Sự cần thiết của đề tài: 1 2 Mục tiêu nghiên cứu
Trong bối cảnh đất nước đang đổi mới và hội nhập quốc tế, ngân sách Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các chính sách phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Ngân sách Nhà nước là hệ thống quan hệ kinh tế giữa Nhà nước và xã hội, giúp huy động và sử dụng nguồn tài chính để quản lý và điều hành nền kinh tế - xã hội Để đảm bảo sự tồn tại và phát triển bền vững, cần quản lý hiệu quả ngân sách Nhà nước, đặc biệt là kiểm soát chi tiêu để đảm bảo đúng chế độ, định mức, sử dụng đúng mục đích, tránh lãng phí và tạo điều kiện cho tăng trưởng kinh tế.
Trong quản lý ngân sách nhà nước, Kho bạc Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm tra và kiểm soát các hoạt động tài chính Kiểm soát chi ngân sách là một quá trình phức tạp, diễn ra trước, trong và sau khi cấp phát thanh toán, và các khoản chi phải được phê duyệt bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền Do đó, việc thực hiện kiểm soát chi thường xuyên đối với Kho bạc Nhà nước là một thách thức lớn, yêu cầu các chính sách hợp lý, tuân thủ chế độ, tiêu chuẩn và pháp luật nhằm ngăn chặn lãng phí ngân sách nhà nước và đảm bảo sự cân đối ngân sách một cách bền vững.
Trong nhiều năm qua, công tác chi thường xuyên ngân sách nhà nước (NSNN) đang đối mặt với nhiều áp lực do nhu cầu cấp thiết từ các ngành và lĩnh vực khác nhau Việc sử dụng NSNN chưa đạt hiệu quả mong muốn, vẫn còn tình trạng tham nhũng, lãng phí và chi sai chế độ Công tác kiểm soát chi của Kho bạc cũng gặp khó khăn do trình độ chuyên môn hạn chế và công cụ kiểm soát chưa đồng bộ Đặc biệt, tại huyện Cần Giuộc, một huyện trọng điểm kinh tế của tỉnh Long An, việc quản lý NSNN rất được chính quyền địa phương quan tâm Với doanh số chi NSNN lớn, việc nâng cao chất lượng kiểm soát chi thường xuyên là nhiệm vụ cấp thiết nhằm tiết kiệm và chống lãng phí Đây cũng là lý do tác giả chọn đề tài “Kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại huyện Cần Giuộc”.
Kho Bạc Nhà Nước huyện Cần Giuộc Tỉnh LongAn” để thực hiện làm luận văn thạc sĩ kinh tế
Bài viết phân tích thực trạng và đánh giá hiệu quả kiểm soát chi thường xuyên tại Kho bạc Nhà nước Huyện Cần Giuộc Đồng thời, đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước.
Hệ thống hóa cơ sở lý luận vể kiểm soát chi thường xuyên qua KBNN
Bài viết phân tích thực trạng kiểm soát chi thường xuyên qua Kho bạc Nhà nước (KBNN) Huyện Cần Giuộc, Tỉnh Long An trong giai đoạn 2016-2018, từ đó đánh giá những thành tựu và hạn chế cùng nguyên nhân của những hạn chế đó Bài viết cũng đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kiểm soát chi thường xuyên qua KBNN Huyện Cần Giuộc trong giai đoạn 2019-2020 và những năm tiếp theo, nhằm đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý tài chính công.
PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC HUYỆN CẦN GIUỘC
Khái quát về Kho bạc nhà nước huyện Cần Giuộc Tỉnh LongAn 24 1Giới thiệu chung về Kho bạc Nhà nước Cần Giuộc Long An
2.1.1Giới thiệu chung về Kho bạc Nhà nước Cần Giuộc Long An
Kho bạc Nhà nước Cần Giuộc, tỉnh Long An, được thành lập theo Quyết định số 186TC/QĐ/TCCB vào ngày 21 tháng 3 năm 1990 bởi Bộ trưởng Bộ Tài chính, và hoạt động dưới sự quản lý của Kho bạc Nhà nước Long An.
Kho bạc Nhà nước Cần Giuộc có nhiệm vụ chủ yếu là tập trung các khoản thu ngân sách nhà nước, hạch toán cho các cấp ngân sách và kiểm soát thanh toán các khoản chi Ngoài ra, đơn vị còn quản lý quỹ ngân sách huyện, các quỹ tài chính khác, và thực hiện các khoản tạm thu, tạm giữ theo quy định Kho bạc cũng chịu trách nhiệm phát hành và thanh toán trái phiếu Chính Phủ, quản lý vốn, tiền mặt, và tài sản theo chế độ quy định để đảm bảo an toàn Việc mở tài khoản thanh toán cho các đơn vị và cá nhân, cùng với công tác kế toán, thống kê, báo cáo, quyết toán hoạt động của KBNN cũng được thực hiện nghiêm túc Cuối cùng, đơn vị quản lý cán bộ, tài sản, kinh phí nội bộ và thực hiện các nhiệm vụ khác theo quyết định của Giám đốc KBNN tỉnh.
Kho bạc nhà nước Cần Giuộc, Long An, đã luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và nhận được sự ghi nhận từ Kho bạc nhà nước tỉnh cùng Huyện ủy - HĐND - UBND huyện Với những thành tích nổi bật, KBNN Cần Giuộc đã vinh dự nhận nhiều phần thưởng cao quý, bao gồm bằng khen của UBND tỉnh năm 2015, bằng khen của Bộ Tài chính năm 2016, Giấy khen của Kho bạc Nhà nước năm 2018, và cờ thi đua đơn vị xuất sắc ngành KBNN Long An Những thành tựu này khẳng định sự nỗ lực và cống hiến của tập thể KBNN Cần Giuộc trong quá trình phát triển.
2.1.2Mô hình tổ chức bộ máy
Sơ đồ 2.1 Cơ cấu tổ chức của Kho bạc Nhà nước huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An
Nguồn: Kho bạc Nhà nước huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An
Bộ máy KBNN Huyện Cần Giuộc hoạt động theo cơ chế thủ trưởng, với Giám đốc KBNN Huyện Cần Giuộc chịu trách nhiệm toàn diện trước Giám đốc KBNN tỉnh Long An và pháp luật về việc thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn Giám đốc cũng có trách nhiệm quản lý tiền, tài sản, hồ sơ, tài liệu, công chức và lao động của đơn vị.
Bộ máy tổ chức gồm 11 người trong biên chế, trong đó có 2 đồng chí lãnh đạo,
1 kế toán trưởng và 6 cán bộ nghiệp vụ, 2 đồng chí bảo vệ
Ban giám đốc: Có quyền quyết định cấp phát hay từ chối cấp phát các khoản chi NSNN
Kế toán trưởng: Kiểm soát và ký duyệt các chứng từ thu, chi NSNN Thực hiện nhiệm vụ khác do ban giám đốc giao
Trực tiếp quản lý, kiểm tra, kiểm soát các hồ sơ chứng từ chi NSNN
Tổ chức hạch toán, kế toán thu NSNN theo chế độ quy định
Gửi báo cáo tình hình thu chi cho cơ quan KBNN cấp trên, cơ quan đồng cấp (thuế, tài chính)
Xem xét đối chiếu, báo cáo quyết toán của đơn vị sử dụng kinh phí NSNN trình Giám đốc xác nhận số tạm ứng, thực chi NSNN qua KBNN
Chi tiền mặt, thanh toán cho đơn vị sử dụng kinh phí NSNN theo duyệt chi của Giám đốc KBNN
Theo dõi dự toán chi NSNN năm và cấp phát thanh toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản thuộc nguồn vốn NSNN của các cơ quan
Kiểm tra, kiểm soát hồ sơ cấp phát thanh toán các khoản chi về đầu tư xây dựng cơ bản
Các đơn vị sử dụng Ngân sách Nhà nước có giao dịch với KBNN Cần Giuộc:
Huyện Cần Giuộc hiện có 105 đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước, trong đó có 43 đơn vị thuộc cơ quan nhà nước thực hiện cơ chế kiểm soát chi theo Nghị định 130/2005/NĐ-CP.
CP và 59 đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện kiểm soát chi theo Nghị định 43/2006/NĐ-CP, cùng với 3 đơn vị khác mở tiền gửi tại KBNN Cần Giuộc Các đơn vị này bao gồm các tổ chức thuộc khối an ninh quốc phòng và được phân chia theo các cấp ngân sách.
- Ngân sách Trung ương: 07 đơn vị
- Ngân sách địa phương: 95 đơn vị
+ Ngân sách Tỉnh: 6 đơn vị
+Ngân sách Huyện: 72 đơn vị
+ Ngân sách Xã: 17 đơn vị
Đa số các đơn vị tuân thủ nghiêm túc các văn bản chế độ hiện hành, hoạt động theo quy chế chi tiêu nội bộ đã được công đoàn phê duyệt, nhằm bảo vệ quyền lợi của cán bộ công chức Việc xây dựng quy chế chi tiêu không chỉ đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn lực mà còn thúc đẩy tính công khai, dân chủ và minh bạch, đồng thời tạo sự đồng thuận trong ý kiến của tất cả cán bộ công chức.
Nhiều đơn vị đã áp dụng các biện pháp tiết kiệm chi phí như tiết kiệm điện, nước, điện thoại và văn phòng phẩm, đồng thời hạn chế tổ chức hội nghị không cần thiết Bằng cách xây dựng quy trình cung cấp dịch vụ hiệu quả, các đơn vị này không chỉ tăng thu nhập cho cán bộ công chức mà còn nâng cao hiệu quả hoạt động tổng thể.
Mặc dù đã có những tiến bộ, nhưng vẫn tồn tại nhiều hạn chế trong các tiêu chuẩn ngành nghề, như học phí, viện phí và định mức biên chế, không còn phù hợp với điều kiện phát triển hiện nay Hệ thống cơ chế tự chủ và tự chịu trách nhiệm chưa thực sự được thực hiện triệt để, dẫn đến việc các đơn vị vẫn chưa được tự chủ hoàn toàn trong chi tiêu.
Một số đơn vị xây dựng quy chế chi tiêu chưa đầy đủ, dẫn đến quyền lợi của cán bộ công chức không được đáp ứng Việc chi tiêu thường chỉ mang tính đối phó, phải gửi KBNN để thanh toán cho các khoản không có trong quy chế, gây ra nhiều lần sửa đổi, bổ sung Hơn nữa, việc chi trả thu nhập tăng thêm vẫn chưa công bằng, chưa phản ánh đúng mức độ hoàn thành và cống hiến của cán bộ cho cơ quan.
Thực trạng kiểm soát chi ngân sách nhà nước qua Kho bạc nhà nước huyện Cần Giuộc 27
2.2.1Quy trình kiểm soát chi thường xuyên qua kho bạc nhà nước
Hình thức cấp phát NSNN qua KBNN
Chi trả, thanh toán theo dự toán từ KBNN
Khi thực hiện chi trả theo dự toán từ KBNN, cơ quan này sẽ chi cho đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước đúng theo các mục chi thực tế trong phạm vi đã được giao trong dự toán ngân sách.
Sơ đồ 2.2: Quy trình cấp phát các khoản chi thường xuyên theo hình thức dự toán
Nguồn : KBNN huyện Cần Giuộc Tỉnh Long An Chú thích:
Khách hàng Giao dịch viên Kế toán trưởng Giám đốc
Khách hàng nộp hồ sơ chứng từ kế toán cho giao dịch viên phụ trách tài khoản liên quan đến khoản chi (tài khoản dự toán) và nhận lại chứng từ sau khi hoàn tất thanh toán từ cán bộ kế toán.
1 Khách hàng gửi hồ sơ, chứng từ chi NSNN cho giao dịch viên giữ tài khoản dự toán liên quan
2 Giao dịch viên (kiêm kiểm soát chi) kiểm tra tính hợp lệ, hợp pháp của hồ sơ chứng từ theo quy định, kiểm tra số dư tài khoản Nếu thấy đã đáp ứng đủ nhu cầu cần thiết, giao dịch viên hạch toán kế toán, ký trên chứng từ và chuyển toàn bộ hồ sơ, chứng từ cho kế toán trưởng (hoặc người được ủy quyền)
3 Kế toán trưởng (hoặc người được ủy quyền) kiểm soát tính hợp lệ, hợp pháp của hồ sơ chứng từ (trên máy, trên giấy), sau đó hồ sơ, chứng từ được chuyển cho Giám đốc (hoặc người được ủy quyền)
4 Giám đốc (Phó Giám đốc) kiểm soát hồ sơ chứng từ (kiểm soát lại), ký chứng từ, rồi chuyển chứng từ cho giao dịch viên theo dõi
5a Giao dịch viên trả lại chứng từ và hồ sơ liên quan cho khách hàng (trường hợp không lĩnh tiền mặt)
5b Giao dịch viên chuyển chừng từ cho thủ quỹ (trường hợp khách hàng rút tiền mặt)
6 Thủ quỹ yêu cầu khách hàng ký nhận tiền trên chứng từ, tiến hành chi tiền và trả 1 liên chứng từ cho khách hàng
7 Giao dịch viên trả các hồ sơ kế toán cho khách hàng (nếu có)
Chi trả, thanh toán bằng hình thức lệnh chi tiền
Chi tiêu bao gồm các khoản dành cho doanh nghiệp, tổ chức kinh tế và xã hội không có mối quan hệ thường xuyên với ngân sách nhà nước (NSNN); thanh toán nợ, viện trợ, và các khoản bổ sung từ NSNN cấp trên cho NSNN cấp dưới, cùng một số khoản chi khác theo quyết định của thủ trưởng cơ quan Tài chính.
- Trách nhiệm của cơ quan Tài chính, KBNN:
Cơ quan Tài chính có nhiệm vụ kiểm tra và kiểm soát các nội dung cũng như tính chất của từng khoản chi, nhằm đảm bảo các điều kiện cấp phát ngân sách nhà nước theo quy định hiện hành.
+ KBNN thực hiện xuất quỹ NSNN và thanh toán cho đơn vị sử dụng NSNN theo nội dung đã ghi trong lệnh chi tiền của cơ quan Tài chính
Phương thức cấp phát NSNN qua KBNN
Việc chi trả, thanh toán được thực hiện dưới hai hình thức là cấp tạm ứng và cấp thanh toán
Cấp tạm ứng áp dụng cho các đối tượng như chi hành chính, chi mua sắm tài sản, sửa chữa và xây dựng nhỏ, cũng như sửa chữa lớn tài sản cố định chưa đủ điều kiện để cấp phát hoặc thanh toán trực tiếp theo hợp đồng.
Mức cấp tạm ứng của kiểm soát chi thường xuyên đối với các khoản chi theo hợp đồng thì mức tạm ứng tối đa 50% giá trị hợp đồng đó
Để thực hiện tạm ứng ngân sách nhà nước, đơn vị sử dụng cần gửi hồ sơ và tài liệu liên quan đến từng khoản chi kèm theo giấy rút dự toán đến Kho bạc Nhà nước (KBNN) KBNN sẽ tiến hành kiểm tra và kiểm soát các hồ sơ này, và nếu đáp ứng đủ điều kiện quy định, sẽ cấp tạm ứng cho đơn vị.
Khi thực hiện thanh toán tạm ứng, đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước (NSNN) cần gửi đến Kho bạc Nhà nước (KBNN) giấy đề nghị thanh toán tạm ứng cùng với các hồ sơ và chứng từ liên quan.
Nếu số tiền đề nghị thanh toán vượt quá số đã tạm ứng, KBNN sẽ thực hiện thủ tục chuyển từ cấp tạm ứng sang cấp phát thanh toán cho số tiền đã tạm ứng Đồng thời, KBNN yêu cầu đơn vị lập giấy rút dự toán NSNN để cấp thanh toán bổ sung cho số tiền lớn hơn khoản đã tạm ứng.
Nếu khoản đề nghị thanh toán nhỏ hơn số tiền đã cấp tạm ứng, KBNN sẽ thực hiện chuyển đổi từ cấp tạm ứng sang cấp phát thanh toán dựa trên giấy đề nghị thanh toán tạm ứng của đơn vị.
Cấp thanh toán bao gồm các khoản như lương, phụ cấp lương, học bổng, sinh hoạt phí và các khoản chi đủ điều kiện để được cấp thanh toán trực tiếp Ngoài ra, các khoản tạm ứng cũng có thể được chuyển sang thanh toán tạm ứng nếu đáp ứng đủ điều kiện.
Mức cấp thanh toán được xác định dựa trên hồ sơ và chứng từ chi ngân sách nhà nước theo yêu cầu của đơn vị sử dụng ngân sách Tuy nhiên, mức cấp thanh toán tối đa không được vượt quá nhu cầu chi đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phân bổ.
Khi có nhu cầu thanh toán, đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước cần gửi hồ sơ, tài liệu và chứng từ liên quan đến Kho bạc Nhà nước (KBNN) theo quy định KBNN sẽ kiểm tra tính hợp lệ và hợp pháp của các hồ sơ này, đồng thời đối chiếu với dự toán ngân sách đã được phê duyệt Nếu hồ sơ đáp ứng đủ điều kiện, KBNN sẽ thực hiện thanh toán trực tiếp cho các đơn vị cung cấp hàng hóa, dịch vụ hoặc chi trả qua đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước.
Nguyên tắc kiểm soát chi thường xuyên qua KBNN
Tất cả các khoản chi ngân sách nhà nước (NSNN) cần được kiểm tra và kiểm soát trong suốt quá trình cấp phát và thanh toán Các khoản chi này phải nằm trong dự toán NSNN đã được phê duyệt, đảm bảo đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức theo quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, và đã được thủ trưởng đơn vị sử dụng kinh phí NSNN chuẩn chi.
Thứ hai: tất cả các đơn vị sử dụng kinh phí NSNN phải mở tài khoản tại