CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC
Tổng quan về khách sạn và hoạt động kinh doanh khách sạn
1.1.1.1 Khái niệm khách sạn Ở Việt Nam hiện nay đối chiếu với điều kiện và mức độ phát triển hoạt động kinh doanh khách sạn, có thể đưa ra một khái niệm chung nhất về loại hình cơ sở lưu trú là khách sạn như sau:
Khách sạn là cơ sở lưu trú du lịch với tối thiểu mười buồng ngủ, cung cấp dịch vụ cho thuê buồng ngủ cùng các tiện nghi chất lượng Ngoài ra, khách sạn còn cung cấp dịch vụ ăn uống và các dịch vụ thiết yếu khác để phục vụ nhu cầu ăn, ngủ, nghỉ, chữa bệnh, hội họp và giải trí của khách Chất lượng và sự đa dạng của các dịch vụ phụ thuộc vào thứ hạng của khách sạn.
* Phân loại theo vị trí địa lý
Theo cách phân loại này thì khách sạn được chia thành 5 loại:
Khách sạn thành phố, còn gọi là khách sạn thương mại hoặc khách sạn công vụ, thường tọa lạc tại các khu vực trung tâm thành phố hoặc các đô thị lớn, dẫn đến chi phí lưu trú cao hơn so với các khu vực khác Đây là lựa chọn phổ biến cho thương nhân và du khách có thu nhập cao, nhờ vào vị trí thuận lợi gần các trung tâm thương mại.
Khách sạn nghỉ dưỡng (resort hotel) thường tọa lạc tại các khu du lịch như biển, đảo, núi và rừng, mang đến không gian yên bình và độc đáo Các khu resort cung cấp dịch vụ cao cấp cùng nhiều hình thức giải trí và vận động phù hợp với vị trí địa lý, giúp du khách tận hưởng kỳ nghỉ thư giãn và trọn vẹn.
Khách sạn ven đô là lựa chọn lý tưởng cho những ai tìm kiếm sự yên tĩnh và giá cả phải chăng Thường là những khách sạn vừa và nhỏ, chúng nằm ngoài trung tâm thành phố, phục vụ chủ yếu cho khách du lịch tiết kiệm và những người muốn tránh xa sự ồn ào của cuộc sống đô thị.
Khách sạn ven đường, hay còn gọi là motel, là những cơ sở lưu trú nhỏ nằm dọc theo các tuyến đường cao tốc, phổ biến ở các nước phương Tây Những khách sạn này chủ yếu phục vụ cho những người đang di chuyển, cung cấp chỗ nghỉ ngơi với giá cả hợp lý Đặc biệt, khách sạn ven đường thường trang bị bãi đậu xe, trạm xăng và dịch vụ sửa chữa ô tô, đáp ứng nhu cầu của khách hàng một cách tiện lợi.
Khách sạn sân bay là những cơ sở lưu trú được xây dựng gần các sân bay quốc tế lớn, phục vụ chủ yếu cho khách du lịch với quy mô và dịch vụ đa dạng Những khách sạn này rất thuận tiện cho doanh nhân, hành khách quá cảnh hoặc những người bị dời giờ bay Ngoài ra, các khách sạn sân bay thường cung cấp dịch vụ đưa đón từ khách sạn đến sân bay, mang lại sự tiện lợi tối đa cho khách hàng.
* Phân loại theo mức độ cung cấp dịch vụ
Khách sạn được chia thành 4 loại:
Khách sạn sang trọng là những cơ sở lưu trú quy mô lớn với trang thiết bị hiện đại và dịch vụ đa dạng Những khách sạn này thường cung cấp các dịch vụ thiết yếu như thẩm mỹ, bãi đỗ xe rộng rãi, cùng nhiều tiện ích khác nhằm mang đến trải nghiệm đẳng cấp cho khách hàng.
Khách sạn dịch vụ đầy đủ (full service hotel) là loại hình khách sạn cung cấp nhiều dịch vụ với mức giá phải chăng hơn so với khách sạn hạng sang Những khách sạn này thường có phòng họp, nhà hàng và dịch vụ ăn uống tại phòng, mặc dù các dịch vụ này có thể hạn chế hơn Ngoài ra, khách sạn dịch vụ đầy đủ còn có khu vui chơi giải trí và trang bị các tiện nghi phòng ngủ như tủ lạnh, điều hòa, lò vi sóng và máy pha cà phê.
Khách sạn dịch vụ hạn chế là loại hình khách sạn cung cấp dịch vụ ăn uống có thể có hoặc không, hướng đến đối tượng khách hàng có khả năng chi trả ở mức trung bình.
Khách sạn bình dân, hay còn gọi là khách sạn thứ hạng thấp, thường không cung cấp các dịch vụ ăn uống, giải trí hay phòng họp Loại hình khách sạn này chủ yếu phục vụ cho những khách hàng có khả năng thanh toán thấp, mang lại sự tiện nghi cơ bản và giá cả phải chăng.
* Phân loại theo mức giá trên thị trường
Khách sạn được chia thành 5 loại:
Khách sạn cao cấp (Luxury hotel) là những cơ sở lưu trú có giá trung bình công bố nằm trong khoảng từ 85% trở lên trên thang đo giá cả Nhóm khách hàng mục tiêu của các khách sạn này chủ yếu là những du khách có khả năng chi trả cao nhất trên thị trường.
Khách sạn cao cấp (Up-Scale hotel) là những cơ sở lưu trú có mức giá tương đối cao, thường được định giá ở mức trung bình cao hơn so với thị trường Những khách sạn này cung cấp dịch vụ và tiện nghi chất lượng, nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng tìm kiếm trải nghiệm sang trọng và thoải mái.
70 đễn cận thứ 85 trên thước đo.
Khách sạn có mức giá trung bình (Mid-Price hotel) là những cơ sở lưu trú có giá cả nằm trong khoảng từ phần thứ 40 đến cận phần thứ 70 trên thước đo giá Những khách sạn này hướng tới thị trường mục tiêu là những khách hàng có khả năng thanh toán trung bình, cung cấp dịch vụ chất lượng với mức giá hợp lý.
Khách sạn giá bình dân là những cơ sở lưu trú có mức giá tương đối thấp, thường nằm trong khoảng từ phần thứ 20 đến cận thứ 40 trên thước đo giá cả, nhằm phục vụ đối tượng khách hàng bình dân.
Hoạt động quản trị nhân lực trong kinh doanh khách sạn
1.2.1 Khái niệm về nhân lực, quản trị nguồn nhân lực, quản trị nguồn nhân lực trong khách sạn
1.2.1.1 Khái niệm về nhân lực
Mỗi tổ chức đều được cấu thành từ con người, hay còn gọi là nguồn nhân lực Nguồn nhân lực của một tổ chức bao gồm tất cả những người lao động trong tổ chức đó, trong khi nhân lực được hiểu là nguồn lực của từng cá nhân, bao gồm cả thể lực và trí lực.
Thể lực là chỉ số sức khỏe tổng thể của cơ thể, chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như sức vóc, tình trạng sức khỏe cá nhân, mức sống, thu nhập, chế độ dinh dưỡng, thói quen làm việc và nghỉ ngơi Ngoài ra, thể lực còn bị tác động bởi độ tuổi và giới tính của mỗi người.
Trí lực bao gồm sức suy nghĩ, hiểu biết, kiến thức, tài năng và nhân cách của mỗi cá nhân Sức lao động của con người gắn liền với quá trình lịch sử phát triển trong sản xuất Trong kinh doanh truyền thống, việc khai thác tối đa tiềm năng thể lực của con người luôn được chú trọng, nhưng tiềm năng trí lực vẫn chưa được khai thác triệt để, mặc dù nó là vô tận và đầy hứa hẹn.
Nhân lực là yếu tố quan trọng liên quan đến con người trong quá trình sản xuất sản phẩm nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội, từ đó giúp cả xã hội và cá nhân phát triển và tồn tại.
1.2.1.2 Khái niệm về quản trị nguồn nhân lực
Quản trị nguồn nhân lực là tổng thể các hoạt động nhằm thu hút, xây dựng, duy trì và phát triển nguồn nhân lực để đạt được mục tiêu của tổ chức Đây là công tác quản lý con người trong nội bộ, thể hiện sự đối xử của tổ chức đối với người lao động Quản trị nhân lực không chỉ giúp đưa con người vào tổ chức và thực hiện công việc, mà còn đảm bảo thù lao hợp lý và giải quyết các vấn đề phát sinh Vai trò của quản trị nguồn nhân lực là trung tâm trong việc thành lập và phát triển doanh nghiệp, bởi lực lượng lao động là yếu tố quyết định sự thành bại của tổ chức trên thị trường.
1.2.1.3 Khái niệm về quản trị nguồn nhân lực trong khách sạn
Quản trị nguồn nhân lực trong khách sạn là quá trình tổ chức thu hút, tuyển chọn và sắp xếp nhân viên cho các vị trí công việc, tuy nhiên, công việc này gặp nhiều khó khăn do đặc thù lao động trong ngành khách sạn khác biệt so với các lĩnh vực kinh doanh khác.
Quản trị nguồn nhân lực trong khách sạn bao gồm các triết lý, chính sách và hoạt động nhằm thu hút, đào tạo, duy trì và phát triển lực lượng lao động, từ đó tối ưu hóa kết quả cho cả khách sạn và nhân viên Đây là một phần quan trọng của quản trị kinh doanh, liên quan đến con người và các mối quan hệ trong môi trường khách sạn, giúp họ đóng góp hiệu quả vào thành công chung của đơn vị.
Mạnh & ThS Hoàng Thị Lan Hương (2004) Giáo trình Quản trị kinh doanh khách sạn Hà Nội: NXB Lao động - Xã hội)
1.2.2 Mục tiêu của quản trị nguồn nhân lực
- Sử dụng một cách có hiệu quả nguồn nhân lực nhằm tăng năng suất lao động và nâng cao hiệu quả kinh doanh.
- Đáp ứng nhu cầu ngày một cao của nhân viên, tạo điều kiện phát huy tối đa năng lực.
- Xây dựng đội ngũ người lao động có chất lượng nhằm đạt được mục tiêu quản lý và phát triển khách sạn.
1.2.3 Vai trò của quản trị nguồn nhân lực
Bộ phận quản trị nguồn nhân lực tại khách sạn đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và phát triển nhân lực Chức năng chính của bộ phận này là phối hợp các hoạt động nhân sự, tạo điều kiện thuận lợi cho nhân viên thực hiện đúng vai trò của mình Đồng thời, bộ phận cũng góp phần tăng cường sự đoàn kết và xây dựng văn hóa truyền thống vững mạnh cho khách sạn.
1.2.4 Nội dung của quản trị nguồn nhân lực
Quản trị nguồn nhân lực trong khách sạn là một trong những hoạt động quản lý quan trọng nhất, đóng vai trò then chốt trong sự thành công của khách sạn Tuy nhiên, đây cũng là một công việc đầy thách thức Nội dung chính của quản trị nguồn nhân lực trong khách sạn bao gồm việc tuyển dụng, đào tạo, phát triển và duy trì nguồn nhân lực chất lượng cao.
1.2.4.1 Lập kế hoạch hóa nguồ
1.2.4.1 Lập kế hoạch hóa nguồn nhân lực
Lập kế hoạch hóa nguồn nhân lực
Bố trí sắp xếp công việc Đào tạo và phát triển Đánh giá thực hiện công việc
Tạo động lực cho người lao động
Sơ đồ 1.3 : Quá trình quản trị nguồn nhân lực trong khách sạn
Kế hoạch hóa nguồn nhân lực là quá trình quan trọng trong việc đánh giá và xác định nhu cầu nhân lực nhằm đáp ứng mục tiêu công việc của tổ chức Quá trình này bao gồm việc xây dựng các kế hoạch lao động phù hợp để đạt được những mục tiêu đã đề ra.
Kế hoạch hóa nguồn nhân lực có một vai trò quan trọng:
Quản lý chiến lược nguồn nhân lực đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của doanh nghiệp, khi lực lượng lao động có kỹ năng ngày càng được công nhận là lợi thế cạnh tranh Do đó, kế hoạch hóa nguồn nhân lực cần được xem xét ngang hàng với kế hoạch hóa vốn và các nguồn tài chính của tổ chức.
Bất kỳ doanh nghiệp nào muốn tồn tại và đứng vững trong cạnh tranh cần thiết phải tiến hành kế hoạch hóa chiến lược nguồn nhân lực.
Kế hoạch hóa nguồn nhân lực đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức, đào tạo và phát triển đội ngũ nhân viên Nó giúp điều phối hiệu quả các hoạt động liên quan đến nguồn nhân lực, đảm bảo sự hài hòa và tối ưu trong quản lý nhân sự.
Kế hoạch hóa nguồn nhân lực có mối liên hệ chặt chẽ với kế hoạch hóa chiến lược sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp Quy mô và cơ cấu lực lượng lao động cần được xác định dựa trên kế hoạch sản xuất kinh doanh của tổ chức Để đạt được mục tiêu của doanh nghiệp, kế hoạch hóa nguồn nhân lực phải xuất phát từ và phục vụ cho kế hoạch sản xuất kinh doanh.
Cầu sản phẩm Năng suất lao động Thị trường lao động bên trong Thị trường lao động bên ngoài
Cầu lao động Cung lao động
Những điều kiện và các giải pháp lựa chọn
Nguồn : PGS,TS Nguyễn Ngọc Quân & THS Nguyễn Vân Điềm (2004) Giáo trình quản trị nhân lực Hà Nội: NXB Lao động - Xã hội
Sơ đồ 1.4 : Quá trình kế hoạch hóa nguồn nhân lực
- Dự đoán cầu nhân lực:
Cầu nhân lực là số lượng nguồn nhân lực cần thiết để hoàn thành một số lượng sản phẩm, dịch vụ của khách sạn trong thời kỳ nhất định.
Khi dự đoán nhu cầu nhân lực cho khách sạn, cần xem xét kế hoạch kinh doanh, quy mô và thứ hạng của khách sạn, cũng như tình hình kinh tế, chính trị và xã hội Quan trọng là ưu tiên khai thác các khả năng sẵn có trong khách sạn trước khi tìm kiếm nguồn nhân lực từ bên ngoài.
- Dự đoán cung nhân lực:
Cung nhân lực là số lượng người ở trong và ngoài khách sạn sẵn sàn làm việc cho khách sạn.
Cung nhân lực cho khách sạn bao gồm cung từ bên trong và bên ngoài khách sạn.
- Cân đối cung và cầu về nhân lực, các giải pháp khắc phục sự mất cân đối cung cầu.
Sau khi khách sạn đã dự đoán được số lượng cung cầu nhân lực cho từng bộ phận của mình, nếu:
Cung nhân lực trong ngành khách sạn hiện đang vượt quá cầu, điều này có thể là do nhu cầu về sản phẩm và dịch vụ giảm sút, dẫn đến tình trạng dư thừa lao động Ngoài ra, một số khách sạn cũng có thể phải cắt giảm nhân sự do hoạt động kinh doanh không hiệu quả và thua lỗ.
