CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP
Khái niệm, đặc trưng và các biểu hiện của văn hóa doanh nghiệp
1.1.1 Khái niệm về văn hóa doanh nghiệp
VHDN có nhiều quan điểm và khái niệm khác nhau, phụ thuộc vào cách nhìn của từng tác giả và tổ chức Những khái niệm này đóng vai trò quan trọng trong việc giúp chúng ta hiểu biết sâu sắc và toàn diện về VHDN.
Theo Dương Thị Liễu (2008), văn hóa doanh nghiệp (VHDN) bao gồm toàn bộ các giá trị tinh thần đặc trưng của doanh nghiệp, ảnh hưởng đến cảm xúc, lý trí và hành vi của tất cả các thành viên trong tổ chức.
Theo Phạm Xuân Nam (1996), văn hóa doanh nghiệp (VHDN) được định nghĩa là hệ thống các ý nghĩa và giá trị niềm tin chủ đạo mà các thành viên trong tổ chức đồng thuận Nó không chỉ ảnh hưởng đến nhận thức và phương pháp tư duy của từng cá nhân mà còn quyết định cách thức hành động của họ trong môi trường làm việc.
Theo Đỗ Minh Cương (2001), văn hóa doanh nghiệp (VHDN) là một hình thức của văn hóa tổ chức, bao gồm các giá trị và yếu tố văn hóa mà doanh nghiệp phát triển trong quá trình sản xuất và kinh doanh VHDN không chỉ tạo nên bản sắc riêng cho doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến cảm xúc, lý trí và hành vi của tất cả các thành viên trong tổ chức.
Theo Edgar Schein (2016), một chuyên gia nghiên cứu tổ chức, văn hóa doanh nghiệp (VHDN) được định nghĩa là tổng hợp các quan niệm chung mà các thành viên trong công ty học hỏi được trong quá trình giải quyết các vấn đề nội bộ cũng như các vấn đề bên ngoài.
Văn hóa doanh nghiệp không chỉ bao gồm giá trị tinh thần mà còn cả giá trị vật chất, điều này thường bị bỏ qua Do đó, luận văn này định nghĩa văn hóa doanh nghiệp là tổng thể những yếu tố văn hóa mà doanh nghiệp lựa chọn, phát triển, ứng dụng và thể hiện trong hoạt động kinh doanh, từ đó hình thành nên bản sắc riêng của doanh nghiệp.
VHDN, hay văn hóa doanh nghiệp, là tổng hòa các giá trị văn hóa được hình thành qua quá trình phát triển của doanh nghiệp Những giá trị này trở thành quan niệm và tập quán, ăn sâu vào hoạt động của doanh nghiệp, ảnh hưởng đến cảm xúc, tư duy và hành vi của tất cả các thành viên trong việc hướng tới và thực hiện các mục tiêu chung.
Văn hóa doanh nghiệp (VHDN) có ba đặc trưng quan trọng: Thứ nhất, VHDN được hình thành từ các giá trị văn hóa trong quá trình phát triển của doanh nghiệp, phản ánh sự đóng góp của những người làm việc tại đó và đáp ứng nhu cầu về giá trị bền vững Thứ hai, để trở thành giá trị văn hóa, các quan niệm và tập quán cần tồn tại đủ lâu, những giá trị không được chấp nhận sẽ bị loại bỏ Thứ ba, các giá trị này ảnh hưởng đến nhận thức và hành vi của doanh nghiệp, giống như một kim chỉ nam, hướng dẫn và định hình suy nghĩ cũng như hành động của các thành viên trong việc giải quyết các thách thức và phát triển bền vững.
1.1.2 Đặc trưng của văn hóa doanh nghiệp
Văn hóa doanh nghiệp được coi là "cá tính" riêng biệt của mỗi tổ chức, giúp phân biệt doanh nghiệp này với doanh nghiệp khác, ngay cả khi họ hoạt động trong cùng một lĩnh vực và cung cấp sản phẩm tương tự Văn hóa doanh nghiệp không chỉ tạo ra bản sắc riêng mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhận diện thương hiệu Ba nét đặc trưng của văn hóa doanh nghiệp bao gồm: giá trị cốt lõi, phong cách làm việc và môi trường làm việc.
Văn hóa doanh nghiệp (VHDN) mang tính nhân sinh, hình thành từ sự tương tác của nhóm người làm việc trong tổ chức, dẫn đến những thói quen và đặc trưng riêng Qua thời gian, những thói quen này trở nên rõ ràng và tạo nên cá tính của doanh nghiệp Do đó, mọi doanh nghiệp đều sẽ tự hình thành văn hóa của riêng mình, dù muốn hay không Việc VHDN hình thành một cách tự phát có thể phù hợp hoặc không với mục tiêu phát triển của tổ chức Do đó, việc chủ động tạo ra những giá trị văn hóa mong muốn là cần thiết để văn hóa thực sự hỗ trợ cho định hướng phát triển và nâng cao sức mạnh cạnh tranh của doanh nghiệp.
VHDN mang “tính giá trị” vì không có VHDN tốt hay xấu, mà chỉ có sự phù hợp hoặc không phù hợp với định hướng phát triển của doanh nghiệp Giá trị được xác định qua sự thẩm định của chủ thể, dẫn đến các nhận định đúng - sai, tốt - xấu, đẹp - xấu, nhưng bản chất của sai và xấu chỉ là sự không phù hợp Khái niệm giá trị cũng mang tính tương đối, phụ thuộc vào chủ thể, không gian và thời gian Thực tế cho thấy, nhiều người thường áp đặt giá trị của mình lên người khác, dẫn đến những nhận định sai lệch về văn hóa doanh nghiệp.
Văn hóa doanh nghiệp có tính ổn định cao, giống như cá tính của mỗi người Khi đã được định hình, văn hóa doanh nghiệp khó có thể thay đổi Qua thời gian, các hoạt động của thành viên trong doanh nghiệp tích lũy niềm tin và giá trị, từ đó hình thành nên văn hóa Sự tích lũy này chính là yếu tố tạo nên tính ổn định của văn hóa doanh nghiệp.
1.1.3 Các biểu hiện của văn hóa doanh nghiệp
VHDN được thể hiện qua các dấu hiệu và biểu trưng điển hình, là những phương tiện thể hiện triết lý, giá trị và niềm tin chủ đạo của tổ chức Những biểu trưng này hỗ trợ các thành viên trong việc nhận thức và phản ánh mức độ hiểu biết của cả cá nhân và toàn bộ tổ chức Dựa trên các mô hình nghiên cứu như mô hình ba lớp văn hóa doanh nghiệp của Schein, mô hình văn hóa đa chiều của Hofstede, mô hình của Cameron và Quinn, cùng với mô hình DOCS của Denison, bài viết tổng hợp các biểu trưng cụ thể của văn hóa doanh nghiệp.
Bảng 1.1 Các biểu trưng của VHDN BIỂU TRƯNG TRỰC QUAN BIỂU TRƯNG PHI TRỰC QUAN
- Kiến trúc nội ngoại thất
- Ứng xử và giao tiếp
- Lịch sử phát triển và truyền thống doanh nghiệp
- Sứ mệnh, tầm nhìn, giá trị cốt lõi
- Giá trị niềm tin và thái độ
- Động lực cá nhân và tổ chức
Nguồn: Tổng hợp của tác giả trong nghiên cứu năm 2018. 1.1.3.1 Các biểu hiện trực quan của văn hóa doanh nghiệp
Kiến trúc công sở bao gồm cả kiến trúc ngoại thất và nội thất, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo dựng hình ảnh và biểu tượng cho công ty Kiến trúc ngoại thất, như cổng, mặt tiền và bố cục trụ sở, giúp các công ty nổi bật và thể hiện sự khác biệt, thành công Những công trình kiến trúc lớn, như nhà thờ và trường đại học ở Mỹ và Châu Âu, là minh chứng cho việc các tổ chức chú trọng vào việc thể hiện tính cách riêng Nội thất công sở cũng được đầu tư kỹ lưỡng, từ tiêu chuẩn hoá màu sắc và kiểu dáng bao bì đến thiết kế mặt bằng, quầy, bàn ghế và các chi tiết nhỏ như vị trí công tắc điện Tất cả những yếu tố này đều nhằm tạo ấn tượng thân quen và thiện chí với khách hàng và đối tác.
Thiết kế kiến trúc được các tổ chức rất quan tâm là vì những lý do:
Kiến trúc ngoại thất có tác động lớn đến hành vi con người, ảnh hưởng đến cách giao tiếp, phản ứng và thực hiện công việc Chẳng hạn, kiến trúc nhà thờ mang lại cảm giác quyền lực và trang nghiêm, trong khi chùa chiền tạo ấn tượng thanh bạch và thoát tục Thư viện, với thiết kế thông minh, khơi gợi sự thông thái và tập trung cao độ.
Cấu trúc của văn hóa doanh nghiệp
Để xây dựng VHDN, lãnh đạo và nhân viên của doanh nghiệp cần hình thành nhưng yếu tố sau:
Triết lý quản lý và kinh doanh: Đây là lớp trong cùng và quan trọng nhất của
VHDN bao gồm những triết lý quản lý và kinh doanh cốt lõi, đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng hoạt động và quyết định quản lý của doanh nghiệp Đây là những giá trị bền vững, không thay đổi theo thời gian và môi trường Để xây dựng VHDN thành công, cam kết từ những lãnh đạo cao nhất là điều kiện tiên quyết, vì họ có khả năng tác động đến văn hóa cốt lõi của doanh nghiệp Ngoài ra, động lực cá nhân và tổ chức cũng là yếu tố quan trọng, thể hiện qua hành vi hàng ngày của nhân viên trong doanh nghiệp.
Qui trình và quy định là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động ổn định và đạt tiêu chuẩn Chúng không chỉ đảm bảo chất lượng sản phẩm và dịch vụ mà còn nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Việc tuân thủ các chính sách này góp phần tạo sự hài lòng cho khách hàng và đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao từ xã hội.
Hệ thống trao đổi thông tin là lớp cấu thành thứ tư trong văn hóa doanh nghiệp, đáp ứng nhu cầu về thông tin quản lý đa dạng, chính xác và kịp thời Hệ thống này đảm bảo thu thập, truyền đạt, lưu trữ và xử lý mọi thông tin cần thiết cho doanh nghiệp, đồng thời giúp các thành viên dễ dàng tiếp cận và sử dụng thông tin cho các hoạt động hàng ngày cũng như trong công tác lập kế hoạch và xây dựng định hướng chiến lược.
Phong trào, nghi lễ và nghi thức là những yếu tố quan trọng trong văn hóa doanh nghiệp, phản ánh đời sống và sinh hoạt của công ty Mặc dù không trực tiếp tác động đến kết quả kinh doanh, nhưng chúng ảnh hưởng lớn đến mọi hoạt động của doanh nghiệp Những yếu tố này giúp tuyên truyền đường lối, chính sách của công ty, tạo sự khác biệt và hình ảnh tích cực trong cộng đồng, từ đó góp phần xây dựng thương hiệu Để hình thành “cá tính” và sức mạnh cạnh tranh cho doanh nghiệp, các nhà lãnh đạo và quản lý cần tham gia tích cực vào quá trình xây dựng văn hóa tổ chức.
Lợi ích của việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp
VHDN là tài sản vô hình quan trọng của doanh nghiệp, đóng vai trò nền tảng và động lực cho sự phát triển Nó giúp giảm xung đột, điều phối và kiểm soát hoạt động, đồng thời tạo ra động lực làm việc và lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp.
(1) Giảm xung đột giữa các thành viên và giữa cá nhân và tậpthể
VHDN là yếu tố gắn kết các thành viên trong doanh nghiệp, giúp họ thống nhất trong cách hiểu, đánh giá và định hướng hành động Trong bối cảnh xung đột có thể xảy ra, văn hóa doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc hòa nhập và tạo sự đồng thuận Nó cũng là chìa khóa để giải quyết tận gốc xung đột lợi ích giữa cá nhân và tập thể, khi mà mục tiêu của doanh nghiệp và cá nhân có thể khác nhau Tuy nhiên, VHDN có khả năng định hướng tất cả các thành viên hướng tới một mục tiêu chung, khuyến khích sự tự nguyện và nỗ lực vì lợi ích chung.
(2) Điều phối và kiểm soát
VHDN đóng vai trò quan trọng trong việc điều phối và kiểm soát hành vi cá nhân thông qua các câu chuyện, truyền thuyết, chuẩn mực và quy tắc Một VHDN mạnh mẽ sẽ định hướng tích cực cho doanh nghiệp trên nhiều khía cạnh như phong cách lãnh đạo, văn hóa kinh doanh và văn hóa tổ chức Khi đối mặt với các quyết định phức tạp, VHDN giúp thu hẹp phạm vi lựa chọn, từ đó tạo điều kiện cho việc ra quyết định hiệu quả hơn.
(3) Tạo động lực làm việc
VHDN không chỉ là những quy định cứng nhắc mà còn tạo ra một môi trường làm việc thoải mái và lành mạnh, thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới của nhân viên Nó giúp nhân viên nhận thức rõ mục tiêu và ý nghĩa công việc, từ đó gia tăng cảm giác tự hào khi là thành viên của doanh nghiệp Trong bối cảnh "chảy máu chất xám" hiện nay, mức lương không phải là yếu tố duy nhất quyết định động lực làm việc; nhiều người sẵn sàng chấp nhận mức thu nhập thấp hơn để được làm việc trong môi trường hòa đồng và được tôn trọng Điều này cho thấy giá trị của yếu tố con người trong doanh nghiệp, vì con người là nhân tố quyết định sự thành bại của tổ chức.
Tổng hợp các yếu tố như gắn kết, điều phối, kiểm soát và tạo động lực là rất quan trọng để nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Những yếu tố này không chỉ giúp tạo ra sự khác biệt trên thị trường mà còn nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Sự hiệu quả và khác biệt này sẽ là chìa khóa để doanh nghiệp phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh khốc liệt.
1.3.2 Đối với bên ngoài doanh nghiệp
VHDN là bản sắc và sức hấp dẫn của doanh nghiệp, tạo nên thương hiệu và giúp phân biệt với các đối thủ Trong bối cảnh kinh tế đa dạng và biến động, đối tác thường chú trọng đến uy tín hơn là lợi ích ngắn hạn Do đó, VHDN không chỉ củng cố mối quan hệ với bên ngoài mà còn thu hút khách hàng và đối tác đến với doanh nghiệp.
Khách hàng sẽ cảm thấy tự hào và an tâm khi sử dụng sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp, dẫn đến sự trung thành cao hơn Họ dễ dàng chấp nhận các sản phẩm mới và ít bị lôi kéo bởi các đối thủ cạnh tranh Hơn nữa, khách hàng trung thành có thể trở thành những người quảng bá đáng tin cậy nhất cho thương hiệu.
Các đối tác sẽ tăng cường niềm tin khi hợp tác với doanh nghiệp, từ đó họ có khả năng cung cấp mức giá ưu đãi và hỗ trợ doanh nghiệp trong những giai đoạn khó khăn, đồng thời duy trì cam kết vững chắc với doanh nghiệp.
Khi cơ quan quản lý và chính phủ tương tác với các doanh nghiệp có văn hóa doanh nghiệp tốt, họ sẽ nhận được sự tin tưởng cao hơn, từ đó có thể giảm bớt các thủ tục không cần thiết Điều này cũng giúp doanh nghiệp nhận được sự ủng hộ và hỗ trợ từ các cơ quan này trong quá trình kinh doanh.
1.3.3 Đối với việc xây dựng thương hiệu cho sản phẩm, dịch vụ
Xây dựng văn hóa doanh nghiệp (VHDN) không chỉ là việc tạo dựng thương hiệu cho doanh nghiệp mà còn cho sản phẩm và dịch vụ của họ Quá trình này bao gồm việc xác định văn hóa tổ chức, văn hóa kinh doanh, văn hóa lãnh đạo và văn hóa chất lượng Đồng thời, VHDN giúp xác định mục tiêu và định hướng cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp Kết quả của những giá trị văn hóa này sẽ hình thành nên thương hiệu mạnh mẽ cho sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp.
Tùy thuộc vào đặc điểm sản phẩm và chiến lược thương hiệu, các doanh nghiệp có thể sử dụng nhiều tên sản phẩm khác nhau, như Unilever với Dove, Omo, Sunsilk, hoặc chỉ sử dụng một tên gọi duy nhất cho tất cả sản phẩm, như Sony với các sản phẩm ti vi, máy nghe nhạc, điện thoại di động và loa đều mang nhãn hiệu Sony.
Thương hiệu sản phẩm đóng vai trò quan trọng trong việc xác định chất lượng sản phẩm, với người tiêu dùng thường dựa vào thương hiệu để đánh giá giá trị thực sự Đồng thời, thương hiệu doanh nghiệp cũng ảnh hưởng đến uy tín và đạo đức của công ty trong mắt khách hàng, đối tác và chính phủ Điều này giúp ngăn chặn việc hỗ trợ những doanh nghiệp không tuân thủ quy định kinh doanh đúng đắn, có thể gây hại cho con người và môi trường.
VHDN đóng vai trò quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp tăng trưởng bền vững và đạt được lợi nhuận, yếu tố quyết định sự sống còn của doanh nghiệp Khi các yếu tố khác có thể mất đi, nếu VHDN vẫn tồn tại, doanh nghiệp vẫn có cơ hội phát triển Ngược lại, nếu văn hóa doanh nghiệp bị mất, khả năng tồn tại của doanh nghiệp sẽ bị đe dọa Thành công hay thất bại của doanh nghiệp gắn liền với việc xây dựng bản sắc riêng của văn hóa doanh nghiệp.
Các bước xây dựng văn hóa doanh nghiệp
Xây dựng VHDN là một quá trình tổng thể bao gồm nhiều bước liên quan.
Vì vậy, để xây dựng VHDN một cách tổng thể thì cần theo mô hình 11 bước cụ thể như sau:
Bước đầu tiên trong việc xây dựng chiến lược doanh nghiệp là nghiên cứu môi trường và các yếu tố tác động đến tương lai của doanh nghiệp Cần xem xét những yếu tố nào có khả năng thay đổi chiến lược trong thời gian tới.
Bước 2 trong việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp là xác định giá trị cốt lõi, đây là yếu tố quan trọng nhất cho sự thành công Các giá trị này cần phải bền vững theo thời gian, đóng vai trò là trái tim và linh hồn của doanh nghiệp.
Bước 3: Xây dựng tầm nhìn cho doanh nghiệp là việc xác định bức tranh lý tưởng về tương lai của tổ chức Tầm nhìn không chỉ định hướng cho sự phát triển mà còn góp phần hình thành văn hóa doanh nghiệp Do đó, doanh nghiệp mà bạn mong muốn xây dựng có thể hoàn toàn khác biệt so với hiện tại.
Bước 4 trong quá trình xây dựng văn hóa doanh nghiệp là đánh giá văn hóa hiện tại và xác định các yếu tố cần thay đổi Việc này thường bắt đầu bằng cách xem xét văn hóa hiện tại và liên kết nó với chiến lược phát triển của doanh nghiệp Đánh giá văn hóa là một thách thức lớn do tính chất khó nắm bắt và dễ nhầm lẫn của nó, đặc biệt là những ngầm định không được nói ra hoặc ghi chép Con người thường hòa mình vào văn hóa, dẫn đến việc khó nhận diện sự tồn tại khách quan của nó.
Bước 5: Sau khi xác định văn hóa lý tưởng và hiểu rõ văn hóa hiện tại trong doanh nghiệp, chúng ta cần tập trung vào việc thu hẹp khoảng cách giữa giá trị hiện có và giá trị mong muốn Để thực hiện điều này, cần đánh giá các khoảng cách theo bốn tiêu chí chính: phong cách làm việc, quy trình ra quyết định, cách giao tiếp và cách đối xử trong tổ chức.
Bước 6: Xác định vai trò của lãnh đạo trong việc dẫn dắt thay đổi văn hóa.
Lãnh đạo có vai trò quan trọng trong việc xây dựng văn hóa tổ chức, là người khởi xướng và hướng dẫn các nỗ lực thay đổi Họ chịu trách nhiệm tạo dựng tầm nhìn rõ ràng, giúp nhân viên hiểu và tin tưởng vào mục tiêu chung Ngoài ra, lãnh đạo còn có nhiệm vụ xua tan nỗi lo sợ và cảm giác thiếu an toàn của nhân viên, từ đó thúc đẩy sự hợp tác và nỗ lực chung trong tổ chức.
Bước 7: Sau khi xác định khoảng cách, cần xây dựng một kế hoạch hành động chi tiết với các mục tiêu, hoạt động, thời gian, điểm mốc và trách nhiệm rõ ràng Cần xác định ưu tiên, nơi cần tập trung nỗ lực, nguồn lực cần thiết và người phụ trách các công việc cụ thể, cùng với thời hạn hoàn thành để đảm bảo hiệu quả.
Bước 8: Thông báo về nhu cầu thay đổi và kế hoạch hành động là rất quan trọng để động viên tinh thần nhân viên Sự thay đổi sẽ tác động đến cuộc sống của họ, vì vậy cần truyền đạt rõ ràng rằng những thay đổi này sẽ mang lại lợi ích cho họ Khi nhân viên hiểu rõ vai trò của mình trong việc đóng góp và xây dựng tương lai của doanh nghiệp, việc khuyến khích và động viên họ sẽ trở nên dễ dàng hơn.
Bước 9: Nhận diện các trở ngại và nguyên nhân từ chối thay đổi, đồng thời xây dựng chiến lược ứng phó hiệu quả Việc khuyến khích nhân viên rời khỏi vùng an toàn của họ là một thách thức lớn Do đó, lãnh đạo cần động viên và chỉ ra những lợi ích mà nhân viên sẽ nhận được trong quá trình thay đổi.
Bước 10 trong quá trình thay đổi văn hóa doanh nghiệp là thể chế hóa, mô hình hóa và củng cố sự thay đổi này Lãnh đạo cần thể hiện hành vi và quyết định của mình như một mẫu hình để nhân viên noi theo, phù hợp với mô hình văn hóa đã được xây dựng Trong giai đoạn này, các hành vi lý tưởng cần được khuyến khích và động viên, đồng thời hệ thống khen thưởng cũng cần được thiết kế để phù hợp với mô hình văn hóa doanh nghiệp.
Bước 11: Đánh giá văn hóa doanh nghiệp (VHDN) và thiết lập các chuẩn mực mới về việc học hỏi và thay đổi liên tục là rất quan trọng Văn hóa không phải là cố định, do đó, sau khi xây dựng một văn hóa phù hợp, cần thường xuyên đánh giá và duy trì các giá trị tích cực, đồng thời truyền bá những giá trị này cho nhân viên mới.
Trong tất cả 11 bước của mô hình, người lãnh đạo đóng vai trò quyết định.
Lãnh đạo có vai trò quan trọng trong việc xây dựng và đánh giá văn hóa doanh nghiệp (VHDN), ảnh hưởng lớn đến sự thành công hay thất bại của quá trình này Nếu phẩm chất và phong cách lãnh đạo phù hợp với triết lý hoạt động và hệ thống giá trị của tổ chức, cùng với năng lực lãnh đạo cao, họ sẽ thực hiện tốt vai trò của mình Hơn nữa, mức độ lĩnh hội các giá trị của các thành viên trong doanh nghiệp còn phụ thuộc vào sức mạnh chuẩn mực của giá trị, sự hòa hợp giữa các tổ chức trong doanh nghiệp và hiệu quả của việc truyền đạt các giá trị.
Xây dựng văn hóa doanh nghiệp (VHDN) không chỉ đơn giản là liệt kê các giá trị mà nhà lãnh đạo mong muốn, mà còn là việc tích hợp những quy định này vào mọi hoạt động của doanh nghiệp trong mọi hoàn cảnh, từ thịnh vượng đến khó khăn Quá trình này cần sự dẫn dắt mạnh mẽ từ lãnh đạo và sự hỗ trợ, nỗ lực đồng lòng, kiên trì từ tất cả nhân viên để đạt được thành công.
Kết luận: Dựa trên nội dung và cấu trúc của văn hóa doanh nghiệp (VHDN), tác giả đề xuất khung phân tích và đánh giá VHDN cho chương 2 và 3, nhằm phân tích những đặc điểm của công ty Xăng dầu B12 Việc đánh giá thực trạng VHDN hiện tại tại công ty sẽ được thực hiện thông qua nhận thức về VHDN (xem phụ lục 01) và bảng tổng kết các câu hỏi (phụ lục 02) Từ đó, các bước hoàn thiện VHDN của Công ty Xăng dầu B12 sẽ được đưa ra.
THỰC TRẠNG XÂY DỰNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP CỦA CÔNG TY XĂNG DẦU B12
Tổng quan về Công ty Xăng dầu B12
2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển
Công ty Xăng dầu B12, trực thuộc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, đã chuyển đổi thành Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên từ tháng 09/2011 Hoạt động của Công ty tuân thủ các quy định của Pháp luật nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Luật Doanh nghiệp và Điều lệ hoạt động của Công ty.
Tiền thân của Công ty Xăng dầu B12 là Ban chuẩn bị sản xuất công trình thủy lợi B12, được thành lập theo Quyết định số 296/VT-QĐ ngày 07/04/1970 Sau khi hoàn thành sứ mệnh lịch sử vào tháng 6 năm 1973, Ban đã nghiệm thu và tiếp nhận toàn bộ cơ sở vật chất kỹ thuật thuộc tuyến ống B12, đồng thời xây dựng mô hình tổ chức quản lý Ngày 27/06/1973, Công ty Xăng dầu B12 chính thức được thành lập theo Quyết định số 351/VT-QĐ của Bộ Vật tư (cũ) và bắt đầu hoạt động từ ngày 01/07/1973.
Lịch sử phát triển của Công ty phản ánh sự lớn mạnh về quy mô, cơ sở vật chất và năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ công nhân viên Điều này chứng tỏ khả năng của Công ty trong việc tổ chức hiệu quả các hoạt động tiếp nhận, tồn chứa, bơm chuyển và xuất bán, từ đó tạo nguồn cung ứng kịp thời cho ngành, đáp ứng nhu cầu về xăng dầu cho phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng và dự trữ Quốc gia tại hầu hết các tỉnh miền Bắc Sự ổn định và phát triển của Công ty còn được thể hiện qua việc đầu tư và ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, thực hiện chương trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá hệ thống công nghệ kho xăng dầu, đồng thời xây dựng và duy trì hệ thống quản lý chất lượng môi trường tiên tiến, đảm bảo môi trường xanh, sạch, đẹp.
Công ty hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu đã khẳng định vị thế vững chắc trên thị trường trong nước và trở thành đối tác tin cậy của nhiều khách hàng quốc tế Trong những năm qua, Công ty liên tục nằm trong top đầu của Tập đoàn và đã nhận được nhiều Huân chương cao quý từ Đảng và Nhà nước, cùng với danh hiệu Đơn vị Anh hùng trong thời kỳ đổi mới (1994 - 2004) Ngoài ra, Công ty còn đạt Giải vàng Chất lượng Việt Nam năm 2006 và Giải thưởng doanh nghiệp Hội nhập và phát triển năm 2010 Kể từ năm 2007, Công ty được xếp hạng trong top 500 doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam về doanh thu.
2.1.2 Một số thông tin về Công ty Xăng dầu B12
Tên giao dịch: Công ty Xăng dầu B12 (Tên tiếng Anh B12 Petroleum
Trụsở: Khu 1, Phường Bãi Cháy, Thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. Điệnthoại: 033.3846360 Fax:033.3846349
E-mail: B12Company@Petrolimex.com.vn;
Website:www.B12petroleum.com.vn
Loại hình kinh doanh chính: Kinh doanh các mặt hàng xăng dầu: Xăng RON
Công ty chuyên cung cấp các loại xăng dầu như xăng RON 95, DO 0.05S, DO 0.25S và FO 3.5S Chúng tôi cũng kinh doanh các loại dầu mỡ nhờn và dầu động cơ phục vụ cho phương tiện cơ giới và tàu biển Ngoài ra, chúng tôi cung cấp các loại nhiên liệu lỏng được sản xuất từ dầu mỏ và gas Hoạt động tái xuất xăng dầu, bao gồm việc bán tái xuất sang Trung Quốc và cung cấp bunker cho tàu biển, cũng là một phần trong dịch vụ của chúng tôi.
Kinh doanh phụ trong ngành xăng dầu bao gồm vận tải xăng dầu bằng đường ống cho Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, cung cấp các dịch vụ cảng biển như lai dắt, cung ứng nước ngọt và thực phẩm Ngoài ra, doanh nghiệp còn thực hiện bảo quản dự trữ xăng dầu cho Nhà nước và cho thuê kho hàng để lưu trữ xăng dầu Vận tải xăng dầu cũng được thực hiện bằng ôtô sitéc chuyên dụng, cùng với dịch vụ ứng cứu dầu tràn nhằm đảm bảo an toàn môi trường.
2.1.3 Cơ cấu tổ chức và nhân sự
Cơ cấu tổ chức của Công ty bao gồm nhiều phòng ban và 7 đơn vị trực thuộc, cụ thể là: Cảng dầu B12 tại số 1, P.Bãi Cháy, Hạ Long, Quảng Ninh; Xí nghiệp xăng dầu Quảng Ninh; Xí nghiệp kho vận xăng dầu K130; Xí nghiệp xăng dầu K131; Xí nghiệp kho vận xăng dầu K132; Chi nhánh xăng dầu Hưng Yên; và Chi nhánh xăng dầu Hải Dương.
Hình 2.1 Sơ đồ tổ chức Công ty Xăng dầu B12
Phó giám đốc Kỹ thuật
Phó giám đốc Đầu tư xây dựng
Phó giám đốc Kinh doanh
Phó giám đốc Nội chính
Các cửa hàng văn phòng
Công ty XNXD Hưng Yên được lãnh đạo bởi Giám đốc, hỗ trợ bởi hai Phó giám đốc: Phó giám đốc kinh doanh và Phó giám đốc kỹ thuật Dưới sự quản lý của ban Giám đốc, công ty có 8 phòng ban và 6 chi nhánh, xí nghiệp, cùng mạng lưới cửa hàng phục vụ kinh doanh bán lẻ tại các tỉnh Quảng Ninh, Hải Dương, Hưng Yên và một phần Thành phố Hải Phòng Các đơn vị hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn do Giám đốc quy định Tất cả quyết định của công ty đều do Giám đốc đưa ra sau khi tham khảo ý kiến từ các quản lý chức năng, những người này chỉ đóng vai trò tham mưu và có trách nhiệm kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện quyết định của Giám đốc, trong khi các đơn vị chỉ nhận mệnh lệnh chính thức từ Giám đốc công ty.
Giám đốc công ty là người được nhà nước giao quyền sử dụng tài sản và vốn thuộc sở hữu nhà nước, chịu trách nhiệm về hoạt động sản xuất kinh doanh và thực hiện nghĩa vụ với nhà nước, người lao động Giám đốc là đại diện pháp nhân của đơn vị, có quyền tự chủ trong sản xuất kinh doanh và tài chính, nhưng phải đảm bảo bảo toàn và phát triển tài sản, thực hiện đúng luật pháp, đảm bảo lợi nhuận và đời sống cho người lao động Đồng thời, giám đốc có trách nhiệm xây dựng tổ chức, củng cố bộ máy quản lý, và có quyền tuyển dụng hoặc chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định của nhà nước Ngoài ra, giám đốc còn phải đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và an toàn lao động.
Phó giám đốc kỹ thuật công ty đảm nhiệm công tác kỹ thuật, vật tư và xây dựng cơ bản, hỗ trợ giám đốc trong đầu tư công nghệ Họ nghiên cứu và khai thác hiệu quả năng lực thiết bị, nâng cao khả năng vận chuyển xăng dầu qua đường ống và đường bộ Đồng thời, xây dựng kế hoạch đầu tư ngắn hạn phù hợp với nền kinh tế thị trường và quản lý nhà nước Phó giám đốc cũng phát triển chương trình nghiên cứu ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và thiết lập quy trình kỹ thuật nhằm đảm bảo an toàn sản xuất, bảo vệ tài sản và tính mạng con người.
Phó giám đốc kinh doanh đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định hiệu quả kinh doanh của công ty, chịu trách nhiệm trực tiếp trước giám đốc về các hoạt động kinh doanh và kết quả đạt được Họ thường phụ trách một số phòng ban, khối cửa hàng và đơn vị cơ sở theo sự phân công của giám đốc, đồng thời phối hợp với các phó giám đốc khác để giải quyết các vấn đề chung của đơn vị Với sự ủy quyền của giám đốc, phó giám đốc kinh doanh có thể ký các hợp đồng kinh tế liên quan đến quá trình kinh doanh, đảm bảo sự tương quan tốt giữa chi phí sản xuất và kết quả kinh doanh thông qua việc sử dụng hiệu quả các phương tiện và vốn Ngoài ra, họ cũng hỗ trợ giám đốc trong việc đề ra các quy định cần thiết về các vấn đề kinh doanh.
Phòng Kế toán công ty đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin đầy đủ về hoạt động kinh tế tài chính, hỗ trợ giám đốc điều hành quản lý hiệu quả Kế toán không chỉ phản ánh tài sản và sự vận động của chúng mà còn ghi nhận toàn bộ chi phí sản xuất kinh doanh và kết quả hoạt động Phòng Kế toán giúp theo dõi từng loại nguồn vốn và tài sản, từ đó nâng cao công tác kiểm tra, giám sát sử dụng vốn và tính chủ động trong kinh doanh Đồng thời, phòng cũng phối hợp với phòng kinh doanh để thanh quyết toán kết quả hoạt động của công ty.
Phòng Kinh doanh có nhiệm vụ hỗ trợ giám đốc trong công tác thị trường và phát triển khách hàng Đồng thời, phòng cũng theo dõi và kiểm tra hoạt động kinh doanh của các đơn vị trực thuộc, lập kế hoạch sản xuất kinh doanh và thực hiện kế hoạch của công ty Ngoài ra, phòng còn thống kê và báo cáo tình hình cân đối hàng hóa, cũng như triển khai thực hiện hợp đồng mua bán xăng dầu.
Phòng Tổ chức có nhiệm vụ quản lý nhân sự và công tác thi đua, đảm bảo cân đối và phân phối tiền lương cùng quỹ tiền thưởng cho công ty và các đơn vị trực thuộc Phòng cũng lập kế hoạch đào tạo và thi nâng bậc cho công nhân viên, soạn thảo các văn bản quy chế liên quan đến chế độ trả lương, phân phối tiền thưởng, cũng như các chính sách cho người lao động Ngoài ra, phòng còn theo dõi việc cấp phát trang bị bảo hộ cho nhân viên.
Phòng Kỹ thuật đầu tư đảm nhận trách nhiệm về tình trạng kỹ thuật của tài sản vật tư, theo dõi hệ thống ống dẫn trong toàn công ty và cấp phát vật tư cho các đơn vị trực thuộc Ngoài ra, phòng cũng tổ chức đào tạo nâng bậc cho cán bộ công nhân viên và xây dựng kế hoạch đầu tư cho trang thiết bị, vật tư.
Khái quát về văn hóa doanh nghiệp của Công ty Xăng dầu B12
Công ty Xăng dầu B12, tiền thân là Ban chuẩn bị sản xuất công trình thủy lợi B12, được thành lập theo Quyết định số 296/VT-QĐ ngày 07/4/1970 Sau khi hoàn thành sứ mệnh lịch sử vào tháng 6 năm 1973, Ban đã góp phần quan trọng trong việc nghiệm thu và tiếp nhận cơ sở vật chất kỹ thuật thuộc tuyến ống B12 Ngày 27/06/1973, Công ty Xăng dầu B12 chính thức được thành lập theo Quyết định số 351/VT-QĐ của Bộ Vật tư và bắt đầu hoạt động từ ngày 01/07/1973.
Trong suốt 40 năm hình thành và phát triển, Văn hóa Doanh nghiệp (VHDN) của Công ty đã được xây dựng, duy trì và phát triển qua những thăng trầm trong lịch sử.
VHDN của Công ty Xăng dầu B12 được hình thành và phát triển từ những ngày đầu thành lập, phản ánh giá trị vật chất và tinh thần mà các cán bộ, nhân viên đã xây dựng trong suốt hơn 40 năm Đặc điểm nổi bật của VHDN là sự kế thừa và phát huy các giá trị này, dựa trên nền tảng tổ chức vững mạnh và sự đoàn kết giữa các thành viên Sự gắn kết này không chỉ thúc đẩy mục tiêu phát triển chung của Công ty mà còn đảm bảo lợi ích cá nhân cho từng thành viên VHDN đã tạo ra một môi trường làm việc thân thiện và cởi mở, giúp nhân viên làm việc hiệu quả và là động lực phát triển cho toàn bộ Công ty.
Bộ máy tổ chức của Công ty đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp (VHDN), tạo nền tảng cho các nguyên tắc hoạt động, nội quy và triết lý kinh doanh Triết lý này nhấn mạnh việc vượt qua khó khăn, tuân thủ pháp luật và đạo đức kinh doanh, đồng thời đảm bảo lợi ích cho Công ty, nhân viên và xã hội Các mục tiêu và nguyên tắc hoạt động định hướng phong cách ứng xử của cán bộ nhân viên, với cam kết tuân thủ pháp luật và duy trì uy tín thông qua việc cung cấp sản phẩm chất lượng và dịch vụ khách hàng tận tình Lãnh đạo Công ty chú trọng đến con người, tạo môi trường làm việc tốt nhất để nhân viên phát huy năng lực và nâng cao trình độ chuyên môn Công ty khuyến khích tinh thần học hỏi, đoàn kết và xây dựng mối quan hệ gắn bó giữa các cấp lãnh đạo và nhân viên, tạo ra một tập thể đoàn kết và môi trường làm việc hiệu quả.
Ban lãnh đạo Công ty luôn chú trọng đến đời sống vật chất và tinh thần của cán bộ nhân viên thông qua các chính sách khen thưởng và đãi ngộ cho những cá nhân có thành tích xuất sắc Công ty cũng thường xuyên tổ chức các hoạt động xã hội như picnic, tham quan và các sự kiện văn hóa, thể thao, giúp tăng cường mối quan hệ giữa các nhân viên.
Công ty Xăng dầu B12 sở hữu văn hóa doanh nghiệp truyền thống, nghiêm túc và kỷ luật Đồng thời, công ty còn hướng tới việc xây dựng một nền văn hóa mở, tiếp thu có chọn lọc những giá trị văn hóa tốt đẹp cả trong nước và quốc tế, nhằm phục vụ cho sự phát triển bền vững và đáp ứng xu thế phát triển chung của thời đại.
Định hướng xây dựng văn hóa doanh nghiệp cho Công ty Xăng Dầu B12
2.3.1 Xây dựng chiến lược của công ty Xăng dầu B12
Công ty xăng dầu B12, đơn vị đầu mối của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam tại miền Bắc, chịu trách nhiệm tiếp nhận, điều động và bảo quản xăng dầu, đảm bảo đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và an ninh quốc phòng cho các tỉnh phía Bắc Công ty cũng trực tiếp tổ chức kinh doanh xăng dầu, cung cấp các sản phẩm hóa dầu và thiết bị vật tư phục vụ ngành xăng dầu tại Hải Phòng, Hải Dương, Hưng Yên và Quảng Ninh Trong bối cảnh Việt Nam hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế quốc tế, công ty đang đối mặt với cả cơ hội và thách thức lớn do sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong ngành.
Việc nghiên cứu môi trường kinh doanh và các yếu tố tác động đến chiến lược tương lai là điều cốt yếu và cần thiết.
Môi trường kinh doanh Việt Nam hiện nay đặc trưng bởi cơ chế kinh tế thị trường với sự quản lý của nhà nước, tạo ra một nền kinh tế thị trường hỗn hợp và đa dạng Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn duy trì tư duy manh mún và truyền thống, dẫn đến sự bất ổn khi hội nhập vào nền kinh tế quốc tế Do đó, Xăng dầu B12 cần nắm vững các quy luật của kinh tế thị trường và xây dựng kế hoạch cụ thể với nhiều phương án để chủ động ứng phó với những biến đổi trong môi trường kinh doanh.
Xăng dầu B12 đang đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng từ cả trong nước và quốc tế, khi ngành xăng dầu sẽ không còn được nhà nước bảo hộ như trước Để duy trì vị trí dẫn đầu và phát triển thành công ty hàng đầu trong lĩnh vực này, Xăng dầu B12 cần tập trung vào nghiên cứu và phân tích môi trường kinh doanh hiện tại Việc xây dựng và lựa chọn chiến lược cạnh tranh phù hợp dựa trên năng lực vượt trội sẽ giúp công ty đề ra các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh, tận dụng lợi thế hiện tại và ứng phó hiệu quả với các đối thủ tiềm năng, từ đó phát triển bền vững trong tương lai.
2.3.2 Xây dựng giá trị cốt lõi của Công ty Xăng dầu B12
Giá trị cốt lõi của doanh nghiệp là nền tảng niềm tin, giúp định hình hành vi và quyết định của nhân viên Chúng không chỉ phân định đúng sai mà còn hướng dẫn công ty đi đúng hướng Dưới đây là 10 giá trị cốt lõi phổ biến mà Công ty Xăng dầu B12 có thể áp dụng để củng cố văn hóa doanh nghiệp và nâng cao hiệu quả hoạt động.
Trách nhiệm là việc nhận thức và giả định nghĩa vụ liên quan đến hành động, sản phẩm, quyết định và các chính sách Khái niệm này không chỉ áp dụng cho trách nhiệm cá nhân của nhân viên mà còn mở rộng đến trách nhiệm chung của toàn doanh nghiệp.
Cân bằng – Tạo một lập trường chủ động và duy trì cân bằng giữa công việc và cuộc sống mạnh khỏe cho nhân viên.
Cam kết – Cam kết sản phẩm, dịch vụ tuyệt vời và các sáng kiến khác ảnh hưởng đến cuộc sống bên trong và bên ngoài doanh nghiệp.
Cộng đồng là một yếu tố quan trọng trong việc thể hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, góp phần tích cực vào sự phát triển chung của xã hội Đa dạng cũng cần được tôn trọng, và doanh nghiệp nên chia sẻ những giá trị tốt đẹp nhất mà mình có để tạo ra ảnh hưởng tích cực.
Thiết lập một chương trình vốn chủ sở hữu của nhân viên.
Trao quyền cho nhân viên là điều quan trọng, khuyến khích họ đưa ra sáng kiến và lựa chọn những ý tưởng tốt nhất Bằng cách tạo ra một môi trường chấp nhận lỗi, nhân viên có thể tự tin dẫn dắt và ra quyết định Đồng thời, việc đổi mới và theo đuổi những ý tưởng sáng tạo mới sẽ góp phần thay đổi thế giới.
Thống nhất – Hành động với sự trung thực và danh dự mà không ảnh hưởng tới chân lý.
Quyền sở hữu – Chăm sóc tốt cho doanh nghiệp và khách hàng cứ coi như họ đã là thuộc về mình.
Đảm bảo sức khỏe và an toàn cho nhân viên là yếu tố quan trọng hàng đầu, đồng thời cũng là yêu cầu pháp lý cần thiết để tạo ra một môi trường làm việc an toàn và hiệu quả.
2.3.3 Xây dựng tầm nhìn mà Công ty Xăng dầu B12 vươn tới
Công ty Xăng dầu B12 cần xây dựng tầm nhìn và mục tiêu dài hạn từ 5-10 năm, vì đây là yếu tố quyết định cho sự thành công bền vững Việc xác định mục tiêu cần xem xét triển vọng phát triển của thị trường, đích đến của doanh nghiệp, tính khả thi dựa trên nội lực hiện tại và các khoản đầu tư tương lai, cũng như khát vọng phát triển và sự đồng thuận trong ban lãnh đạo và nhân viên Trong khi ban lãnh đạo có thể hoạch định mục tiêu chi tiết với các kế hoạch tài chính và chiến lược marketing cụ thể, khi chia sẻ với nhân viên, mục tiêu cần được khái quát rõ ràng, dễ hiểu và mang tính biểu cảm cao để có tác động tích cực đến hoạt động và hành vi của từng phòng ban.
2.3.4 Xây dựng Văn hóa lãnh đạo của Công ty Xăng dầu B12
Nhà lãnh đạo doanh nghiệp hiện đại cần xây dựng văn hóa lãnh đạo chuyên môn và linh hoạt để thích ứng với những thay đổi trong môi trường kinh doanh Do đó, lãnh đạo của Công ty Xăng dầu B12 cần đáp ứng những yêu cầu này để đảm bảo sự phát triển bền vững và hiệu quả trong công việc.
Để thành công trong kinh doanh, cần có kiến thức cơ bản về quy luật cung cầu, xu thế phát triển kinh tế toàn cầu, và các mô hình doanh thu, chi phí, lợi nhuận Bên cạnh đó, việc hiểu biết về đặc tính kỹ thuật, quy trình và đặc điểm sản phẩm, dịch vụ là rất quan trọng Ngoài ra, cần nắm rõ văn hóa kinh doanh của đối tác, đặc biệt là đối tác nước ngoài, cùng với kiến thức về pháp luật kinh doanh trong nước và quốc tế Cuối cùng, khả năng sử dụng ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh trong lĩnh vực kinh doanh, cũng là một yếu tố không thể thiếu.
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế đầy thách thức, lãnh đạo công ty Xăng dầu B12 cần sở hữu nhiều phẩm chất quan trọng Đầu tiên, họ phải có đạo đức trong kinh doanh, coi trọng chữ tín và tôn trọng pháp luật, đồng thời không tham gia vào các hành vi gian dối và có trách nhiệm xã hội Thứ hai, niềm đam mê và sự hăng say trong công việc là điều không thể thiếu Bên cạnh đó, tính năng động, sáng tạo và tinh thần ham học hỏi sẽ giúp họ thích nghi nhanh chóng với sự thay đổi Cuối cùng, tinh thần hợp tác cao cũng là một yếu tố quan trọng để đạt được thành công trong môi trường kinh doanh hiện đại.
Kỹ năng hoạch định và sắp xếp công việc một cách khoa học là yếu tố quan trọng giúp nhà quản lý tại Xăng dầu B12 thành công trong môi trường kinh doanh hiện đại, nơi thông tin phong phú và phức tạp Nhà quản lý cần biết rõ những nhiệm vụ cần thực hiện và những việc có thể ủy quyền cho cấp dưới Bên cạnh đó, kỹ năng kinh doanh như giao tiếp, đàm phán và ký kết hợp đồng cũng rất cần thiết Kỹ năng lãnh đạo, bao gồm hiểu biết về quản lý hiện đại, lãnh đạo nhóm và lý thuyết động viên, sẽ giúp tối ưu hóa hiệu suất làm việc Cuối cùng, khả năng quản lý và truyền đạt thông tin hiệu quả, cùng với việc sử dụng thành thạo các công cụ quản lý hiện đại, sẽ giúp giảm thiểu thời gian và nâng cao hiệu quả công việc.
Lãnh đạo của Xăng dầu B12 cần rèn luyện phẩm chất, kỹ năng và trình độ phù hợp với thời đại mới Việc đạt được những tiêu chuẩn này sẽ giúp các nhà quản lý của công ty vươn tới tầm cao mới.
2.3.5 Xây dựng văn hóa tổ chức của Công ty Xăng dầu B12
2.3.5.1 Cơ chế tổ chức phù hợp
Thực trạng văn hóa doanh nghiệp Công ty Xăng dầu B12
2.4.1 Các biểu trưng trực quan
Hình 2.2 Tòa nhà và logo của Công ty Xăng dầu B12
Công ty Xăng dầu B12 tự hào với trụ sở mới hiện đại nằm trong khu du lịch vịnh Hạ Long, một Di sản Thiên nhiên Thế giới được UNESCO công nhận Trụ sở này không chỉ đáp ứng yêu cầu về tính hiện đại mà còn phải bảo đảm không làm ảnh hưởng đến cảnh quan chung, đồng thời phù hợp với kiến trúc và mỹ quan của khu vực.
Toà nhà mới của Petrolimex Quảng Ninh, cao 9 tầng với thiết kế hình chữ nhật vát cong, đã được Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh và các cơ quan chức năng phê duyệt Điểm nhấn độc đáo là mái công trình hình chữ "P", logo mới của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, với diện tích gần 1.000 m2 Sau gần 20 tháng thi công, công trình có tổng diện tích sàn 9798,5 m2, cao 38,9m, trang bị đầy đủ hệ thống điều hòa, thang máy, PCCC, mạng Lan và camera Trụ sở mới không chỉ khẳng định sự phát triển của Petrolimex Quảng Ninh mà còn là niềm tự hào cho CBCNV, trong bầu không khí hân hoan chào mừng 60 năm thành lập Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam.
Hình 2.3 Trụ sở mới công ty Xăng dầu B12
Kiến trúc đặc trưng của công ty Xăng dầu B12 không chỉ thể hiện qua thiết kế mà còn qua cách giao tiếp của nhân viên Đội ngũ nhân viên luôn tươi cười, thân thiện với khách hàng Mỗi khi có đoàn đại biểu đến, công ty đều trang trí băng rôn chào mừng trang trọng, cùng với đội ngũ nhân viên mặc đồng phục đứng ngay ngắn để đón tiếp khách một cách niềm nở.
Công ty sử dụng nhiều loại hình nghi lễ như củng cố, nhắc nhở, liên kết
(1) Ở loại hình củng cố cũng có rất nhiều hoạt động đáng chú ý:
Cứ 5 năm một lần Xăng dầu B12 tổ chức Lễ Kỉ niệm Thành lập với nhiều hoạt động văn hóa ca hát, thể dục thể thao nhằm nhắc nhở đội ngũ nhân viên về lịch sử thành lập và truyền thống của công ty Mỗi một mốc kỉ niệm cũng như một lần tri ân tới khách hàng, thôi thúc nhân viên tinh thần, nhiệt huyết với công ty để xây dựng Xăng dầu B12 ngày một lớn mạnh hơn Lễ trao giải nhân viên xuất sắc được tổ chức hàng năm là giải danh giá nhất để tôn vinh các cá nhân xuất sắc nhất, có đóng góp to lớn cho sự phát triển của Xăng dầu B12 Những vòng nguyệt quế vinh quang đã tìm ra chủ nhân xứng đáng với những sáng tạo, nỗ lực tuyệt vời của họ trong công việc Giây phút được trao vòng hoa của người chiến thắng đã trở thành những kỷ niệm đặc biệt không thể nào quên của những người được giải từ đó thôi thúc sự cống hiến của nhân viên cho công ty.
Lãnh đạo công ty thường xuyên tổ chức các cuộc gặp gỡ với nhân viên để động viên và nhắc nhở họ hoàn thành tốt công việc Để nâng cao năng lực làm việc, Xăng dầu B12 thường xuyên tổ chức các khóa học ngắn hạn, giúp nhân viên cập nhật công nghệ mới và củng cố kỹ năng chuyên môn.
(3) Loại hình liên kết với rất nhiều hoạt động: Câu lạc bộ Phụ nữ Xăng dầu
B12 tôn vinh vẻ đẹp và sự sáng tạo của phụ nữ, tạo diễn đàn kết nối chị em tại Xăng dầu B12, đồng thời góp phần vào sự phát triển của công ty Câu lạc bộ Bóng đá Xăng dầu B12 mang đến sân chơi thể thao lành mạnh cho cán bộ nhân viên, nâng cao sức khỏe và thắt chặt tình đoàn kết Ngoài ra, các CLB bóng đá tích cực giao lưu với đội bóng đối tác, khách hàng, qua đó quảng bá thương hiệu và hình ảnh công ty Đêm giao lưu văn hóa là dịp để nhân viên Xăng dầu B12 thể hiện tài năng ca hát, tăng cường tinh thần đoàn kết giữa các phòng ban và đồng nghiệp.
(4) Ngoài ra công ty còn có nhiều hoạt động ngoại khóa cho nhân viên:
Giải vô địch tennis và cầu lông hàng năm không chỉ nâng cao tinh thần thể thao mà còn gắn kết mọi người lại gần nhau hơn Tổ chức lễ phá cỗ trung thu cho con em cán bộ thể hiện sự quan tâm đến gia đình nhân viên, từ đó tăng cường sự gắn bó giữa nhân viên và công ty Những hoạt động ngoại khóa này góp phần tạo ra một môi trường làm việc tích cực, giúp nhân viên cảm thấy được coi trọng và chăm sóc Nhờ đó, họ sẵn sàng cống hiến hết mình cho sự phát triển của công ty.
Biểu trưng chữ “P” của Petrolimex, hay còn gọi là nhãn hiệu Petrolimex, đã được ra mắt lần đầu vào ngày 12/01/1991, trong Lễ kỷ niệm 35 năm thành lập công ty Biểu trưng này đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng của doanh nghiệp, thể hiện sự hội tụ đủ các yếu tố cần thiết để hình thành một thương hiệu mạnh mẽ.
Trước năm 1990, Petrolimex chủ yếu thực hiện nhiệm vụ cung ứng xăng dầu theo chỉ tiêu pháp lệnh để phục vụ an ninh và phát triển kinh tế - xã hội Cuối năm 1988, Nhà nước đã bắt đầu tái cấu trúc Tổng công ty Xăng dầu, chuyển giao nhiệm vụ và một số cán bộ từ Tổng công ty Xuất nhập khẩu Khoáng sản sang Tổng công ty Xăng dầu, từ đó mở rộng chức năng xuất nhập khẩu xăng dầu Petrolimex đã ký kết các hợp đồng ngoại thương với Liên Xô và sau đó là các nước khác, thực hiện giao dịch mua xăng dầu theo phong tục quốc tế và thanh toán bằng đô la Mỹ, đánh dấu một bước chuyển quan trọng trong việc đảm bảo nguồn cung xăng dầu cho đất nước.
Giao dịch đối ngoại với thị trường khu vực 2 đòi hỏi các chuẩn mực mới so với giao dịch truyền thống trong phe xã hội chủ nghĩa, đặc biệt là việc xây dựng thương hiệu Tên giao dịch quốc tế Petrolimex đã ra đời trong bối cảnh cuối những năm 80 - đầu những năm 90, khi đất nước đối mặt với nhiều khó khăn Lãnh đạo Đảng và Chính phủ đã chú trọng đến việc cung cấp xăng dầu cho các nhu cầu thiết yếu Từ đó, một số doanh nghiệp Việt Nam như Sài Gòn Petro và Petechim bắt đầu tham gia vào lĩnh vực kinh doanh xăng dầu.
Hiện nay, thị trường xăng dầu không còn chỉ đơn thuần là cung ứng mà đã chuyển sang hình thức kinh doanh với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp Điều này cho thấy Petrolimex không còn giữ vị trí độc quyền nhà nước với thị phần 100% như trước đây Thị trường xăng dầu đang trong giai đoạn hình thành và phát triển cạnh tranh.
Nhân dịp kỷ niệm 35 năm thành lập Tổng công ty Xăng dầu, Petrolimex đã tổ chức cuộc thi thiết kế nhãn hiệu Chữ “P”, là chữ cái đầu tiên trong tên giao dịch, được chọn làm biểu trưng với các tiêu chí đơn giản, ý nghĩa, đẹp và dễ nhớ Sau khi được hội đồng mỹ thuật chấm điểm, thiết kế với chữ “P” đã đạt giải nhất và được Petrolimex chính thức đăng ký bản quyền, được pháp luật bảo hộ.
Năm 2010, thương hiệu Petrolimex đã có những cải tiến quan trọng trong việc làm mới chữ "P", nhằm thể hiện tinh túy giá trị quý báu đã được hình thành từ khi thành lập Sự đổi mới này không chỉ tôn vinh di sản thương hiệu mà còn thể hiện quyết tâm tiến xa hơn trong giai đoạn hội nhập và cạnh tranh mới.
Nhãn hiệu chữ “P” của Petrolimex đã được hình thành và hoạt động hơn 24 năm, bắt đầu từ ngày 15/11/1991 khi Cục Sáng chế cấp văn bằng bảo hộ số 3684 cho phiên bản đầu tiên Chữ “P” được thiết kế theo phương pháp nhân cách hóa, thể hiện những đặc trưng cơ bản, giá trị cốt lõi và định hướng phát triển của doanh nghiệp Điều này giúp chữ “P” lan tỏa mạnh mẽ, tạo niềm tin, sự trân trọng và yêu quý trong lòng người tiêu dùng và đối tác của Petrolimex.
Hình 2.4 Biểu tưởng logo của công ty Xăng dầu B12
2.4.1.4 Đồng phục Đồng phục của công ty Xăng Dầu B12 cũng chính là đồng phục của ngành xăng dầu nói chung đây một trong những yếu tố cơ bản tạo nên nét đẹp cho văn hoá doanh nghiệp Xăng dầu B12 Theo nhiều nhân viên trong công ty, đồng phục được coi là trang phục khiến họ “tự tin và xoá mờ mọi khoảng cách” Xăng dầu B12 sử dụng đồng phục trong nhiều hoạt động của doanh nghiệp, và đồng phục tại các hoạt động ngoại khoá của doanhnghiệp.Trang phục của nhân viên trong công ty lấy 2 màu chủ đạo trùng với logo của công tyXăng dầu B12 Thiết kế trang phục đơn giản, tiện lợi, thể hiện sự chuyên nghiệp và đặc trưng cho nhân viên trong ngành xăng dầu.
Hình 2.5 Đồng phục công ty Xăng dầu B12
Đánh giá chung
2.5.1 Đánh giá khái quát về những kết quả xây dựng văn hóa doanh nghiệp của Công ty xăng dầu B12
Công ty Xăng dầu B12, với hơn 40 năm truyền thống phát triển, đã tích lũy nhiều giá trị văn hóa vật chất và tinh thần quý báu Những giá trị này được toàn thể cán bộ nhân viên gìn giữ và phát huy, tạo nền tảng vững chắc cho việc hình thành và phát triển văn hóa doanh nghiệp, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của công ty.
Công ty Xăng dầu B12 đã đạt được những thành tựu ban đầu trong việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp nhờ vào định hướng chiến lược đúng đắn và triết lý kinh doanh hợp lý Sự nỗ lực của Ban Giám đốc cùng tập thể nhân viên đã giúp Công ty xác định đúng hướng đi, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh.
Dựa trên giá trị văn hóa doanh nghiệp và sự đoàn kết của tập thể cán bộ nhân viên, công ty đã xây dựng một bộ máy hoạt động hiệu quả.
Công ty áp dụng mô hình tổ chức trực tuyến chức năng, kết hợp giữa tính kỷ luật và sự linh hoạt, tạo ra sự thống nhất và bình đẳng Các phòng ban được phân chia theo chức năng chuyên môn, giúp tăng cường quyền hạn và tính chủ động, đồng thời phát huy năng lực chuyên môn của nhân viên Nhờ đó, chi phí tổ chức giảm, năng suất lao động và hiệu quả kinh doanh được cải thiện, từ đó mang lại doanh thu và lợi nhuận cho công ty.
Công ty khuyến khích người lao động tham gia đóng góp ý kiến vào các hoạt động kinh doanh, từ đó giúp Lãnh đạo xây dựng chiến lược phát triển hợp lý Với cơ chế quản lý mới, nhân viên có môi trường làm việc lành mạnh, phát huy năng lực và sự chủ động Công ty cũng thiết lập chính sách tiền lương, khen thưởng và đãi ngộ nhân sự nhằm nâng cao tinh thần làm việc Lãnh đạo và Công đoàn luôn quan tâm đến đời sống vật chất và tinh thần của nhân viên, tổ chức các hoạt động như du lịch, thăm hỏi khi ốm đau, tạo mối quan hệ gắn bó giữa đồng nghiệp, góp phần hình thành văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Xăng dầu B12.
Văn hoá doanh nghiệp của Công ty Xăng dầu B12 thể hiện rõ chiến lược và triết lý kinh doanh, là tiêu chí định hướng cho các chiến lược kinh doanh phù hợp Từ biểu tượng, thương hiệu đến tinh thần làm việc của nhân viên, công ty xây dựng hình ảnh dựa trên triết lý “chất lượng, tín nhiệm” và “chia sẻ lợi ích”, tạo ấn tượng tốt với đối tác Uy tín và vị thế của Công ty ngày càng được nâng cao trên thị trường Công ty cũng tích cực học hỏi và tiếp thu giá trị văn hoá từ các doanh nghiệp đối tác, góp phần phát triển văn hoá doanh nghiệp của riêng mình Như vậy, văn hoá doanh nghiệp của Công ty Xăng dầu B12 đã hình thành và phát triển, đóng vai trò quan trọng trong hoạt động sản xuất kinh doanh, tăng doanh thu và lợi nhuận, đồng thời có tác động tích cực đến sự phát triển của Công ty.
2.5.2 Những hạn chế trong quá trình xây dựng văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Xăng dầu B12
(1) Hoạt động truyền thông nội bộ về văn hóa Công ty vẫn còn hạn chế
Nhận thức hạn chế về văn hóa doanh nghiệp của một số nhân viên ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động sản xuất kinh doanh và quá trình phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty.
Văn hóa doanh nghiệp cần được xây dựng bởi tất cả các thành viên trong công ty, không chỉ riêng Ban lãnh đạo Nếu chỉ có Ban lãnh đạo tạo dựng văn hóa, nó sẽ không trở thành văn hóa doanh nghiệp thực sự và không thể trở thành tài sản vô hình của công ty Sự đóng góp của mọi người là rất quan trọng, do đó, nhận thức về tầm quan trọng của việc xây dựng và hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp là điều kiện thiết yếu Hành động hiệu quả phải bắt đầu từ nhận thức đúng đắn về vai trò của mỗi cá nhân trong tổ chức.
Công ty Xăng dầu B12 đã bắt đầu xây dựng văn hoá doanh nghiệp riêng, nhưng một số cán bộ và nhân viên vẫn chưa nhận thức đầy đủ về vai trò quan trọng của văn hoá doanh nghiệp trong sự tồn tại và phát triển của công ty.
Việc tìm hiểu về chính bản thân Công ty là điều cần thiết, mặc dù có vẻ vô lý Văn hóa doanh nghiệp (VHDN) đã tồn tại trước khi Công ty nhận thức được, và nếu không được nhận thức đúng đắn, nó sẽ không phát huy được những điểm mạnh, mà ngược lại, nhược điểm sẽ kìm hãm sự phát triển Một văn hóa doanh nghiệp mới cần dựa trên các giá trị vật chất và tinh thần sẵn có, vì vậy, chỉ khi hiểu rõ về bản thân, Công ty mới có thể xây dựng và phát triển VHDN một cách hiệu quả và phù hợp với sự phát triển của mình.
Công tác truyền thông nội bộ đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiểu biết về văn hóa doanh nghiệp cho nhân viên Điều này bao gồm việc xây dựng khẩu hiệu thương mại và nâng cao đạo đức kinh doanh, nhằm phù hợp với sự phát triển của thời đại.
Mức độ hiểu biết của nhân viên về văn hoá doanh nghiệp còn hạn chế, thể hiện qua những kiến thức cơ bản như khái niệm, vai trò và các thành phần của văn hoá Các phương tiện truyền thông như sách báo, internet, và các hội thảo về văn hoá doanh nghiệp chưa được khai thác đầy đủ, dẫn đến việc nhân viên ít tiếp cận thông tin Ngoài ra, thông tin về hoạt động văn hóa trên Website của Công ty rất nghèo nàn, và nội dung giới thiệu về Công ty cũng chưa được đầu tư đúng mức.
(2) Chưa phát huy tối đa nhân tố con người trong xây dựng văn hoá doanh nghiệp
Ban lãnh đạo Công ty đã chú trọng đến vấn đề con người, nâng cao cả tinh thần lẫn vật chất cho đội ngũ nhân viên Tuy nhiên, do xuất phát từ một công ty Nhà nước, kết quả khảo sát cho thấy yếu tố “thứ bậc” chiếm ưu thế và yếu tố “sáng tạo” còn hạn chế, dẫn đến việc phát huy tối đa tiềm năng con người chưa hiệu quả Trong bối cảnh hiện nay, khi nguồn nhân lực đóng vai trò quan trọng, việc phát huy nhân tố con người trong xây dựng văn hóa doanh nghiệp là rất cần thiết.
Trong quy trình tuyển dụng nhân viên, công ty đã tập trung vào việc chọn lựa ứng viên có kinh nghiệm, bằng cấp cao và chuyên môn, nhưng chưa chú trọng đến những người có thái độ làm việc tích cực, khiếu hài hước, khả năng làm việc nhóm và sự hài lòng với kết quả tập thể Hơn nữa, quy trình này chưa đảm bảo việc lựa chọn ứng viên không chỉ có kiến thức và kỹ năng phù hợp với vị trí cần tuyển, mà còn phải tương thích với định hướng và giá trị của công ty.
Công ty đã khơi dậy năng lực tiềm tàng của cán bộ công nhân viên thông qua giáo dục và đào tạo, nhưng chưa có chương trình cụ thể và thường xuyên Các hình thức đào tạo hiện tại còn đơn điệu, thiếu phong phú và ít các hoạt động nâng cao như chia sẻ kiến thức qua forum, hội thảo chuyên đề, hay các cuộc thi tri thức Những hoạt động này sẽ giúp nhân viên trao đổi chuyên môn, học hỏi kinh nghiệm và nâng cao hiểu biết Bản tin nội bộ cần cung cấp thông tin về công việc chuyên môn và những tấm gương thành công Đồng thời, cần sáng tạo và xây dựng quy trình làm việc để khơi dậy óc sáng tạo và tính năng động của nhân viên, cũng như thực hiện các chương trình phát triển nghề nghiệp.
