Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên

Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên Phân tích tâm lý thông qua hiện tượng body shaming ở sinh viên

GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU

Hiện tượng body-shaming đang ngày càng trở nên phổ biến trong xã hội hiện đại, thu hút sự chú ý của nhiều nghiên cứu cả trong và ngoài nước.

+ Trong nước chúng ta cũng có nhiều bài nghiên cứu về hiện tượng này,như các bài:

+ Bài nghiên cứu “ BODY SHAMING VÀ VẤN NẠN BODY

SHAMING TRÊN MẠNG XÃ HỘI ” của sinh viên NGUYỄN HUYỀN CHI công tác tại ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI.

+ Bài nghiên cứu “ NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG VÀ ĐƯA RA

GIẢI PHÁP NHẰM HẠN CHẾ VẤN NẠN MIỆT THỊ NGOẠI HÌNH CỦA HỌC SINH TRUNG TÂM GDNN - GDTX YÊN LẠC ” của tác giả NGUYỄN THỊ HUYỀN.

Một thí nghiệm của một hãng nội thất nổi tiếng ở Thụy Điển đã chỉ ra rằng, sau 30 ngày, cây bị “bắt nạt” bằng ngôn ngữ trở nên héo úa, trong khi cây nhận được lời khen ngợi lại phát triển tươi tốt Thí nghiệm này nhấn mạnh tầm quan trọng của lời nói và tác động tiêu cực mà chúng có thể gây ra.

Một nghiên cứu của nhà nghiên cứu Jean Lamont từ đại học Bucknell, được giới thiệu trên tờ Huffington Post, cho thấy ảnh hưởng tiêu cực của body-shame đến sức khỏe của phụ nữ Nghiên cứu chỉ ra rằng những phụ nữ trải qua cảm giác body-shame mạnh mẽ có xu hướng giảm sức khỏe và gia tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng từ tuổi teen Đặc biệt, tỷ lệ nhiễm trùng tăng lên giữa các lần khảo sát đầu tiên và thứ hai ở những phụ nữ có mức độ xấu hổ về cơ thể cao hơn.

Xấu hổ về hình thể có thể dẫn đến sức khỏe thể chất kém, vì những cảm xúc tiêu cực khiến phụ nữ thiếu chú ý đến cơ thể và khó chăm sóc sức khỏe của mình Mặc dù chỉ là nghiên cứu quy mô nhỏ, nhưng những phát hiện này cảnh báo về tác động tiêu cực của việc xấu hổ về hình thể đối với sức khỏe.

Sự chế giễu vì cân nặng, hay fat-shaming, không chỉ không giúp cải thiện hình thể của người bị chỉ trích mà còn dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng việc chỉ trích về cân nặng có thể gây ra cảm giác mặc cảm, suy sụp tinh thần, rối loạn ăn uống và thậm chí làm tăng cân.

Theo một nghiên cứu của Hiệp hội Tâm lý Mỹ, body-shame được xác định là cảm xúc tiêu cực phát sinh từ việc so sánh bản thân với những tiêu chuẩn văn hóa.

(Szymanski, Moffitt & Carr, 2011, tr.8, (Tác Giả: Nông Thị Yến Nhi- ĐHKHXH&NV)

CÁC KHÁI NIỆM LIÊN QUAN

Body shaming là hành động xúc phạm ngoại hình của người khác, phản ánh những suy nghĩ tiêu cực của người thực hiện Thông thường, body shaming được thể hiện qua những lời lẽ xúc phạm, nhưng cũng có thể xuất hiện qua cử chỉ như liếc mắt, bỉu môi, hay cười khinh Những hành động này thường xảy ra ở những nơi đông người, như trong xã hội hoặc tại trường học.

Body shaming được chia thành hai loại chính Loại đầu tiên là hành động và biểu cảm không thiện cảm đối với ngoại hình của người khác, một hiện tượng mà hầu hết mọi người đều đã từng trải qua Loại thứ hai là việc tự miệt thị bản thân, đặc biệt phổ biến trong giới trẻ hiện nay, khi mà các trào lưu về vẻ đẹp hoàn hảo tràn ngập trên mạng xã hội như Facebook và TikTok Tình trạng này thường thấy ở học sinh, sinh viên, những người đang trong độ tuổi nhạy cảm và có xu hướng đánh giá bản thân theo tiêu chuẩn hoàn hảo.

2.2.2 Nạn nhân của Body Shaming là ai ?

+ Bất kỳ ai cũng có thể trở thành đối tượng của hành vi body shaming

Dù là ai, từ bạn bè đến những người khuyết tật hay những người không có ngoại hình ưa nhìn, tất cả đều có thể trở thành nạn nhân của sự chú ý tiêu cực Tuy nhiên, những người nổi tiếng thường là đối tượng dễ bị tổn thương nhất do nhận được sự quan tâm lớn từ công chúng, khiến họ khó tránh khỏi những vấn đề này.

2.2.3 Nguyên nhân hình thành hiện tượng Body Shaming ?

Body shaming xuất phát chủ yếu từ xã hội, nơi mà tiêu chuẩn về cái đẹp được đặt ra một cách thiếu hợp lý Sự chú trọng thái quá vào ngoại hình đã làm mất đi trật tự xã hội, khi mà mọi người đánh giá cá nhân dựa trên bề ngoài mà không xem xét đến giá trị thực sự của họ Điều này dẫn đến những định kiến sai lầm và sự tự tiện trong việc đánh giá con người.

2.2.3.1 Quan điểm của người chỉ trích về vẻ đẹp của người khác

Vẻ đẹp được chia thành hai dạng: vẻ đẹp bên trong và vẻ đẹp bên ngoài Tuy nhiên, trong thực tế, mọi người thường chú ý đến vẻ đẹp bên ngoài trước tiên, mà không cần quan tâm đến vẻ đẹp bên trong Do đó, hình thức bên ngoài trở thành tiêu chí chính để đánh giá một người.

2.2.3.2 Người chỉ trích quá xem nhẹ lời nói và suy nghĩ của mình

Nhiều người thường không ngần ngại chỉ trích ngoại hình của người khác, điều này xuất phát từ một lý do rất phổ biến Những câu đùa giỡn tưởng chừng vô hại đôi khi lại có thể gây tổn thương sâu sắc đến tư tưởng và tinh thần của người bị nhận xét.

2.2.4 Dấu hiệu nhận biết hành vi Body Shaming

+ Dấu hiệu để nhận biết hành vi body shaming qua những câu nói như sau:

 Nhìn cô đó mập quá!

 Con trai gì mà ốm nhách ?

 Người gì mà ốm tong ốm teo quá, toàn da bọc xương!

 Con gái gì mà mặt toàn mụn, đen đúa!

 Sao mình vừa béo lại vừa lùn như vậy?

 Sao mình lùn quá vậy ta

 Mình gầy như cây tre miễu!

 Sao mặt mình mụn thâm nhiều quá?

* Những hình thức Body Shaming phổ biến

+ Có nhiều kiểu miệt thị cơ thể như:

- Miệt thị về thân hình, ngoại hình, vóc dáng

- Miệt thị về làn da,

2.2.5 Body Shaming thường xuất hiện ở những đâu?

Body Shaming là một vấn đề phổ biến không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới, diễn ra thường xuyên trong nhiều môi trường như trường học, nơi làm việc, gia đình và các mối quan hệ bạn bè.

Với sự bùng nổ của internet trong thế kỷ 21, mạng xã hội như Twitter, Facebook và Zalo đã trở thành môi trường thuận lợi cho những người ẩn danh buông lời miệt thị Họ có thể công khai xúc phạm và tấn công người khác mà không phải chịu trách nhiệm, thậm chí coi body shaming là một sở thích hay thú vui để thỏa mãn hành vi vô văn hóa của mình.

Body Shaming dưới góc nhìn của Tâm lý học

Body shaming không chỉ ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội mà còn gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng về tâm lý và tinh thần cho nạn nhân Những tác động tiêu cực này có thể làm suy giảm lòng tự trọng và dẫn đến các vấn đề sức khỏe tâm thần.

+ Có thể nói body shaming có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, điển hình như ở lứa tuổi trẻ (học sinh, sinh viên) như những trường hợp sau đây :

1 Dạo thời gian gần đây, trên MXH xôn xao về vụ việc một nữ sinh trung học bị giáo viên cũ chê vẻ bề ngoài của một nữ sinh đã từng là học sinh chính bản thân mình giảng dạy, body shaming cơ thể với hàng loạt từ ngữ phản cảm và mang tính tiêu cực như: "béo như lợn

", "ngực như trái bầu "… Đáng nói là cô giáo này lại là người đã trực tiếp giảng và dạy môn Văn của nữ sinh suốt 3 năm cấp 2.

Những người tham gia group nhóm chat nói xấu lại là những người bạn học cũ đã từng học chung với cô gái này Song song với việc nữ

Trong vụ việc giáo viên body shaming học sinh, GV đã không chỉ chê bai ngoại hình mà còn đồng lõa với học sinh khác để chỉ trích hoàn cảnh gia đình của nạn nhân Họ thậm chí thuê người ngoài để chụp lén và quay video, nhằm chỉ ra những khuyết điểm về ngoại hình của em Hành động này đã khiến em học sinh mất tự tin và rơi vào trạng thái trầm cảm nhẹ trong một thời gian dài.

2 Hay trong một tiêu đề có ghi Một lời nói đôi khi có thể "giết chết một tâm hồn" Từng là một nạn nhân của body shaming bởi chính những bạn học cùng lớp của em nam sinh T_T_L, học sinh lớp 9 một trường THCS ở Cầu Giấy (HN) đã cho biết: "Hồi năm lớp 6 em được chuyển đi ở trường khác hoàn toàn xa lạ tại tỉnh khác Trong khi các bạn đang giao lưu và làm quen với nhau, chỉ có mình em lạc lõng Trong thời gian ấy em nặng 75kg, các bạn bảo em mập như

Trong lớp học, em cảm thấy cô đơn khi không ai nói chuyện với mình, và thường xuyên trở thành mục tiêu cho những trò đùa giỡn, khiến em phải chịu đựng nỗi đau từ việc bị body shaming Đây là một hình thức bạo lực học đường nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý và sự tự tin của học sinh.

Thực trạng của hiện tượng body shaming ở sinh viên

Body shaming hiện nay diễn ra thường xuyên và ngày càng nghiêm trọng, khi mà bất kỳ ai, từ người bình thường đến người nổi tiếng, đều có thể trở thành nạn nhân của sự miệt thị về ngoại hình.

- Đặc biệt chính là ở vòng chung kết của chương trình Vietnam’s next top model, chỉ vì cơ thể của bản thân quá gầy mà thí sinh mang tên Cao

Ngân đã liên tục bị những người cư dân mạng chế ảnh, thậm chí là chế giễu nói “bộ xương di động” hay “bộ trưởng bộ hài cốt”.

Vấn đề miệt thị và bắt nạt không chỉ xảy ra với người nổi tiếng mà còn lan rộng trong các trường học, ảnh hưởng tiêu cực đến học sinh và sinh viên Đặc biệt, tình trạng này phổ biến nhất trong khuôn viên trường đại học và trên mạng xã hội, nơi mà các bạn trẻ được tự do thể hiện cá tính Tuy nhiên, sự tự do này cũng dẫn đến những lời miệt thị, như việc hỏi "sao mày lép quá vậy" hay "mập vậy rồi có ai thích mày chưa", gây tổn thương cho nhiều người.

…Nhưng hôm nay chúng ta sẽ phân tích thực trạng body shaming ở hai không gian chính:

Trong khuôn viên trường đại học, mọi người thường dễ dàng chỉ trích và soi mói nhau, bất kể có quen biết hay không Hành động này thường nhằm mục đích khẳng định bản thân và nâng cao vị thế cá nhân so với người khác.

Khi bạn bè đang vui vẻ bên nhau, một câu hỏi vô tình như: “Sao hôm nay nhìn bạn đen đen hơn vậy?” có thể trở thành con dao hai lưỡi Dù chỉ là một câu đùa vô hại, nó có thể khiến người khác cảm thấy tổn thương và tự ti về ngoại hình của họ Hãy thử đặt mình vào vị trí của họ để hiểu rõ hơn về tác động của những lời nói này.

Em có một người bạn hàng xóm tên Ni, có dáng người khá cân đối nhưng thường lo lắng về đôi chân của mình Cô ấy hay hỏi em liệu chân có to hay có vết sẹo nhỏ có làm xấu đi vẻ ngoài của mình không Mỗi lần như vậy, em đều an ủi rằng cô ấy trông vẫn rất ổn Khi hỏi nguyên nhân, Ni chia sẻ rằng bạn trai cô khuyên cô nên mặc quần thay vì váy để che đi đôi chân, vì anh nghĩ như vậy sẽ đẹp hơn.

Không gian mạng xã hội là nơi mọi người tự do bày tỏ ý kiến, nhưng điều này cũng dẫn đến sự gia tăng nạn body shaming, trở thành một "trào lưu" đáng buồn Ai cũng có thể trở thành nạn nhân của những "anh hùng bàn phím", khi chỉ cần một vài cú lướt là họ có thể buông lời chê bai người khác Thậm chí, có những nhóm chuyên chỉ trích những người mà họ không thích Những câu bình luận như "mặc váy hả, chân hơi to á nha" hay "mặt xấu vậy mà cũng bày đặt chụp hình" tưởng chừng vô hại nhưng thực chất lại có thể gây tổn thương sâu sắc.

Trong thời đại 4.0 hiện nay, việc miệt thị ngoại hình đã trở thành một vấn nạn nghiêm trọng, ngay cả giữa những tân sinh viên chưa quen biết Họ không cần gặp mặt trực tiếp mà có thể dễ dàng sử dụng mạng xã hội để chỉ trích và xúc phạm lẫn nhau Môi trường trực tuyến này không chỉ mở rộng mà còn gây ra những tác động tiêu cực, ảnh hưởng đến tâm lý và cuộc sống của nhiều người.

Gần đây, mạng xã hội đã dậy sóng trước vụ việc một nhóm nữ sinh tại một trường đại học tư thục nổi tiếng ở TP.HCM lập nhóm chat để chỉ trích, body-shaming và phân biệt giới tính, thậm chí còn soi mói vào những bộ phận nhạy cảm của một số tân sinh viên.

Dù những tân sinh viên này không hề quen biết với nhóm nữ sinh trên.

Bạn T.N, một trong những nạn nhân bị miệt thị ngoại hình, chia sẻ: "Vài tuần trước, chúng tôi đã kết bạn với một số người trong nhóm chat tân sinh viên Chúng tôi chỉ trò chuyện trực tuyến mà chưa gặp mặt Thật bất ngờ khi nhóm H lập một group chat để chế giễu ngoại hình của chúng tôi."

Group chat "Hội nghị bàn tròn" với tên gọi "Mầm xanh mới lớn" ban đầu được tạo ra để kết nối các tân sinh viên Tuy nhiên, nhóm này đã nhanh chóng biến tướng thành nơi phát tán những lời chê bai ngoại hình và công kích các nạn nhân.

Có 1 nam sinh được nhóm này gắn mác cộng đồng LGBT, sau đó đã dùng những lời lẽ xúc phạm:"Cái nết nó học chung lớp tao, tao bổ đầu" Nạn nhân cũng bị mang hình bán khỏa thân ra để chế nhạo ngoại hình cũng như chế ảnh bậy bạ.

Trong một tình huống thực tế, có một bạn tên San thường né tránh khi chụp hình nhóm vì cảm thấy không tự tin về ngoại hình, đặc biệt là mũi của mình San chia sẻ rằng khi đăng hình lên Facebook, bạn thường nhận được những lời chê bai từ bạn bè về mũi to của mình, khiến bạn cảm thấy xấu hổ Vấn đề này phản ánh một thực tế rộng lớn hơn: rất khó để không trở thành nạn nhân của body shaming, trừ khi bạn là người hoàn hảo Điều quan trọng là hãy tự tin vào bản thân, tìm kiếm hạnh phúc và trân trọng những gì mình đang có.

Những hậu quả tiêu cực mà Body Shaming gây ra là gì?

Mặc dù những lời nhận xét về ngoại hình có thể được xem là đùa vui, nhưng chúng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho người nhận.

* Ảnh hưởng tới sức khỏe

Nghiên cứu cho thấy rằng nạn nhân của body shaming, đặc biệt là phụ nữ, thường gặp phải tình trạng sức khỏe kém và có nguy cơ cao mắc các bệnh nhiễm trùng từ tuổi teen.

Hội chứng QUASIMODO là một căn bệnh tâm lý hình thành từ nỗi ám ảnh về nhan sắc và ngoại hình Người mắc hội chứng này thường xuyên lo lắng về những khuyết điểm trên cơ thể mình, như mũi tẹt, ngực nhỏ, mông nhỏ hoặc bụng to.

* Sự tự ti về ngoại hình

Khi bị chỉ trích, nhiều nạn nhân rơi vào trạng thái tự ti và sống trong nỗi ám ảnh từ những lời nói đó Họ có thể chuyển từ một người vui vẻ sang nhút nhát, tránh né giao tiếp với người khác Điều này đặc biệt nghiêm trọng đối với các em ở lứa tuổi dậy thì, khi tâm lý nhạy cảm khiến các em dễ bị tổn thương bởi những lời miệt thị về ngoại hình Thậm chí, có những trường hợp đáng buồn khi một số em tìm đến cái chết do không chịu nổi áp lực từ việc bị chê bai liên tục.

* Làm suy sụp tinh thần

Body shaming có thể khiến nạn nhân cảm thấy buồn bã và thất vọng ban đầu, nhưng nếu kéo dài, nó sẽ tạo ra áp lực và tổn thương nghiêm trọng cả về thể chất lẫn tinh thần Nạn nhân thường bị ám ảnh và dần dần tin vào những lời chỉ trích từ người khác, dẫn đến suy sụp tinh thần nặng nề.

* Giảm cân phản khoa học

Những người có mặc cảm về ngoại hình thường áp dụng các phương pháp giảm cân không khoa học và không an toàn Để giảm cân nhanh chóng, họ có thể thực hiện chế độ ăn kiêng quá mức, nhịn ăn hoặc sử dụng thuốc giảm béo không rõ nguồn gốc, điều này có thể gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe và tính mạng.

Giải pháp

2.6.1 Đối với người Body shaming người khác

2.6.1.1 Đặt mình vào cảm giác của họ

Hãy tưởng tượng nếu bạn là người bị body shaming, bạn sẽ cảm nhận được nỗi đau và tổn thương như thế nào Trước khi chỉ trích hay miệt thị ai đó, hãy dừng lại một chút để suy nghĩ và đặt mình vào vị trí của họ Điều này không chỉ áp dụng cho body shaming mà còn cho mọi tình huống khác trong cuộc sống.

2.6.1.2 Cẩn trọng trong lời nói

Thay đổi cách giao tiếp bằng cách ngừng sử dụng những từ ngữ thô thiển như "Con mập, thằng mập" và thay vào đó hãy gọi tên người khác Hành động nhỏ này không chỉ giúp bạn thể hiện văn hóa giao tiếp mà còn tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp và gây thiện cảm với mọi người xung quanh.

2.6.1.3 Cần nhận thức rõ sự khác biệt giữa góp ý và body shaming

Góp ý và body shaming là hai khái niệm khác biệt Góp ý có thể bao hàm sự chê bai nhưng mang tính xây dựng, nhằm giúp người khác hoàn thiện bản thân Ngược lại, body shaming là hành động miệt thị hoặc xúc phạm ngoại hình và vóc dáng của người khác Khi muốn góp ý về ngoại hình, cần sử dụng ngôn từ khéo léo để tránh gây tổn thương và không rơi vào tình trạng body shaming.

2.6.2 Đối với nạn nhân của Body Shaming

2.6.2.1 Nói rõ cảm giác của chính mình

Hãy chia sẻ cảm xúc của bạn, vì khi bạn bày tỏ, sẽ luôn có người thấu hiểu Đừng ngần ngại nói về những tổn thương do những lời miệt thị gây ra, và hãy thể hiện sự không vui với những lời nói đó Bằng cách này, những người yêu thương bạn sẽ nhận biết và tránh làm bạn tổn thương thêm lần nữa.

2.6.2.2 Lấy lời chỉ trích ấy làm động lực để thay đổi nếu cần thiết

Hãy suy ngẫm về những lời miệt thị mà chúng ta nhận được; mặc dù chúng gây ra nỗi đau và tổn thương, nhưng liệu chúng có đúng hay không? Không phải tất cả các lời body shaming đều xuất phát từ sự vô cớ; có thể chúng ta chưa nhận ra những khuyết điểm của chính mình.

2.6.2.3 Học cách yêu thương bản thân

Bỏ ngoài tai những lời chỉ trích về ngoại hình là điều không dễ dàng, và không nhiều người có thể làm được điều này Tuy nhiên, việc học cách yêu bản thân và cơ thể của mình sẽ giúp chúng ta tiếp nhận mọi thứ dễ dàng hơn Dù bạn có mũi cao hay tẹt, tăng cân hay gầy, điều quan trọng là không để những lời cay nghiệt làm suy sụp tinh thần Yêu thương bản thân chính là chìa khóa để vượt qua những khó khăn này.

2.6.2.4 Hãy nhận thức được chẳng ai là hoàn hảo

Nghiên cứu cho thấy có một nửa số người không hài lòng với suy nghĩ của bản thân và nhiều người thiếu tự tin về ngoại hình Những người hay chỉ trích ngoại hình của người khác thường cũng đang phải đối mặt với sự tự ti về chính mình Thay vì để tâm đến những lời chỉ trích đó, hãy biến chúng thành động lực để hoàn thiện và tôn vinh vẻ đẹp của bản thân mỗi ngày.

TỔNG KẾT

+ Dựa trên đề tài nghiên cứu này, chúng ta đưa ra ba kết luận chủ yếu:

Body shaming là hành vi chỉ trích ngoại hình và hình thể của người khác, thường diễn ra qua ngôn ngữ và lời nói trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt phổ biến trên các trang mạng xã hội hiện nay.

Hành vi body shaming không chỉ làm tổn thương tâm lý nạn nhân mà còn dẫn đến những suy nghĩ tiêu cực và sự tự ti với bản thân Điều này có thể gây ra hội chứng ngại giao tiếp xã hội và nghiêm trọng hơn là trầm cảm Hệ lụy từ body shaming có thể rất tiêu cực, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bị hại.

Tình trạng body shaming ngày càng gia tăng trong bối cảnh xã hội phát triển và mạng xã hội trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày Để đối phó với vấn nạn tiêu cực này, chúng ta cần áp dụng các biện pháp hiệu quả nhằm giảm thiểu tác động của nó.

Để phát triển và hoàn thiện bản thân, việc lắng nghe ý kiến từ người khác là rất quan trọng Tuy nhiên, cần tránh sử dụng lời lẽ khiếm nhã hay phê phán Một câu nói tưởng chừng như vô hại có thể ảnh hưởng lớn đến tâm lý của người khác Chúng ta sinh ra để yêu thương, chia sẻ và hỗ trợ lẫn nhau, vì vậy đừng để sự ích kỷ làm tổn thương những người xung quanh.