ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN 30 3.1 Đối tượng và phạm vi thực hiện
Địa điểm và thời gian tiến hành
- Địa điểm: Trại lợn Quân Dung, xã Thịnh Đức, thành phố Thái
- Thời gian thực hiện: từ 24/07/2020 đến 03/01/2021.
- Áp dụng quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng và phòng trị bệnh cho lợn tại trại
- Tình hình mắc một số bệnh trên lợn tại trại.
- Triệu chứng lâm sàng của lợn mắc bệnh
- Thực hiện quy trình phòng, trị bệnh cho đàn lợn thịt nuôi tại trại.
3.4.1 Phương pháp theo dõi, thu thập thông tin
- Phương pháp điều tra gián tiếp:
+ Tiến hành điều tra thông qua sổ sách của cơ sở về tình hình chăn nuôi mắc một số bệnh trong 3 năm gần đây.
+ Điều tra thống kê tình hình chăn nuôi tại cơ sở.
- Phương pháp điều tra trực tiếp:
+ Thống kê đàn lợn cần điều tra, lập sổ sách theo dõi.
+ Trực tiếp nuôi dưỡng chăm sóc, vệ sinh phòng trị bệnh cho lợn tại trại
+ Hàng ngày theo dõi sức khỏe đàn lợn, chẩn đoán lâm sàng, phát hiện những con mắc bệnh ghi chép, phân loại.
3.4.2 Phương pháp tính toán các chỉ tiêu
Số liệu thu thập được xử lý theo phần mềm Microsoft Excel 2010 trên máy vi tính.
Tỷ lệ lợn mắc bệnh:
Tỷ lệ lợn mắc bệnh (%) - Tỷ lệ khỏi:
Tỷ lệ lợn khỏi (%) - Tỷ lệ chết:
Phương pháp thực hiện
3.4.1 Phương pháp theo dõi, thu thập thông tin
- Phương pháp điều tra gián tiếp:
+ Tiến hành điều tra thông qua sổ sách của cơ sở về tình hình chăn nuôi mắc một số bệnh trong 3 năm gần đây.
+ Điều tra thống kê tình hình chăn nuôi tại cơ sở.
- Phương pháp điều tra trực tiếp:
+ Thống kê đàn lợn cần điều tra, lập sổ sách theo dõi.
+ Trực tiếp nuôi dưỡng chăm sóc, vệ sinh phòng trị bệnh cho lợn tại trại
+ Hàng ngày theo dõi sức khỏe đàn lợn, chẩn đoán lâm sàng, phát hiện những con mắc bệnh ghi chép, phân loại.
3.4.2 Phương pháp tính toán các chỉ tiêu
Số liệu thu thập được xử lý theo phần mềm Microsoft Excel 2010 trên máy vi tính.
Tỷ lệ lợn mắc bệnh:
Tỷ lệ lợn mắc bệnh (%) - Tỷ lệ khỏi:
Tỷ lệ lợn khỏi (%) - Tỷ lệ chết:
KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Kết quả áp dụng quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng và phòng trị bệnh cho lợn tại trại Quân Dung, xã Thịnh Đức, thành phố Thái Nguyên
Tình hình chăn nuôi của trang trại trong 3 năm (2018 - 2020)
Hiện nay, một năm trang trại sản xuất xoay vòng liên tục Xuất bán hết lợn, vệ sinh sát trùng, để trống chuồng và nuôi tiếp lứa tiếp theo.
Lợn thịt nuôi tại trại được nuôi từ lúc nhập về đến lúc xuất bán với trọng lượng trung bình từ 100 kg -110 kg
Trong ba năm qua, cơ cấu đàn lợn thịt của trại đã được theo dõi và ghi chép cẩn thận Dữ liệu tính đến tháng 12/2020 cho thấy sự biến động và phát triển của đàn lợn thịt, được thể hiện rõ trong bảng 4.1.
Bảng 4.1 Cơ cấu đàn lợn thịt của trại Quân Dung (2018 - 2020)
Số lượng lợn thịt của các năm (con)
Trại đã áp dụng khoa học kỹ thuật và đầu tư vào cơ sở vật chất, giúp cơ cấu đàn lợn luôn ổn định Đến năm 2020, trại mở rộng quy mô chuồng trại để nâng cao chất lượng chăn nuôi và phát triển kinh tế Đặc biệt, nhờ vào công tác kiểm soát dịch bệnh chặt chẽ, trong 3 năm qua, trại không bị ảnh hưởng lớn bởi dịch bệnh, và là một trong những trang trại tại tỉnh Thái Nguyên chưa bị nhiễm dịch tả lợn Châu Phi.
4.1.2 Kết quả thực hiện công tác chăm sóc, nuôi dưỡng cho đàn lợn thịt tại trại
Công tác chăm sóc và nuôi dưỡng là yếu tố quyết định đến hiệu quả chăn nuôi Dưới sự hướng dẫn tận tình của quản lý và kỹ sư tại trại, tôi đã thực hiện chăm sóc cẩn thận cho đàn lợn thịt hàng ngày, và kết quả được thể hiện trong bảng 4.2.
Bảng 4.2 Kết quả thực hiện công tác chăm sóc, nuôi dưỡng cho đàn lợn thịt của trại
Kiểm tra sức khỏe đàn lợn
Kiểm tra nhiệt độ chuồng
Trong thời gian thực tập hơn 5 tháng tại trại, em đã thực hiện các công việc như cho lợn ăn 2 lần/ngày, tắm lợn 2 lần/tuần, kiểm tra sức khỏe lợn 2 lần/ngày, tách lọc lợn ốm 4 lần/tuần và kiểm tra nhiệt độ chuồng 2 lần/ngày, tất cả đều đạt 100% định mức quy định Qua quá trình này, em đã học được quy trình chăm sóc và nuôi dưỡng đàn lợn, từ đó nâng cao kiến thức và kinh nghiệm trong lĩnh vực này.
Trong chăn nuôi, giống vật nuôi đóng vai trò quyết định đến hiệu quả sản xuất Để đạt năng suất cao và chất lượng sản phẩm tốt, việc chọn lọc và phân loại con giống là rất quan trọng Trong thời gian thực tập tại trại, em đã cùng với kỹ thuật viên thực hiện các biện pháp chăm sóc và nuôi dưỡng đàn lợn thịt nhằm nâng cao năng suất.
Thực hiện vệ sinh thường xuyên cho chuồng trại và khu vực xung quanh là rất quan trọng, nhằm đảm bảo điều kiện vệ sinh thú y tốt nhất Điều này không chỉ tạo môi trường thuận lợi cho lợn sinh trưởng và phát triển mạnh mẽ, mà còn góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi.
* Công việc chăm sóc, nuôi dưỡng đàn lợn ngoại nuôi thịt tại trại Quân Dung được thực hiện theo các bước sau:
+ Sau khi tắm sát trùng, thay quần áo bảo hộ, bắt đầu vào chuồng thực hiện công việc buổi sáng.
+ Phun sát trùng bao thức ăn hỗn hợp trước khi đẩy vào chuồng + Kiểm tra chuồng trại:
Kiểm tra sức khỏe đàn lợn là một quy trình quan trọng, bắt đầu bằng việc đi dọc theo chuồng để quan sát tổng quát tình trạng sức khỏe của chúng Trong quá trình này, cần chú ý đánh dấu những con lợn có biểu hiện bất thường để có biện pháp can thiệp kịp thời.
Kiểm tra máng ăn và nước uống là rất quan trọng Cần xem xét lượng thức ăn còn thừa trong siro và đảm bảo siro không bị tắc nghẽn do thức ăn bị mốc hay đóng cục Ngoài ra, hãy điều chỉnh mức ra cám của từng siro sao cho hợp lý để đảm bảo cung cấp đủ thức ăn cho vật nuôi.
Kiểm tra, điều chỉnh nhiệt độ, ánh sáng để bật, tắt đèn và điều chỉnh quạt trong chuồng nuôi hợp lý.
+ Vệ sinh chuồng trại: Quét nền chuồng, đẩy phân, xả máng nước cho lợn tắm, phun sát trùng trong và ngoài chuồng.
Sau khi kiểm tra chuồng trại, hãy lấy thức ăn hỗn hợp đã được phun sát trùng từ kho và đổ vào chuồng cho lợn ăn, đảm bảo lượng thức ăn phù hợp để duy trì sức khỏe cho đàn lợn.
Các công việc cần thực hiện bao gồm gấp vỏ bao, dọn kho, vệ sinh và sát trùng nhà, làm sạch đường dẫn và hành lang trong chuồng nuôi, thay nước vôi ở hố sát trùng đầu chuồng, quét vôi và khử trùng chuồng trại Ngoài ra, cần chạy dàn mát, đánh dấu và điều trị lợn, cũng như tách lọc lợn bệnh phát sinh để đảm bảo sức khỏe cho đàn lợn.
+ Kiểm tra tổng thể chuồng trước khi nghỉ: kiểm tra sức khỏe lợn, kiểm tra máng ăn, nước uống, nhiệt độ, ánh sáng…
Bảng 4.3 Kết quả thực hiện công tác cho lợn ăn
12kg - 28kg 29kg - 50kg 51kg - 75kg 76kg đến khi bán
Từ kết quả bảng 4.3 cho thấy: Tùy vào từng giai đoạn mà cho ăn từng loại thức ăn khác nhau.
Thức ăn hỗn hợp GF02 dành cho lợn từ 12 kg - 28 kg với tổng khối lượng cho ăn của cả đàn là 27.664 kg.
Thức ăn hỗn hợp GF03 dành cho lợn từ 29 kg - 50 kg với tổng khối lượng cho ăn của cả đàn là 48.900 kg.
Thức ăn hỗn hợp GF03 dành cho lợn từ 51 kg - 75 kg với tổng khối lượng cho ăn của đàn là 72.900 kg.
Thức ăn hỗn hợp GF04 dành cho lợn từ 76 kg đến xuất bán với tổng khối lượng cho ăn của cả đàn là 101.430 kg.
4.1.3 Kết quả thực hiện công tác thú y, vệ sinh phòng bệnh cho đàn lợn
Trong quá trình thực tập, em đã thực hiện quy trình vệ sinh trong chăn nuôi rất tốt Hàng ngày, em dọn vệ sinh và quét lối đi trong chuồng cũng như giữa các dãy chuồng Định kỳ, em phun thuốc sát trùng, quét mạng nhện, lau kính và rắc vôi bột ở cửa ra vào và hành lang trong chuồng Em cũng chú trọng khơi thông cống rãnh và làm cỏ để đảm bảo vệ sinh chuồng trại, từ đó hạn chế và ngăn ngừa dịch bệnh xảy ra.
Chuồng nuôi luôn được vệ sinh sạch sẽ, được tiêu độc bằng thuốc sát trùng định kỳ, pha với tỷ lệ 1/400.
Sau khi xuất lợn khỏi chuồng, tôi tham gia vào quy trình vệ sinh tổng thể chuồng trại với các bước cụ thể.
- Vệ sinh bên ngoài chuồng nuôi:
+ Vệ sinh đường đuổi lợn, vệ sinh cầu cân
+ Phun sát trùng khu vực ngoài chuồng.
+ Ngâm sát trùng quần áo bảo hộ, ủng, găng tay…
- Vệ sinh trong chuồng nuôi:
+ Hót sạch phân trên nền chuồng.
+ Cọ rửa sạch sẽ: bạt trần, giàn mát, quạt (che chắn bằng túi nilon), máng ăn, thành chuồng, nền chuồng.
+ Quét vôi tường, thành chuồng, nền chuồng.
+ Kiểm tra lại toàn bộ hệ thống điện, quạt, máy bơm, đường ống nước, núm uống, máng ăn
+ Xông foocmon để trống chuồng và chờ lứa mới.
Bảng 4.4 Kết quả thực hiện công tác vệ sinh chăn nuôi
Vệ sinh kho thức ăn
Quét vôi hành lang chuồng
Vệ sinh khu vực quanh trại
Vệ sinh nhà sát trùng
Qua bảng 4.4 cho thấy, em đã tham gia vào việc vệ sinh phòng bệnh cho đàn lợn và đã hoàn thành chỉ tiêu 100%.
Trong quá trình thực hiện, em đã biết cách sử dụng các chất sát trùng
Omnicide là chất sát trùng hiệu quả, được pha loãng với tỷ lệ 1/3.200 để sát trùng chuồng trại Đối với việc sát trùng xe và tắm, tỷ lệ pha loãng là 1/250 Nguồn nước cung cấp cho đàn lợn cũng cần được khử trùng bằng Clorin với tỷ lệ 1/400.000 để đảm bảo an toàn cho sức khỏe vật nuôi.
4.1.3.2 Kết quả phòng bệnh bằng vắc-xin
Tại trang trại Quân Dung, quy trình tiêm vắc-xin phòng bệnh cho lợn được thực hiện một cách chủ động và đúng kỹ thuật, đảm bảo đầy đủ và hiệu quả.
Trong khu vực chăn nuôi, cần hạn chế việc di chuyển giữa các chuồng và từ khu vực này sang khu vực khác, đồng thời giảm thiểu việc ra ngoài trại Khi phương tiện vào trại, phải thực hiện quy trình sát trùng nghiêm ngặt tại cổng ra vào.
Kết quả chẩn đoán, phát hiện và điều trị bệnh cho đàn lợn tại trại
4.2.1 Kết quả chẩn đoán, phát hiện bệnh ở lợn nuôi tại trại
Trong quá trình thực tập, tôi đã quan sát và phát hiện rằng đàn lợn tại cơ sở gặp phải một số vấn đề sức khỏe, bao gồm bệnh viêm phổi, tiêu chảy và viêm khớp Kết quả này được trình bày chi tiết trong bảng 4.6.
Bảng 4.6 Tình hình lợn mắc bệnh tại trại trong thời gian thực tập
Trong quá trình chăm sóc và nuôi dưỡng lợn, tỷ lệ mắc bệnh khá cao Cụ thể, trong số 988 lợn thịt được theo dõi, có 332 con mắc bệnh viêm phổi, chiếm 33,6% tổng đàn Bên cạnh đó, bệnh tiêu chảy cũng ảnh hưởng đến 177 con, tương đương 17,9% tổng số lợn theo dõi.
Bệnh viêm khớp có 24 con mắc bệnh trong tổng số 988 con theo dõi, chiếm tỷ lệ 2,43 % tổng toàn đàn.
4.2.2 Những triệu chứng lâm sàng chính của lợn mắc bệnh Để chẩn đoán chính xác và đưa ra phác đồ điều trị có hiệu quả cao, em và cán bộ kỹ thuật của trại đã dựa vào những triệu chứng điển hình của lợn mắc bệnh để từ đó phát hiện, tách lọc, điều trị và đưa ra những phác đồ điều trị phù hợp Kết quả về những triệu chứng lâm sàng của lợn mắc bệnh được thể hiện qua bảng 4.7.
Bảng 4.7 Những triệu chứng chính của lợn mắc bệnh
Bệnh Lợn sốt, bỏ ăn, mệt mỏi, ủ rũ, lười vận động tiêu Lông xù, mắt lõm sâu, nhợt nhạt chảy Phân loãng, tanh, khắm, trắng
Bệnh Sốt, ho nhẹ, chảy nước mũi viêm Khó thở, ngồi thở như chó phổi Nhịp tim, nhịp thở tăng cao
Bệnh Lợn què, khập khễnh, mất thăng bằng viêm Các khớp đau, sưng đỏ khớp
Qua bảng 4.7 cho thấy, lợn mắc bệnh tiêu chảy, viêm phổi, viêm khớp có những triệu chứng như:
Lợn mắc bệnh tiêu chảy thường có biểu hiện phân loãng, tanh, khắm, trắng với tỷ lệ lên tới 99,44% Do tiêu chảy nhiều, lợn thường có lông xù, mắt lõm sâu và nhợt nhạt, chiếm 94,91% Ngoài ra, các triệu chứng khác như sốt, bỏ ăn, mệt mỏi, ủ rũ và lười vận động cũng xuất hiện với tỷ lệ từ 90,97% đến 100%.
- Lợn bị bệnh hô hấp: Biểu hiện sốt, ho nhẹ, chảy nước mũi chiếm tỷ lệ
97,90% Vì khó thở nên lợn ngồi thở như chó chiếm tỷ lệ 13,86% Nhịp tim, nhịp thở cao chiếm 36,74%.
- Lợn bị bệnh viêm khớp: Biểu hiện què, đi khập khễnh, mất thăng bằng chiếm tỷ lệ 100% Các triệu chứng khớp đau, sưng đỏ chiếm tỷ lệ 87,50%.
4.2.3 Kết quả điều trị bệnh cho lợn tại cơ sở
Chúng em đã áp dụng phương pháp điều trị bệnh cho lợn không chỉ bằng thuốc tiêm mà còn bằng các loại thuốc kháng sinh và hóa dược Đồng thời, chúng em kết hợp với thuốc bổ, chất điện giải và men tiêu hóa nhằm nâng cao sức đề kháng cho lợn Kết quả điều trị được trình bày trong bảng 4.8.
Bảng 4.8 Kết quả điều trị bệnh cho lợn
Khi sử dụng các loại kháng sinh trên chúng em còn kết hợp cùng với thuốc bổ, điện giải như gluco K, C để có hiệu quả tốt hơn.
Qua kết quả điều trị trong bảng 4.8 cho thấy:
Phác đồ tiêm thuốc enzo-fast có hiệu quả điều trị cao, với 176/177 con lợn khỏi bệnh, đạt tỷ lệ 98,30% Đối với viêm phổi, thuốc tionaolin đã điều trị thành công cho 319/332 con, tương ứng với tỷ lệ 94,28% Ngoài ra, điều trị viêm khớp bằng hai loại thuốc cũng cho kết quả 100% Do đó, người chăn nuôi nên xem xét sử dụng các loại thuốc này để điều trị cho lợn mắc bệnh, vì đây là phác đồ có hiệu quả tốt.
Các công tác khác
Ngoài những việc trên, em còn tham gia một số công việc khác như.
- Thực hiện công tác nhập lợn, chuyển lợn và xuất lợn.
- Trực bơm tiếp nước bể giàn mát.
- Thay giàn mát, kính vỡ, siro và vòi nước uống cho lợn.
- Thông tắc ống dẫn nước uống cho lợn, ống dàn mát.
- Đánh bả chuột xung quanh chuồng trại.
- Giúp chủ nhà trồng rau, chăn gà, cuốc đất, làm vườn …
Bảng 4.9 Kết quả thực hiện công tác khác
1 Kiểm tra vòi nước uống
5 Rửa chuồng và tắm cho lợn
Kết quả từ bảng 4.9 cho thấy rằng quá trình chăm sóc và nuôi dưỡng đàn lợn thịt đã giúp tôi rút ra nhiều hiểu biết quan trọng về quy trình này.
Trong chăn nuôi lợn quy mô chuyên nghiệp, hệ thống máng ăn và máng uống được thiết kế tự động, dẫn đến việc vệ sinh chúng diễn ra rất ít Thông thường, việc cọ rửa và sát trùng chỉ được thực hiện sau khi xuất chuồng một lứa lợn Ngoài ra, máng ăn chỉ được rửa khi có nước bắn vào trong quá trình vệ sinh chuồng, nhằm tránh tình trạng thức ăn bị mốc do ẩm ướt Vì vậy, kết quả vệ sinh máng ăn thường không đáng kể.
Hàng ngày, tôi thực hiện kiểm tra vòi uống và cho lợn ăn tổng cộng 140 lần Trong quá trình cho lợn ăn, tôi cũng kiểm tra hệ thống vòi nước uống tự động để đảm bảo các núm uống hoạt động bình thường Việc kiểm tra màu sắc của nước, xem nó trong hay đục, giúp tôi nhanh chóng xử lý các vấn đề liên quan đến nguồn nước, từ đó nâng cao hiệu quả chăm sóc lợn.
Công việc rửa chuồng và tắm cho lợn hiện nay được thực hiện theo phương pháp mới nhằm hạn chế việc tắm thường xuyên Khi lợn bẩn, chỉ cần phụt nước rửa những phần cơ thể bị bẩn, và chỉ tắm khi lợn quá bẩn Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng tắm thường xuyên không tốt cho lợn, vì nó khiến cơ thể lợn tiêu tốn năng lượng để tỏa nhiệt, dẫn đến tích tụ mỡ lưng Vào mùa đông, việc tắm cho lợn được hạn chế, chỉ thực hiện vào những ngày nắng ấm, thường từ 15-16h chiều, tùy thuộc vào nhiệt độ từng ngày.
Việc rửa chuồng lợn cần được thực hiện tương tự như tắm cho lợn, tuy nhiên trại cần hạn chế tối đa việc này Thay vào đó, chỉ nên cào phân và rửa những khu vực bẩn cụ thể, nhằm giảm thiểu việc làm ướt chuồng.
Pha khử trùng nước là một bước quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe lợn, vì nước không được xử lý có thể dẫn đến nguy cơ nhiễm bệnh, đặc biệt là tiêu chảy khi lợn uống phải nước bẩn.
