TÊN SÁNG KIẾN
Một số bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kĩ thuật đập cầu trong môn Cầu lông cho học sinh trường THPT Tam Đảo II
TÁC GIẢ SÁNG KIẾN
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Bồ Lý - Tam Đảo - Vĩnh Phúc
- Số điện thoại: 0978523460 Email: vuhuyluong.gvtamdao2@vinhphuc.edu.vn
CHỦ ĐẦU TƯ TẠO RA SÁNG KIẾN
- Vũ Huy Lương – Giáo viên trường THPT Tam Đảo 2 – Tam Đảo – Vĩnh Phúc V LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN:
- Áp dụng trong huấn luyện và giảng dạy môn Cầu lông
VI NGÀY SÁNG KIẾN ĐƯỢC ÁP DỤNG:
Vào ngày 1 tháng 10 năm 2019, một sáng kiến mới đã được áp dụng trong huấn luyện đội tuyển cầu lông của trường, nhằm chuẩn bị cho sự kiện Hội khỏe Phù Đổng tỉnh Vĩnh Phúc lần thứ IX, năm 2019.
4 download by : skknchat@gmail.com
VII MÔ TẢ BẢN CHẤT CỦA SÁNG KIẾN:
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1 Đặc điểm tâm, sinh lý lứa tuổi 16 -
18 * Đặc điểm tâm lý học TDTT
Trong quá trình tập luyện và thi đấu thể thao, người tập thường trải qua nhiều trạng thái tâm lý khác nhau Đặc điểm tâm lý này thể hiện qua tính linh động và khả năng nắm bắt cảm giác vận động, giúp họ tiếp thu kỹ thuật nhanh chóng Tuy nhiên, sự thiếu kiên trì và bền bỉ khi đối mặt với khó khăn có thể dẫn đến tâm trạng chán nản, không hứng thú Để khắc phục tình trạng này, các bài tập cần được thiết kế đa dạng, phong phú và hấp dẫn, đồng thời chú ý đến thời gian, khối lượng vận động và phương pháp tập luyện hợp lý, nhằm tạo cảm giác hưng phấn và thoải mái cho người tập.
1.2 Cơ sở phương pháp để lựa chọn các bài tập
Trong các môn thể thao đối kháng, hệ thống kỹ thuật tấn công và phòng thủ đều rất quan trọng Phương châm tấn công thường được các huấn luyện viên và vận động viên chú trọng, nhưng kỹ thuật phòng thủ cũng không thể bị xem nhẹ Đặc biệt, trong môn cầu lông, việc nâng cao sức nhanh phản ứng vận động là yêu cầu thiết yếu trong quá trình luyện tập kỹ thuật đập cầu Để cải thiện kỹ thuật này trong thi đấu, cần phát triển đồng bộ các yếu tố thể lực, tâm lý, kỹ thuật và chiến thuật.
Công tác huấn luyện kỹ thuật cho vận động viên cầu lông nhằm tự động hóa các hành vi kỹ thuật, biến động tác thành kỹ năng vững chắc Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả kỹ thuật tấn công và phòng thủ mà còn cải thiện khả năng phối hợp giữa các cơ quan Để duy trì trạng thái kỹ thuật ổn định trong thi đấu, việc áp dụng nhiều biến thể của kỹ thuật là cần thiết, giúp cho đối phương khó đoán được ý đồ của mình.
Để đạt được thành tích thể thao cao nhất, ngoài việc huấn luyện kỹ thuật, cần chú ý đến đặc điểm cá nhân của từng vận động viên Việc xây dựng "kỹ thuật cá nhân" phù hợp sẽ giúp các VĐV phát huy tối đa khả năng của mình.
5 download by : skknchat@gmail.com
Tố chất con người trong thể thao được thể hiện qua sức nhanh, sức mạnh, sức bền, sự mềm dẻo và khéo léo, phản ánh năng lực thực hiện kỹ thuật động tác với độ chính xác cao Vì vậy, trong huấn luyện, cần chú trọng phát triển các kỹ thuật chuyên môn làm nền tảng cho việc áp dụng kỹ thuật và chiến thuật trong thi đấu, nhằm đạt được kết quả tối ưu Tập luyện thể lực chung và chuyên môn vững chắc là bước khởi đầu quan trọng để thực hiện các kỹ thuật tấn công, tối ưu hóa sức mạnh và tốc độ trong các pha đánh cầu.
Cơ sở huấn luyện thể lực cho vận động viên cần tuân thủ quy luật giáo dục các năng lực thể chất, bao gồm năng lực chung và năng lực chuyên môn.
Huấn luyện thể lực chung là quá trình giáo dục thể chất toàn diện nhằm nâng cao các năng lực thể chất của vận động viên thông qua việc áp dụng nhiều bài tập khác nhau Mục tiêu là cải thiện chức năng cơ thể và làm phong phú kỹ năng, kỹ xảo cho vận động viên Tuy nhiên, do đặc điểm chuyên môn hóa của từng môn thể thao, phương pháp huấn luyện thể lực sẽ có sự khác biệt giữa các môn.
Huấn luyện thể chất chung và chuyên môn có mối quan hệ biện chứng, ảnh hưởng lẫn nhau và thay đổi theo từng năm cũng như theo từng giai đoạn huấn luyện lớn.
Huấn luyện tâm lý chuyên môn cho vận động viên là yếu tố quan trọng để đạt thành tích trong tập luyện và thi đấu Đầu tiên, cần giáo dục cho học sinh về động cơ tập luyện đúng đắn, giúp họ hướng tới mục tiêu vươn tới thành tích thể thao cao hơn, từ đó mang lại vinh quang cho tập thể và tổ quốc.
Một nhiệm vụ quan trọng trong giáo dục vận động viên là truyền đạt những chuẩn mực đạo đức thể thao, bao gồm việc tuân thủ luật lệ thi đấu và duy trì tinh thần thể thao cao thượng, như “thắng không kiêu, bại không nản” Đồng thời, cần giáo dục vận động viên cách xử sự đúng mực và thân thiện với huấn luyện viên, đồng đội và người hâm mộ Ngoài ra, việc rèn luyện tính cần cù, chịu khó và khả năng vượt qua khó khăn trong tập luyện và thi đấu cũng là một phần thiết yếu trong quá trình giáo dục này.
Huấn luyện tâm lý chuyên môn trong thể thao giúp phát triển tính chủ động, sáng tạo và tinh thần tự chủ của vận động viên Nó trang bị cho họ khả năng vượt qua những khó khăn tâm lý, duy trì trạng thái tối ưu và điều chỉnh các cảm xúc tiêu cực trong quá trình tập luyện và thi đấu, từ đó đạt được thành tích cao nhất.
1.3 Quan điểm về huấn luyện, giảng dạy kỹ thuật trong môn Cầu lông Các yếu tố cơ bản trong đánh cầu
Trong cầu lông, hệ thống kỹ thuật cơ bản rất đa dạng, bao gồm các nhóm kỹ thuật chính như di chuyển, phòng thủ, phát cầu và tấn công Kỹ thuật tấn công, đặc biệt là đập cầu, đóng vai trò quan trọng và được chứng minh qua các cuộc thi lớn Kỹ thuật này mang lại lợi thế cho vận động viên, giúp nâng cao hiệu suất thi đấu.
Kỹ thuật đập cầu là một quá trình phối hợp toàn diện giữa các bộ phận cơ thể, giúp vận động viên tối ưu hóa hiệu suất Việc áp dụng 3 yếu tố cơ sở lý luận sẽ hỗ trợ trong việc xây dựng và thực hiện các bài tập nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập cầu.
Sức mạnh tốc độ là yếu tố quan trọng trong kỹ thuật đập cầu, cho phép thực hiện động tác nhanh chóng và hiệu quả Để phát triển sức mạnh tốc độ, người tập cần kết hợp học kỹ thuật với quá trình rèn luyện bền bỉ Việc phối hợp toàn thân cùng với động tác lăng và gấp nhanh cổ tay là rất cần thiết Ngoài ra, để hoàn thiện sức mạnh tốc độ, người tập cũng nên thực hiện các bài tập bổ trợ bên ngoài cầu.
1.4 Tập luyện kỹ thuật Cầu lông
NGÀY SÁNG KIẾN ĐƯỢC ÁP DỤNG
Vào ngày 1 tháng 10 năm 2019, một sáng kiến mới đã được áp dụng trong huấn luyện đội tuyển cầu lông của trường nhằm chuẩn bị cho Hội khỏe Phù Đổng tỉnh Vĩnh Phúc lần thứ IX, diễn ra trong năm 2019.
4 download by : skknchat@gmail.com
TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
Đặc điểm tâm, sinh lý lứa tuổi 16 - 18
18 * Đặc điểm tâm lý học TDTT
Trong quá trình tập luyện và thi đấu thể thao, người tập thường trải qua nhiều trạng thái tâm lý khác nhau Tâm lý của họ thường thể hiện qua tính linh động và khả năng nắm bắt cảm giác trong các hoạt động vận động Mặc dù họ có khả năng tiếp thu các động tác kỹ thuật nhanh chóng và rất sáng tạo, nhưng lại thiếu tính kiên trì và bền bỉ khi đối mặt với khó khăn và mệt mỏi Điều này dễ dẫn đến tâm trạng chán nản và không hứng thú, đặc biệt khi thực hiện các bài tập kỹ thuật phức tạp hoặc các bài tập thể lực yêu cầu khối lượng vận động lớn Do đó, việc sắp xếp hợp lý thời gian, lượng vận động, hình thức và phương pháp tập luyện là rất quan trọng Các bài tập cần phải đa dạng, phong phú và hấp dẫn để tạo cảm giác hưng phấn và thoải mái, giúp người tập hoàn thiện kỹ năng của mình.
Cơ sở phương pháp để lựa chọn các bài tập
Trong các môn thể thao đối kháng, hệ thống kỹ thuật tấn công và phòng thủ đều đóng vai trò quan trọng Dù tấn công được ưu tiên, nhưng phòng thủ cũng không thể bị xem nhẹ trong huấn luyện Đặc biệt trong môn Cầu lông, việc nâng cao sức nhanh phản ứng vận động là yếu tố quyết định trong kỹ thuật đập cầu Để cải thiện kỹ năng này trong thi đấu, cần phát triển đồng bộ các tố chất thể lực, tâm lý, kỹ thuật và chiến thuật khác.
Công tác huấn luyện kỹ thuật cho VĐV Cầu lông nhằm tự động hóa các động tác kỹ thuật, biến chúng thành kỹ năng vững chắc để nâng cao hiệu quả tấn công và phòng thủ Việc này không chỉ cải thiện khả năng phối hợp của các cơ quan mà còn giúp duy trì trạng thái kỹ thuật ổn định trong thi đấu Để đạt được mục tiêu này, cần áp dụng nhiều biến thể của kỹ thuật, giúp làm khó đối phương trong việc phán đoán ý đồ của VĐV.
Để đạt thành tích thể thao cao nhất, việc huấn luyện kỹ thuật cần chú ý đến đặc điểm cá nhân của từng vận động viên Điều này giúp xây dựng "kỹ thuật cá nhân" phù hợp, từ đó phát huy tối đa khả năng của mỗi VĐV.
5 download by : skknchat@gmail.com
Tố chất con người trong thể thao được thể hiện qua sức nhanh, sức mạnh, sức bền, sự mềm dẻo và khéo léo, phản ánh năng lực thực hiện các kỹ thuật động tác với độ chính xác cao Do đó, trong quá trình huấn luyện, cần chú trọng phát triển các kỹ thuật chuyên môn làm nền tảng cho việc tiếp thu và áp dụng chiến thuật trong thi đấu nhằm đạt kết quả tối ưu Tập luyện thể lực chung và chuyên môn vững chắc là khởi đầu quan trọng để thực hiện các kỹ thuật tấn công, phát huy tối đa sức mạnh và tốc độ trong các động tác đánh cầu.
Để huấn luyện thể lực cho vận động viên, cần tuân thủ các quy luật chung trong giáo dục năng lực thể chất, bao gồm cả năng lực chung và năng lực chuyên môn.
Huấn luyện thể lực chung là quá trình giáo dục thể chất toàn diện, nhằm nâng cao năng lực thể chất của vận động viên thông qua nhiều bài tập đa dạng Quá trình này không chỉ cải thiện chức năng cơ thể mà còn làm phong phú thêm kỹ năng và kỹ xảo cho vận động viên Tuy nhiên, do đặc điểm chuyên môn hóa của từng môn thể thao, việc huấn luyện thể lực sẽ có sự khác biệt tùy theo từng bộ môn.
Huấn luyện thể chất chung và chuyên môn có mối quan hệ biện chứng, thay đổi theo từng năm và từng giai đoạn huấn luyện lớn Sự tương tác này là yếu tố quan trọng trong việc phát triển kỹ năng và nâng cao hiệu suất thể thao.
1.2.3 Huấn luyện tâm lý chuyên môn cho VĐV Để đạt thành tích trong tập luyện và thi đấu trước hết phải giáo dục cho học sinh động cơ tập luyện đúng đắn và cao đẹp như mong muốn vươn tới thành tích thể thao ngày càng cao để làm vinh quang cho tập thể, tổ quốc.
Một nhiệm vụ quan trọng trong giáo dục vận động viên là trang bị cho họ những chuẩn mực đạo đức thể thao, bao gồm việc tuân thủ các luật lệ thi đấu và duy trì tinh thần thi đấu cao thượng như "thắng không kiêu, bại không nản." Đồng thời, cần giáo dục họ về cách xử sự đúng mực và thân thiện với huấn luyện viên, đồng đội và người hâm mộ Bên cạnh đó, việc rèn luyện tính cần cù, chịu khó và khả năng vượt qua khó khăn trong tập luyện và thi đấu cũng là điều cần thiết.
Huấn luyện tâm lý chuyên môn trong thể thao giúp phát triển tính chủ động, sáng tạo và tinh thần tự chủ của vận động viên Nó cũng nâng cao khả năng vượt qua khó khăn tâm lý, điều hòa trạng thái tối ưu và điều chỉnh những cảm xúc tiêu cực trong quá trình tập luyện và thi đấu, từ đó đạt được thành tích cao nhất.
Quan điểm về huấn luyện, giảng dạy kỹ thuật trong môn Cầu lông
lông Các yếu tố cơ bản trong đánh cầu
Trong cầu lông, hệ thống kỹ thuật cơ bản rất đa dạng với các nhóm chính như di chuyển, phòng thủ, phát cầu và tấn công Kỹ thuật tấn công, đặc biệt là kỹ thuật đập cầu, đóng vai trò quan trọng và được chứng minh qua các cuộc thi lớn Kỹ thuật này mang lại hiệu quả cao cho vận động viên, giúp nâng cao khả năng thi đấu.
Kỹ thuật đập cầu là một quá trình phối hợp toàn diện giữa các bộ phận cơ thể, giúp vận động viên tối ưu hóa hiệu suất Việc kết hợp ba yếu tố cơ bản sẽ tạo nền tảng lý luận vững chắc cho việc xây dựng và áp dụng các bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập cầu.
Sức mạnh tốc độ là yếu tố thiết yếu trong kỹ thuật đập cầu, giúp thực hiện động tác nhanh chóng và hiệu quả Để phát triển sức mạnh tốc độ, người tập cần trải qua quá trình luyện tập lâu dài, kết hợp giữa việc học kỹ thuật và rèn luyện thể lực Việc phối hợp toàn thân, cùng với động tác lăng và gấp nhanh cổ tay, là rất quan trọng Ngoài ra, để hoàn thiện sức mạnh tốc độ, cần kết hợp luyện tập với cầu và các bài tập bổ trợ bên ngoài.
Tập luyện kỹ thuật Cầu lông
Trong thi đấu cầu lông, tính đối kháng tạo ra những thay đổi tình huống đòi hỏi vận động viên phải sở hữu hệ thống kỹ thuật và chiến thuật chính xác, ổn định Để đạt được điều này, quá trình huấn luyện cần phải được thực hiện một cách bài bản và chuyên nghiệp Vận động viên cần tuân thủ hướng dẫn của huấn luyện viên và đảm bảo thực hiện tốt các nguyên tắc cũng như yêu cầu trong mỗi buổi tập.
1.4.1 Nguyên tắc tự giác tích cực: Là yếu tố chủ yếu có ảnh hưởng lớn đến kết quả tập luyện Nguyên tắc này thể hiện lòng ham muốn, ý chí, nghị lực chủ động nghiên cứu kỹ thuật trước, trong và sau khi học Tính tích cực tự giác của mỗi cá nhân làm cho công tác huấn luyện được thúc đẩy góp phần nâng cao thành tích thể thao.
Tập luyện thể dục thể thao, đặc biệt là kỹ thuật cầu lông, cần đảm bảo tính thường xuyên và có hệ thống Việc luyện tập phải diễn ra liên tục, từ ngày này sang ngày khác và từ tuần này sang tuần khác Người tập cần tuân theo trình tự từ những động tác đơn giản đến phức tạp, từ những kỹ thuật đã biết đến những kỹ thuật mới Trong quá trình tập luyện, cần tránh việc chạy theo các bài tập mới hấp dẫn mà bỏ qua những động tác cơ bản, vì kỹ thuật cơ bản, dù đơn giản, lại là nền tảng quan trọng cho việc tiếp thu và luyện tập các kỹ thuật mới một cách hiệu quả.
Trong quá trình tập luyện, việc củng cố và nâng cao kỹ thuật là rất quan trọng Ban đầu, các động tác có thể chưa chính xác và còn bỡ ngỡ, nhưng qua thời gian và sự kiên trì, người tập sẽ dần trở nên thuần thục và chính xác hơn Kỹ năng này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả thi đấu.
Sự lặp lại một động tác là yếu tố quan trọng giúp VĐV thuần thục kỹ năng, với tốc độ nhanh hay chậm tùy thuộc vào khả năng và phương pháp tập luyện của từng người Để hình thành “cảm giác cầu” chính xác, VĐV cần kiên trì luyện tập nhiều lần và dần nâng cao độ khó của động tác Quá trình lặp lại này chính là cách vận động chuyển từ lượng thành chất.
7 download by : skknchat@gmail.com
1.4.2 Các quan điểm về huấn luyện tốc độ nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập cầu Đập cầu: Là một kỹ thuật khó khi VĐV muốn thực hiện đập cầu hiệu quả cần phải có những tố chất kỹ thuật, sức mạnh, sức nhanh, độ cảm giác cầu.
Sức mạnh là yếu tố quyết định trong việc thực hiện các động tác nhanh và mạnh mẽ của VĐV trong thi đấu Do đó, việc huấn luyện sức mạnh trở thành ưu tiên hàng đầu, vì không có sức mạnh, VĐV sẽ không thể thực hiện kỹ thuật đập cầu một cách hiệu quả.
Yếu tố kỹ thuật đóng vai trò quan trọng nhất trong việc thực hiện đập cầu tấn công hiệu quả Nếu vận động viên thiếu kỹ thuật, họ sẽ không thể thực hiện động tác này một cách thành công Do đó, trong quá trình huấn luyện, việc chú trọng vào rèn luyện kỹ thuật cho vận động viên là điều cần thiết.
Sức mạnh phản ứng vận động là khả năng đáp ứng nhanh chóng trước các tín hiệu bất ngờ bằng những hành vi vận động cụ thể Trong tập luyện và thi đấu cầu lông, sức mạnh phản ứng vận động phức tạp đóng vai trò quan trọng trong việc phán đoán hướng cầu và thực hiện các động tác quyết định trong thời gian ngắn nhất Để nâng cao sức nhanh động tác, các phương pháp huấn luyện chủ yếu tập trung vào việc lặp đi lặp lại các kỹ thuật với tốc độ tối đa và thời gian ngắn nhất.
Trong cầu lông, việc huấn luyện sức nhanh phản ứng vận động được thực hiện thông qua các bài tập phản ứng với tín hiệu âm thanh Để nâng cao sức nhanh động tác, cần kết hợp huấn luyện phát triển sức mạnh và tự động hóa toàn bộ kỹ thuật động tác.
Từ tầm quan trọng của kỹ thuật đập cầu trong tập luyện và thi đấu trước hết tôi phân tích kỹ thuật đập cầu.
Tư thế chuẩn bị cho VĐV là đứng với chân trước và chân sau, trọng tâm dồn vào chân trước, lưng hơi cong và mắt theo dõi cầu Tay phải cầm vợt ở phía trước mặt, với đầu vợt cao ngang trán, tạo một góc giữa cẳng tay và cánh tay khoảng 90 độ.
Khi đối phương đánh cầu cao, người chơi cần nhanh chóng xoay thân sang bên phải, chuyển trọng tâm từ chân trước sang chân sau Tay phải cầm vợt đưa lên cao, ra sau, với đầu vợt chúc xuống Vai trái hướng về phía cầu, trong khi vai phải hạ thấp, tạo dáng hình cánh cung Sau đó, nhanh chóng đạp mũi chân phải, duỗi thẳng khớp gối, xoay hông và lật vai, đưa vợt từ dưới lên trên và ra trước Điểm tiếp xúc giữa cầu và vợt nên ở vị trí cao nhất của cơ thể, chếch trước trán khoảng một tầm tay cộng với chiều dài vợt Trong quá trình thực hiện, trọng tâm lại chuyển từ chân sau sang chân trước, đồng thời gập thân người để tăng cường lực đập cầu Lưu ý sử dụng động tác gập cổ tay khi tiếp xúc cầu để tạo độ cắm hơn cho cú đánh.
8 download by : skknchat@gmail.com
Sau khi tiếp xúc với cầu, vợt được đưa từ trên xuống dưới và sang trái, trong khi thân người có xu hướng lao về phía trước Để giữ thăng bằng, người chơi nhanh chóng bước chân phải lên một bước nhỏ và sau đó trở về tư thế chuẩn bị để đánh quả cầu tiếp theo.
Từ việc phân tích trên tôi nhận thấy rằng kỹ thuật đập cầu đóng vai trò quan trọng nhất trong hệ thống kỹ thuật tấn công của Cầu lông.
Từ phân tích cơ sở lý luận trên tôi rút ra kết luận như sau:
Muốn phát triển kỹ thuật đập cầu cần tập luyện các bài tập phát triển sức mạnh cho nhóm cơ đùi, lưng, vai và cơ tay.
Phải tập luyện kỹ thuật ở mức tự động hóa để vận dụng được các yếu tố chiến thuật.
Để rút ngắn thời gian chuẩn bị cho đập cầu, việc phát triển khả năng phán đoán linh hoạt là rất quan trọng Cần xây dựng các bài tập nhằm cải thiện sự phối hợp kỹ thuật, từ đó tăng tốc độ thực hiện kỹ thuật đập cầu.
Còn vấn đề thực tiễn huấn luyện kỹ thuật đập cầu cho VĐV như thế nào chúng ta đi nghiên cứu phần tiếp theo.
9 download by : skknchat@gmail.com
