanh nghiệp có cái nhìn tổng thể về hoạt động kinh doanh và loại bỏ những chi phí không cần thiết.
Hệ thống quản trị rủi ro là công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp tối ưu hóa đầu tư và tạo ra giá trị kinh doanh mới Bằng cách triển khai thành công hệ thống này, doanh nghiệp không chỉ gia tăng doanh thu mà còn nâng cao tỷ lệ thành công cho các dự án đầu tư của mình.
PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG RỦI RO
Tổng quan về ngành du lịch Việt Nam
Du lịch Việt Nam được xem là ngành kinh tế mũi nhọn với tiềm năng phong phú Năm 2019, Việt Nam lần đầu tiên đón 18 triệu lượt khách quốc tế, tăng 16,2% so với năm 2018 Từ 2015-2019, lượng khách quốc tế đến Việt Nam tăng 2,3 lần, đạt tốc độ tăng trưởng bình quân 22,7% mỗi năm, đưa Việt Nam vào nhóm các quốc gia có tốc độ tăng trưởng du lịch nhanh nhất thế giới Năm 2019, Việt Nam được trao giải Điểm đến di sản hàng đầu thế giới và là Điểm đến hàng đầu châu Á trong hai năm liên tiếp 2018-2019, cùng nhiều danh hiệu khác như Điểm đến văn hóa và ẩm thực hàng đầu châu Á 2019.
Hình 2.1: Các địa điểm du lịch nổi tiếng ở Việt Nam
Ngành du lịch Việt Nam đã chịu ảnh hưởng nặng nề từ đại dịch COVID-19, đặc biệt là từ tháng 3/2020 khi Việt Nam ngừng đón khách quốc tế Dù có hoạt động du lịch trong nước, nhưng cũng bị tác động bởi các đợt giãn cách xã hội, khiến nhiều kế hoạch không thể thực hiện và chỉ tiêu khách du lịch giảm mạnh.
Năm 2020, ngành du lịch Việt Nam chịu thiệt hại nặng nề khi lượng khách quốc tế giảm gần 80% so với năm 2019, trong khi khách du lịch nội địa cũng giảm gần 50% Tổng thu du lịch cả nước giảm lên đến 530 nghìn tỷ đồng, tương đương 23 tỷ USD Khoảng 40-60% lao động trong ngành bị mất việc làm hoặc cắt giảm ngày công, và khoảng 95% doanh nghiệp lữ hành quốc tế đã ngừng hoạt động Nhiều khách sạn phải đóng cửa, với công suất sử dụng phòng có thời điểm chỉ đạt từ 10-15%.
Việt Nam đang đối mặt với đợt bùng phát dịch COVID-19 lần thứ 4, nghiêm trọng nhất từ trước đến nay, khiến dự báo về ngành du lịch năm 2021 trở nên không chắc chắn do các biện pháp hạn chế đi lại ngày càng nghiêm ngặt Tuy nhiên, trong trung và dài hạn, việc tăng cường tiêm vaccine COVID-19 được xác định là chiến lược chủ chốt để kiểm soát đại dịch và mở cửa biên giới toàn cầu.
2.1.2 Một số công ty du lịch Việt Nam
2.1.2.1 Công ty Cổ phần Du lịch và Tiếp thị Giao thông vận tải Việt Nam
Công ty Vietravel, được thành lập vào ngày 20/12/1995 dưới tên Công ty Du lịch & Tiếp thị Giao thông vận tải, đã trải qua 26 năm phát triển bền vững Với thông điệp "Nâng tầm giá trị cuộc sống", Vietravel đã khẳng định vị thế của mình trong ngành du lịch.
Trong chiến lược phát triển kinh doanh đến năm 2030, Vietravel hướng tới việc xây dựng một hệ sinh thái đa dạng, tập trung vào ba lĩnh vực chính: lữ hành, vận tải - hàng không và thương mại - dịch vụ.
Vietravel là công ty du lịch 4 năm liên tiếp giữ dẫn đầu TOP 10 Công ty Du lịch -
Lữ hành uy tín đã khẳng định vị thế hàng đầu từ năm 2017 đến 2020, đứng đầu trong cả ba bảng xếp hạng Top 10 công ty du lịch - lữ hành đón khách du lịch vào Việt Nam (inbound) và đưa khách du lịch ra nước ngoài (outbound) uy tín năm 2019 Địa chỉ trụ sở chính của công ty là 190 Pasteur, Phường 6, Quận 3, Tp Hồ Chí Minh.
2.1.2.2 Tổng Công ty Du lịch Sài Gòn (Saigontourist)
Thành lập ngày 1/8/1975, Saigontourist là công ty du lịch lớn nhất và lâu đời nhất.
Saigontourist, tập đoàn du lịch hàng đầu Việt Nam, sở hữu chuỗi dịch vụ du lịch đa dạng với hơn 100 đơn vị khách sạn, khu nghỉ dưỡng, nhà hàng, công ty lữ hành và khu vui chơi giải trí Tập đoàn cũng quản lý các trường đào tạo du lịch, khu triển lãm hội nghị, thể thao, sân golf và dịch vụ truyền hình cáp Là thành viên chính thức của các tổ chức du lịch quốc tế như PATA, USTOA, JATA, Saigontourist có mối quan hệ hợp tác với 200 công ty dịch vụ lữ hành quốc tế, khẳng định vị thế vững mạnh trong ngành du lịch.
Công ty cam kết mang lại giá trị dịch vụ tốt nhất cho khách hàng và đối tác, đồng thời đảm bảo sự phát triển bền vững, hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp và cộng đồng xã hội Trụ sở công ty tọa lạc tại 45 Lê Thánh Tôn, Phường Bến Nghé, Quận 1, TP Hồ Chí Minh.
2.1.2.3 Một số công ty nhỏ lẻ khác
- Công ty Cổ phần Winway Việt Nam
Thành lập ngày 24/10/2012 Địa chỉ trụ sở: 228 Nguyễn Công Trứ, Phường Nguyễn Thái Bình, Quận 1, Tp Hồ Chí Minh.
- Công ty TNHH Du lịch Thế Hệ Trẻ
Thành lập ngày 9/10/2000 Địa chỉ trụ sở: 105 Lê Lợi, Phường 4, Quận Gò Vấp, Tp Hồ Chí Minh.
- Công ty Cổ phần Dịch vụ và Du lịch Việt Á Victory
Thành lập ngày 10/1/2017 Địa chỉ trụ sở: Lô LK7, Khu TĐC và KTX Hùng Thắng, Tổ 11, Khu 4, Phường HùngThắng, Tp Hạ Long, Tỉnh Quảng Ninh.
Phân tích và đánh giá các loại rủi ro của ngành du lịch Việt Nam
2.2.1 Rủi ro về đối thủ cạnh tranh
Ngày nay, Việt Nam sở hữu đầy đủ yếu tố để phát triển ngành du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn, với tiềm năng du lịch đa dạng và phong phú, đất nước này đang trở thành điểm đến nổi tiếng toàn cầu Hiện có hơn 1.383 doanh nghiệp lữ hành quốc tế và hàng nghìn doanh nghiệp du lịch nội địa, với khoảng 100 doanh nghiệp mới gia nhập mỗi năm, cho thấy sự cạnh tranh khốc liệt trong thị trường du lịch Sự phát triển mạnh mẽ của ngành du lịch kéo theo sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các công ty, tạo ra một môi trường cạnh tranh đáng kể Mặc dù thị trường có nhiều công ty lớn và uy tín, nhưng vẫn tồn tại sự phân chia rõ ràng về ưu thế dẫn đầu giữa các nhà cung cấp dịch vụ, trong đó Vietravel là một trong những đối thủ chính của Saigontourist, công ty du lịch lớn nhất và lâu đời nhất tại Việt Nam.
Trong bối cảnh "nhà nhà, người người làm du lịch", ngành dịch vụ du lịch đang trải qua sự cạnh tranh khốc liệt do lượng khách du lịch toàn cầu tăng cao Các công ty du lịch, như Saigontourist, phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc duy trì thị phần và doanh thu Sự phát triển của một công ty có thể trở thành mối đe dọa cho các đối thủ khác Đặc biệt, Vietravel hiện đang là đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Saigontourist trong lĩnh vực du lịch lữ hành, gây áp lực đáng kể lên hoạt động kinh doanh của công ty này.
Hình 2.2: Top 10 Công ty Du lịch uy tín năm 2020, tháng 12/2020
Top 10 Công ty Du lịch và Top 5 Công ty Vận tải hành khách uy tín năm 2020 được xây dựng dựa trên các nguyên tắc khoa học và khách quan Các công ty được đánh giá, xếp hạng dựa trên ba tiêu chí chính:
(1) Năng lực tài chính thể hiện trên báo cáo tài chính năm gần nhất.
(2) Uy tín truyền thông được đánh giá bằng phương pháp Media Coding - mã hóa các bài viết về công ty trên các kênh truyền thông có ảnh hưởng.
Trong khảo sát được thực hiện bởi Công ty Cổ phần Báo cáo đánh giá Việt Nam (VietNam Report) phối hợp với báo VietNamNet vào tháng 11-12/2020, Vietravel đã vươn lên vị trí hàng đầu và được công nhận là công ty du lịch uy tín nhất trong nước và quốc tế Saigontourist xếp ở vị trí thứ hai trong danh sách này.
Hình 2.3: Kết quả kinh doanh của Vietravel và Saigontourist 2014 - Quý II/2020
Rủi ro từ đối thủ cạnh tranh trong ngành du lịch đang gia tăng, đặc biệt là từ Vietravel, đối thủ trực tiếp của Saigontourist Vietravel đã chiếm ưu thế thị phần, với doanh thu tăng trưởng ổn định khoảng 1.000 tỷ đồng mỗi năm từ 2014 đến 2018, trong khi doanh thu của Saigontourist không có sự tăng trưởng mạnh mẽ Tuy nhiên, đại dịch COVID-19 đã tác động nghiêm trọng đến cả hai công ty trong năm 2020 Trong 6 tháng đầu năm 2020, doanh thu thuần của Saigontourist giảm 63% so với cùng kỳ năm trước, chỉ đạt 1.223 tỷ đồng, dẫn đến lỗ thuần từ hoạt động kinh doanh chính lên tới 185 tỷ đồng và lỗ trước thuế 180 tỷ đồng.
Vietravel ghi nhận doanh thu thuần gần 1.000 tỷ đồng, giảm 72% so với cùng kỳ, và lỗ sau thuế gần 80 tỷ đồng Tuy nhiên, doanh thu tài chính của công ty tăng gấp 20 lần, đạt 16 tỷ đồng, chủ yếu nhờ vào lãi tiền gửi Dù gặp khó khăn, Vietravel vẫn được đánh giá cao về quy mô hoạt động, nhân lực và tốc độ tăng trưởng trong năm 2020, nằm trong top các công ty hàng đầu.
500 doanh nghiệp có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất, đã vươn lên vị trí đầu.
Công ty Saigontourist không chỉ đối mặt với rủi ro về thị phần mà còn phải cạnh tranh với giá cả và chính sách khuyến mãi của đối thủ như Vietravel Trong khi Saigontourist áp dụng mức giá cao cho thị trường mục tiêu có khả năng chi trả tốt, Vietravel lại linh hoạt điều chỉnh giá cả theo từng thời điểm để thu hút khách hàng Vào tháng 10/2021, Vietravel đã triển khai các gói ưu đãi hấp dẫn như miễn phí vé trẻ em và quà tặng trong chương trình "Sôi động và an toàn - Hành trình xanh, an tâm trải nghiệm", giúp khách hàng tiết kiệm chi phí và cải thiện trải nghiệm du lịch sau thời gian giãn cách Sự thiếu hụt các gói khuyến mãi từ Saigontourist có thể khiến công ty mất đi một lượng lớn khách hàng từ tầng lớp trung lưu.
Hình 2.4: "Sôi động và an toàn - Hành trình xanh, an tâm trải nghiệm "
Chiến lược kinh doanh là yếu tố quyết định thành công của doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh thị trường cạnh tranh gay gắt Trong khi Saigontourist tập trung vào phân khúc khách hàng nội địa, Vietravel đã áp dụng một chiến lược cạnh tranh hiệu quả, chú trọng vào khách lẻ trong nước đi tour nước ngoài để nâng cao trải nghiệm thương hiệu Nhờ vào việc đánh giá thị trường chính xác, Vietravel đã cho ra mắt nhiều sản phẩm mới phù hợp với nhu cầu khách hàng, bao gồm các chuyến bay thẳng thuê bao nguyên chuyến và các tour đến những điểm đến độc đáo như Trương Gia Giới (Trung Quốc) và CHDCND Triều Tiên Năm 2018, Vietravel cũng là doanh nghiệp Việt Nam duy nhất có mặt trong danh sách 50 doanh nghiệp du lịch lớn nhất châu Á và đã giành được nhiều giải thưởng du lịch quốc tế.
Hình 2.5: Vietravel nhận giải Nhà điều hành tour du lịch trọn gói hàng đầu thế giới
Trong chiến lược trung và dài hạn, Vietravel dự định mở rộng độ phủ bằng cách tăng số lượng văn phòng và chi nhánh trong và ngoài nước, từ 63 văn phòng hiện tại Công ty sẽ mở rộng thị trường sang các quốc gia như Anh, Dubai, Mỹ, Campuchia, Thái Lan, Singapore, Úc, Pháp, Hàn Quốc và Nhật Bản Đặc biệt, Vietravel đã quyết định tham gia vào lĩnh vực hàng không với việc thành lập Vietravel Airlines Năm 2019, Vietravel đã hoàn tất việc huy động 700 tỷ đồng thông qua phát hành trái phiếu riêng lẻ để đầu tư vào hãng hàng không mới này Chiến lược này không chỉ nâng cao vị thế của Vietravel trong lĩnh vực du lịch mà còn trong ngành vận tải lâu dài.
Hình 2.6 và 2.7: Minh họa về ẩn số hàng không
Nguồn: Báo Nhịp cầu Đầu tư
Vietravel luôn tiên phong trong việc cung cấp giải pháp dịch vụ du lịch toàn diện cho người Việt, nắm bắt xu hướng và đổi mới công nghệ để tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh Ngày 26/11/2019, TripU, siêu ứng dụng du lịch đầu tiên tại Việt Nam được Vietravel đầu tư và cố vấn, chính thức gia nhập thị trường du lịch trực tuyến sôi động.
Sự ra đời của TripU một lần nữa khẳng định sự tiên phong chuyển dịch xu hướng du lịch của Vietravel, đáp ứng mọi nhu cầu của du khách.
Công ty du lịch Vietravel đã chủ động thích ứng với thực tiễn bằng cách thực hiện chuyển đổi số trong quản lý và phát triển sản phẩm mới Họ cũng tập trung quảng bá tour và giao dịch với khách hàng chủ yếu qua hình thức trực tuyến.
Thành phần cơ bản của rủi ro
Mặc dù gia nhập thị trường sau, Vietravel đã nhanh chóng tăng trưởng thị phần và vượt mặt Saigontourist, công ty du lịch hàng đầu nhiều năm liền Sự thành công này đến từ việc Vietravel thường xuyên đưa ra các gói khuyến mãi hấp dẫn, tạo ra áp lực lớn cho Saigontourist trong việc giữ chân và thu hút khách hàng Hơn nữa, Vietravel đã mở rộng quy mô kinh doanh và tập trung vào một số phân khúc thị trường chính, cùng với chiến lược phân phối rộng rãi và cải tiến dịch vụ, khiến Saigontourist gặp nhiều khó khăn trong cuộc đua giành thị phần.
Ngành du lịch lữ hành hiện nay đang thu hút nhiều doanh nghiệp mới gia nhập, tạo ra một môi trường cạnh tranh mạnh mẽ Các chiến lược kinh doanh như giảm chi phí và đa dạng hóa sản phẩm của các công ty mới có thể tạo ra rủi ro lớn cho Saigontourist nếu công ty không có những chính sách phù hợp để thích ứng với thị trường.
Các nhân tố thay đổi
Yếu tố bất định từ đánh giá của khách hàng và chuyên gia cả trong và ngoài nước có thể tạo ra những tác động và rủi ro đáng kể cho Saigontourist, đặc biệt trong lĩnh vực dịch vụ.
Công ty cần cải thiện sự chuẩn bị cho các chính sách, mục tiêu và chiến lược liên quan đến giá cả, chương trình khuyến mãi, phân phối sản phẩm và nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch Việc này là rất quan trọng để duy trì vị thế dẫn đầu trên thị trường, đặc biệt khi có sự gia nhập của các công ty mới trong ngành.
Hậu quả Vietravel đã vượt trên Saigontourist dẫn đầu Top 10 Công ty
