ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN
Đối tượng
Lợn nái ngoại sinh sản và lợn con theo mẹ.
Địa điểm và thời gian thực hiện
- Địa điểm: Trại chăn nuôi lợn Nguyễn Thế Anh xã Tề Lễ, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ
- Thời gian: Từ ngày 27 tháng 7 năm 2020 đến ngày 3 tháng 1 năm 2021.
Nội dung thực hiện
- Đánh giá tình hình chăn nuôi tại trại
- Áp dụng quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng cho lợn nái và lợn con theo mẹ nuôi tại trại
- Áp dụng quy trình phòng bệnh cho đàn lợn nái sinh sản và lợn con theo mẹ nuôi tại trại
- Xác định tình hình mắc bệnh, chẩn đoán và điều trị bệnh cho lợn nái và lợn con theo mẹ tại trại.
Các chỉ tiêu và phương pháp thực hiện
3.4.1 Các chỉ tiêu theo dõi
- Cơ cấu đàn lợn của trại trong 3 năm gần đây
- Số lượng nái trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng
- Chỉ tiêu sinh sản của lợn nái
- Tình hình mắc bệnh trên lợn nái tại cơ sở
- Tỷ lê an toàn khi dùng vắc xin
- Triệu chứng lâm sàng của lợn mắc bệnh
- Kết quả diều trị một số bệnh trên đàn lợn và lợn con theo mẹ tại trại
- Kết quả thực hiện công tác vệ sinh, sát trùng chuồng trại
- Kết quả thực hiện một số công việc chuyên môn khác
3.4.2.1 Phương pháp đánh giá tình hình chăn nuôi tại cơ sở thực tập Để đánh giá tình hình chăn nuôi tại trại, chúng em tiến hành thu thập thông tin từ trại qua việc phỏng vấn cán bộ kỹ thuật, công nhân viên trực tiếp làm việc tại trại lợn
Trong quá trình thực tập kéo dài 6 tháng tại trại, tôi đã thu thập thông tin từ sổ sách ghi chép lưu trữ và kết hợp với những quan sát trực tiếp của bản thân.
3.4.2.2 Phương pháp áp dụng quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng cho đàn lợn nái và lợn con nuôi tại trại
Dựa trên kiến thức từ các thầy cô, chúng em áp dụng các nguyên lý cơ bản trong quy trình chăm sóc lợn nái chửa, lợn nái đẻ và lợn con theo mẹ vào thực tế sản xuất tại trại Chúng em cũng thực hiện nghiêm túc quy trình chăm sóc và nuôi dưỡng đã được đề ra, nhằm nâng cao hiệu quả chăn nuôi.
*Quy trình chăm sóc, hộ lý trước và sau sinh cho nái đẻ (nái nuôi con):
Trước khi lợn đẻ, cần vệ sinh sạch sẽ và khô ráo chuồng đẻ, tắm cho heo nái và chuyển vào chuồng đẻ khoảng 7 - 10 ngày trước khi sinh Việc chuyển heo nái nên được thực hiện vào thời tiết mát mẻ, nhẹ nhàng để tránh gây stress và ảnh hưởng đến thai Thời gian cho ăn nên được bố trí vào sáng (7h) và chiều (15h30); trong thời tiết nóng, cần chia nhỏ bữa ăn hoặc cho ăn cả ban đêm nếu cần Để dễ dàng làm việc và hạn chế lây lan bệnh cho đàn đẻ sau, nên sắp xếp cho lợn đẻ cùng lúc ở 2 dãy và từ dưới quạt lên Cuối cùng, cần chuẩn bị sẵn vật dụng cho khâu đỡ đẻ.
Những biểu hiện khi lợn sắp đẻ và chuẩn bị
- Lợn có thể ăn ít hơn bình thường, đứng nằm không yên, cắn phá chuồng
- Quan sát: vú đỏ nặng có sữa, âm hộ có dịch ối chảy ra
- Khi lợn có biểu hiện chuẩn bị đẻ cần chuẩn bị sẵn sàng các dụng cụ cần thiết, bật bóng úm cho ấm
Khi quan sát thấy nước ối và phân su xuất hiện, điều này cho thấy lợn đang chuẩn bị để sinh Người đỡ đẻ cần sẵn sàng và ở trong tư thế phù hợp để đón lợn con ra đời.
- Đối với lợn con: khi lợn con đẻ ra cần được lau chùi nhẹ nhàng, lau sạch nhớt mồm miệng và cắt rốn
- Cho bú sữa đầu ngay sau khi sinh
Khẩu phần ăn cho nái đẻ và nuôi con
- Thức ăn: Cho ăn thức ăn 3960, kiểm tra thức ăn tránh thức ăn bị ôi, mốc
- Cách cho ăn từ 1 ngày đến 1 tuần sau khi đẻ cần theo chế độ như sau (áp dụng cho nái đẻ và nuôi từ 7 con trở lên):
Ngày đẻ: 0,5 - 1,0 kg sau đó tăng dần 0,5kg/ngày đến ngày thứ 4, 5 ngày đến 7 ngày sau khi đẻ cho ăn 4 kg
- Thời gian cho ăn: sáng, chiều Nếu lợn kém ăn thì nên cho ăn nhiều lần Mùa nóng cho ăn 3 - 4 bữa/ngày (đêm ăn vào 22h)
Một tuần sau đẻ đến trước cai sữa 1 - 2 ngày
- Đảm bảo điều kiện chuồng trại sạch sẽ thường xuyên vệ sinh và tạo môi trường thuận lợi cho heo
- Lượng thức ăn cần thiết để duy trì và sản suất sữa cho lợn nái được tính theo công thức:
Để tính lượng thức ăn cần thiết cho mỗi nái trong một ngày, công thức là: Số kg thức ăn cần thiết/nái/ngày = 2kg + (số con nuôi x 0,35 kg/con) Để kích thích heo ăn, hãy sử dụng thức ăn có chất lượng cao và mùi vị hấp dẫn Nên chia nhỏ bữa ăn thành 3-4 bữa mỗi ngày, thay vì chỉ 2 bữa, và cho heo ăn vào những thời điểm mát trong ngày để tối ưu hóa sự hấp thụ thức ăn.
* Quy trình chăm sóc cho đàn lợn con tại cơ sở:
Từ sơ sinh – 24h sau khi đẻ
- Điều kiện về ổ úm: Khô ráo, sạch sẽ, ấm áp, tránh gió lùa Nhiệt độ ổ úm trong ngày đầu sau khi sinh 32 – 35 o C
Chăm sóc lợn sơ sinh rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển của chúng Sau khi lợn con sinh ra, cần cắt rốn, lau khô, xịt cồn rốn và cân trọng lượng sơ sinh trước khi cho bú sữa đầu ngay lập tức Không nên nhốt lợn trong úm chờ bú, mà phải trải thảm tại vị trí lợn nằm bú trong ngày đầu sau sinh Nếu là mùa đông, nên thắp thêm bóng úm ở vị trí lợn nằm bú để giữ ấm Cần theo dõi và hỗ trợ lợn con bú mẹ, đồng thời tạo điều kiện để chúng ngủ trong ổ, tránh tình trạng lợn khỏe mạnh tranh giành vú, giúp lợn con quen với vị trí vú của mẹ Điều này đặc biệt quan trọng với nái đẻ lứa đầu, vì có thể dẫn đến việc lợn cắn con và cắn người nếu không được chăm sóc cẩn thận.
Từ 24h sau khi đẻ đến 21 ngày (cai sữa)
Chuồng úm cần được giữ khô ráo và sạch sẽ, đồng thời tránh gió lùa từ mọi hướng, đặc biệt là từ dưới bụng lên, có thể sử dụng thảm hoặc ván để cách nhiệt Nhiệt độ lý tưởng trong ổ úm cho lợn trong tuần đầu sau khi đẻ là từ 34 đến 35 độ C.
- Ngay sau khi đẻ ra lợn được tiến hành cắt rốn
- Lợn con 2-3 ngày tuổi, mài nanh, bấm đuôi và tiêm sắt FER+TYLOGEN liều 2ml/con, cho uống thuốc SAKOCOC 5 liều 1ml/con phòng bệnh cầu trùng
- Lợn con 4 - 5 ngày tuổi tiến hành thiến lợn đực, bấm số tai Heo khỏe mạnh, không mắc bệnh, thiến vào buổisáng lúc heo còn đói
+ Dụng cụ thiến: lưỡi dao sắc, sạch (dao lam), bông gòn, cồn sát trùng, thuốc kháng sinh Amoxylin
Vệ sinh tay và dụng cụ sạch sẽ
Cầm hai chân sau và cố định heo bằng tư thế kẹp giữa 2 đùi làm lộ hai dịch hoàn của lợn rõ ràng
Vệ sinh vị trí cần mổ bằng bông gòn tẩm thuốc sát trùng (iodine sát trùng)
Để kiểm tra lợn có bị hernia hoặc thoát vị bẹn hay không, nếu không có dấu hiệu bệnh, hãy rạch theo đường trắng hướng về phía bìu (gần mông) để lấy tinh hoàn ra ngoài Lưu ý rằng khi thực hiện, cần phải lấy toàn bộ các dịch hoàn phụ.
Sau khi lấy 2 tinh hoàn, sử dụng chỉ để khâu vết thương (nếu cần thiết) sau đó bôi hoặc bơm thuốc chống viêm nhiễm lên vết thương
+ Sau khi thiến xong cần vệ sinh sạch sẽ dụng cụ, thu gom hết các chất thải để thiêu hủy
Lợn bị hernia cần được phẫu thuật trong khoảng thời gian từ 12 đến 15 ngày tuổi, bất kể nguyên nhân là nguyên phát hay thứ phát sau khi thiến Việc để lợn bị hernia tồn tại sau giai đoạn cai sữa là hoàn toàn cấm kỵ.
Lợn con từ 4 - 6 ngày tuổi nên được tập ăn bằng thức ăn hỗn hợp dạng viên chuyên dụng cho lợn con, mã số 3800, với trọng lượng từ 0 đến 7kg của công ty DeHues Khi đặt máng ăn, cần tạo tiếng động để thu hút sự chú ý của lợn con và khuyến khích chúng liếm láp Đồng thời, cần tránh để thức ăn cũ thừa trong máng để đảm bảo vệ sinh và sức khỏe cho lợn con.
Lưu ý: Việc tập ăn sẽ ngừng ngay và phải báo cho kỹ sư phụ trách khi lợn con có các triệu chứng: Tiêu chảy, sốt, bỏ bú, ói mửa
- Lợn con 7 ngày tuổi tiêm vắc xin myco
- Lợn con 14 ngày tiêm vắc xin circo
- Lợn con được 16 - 18 ngày tuổi tiêm vắc xin Tụ huyết trùng- Phó thương hàn
- Lợn con được 21-25 ngày tuổi tiến hành tiêm vắc xin dịch tả và cai sữa cho lợn
Chương trình vệ sinh và thú y cho lợn con trong giai đoạn theo mẹ rất quan trọng để ngăn ngừa bệnh tật Cần tuân thủ quy trình thú y nghiêm ngặt và đảm bảo lợn con không bị ướt, vì điều này có thể làm tăng nguy cơ nhiễm E coli và các bệnh khác.
Quy trình ghép lợn con theo mẹ
+ Chỉ được ghép sau khi lợn đã được bú sữa đầu của mẹ sau 12h
+ Chỉ được phép thay đổi (tăng, giảm hoặc đảo) số con trong đàn trong
3 ngày đầu sau sinh, sau 3 ngày chỉ được phép ghép rút con ra, không đảo lợn, không tăng số con/ổ
Công tác cai sữa lợn con:
Lợn con tại trại được nuôi cùng mẹ cho đến 21 ngày tuổi Những lợn con đạt tiêu chuẩn cân nặng sẽ được tách mẹ, trong khi những lợn con không đủ cân sẽ được ghép với đàn lợn nhỏ tuổi hơn để tiếp tục được bú.
+ Những lợn con đủ cân nặng sẽ được chuyển xuống ô cai để chăm sóc nuôi dưỡng từ 7 - 15 ngày thì cho xuống chuồng thịt hoặc xuất bán ra ngoài.*
Quy trình kiểm tra lợn động dục và phương pháp thụ tinh nhân tạo cho lợn nái:
Khi cho lợn nái vào ô chuồng gần lợn đực để thử nghiệm, lợn nái thể hiện sự kích thích thần kinh rõ rệt, với tai vểnh lên và đứng yên, cho thấy nó sẵn sàng cho lợn đực cưỡi lên.
+ Quan sát cơ quan sinh dục có biểu hiện: Âm hộ có dịch tiết chảy ra trong, loãng và ít, sau đó chuyển sang đặc dính
Thụ tinh nhân tạo cho lợn nái:
Trước khi tiến hành dẫn tinh cho lợn nái, cần thử nghiệm heo để xác định thời điểm phối giống thích hợp Lợn nái thường rụng trứng vào ngày thứ 2 hoặc thứ 3 trong thời kỳ động dục, vì vậy việc dẫn tinh trong khoảng thời gian này sẽ mang lại kết quả tốt nhất.
VD: Sáng thử thấy heo chịu đực thì chiều phối
+ Bước 2: Chuẩn bị dụng cụ: Dẫn tinh quản, giấy vệ sinh, nước đun sôi để nguội đựng trong bình xịt, khăn khô sạch
+ Bước 3: Chuẩn bị tinh dịch đảm bảo về thể tích (80 - 100ml)
+ Bước 4: Kẹp lợn đực vào giữa các con nái chuẩn bị phối để kích thích lợn nái
+ Bước 5: Vệ sinh lợn nái: Vệ sinh cơ quan sinh dục cái bằng nước sạch xong lau khô bằng khăn, tiếp theo lau sạch lại bằng giấy vệ sinh
+ Bước 7: Sau khi dẫn tinh xong, phải vệ sinh dụng cụ sạch sẽ Ghi chép lại số lần dẫn tinh vào thẻ theo dõi heo
3.4.2.3 Quy trình vệ sinh phòng bệnh tại cơ sở
