Tính cấp thiết của đề tài
Doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong xã hội và tăng trưởng kinh tế toàn cầu, với đóng góp 12.4% vào ngân sách Nhà nước và hơn 60% GDP vào năm 2018 Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập quốc tế mạnh mẽ, doanh nghiệp đang đối mặt với nhiều thách thức như môi trường kinh doanh khó khăn, hạn chế trong việc tiếp cận công nghệ hiện đại và vấn đề tài chính Để hỗ trợ sự phát triển của doanh nghiệp, cần có sự can thiệp từ nhiều nguồn lực trong nền kinh tế, trong đó ngân hàng là một nguồn lực thiết yếu và quan trọng.
Ngân hàng là một doanh nghiệp đặc biệt trong lĩnh vực tiền tệ, đóng vai trò trung gian tài chính để điều tiết vốn trong nền kinh tế và thúc đẩy sự phát triển của các thành phần kinh tế Đối với ngân hàng thương mại, doanh nghiệp là nhóm khách hàng quan trọng, đóng góp lớn vào lợi nhuận, trong đó hoạt động tín dụng là nguồn thu nhập chính, góp phần vào sự tăng trưởng kinh tế quốc gia Tuy nhiên, hoạt động tín dụng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, yêu cầu ngân hàng phải đảm bảo an toàn, nâng cao chất lượng và phát triển bền vững Do đó, việc phân tích tình hình tài chính của khách hàng là yếu tố quan trọng mà ngân hàng không ngừng cải thiện để đảm bảo an toàn, hiệu quả và giảm thiểu rủi ro.
Tại Agribank, tín dụng doanh nghiệp chiếm tới 76% tổng dư nợ trong những năm gần đây, cho thấy vai trò quan trọng của lĩnh vực này đối với ngân hàng Việc đánh giá hoạt động tín dụng doanh nghiệp là cần thiết để cải thiện hiệu quả và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.
Agribank luôn đặt sự chú trọng vào doanh nghiệp (DN) để đảm bảo khả năng trả nợ đúng hạn và quyết định cấp hạn mức tín dụng phù hợp Tuy nhiên, nợ xấu của các doanh nghiệp vẫn duy trì ở mức cao, chiếm khoảng 70% tổng nợ xấu trong cơ cấu nợ xấu của ngân hàng.
Với lý do trên, tôi đã chọn đề tài “Hoàn thiện công tác phân tích tình hình tài chính của khách hàng doanh nghiệp trong hoạt động tín dụng của Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển Nông thôn Việt Nam - chi nhánh Tây Hồ” cho khóa luận Kết quả của nghiên cứu này sẽ cung cấp cơ sở lý luận, thực trạng và giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn về phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt động tín dụng của Agribank, đặc biệt trong bối cảnh khó khăn của môi trường kinh doanh hiện nay.
Tổng quan nghiên cứu
a Tình hình nghiên cứu nước ngoài
* Các công trình về thẩm định dự án đầu tư
Trong bài viết "Investment Appraisal and Financial Decisions - Thẩm định đầu tư và các quyết định tài chính" của Lumby (2003), tác giả đã phân tích lợi ích và chi phí của dự án vay vốn, nhấn mạnh các phương pháp thẩm định truyền thống như dòng tiền chiết khấu và phương pháp hoàn vốn Những phương pháp này được coi là cơ sở cho các quyết định tài chính Tuy nhiên, tác giả chưa đề cập đến tác động của biến động môi trường kinh tế vĩ mô đối với các vấn đề tài chính cần thẩm định của dự án.
Ganesh, a faculty member from Hyderabad in 2011, explored financial appraisal techniques in his work titled “Financial Appraisal Techniques: Kỹ thuật thẩm định tài chính dự án.” The authors focused on the financial analysis methods used by the Reserve Bank of India, highlighting key metrics such as Net Present Value (NPV), Profitability Index (PI), Discounted Payback Period (DPP), Net Present Worth (NPW), and Benefit-Cost Ratio (BCR).
Nhìn chung các công trình nghiên đều tập trung vào kỹ thuật và phương pháp phân
(NPV, IRR, PI.) thì thẩm định tài chính KHDN lại thẩm định các chỉ tiêu tài chính như hệ số khả năng thanh toán, khả năng sinh lời
* Các công trình về thẩm định tín dụng
Một số tác giả đã có những bài báo đáng chú ý về thẩm định tín dụng, như “The 6C’s of credit” của Lucy Lazarony trên credit.com và “The Commercial Credit Approval Process Explained” của Robert Schmidt trên propertymetrics.com Mặc dù các bài viết này cung cấp cái nhìn cụ thể và chi tiết về tín dụng và quản trị tín dụng, nhưng vẫn chưa nhấn mạnh rõ ràng về việc phân tích tài chính của các doanh nghiệp Tình hình nghiên cứu trong nước cũng cần được xem xét để làm rõ hơn vấn đề này.
Nguyễn Thị Bích Vượng (2015) trong bài viết “Chất lượng thẩm định tài chính dự án đầu tư trong hoạt động cho vay tại các Ngân hàng thương mại Việt Nam” đã chỉ ra những hạn chế trong công tác thẩm định tài chính dự án tại Vietinbank, bao gồm việc chưa đánh giá mức độ rủi ro của dự án và chưa áp dụng các phương pháp phân tích rủi ro Từ đó, tác giả đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao chất lượng thẩm định tài chính cho Vietinbank và các ngân hàng thương mại khác ở Việt Nam.
Nguyễn Thế Anh (2018) trong bài viết “Hoàn thiện thẩm định năng lực tài chính doanh nghiệp nhỏ và vừa trong hợp đồng cho vay của ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội” đã chỉ ra những điểm mạnh và yếu trong công tác thẩm định tài chính doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ngân hàng MB Tác giả đã thu thập phiếu khảo sát để phân tích rõ những hạn chế về phương pháp thẩm định cũng như sự chuyên môn hóa của các cán bộ thẩm định Dựa trên những phân tích này, tác giả đưa ra các đề xuất phù hợp với thực trạng của ngân hàng MB hiện nay.
Hiện nay, nghiên cứu về phân tích tài chính doanh nghiệp đang được quan tâm tại nhiều quốc gia, bao gồm cả Việt Nam, với nhiều ứng dụng thực tiễn Tuy nhiên, nền kinh tế vẫn đối mặt với những thách thức như thông tin bất cân xứng và thiếu cơ sở pháp lý Trong bối cảnh phát triển không ngừng và cuộc cách mạng công nghệ 4.0, việc tự làm mới và cập nhật là điều cần thiết để thích ứng với những thay đổi này.
Trong công tác phân tích tài chính, có bốn tục đặc biệt quan trọng để đánh giá năng lực tài chính của các doanh nghiệp Việc này nhằm mục đích hạn chế rủi ro cho ngân hàng, đảm bảo an toàn trong các quyết định đầu tư và cho vay.
Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống những vấn đề lý thuyết cơ bản về phân tích tài chính doanh nghiệp trong hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại.
- Đánh giá thực trạng công tác phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp tại ngân hàng Agribank Tây Hồ.
Để hoàn thiện công tác phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt động tín dụng tại ngân hàng Agribank Tây Hồ, cần đề xuất các giải pháp như cải tiến quy trình thu thập và xử lý dữ liệu tài chính, nâng cao trình độ chuyên môn của nhân viên phân tích, áp dụng công nghệ thông tin vào phân tích dữ liệu, và xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá khách hàng rõ ràng hơn Bên cạnh đó, việc tăng cường giao tiếp và hợp tác giữa các phòng ban cũng sẽ giúp nâng cao hiệu quả trong công tác phân tích tài chính, từ đó hỗ trợ ngân hàng đưa ra quyết định tín dụng chính xác và kịp thời.
Bài viết này tập trung vào ba mục tiêu chính, đặc biệt là đánh giá kết quả hoạt động tín dụng của ngân hàng Agribank chi nhánh Tây Hồ, đồng thời tìm kiếm giải pháp hợp lý cho những vấn đề tồn đọng mà ngân hàng này đã gặp phải trong quá khứ.
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp thu thập dữ liệu bao gồm việc lấy thông tin từ khách hàng và các văn bản chế độ, cũng như báo cáo thẩm định của phòng khách hàng doanh nghiệp tại chi nhánh.
- Phương pháp phân tích sử dụng phương pháp thống kê đơn giản để tính toán các hệ số, bảng, biểu đồ và hình vẽ minh họa.
6 Ket cấu của khóa luận
Ngoài lời mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, khóa luận được kết cấu thành 3
Chương 2: Thực trạng công tác phân tích tài chính KHDN trong hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh Tây Hồ.
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác phân tích tài chính KHDN tại Ngân hàng
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN
1.1.1 Hoạt động tín dụng với KHDN của ngân hàng thương mại
Doanh nghiệp là một trong những nhóm khách hàng chủ yếu, với hoạt động diễn ra liên tục cả trong nước và quốc tế Họ thường xuyên có nhu cầu về vốn để duy trì và phát triển hoạt động kinh doanh.
Để DN phát triển bền vững, việc huy động nguồn vốn từ bên ngoài là cần thiết, không thể chỉ dựa vào nguồn lực nội tại Vì vậy, KHDN trở thành nguồn thu nhập chủ yếu cho ngân hàng trong nền kinh tế thị trường.
Tín dụng ngân hàng là sự thỏa thuận giữa tổ chức hoặc cá nhân để sử dụng một khoản tiền, với cam kết hoàn trả Các hình thức tín dụng bao gồm cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và nhiều nghiệp vụ tín dụng khác.
1.1.2 Phân loại tín dụng a Căn cứ vào thời hạn cho vay
Tín dụng ngắn hạn là hình thức vay vốn có thời hạn dưới 1 năm, chủ yếu được sử dụng để bù đắp thiếu hụt vốn lưu động tạm thời của doanh nghiệp, như bổ sung ngân quỹ hoặc ứng trước tiền hàng Với thời gian hoàn vốn nhanh, tín dụng ngắn hạn được coi là có mức rủi ro thấp nhất, giúp doanh nghiệp tránh được các rủi ro về lãi suất, lạm phát và sự bất ổn định của môi trường kinh tế Do đó, lãi suất của tín dụng ngắn hạn thường thấp hơn so với các loại tín dụng khác.
Tín dụng trung hạn là loại tín dụng có thời gian từ trên 1 năm đến 5 năm, chủ yếu phục vụ cho việc đầu tư mua sắm tài sản cố định, cải tiến trang thiết bị, mở rộng sản xuất và xây dựng các công trình vừa và nhỏ với thời gian thu hồi vốn nhanh Đây cũng là nguồn vốn quan trọng cho vốn lưu động thường xuyên của doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp mới thành lập.
Tín dụng dài hạn là hình thức tín dụng có thời gian vay trên 5 năm, phục vụ cho các nhu cầu đầu tư lớn như xây dựng nhà xưởng, lắp đặt dây chuyền sản xuất, phát triển cơ sở hạ tầng và mở rộng sản xuất Với thời gian đầu tư kéo dài, tín dụng dài hạn thường áp dụng cho các dự án có quy mô lớn và yêu cầu vốn đầu tư cao.
Hình thức giải ngân nhiều lần theo tiến độ dự án là một phương pháp hiệu quả trong quản lý tín dụng dài hạn, giúp giảm thiểu rủi ro do những biến động không lường trước có thể xảy ra trong thời gian dài Đồng thời, việc căn cứ vào đối tượng cho vay cũng là yếu tố quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình cho vay.
Tín dụng vốn lưu động là các khoản vay dành cho doanh nghiệp nhằm hình thành tài sản ngắn hạn, phục vụ cho việc mua sắm nguyên vật liệu, hàng hóa tồn kho, thanh toán thuế và chi trả lương cho nhân viên.
Tín dụng vốn cố định đề cập đến các khoản vay đầu tư vào tài sản cố định dài hạn, bao gồm việc cấp tín dụng cho doanh nghiệp nhằm hình thành bất động sản, mua sắm máy móc thiết bị và dây chuyền sản xuất Căn cứ vào hình thức bảo đảm, các khoản tín dụng này có thể được phân loại và quản lý một cách hiệu quả hơn.
Tín dụng có bảo đảm là hình thức tín dụng yêu cầu tài sản cầm cố, thế chấp hoặc bảo lãnh từ người thứ ba Loại tín dụng này thường áp dụng cho những khách hàng có uy tín hạn chế, bắt buộc phải có tài sản bảo đảm hoặc người bảo lãnh khi vay vốn.
Tín dụng không có bảo đảm là hình thức vay mà không yêu cầu tài sản cầm cố, thế chấp hoặc bảo lãnh từ bên thứ ba Loại tín dụng này thường được áp dụng cho khách hàng truyền thống có tín nhiệm cao, với số tiền vay không lớn và thời hạn ngắn.
Nguyên tắc tín dụng là yếu tố quan trọng giúp cán bộ tín dụng (CBTD) đưa ra quyết định trong quá trình hoạt động cho vay Tín dụng dựa trên hai nguyên tắc cơ bản, đóng vai trò nền tảng trong việc đánh giá và quản lý rủi ro tín dụng.
Vốn vay cần được sử dụng đúng mục đích đã cam kết trong hợp đồng tín dụng Ngân hàng chỉ đánh giá tính hiệu quả và khả thi của dự án vay vốn do khách hàng đề xuất trong quá trình thẩm định hồ sơ Việc khách hàng thay đổi mục đích sử dụng vốn không đúng sẽ dẫn đến nguy cơ mất vốn, ảnh hưởng đến quyền lợi của cả ngân hàng và khách hàng.
Vốn vay cần được hoàn trả đầy đủ cả gốc lẫn lãi đúng thời hạn theo hợp đồng tín dụng Nguyên nhân là do ngân hàng chủ yếu vay vốn từ bên ngoài và cũng phải thanh toán gốc lẫn lãi cho người gửi tiền đúng hạn Việc thu hồi gốc và lãi từ người vay đúng hạn không chỉ đảm bảo ngân hàng thực hiện nghĩa vụ tài chính mà còn giúp ngăn ngừa rủi ro tài chính.