NỘI DUNG
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ,
TƯ TƯỞNG CHO THANH NIÊN
1.1 Một số khái niệm liên quan đến đề tài
1.1.1 Khái niệm chính trị, tư tưởng
Thuật ngữ "chính trị" lần đầu tiên được đề cập bởi triết gia Hy Lạp cổ đại Arixtốt, người định nghĩa nó là quá trình cai trị và quản lý của những nhà lãnh đạo xuất chúng Theo ông, chính trị không chỉ là nghệ thuật lãnh đạo mà còn là khoa học về việc giành và duy trì quyền lực trong xã hội.
Theo chủ nghĩa Mác - Lênin, chính trị là quá trình giải quyết lợi ích giữa các giai cấp, nhóm xã hội và quốc gia, trong đó lợi ích kinh tế đóng vai trò chủ yếu Mọi vấn đề chính trị đều liên quan đến quyền lợi của các giai cấp và nhà nước Chính trị nằm trong kiến trúc thượng tầng, bao gồm hệ tư tưởng, nhà nước và các đảng phái, hình thành khi xã hội phân chia thành các giai cấp dựa trên hạ tầng kinh tế Do đó, chính trị là hoạt động thiết yếu của xã hội, tập trung vào việc giành, giữ và thực thi quyền lực chính trị để phục vụ mục tiêu của giai cấp, dân tộc và quốc gia.
Chính trị xuất hiện khi xã hội phân chia thành các giai cấp và mâu thuẫn giữa chúng trở nên không thể điều hòa Quan hệ giai cấp và quyền lực nhà nước là hai vấn đề cốt lõi của chính trị, với quyền lực nhà nước đóng vai trò trung tâm Chính trị không thể tách rời khỏi giai cấp và nhà nước, thể hiện qua việc tham gia vào các công việc của nhà nước và định hướng cho sự phát triển của nó.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ, TƯ TƯỞNG
Một số khái niệm liên quan đến đề tài
1.1.1 Khái niệm chính trị, tư tưởng
Thuật ngữ “chính trị” lần đầu tiên được đề cập bởi triết gia Hy Lạp cổ đại Aristoteles, người định nghĩa nó là nghệ thuật cai trị và quản lý của những nhà lãnh đạo xuất chúng Theo ông, chính trị không chỉ là việc nắm giữ quyền lực mà còn là khoa học về cách thức giành và duy trì vương quyền trong xã hội.
Theo chủ nghĩa Mác - Lênin, chính trị là quá trình giải quyết lợi ích giữa các giai cấp, nhóm xã hội và quốc gia, trong đó lợi ích kinh tế là cốt lõi Mọi vấn đề chính trị đều liên quan đến quyền lợi của các giai cấp và nhà nước Chính trị thuộc kiến trúc thượng tầng, bao gồm hệ tư tưởng, nhà nước và các đảng phái, phát sinh từ sự phân chia giai cấp dựa trên hạ tầng kinh tế Do đó, chính trị là hoạt động quan trọng trong xã hội, tập trung vào việc giành, giữ và thực thi quyền lực chính trị để thực hiện mục tiêu của giai cấp, dân tộc và quốc gia.
Chính trị xuất hiện khi xã hội phân chia thành các giai cấp, với những mâu thuẫn không thể hòa giải Quan hệ giai cấp và quyền lực nhà nước là hai yếu tố cốt lõi của chính trị, trong đó quyền lực nhà nước đóng vai trò trung tâm Chính trị không chỉ là sự tham gia vào công việc của nhà nước mà còn là việc định hướng và xác định các hoạt động của nhà nước Theo Hồ Chí Minh, chính trị là hành động vì nước, vì dân và vì nhân loại tiến bộ, thể hiện tinh thần đoàn kết và đạo đức Sức mạnh của chính trị đến từ sự đoàn kết và thanh khiết, từ những việc nhỏ đến những việc lớn.
Chính trị bao gồm tất cả các hoạt động liên quan đến quan hệ giữa các giai cấp, dân tộc và tầng lớp xã hội, với trọng tâm là việc giành, duy trì và sử dụng quyền lực nhà nước Nó liên quan đến sự tham gia vào công việc của nhà nước, xác định hình thức tổ chức, nhiệm vụ và nội dung hoạt động của nhà nước Mọi vấn đề chính trị đều gắn liền với quyền lợi và quyền lực của giai cấp, nhà nước và nhân dân.
Tư tưởng là một phần của ý thức xã hội, phản ánh trình độ phát triển của nhận thức Nó bao gồm hai mức độ: nhận thức tâm lý và nhận thức tư tưởng, lý luận Khi đề cập đến tư tưởng và lý luận, chúng ta đang nói đến một mức độ nhận thức cao trong ý thức xã hội.
Tư tưởng là quan điểm và suy nghĩ của con người về hiện thực khách quan, thuộc phạm trù ý thức và là sản phẩm chủ quan Nó phản ánh hiện thực trong ý thức, biểu hiện mối quan hệ giữa con người và thế giới xung quanh, đồng thời phản ánh lợi ích của mỗi cá nhân, tập đoàn, giai cấp, và dân tộc trong từng thời đại Sự phản ánh này có thể đúng, chưa đúng hoặc sai, dẫn đến sự đấu tranh tư tưởng giữa các giai cấp trong xã hội, nhằm truyền bá quan điểm của mình, tập hợp quần chúng và tạo sức mạnh hành động trong cuộc đấu tranh giai cấp.
Tư tưởng phản ánh thế giới bên ngoài, được thúc đẩy bởi mục đích và ý thức về lợi ích cũng như triển vọng của việc nhận thức, nhằm cải tạo thế giới xung quanh.
Một số đặc điểm của tư tưởng
Hình thức phản ánh của tư tưởng là chủ quan, nhưng nội dung quản ánh là khách quan.
Giữa cái khách quan và cái chủ quan, cũng như giữa nội dung và hình thức của tư tưởng, không thể xác định mặt nào quan trọng hơn Chúng tồn tại như hai khía cạnh thống nhất trong quá trình nhận thức.
Tính mục đích của quá trình tư tưởng chỉ ra rằng, tất cả mọi tư tưởng đều là những tư tưởng gắn với lợi ích xác định.
Khả năng phản ánh sáng tạo của não bộ cho phép con người hiểu sâu sắc bản chất của sự vật và hiện tượng khách quan, giúp con người trở thành "chúa tể" của muôn loài Tuy nhiên, việc nhận thức quy luật vận động của sự vật không có nghĩa là hoàn thành nhiệm vụ nhận thức; trái lại, cần tiếp tục xem xét và bổ sung các kết luận cũ để tư duy và lý luận luôn theo kịp với những biến đổi của tình hình khách quan, đặc biệt là trong các hiện tượng xã hội.
Tư tưởng có sự độc lập tương đối so với thế giới khách quan, cho phép nó vượt ra khỏi sự đa dạng của các sự vật cụ thể Điều này giúp tư tưởng khám phá những yếu tố phổ biến và bản chất chung tồn tại trong nhiều hiện tượng và sự vật tương tự.
Thế giới khách quan luôn tồn tại trong mối quan hệ liên kết, không ngừng phát triển trong không gian và thời gian phức tạp Tuy nhiên, tư tưởng con người có thể phản ánh sai lệch thực tiễn khách quan do ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác nhau.
Khái niệm “tư tưởng” trong “Tư tưởng Hồ Chí Minh” không chỉ đơn thuần là tinh thần hay ý thức cá nhân, mà là một hệ thống quan điểm và luận điểm được xây dựng trên nền tảng triết học nhất quán Tư tưởng này đại diện cho ý chí và nguyện vọng của một giai cấp, một dân tộc, hình thành từ thực tiễn và có vai trò chỉ đạo trong việc cải tạo hiện thực.
1.1.2 Khái niệm giáo dục chính trị, tư tưởng
Theo Chủ nghĩa Mác – Lênin, việc giáo dục lý tưởng cộng sản cho thế hệ trẻ là nhiệm vụ quan trọng của những người cộng sản chân chính, cần kết hợp với cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân Tổ chức và tập hợp thanh niên để đào tạo và bồi dưỡng thế hệ trẻ không chỉ là trách nhiệm của giai cấp vô sản mà còn là quy luật tất yếu trong việc xây dựng và phát triển xã hội mới - xã hội cộng sản.
Chủ tịch Hồ Chí Minh, kế thừa di sản quý báu của C.Mác, Ph.Ăngghen và V.I.Lênin, đã sáng tạo phát triển các luận điểm mácxít, đặc biệt chú trọng đến giáo dục thanh niên Trong hàng chục bức thư và bài viết gửi đến thế hệ trẻ, ông luôn truyền tải những nội dung giáo dục sâu sắc, thể hiện tình cảm đặc biệt và sự quan tâm của mình đối với thanh niên.
Nghị quyết Trung ương 4 (khóa VII) thể hiện sự chuyển biến trong nhận thức về vai trò của thanh niên trong sự nghiệp cách mạng Việt Nam, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho thế hệ trẻ Điều này cũng phản ánh sự quan tâm sâu sắc của Đảng đối với thanh niên và các hoạt động của họ.
Nội dung, phương thức giáo dục chính trị, tư tưởng cho thanh niên
1.2.1 Nội dung giáo dục chính trị, tư tưởng cho thanh niên
- Giáo dục cho thanh niên về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Trong giai đoạn hiện nay, việc giáo dục chính trị và tư tưởng cho đoàn viên, thanh niên cần được chú trọng, với mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cũng như các đường lối, quan điểm của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước Cần nắm bắt thực tiễn đất nước và tình hình quốc tế để có những đánh giá kịp thời về tư tưởng của thanh niên, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp Đồng thời, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, kiểm tra và đánh giá để phát hiện những nội dung chưa hiệu quả, từ đó đề xuất các phương pháp mới nhằm tạo ra sự chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của giới trẻ.
Quan niệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về giáo dục thanh niên là một hệ thống hoàn chỉnh, thể hiện sự quan tâm đặc biệt và tầm nhìn chiến lược đối với lực lượng này Trong bối cảnh hội nhập và phát triển hiện nay, những quan điểm của Người vẫn giữ nguyên giá trị và có ý nghĩa quan trọng trong công tác lãnh đạo thanh niên Bằng cách trung thành và vận dụng sáng tạo tư tưởng của Hồ Chí Minh, chúng ta có thể tin tưởng vào những cống hiến to lớn của thanh niên cho sự nghiệp xây dựng đất nước dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng và văn minh.
Tuyên truyền các chủ trương và đường lối của Đảng, cùng với chính sách pháp luật của Nhà nước, là nhiệm vụ quan trọng nhằm nâng cao nhận thức của người dân Đồng thời, việc thông tin về các sự kiện chính trị quan trọng và các ngày lễ lớn của dân tộc cũng góp phần khẳng định bản sắc văn hóa và tinh thần đoàn kết của toàn dân.
Tuyên truyền các chủ trương và đường lối của Đảng, cũng như chính sách pháp luật của Nhà nước là rất quan trọng Bên cạnh đó, việc thông tin về các sự kiện chính trị quan trọng và các ngày lễ lớn của dân tộc cũng cần được chú trọng để nâng cao nhận thức cộng đồng.
Tuyên truyền và phổ biến các luật như Luật Thanh niên, Luật Giao thông đường bộ, Luật Hôn nhân gia đình, Luật Lao động, và Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em là rất quan trọng Nhiều mô hình giáo dục pháp luật hiệu quả đã được nhân rộng, góp phần xây dựng ý thức pháp luật và lối sống tuân thủ pháp luật trong thanh niên Thanh niên cũng tham gia tích cực vào việc xây dựng đời sống văn hóa tại địa phương, thực hiện nếp sống văn minh và nâng cao nhận thức thông qua phong trào “3 trách nhiệm”, bao gồm trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội.
Hoạt động nổi bật trong công tác giáo dục tư tưởng của Đoàn bao gồm tổ chức hiệu quả các đợt sinh hoạt chính trị, như học tập sáu bài học lý luận chính trị và quán triệt các Nghị quyết của Đảng cũng như các đại hội Đoàn.
- Giáo dục truyền thống yêu nước, tự hào dân tộc, nâng cao ý thức chính trị, tinh thần cách mạng cho thanh niên.
Nâng cao nhận thức về vai trò của giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên hiện nay là rất quan trọng Để đạt được điều này, cần tạo ra một môi trường kinh tế, văn hóa và xã hội lành mạnh, điều này sẽ góp phần hiệu quả trong việc giáo dục lòng yêu nước cho thế hệ trẻ.
Thông qua các phong trào hành động cách mạng và các cuộc thi tìm hiểu lịch sử, thế hệ trẻ có cơ hội nắm bắt truyền thống vẻ vang của Đảng và dân tộc Việc tổ chức các hoạt động về nguồn giúp thanh niên nhận thức sâu sắc hơn về những tấm gương tiêu biểu trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Thanh niên cần học tập và noi gương những tấm gương anh hùng như Nguyễn Văn Trỗi, Đặng Thuỳ Trâm, Lý Tự Trọng Việc tham quan các bảo tàng và di tích lịch sử cách mạng không chỉ giúp bồi đắp tình cảm uống nước nhớ nguồn mà còn nâng cao lòng tự hào và tự tôn dân tộc, thể hiện lòng biết ơn đối với các thế hệ cha anh đã hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc.
Thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay đang tiếp nối di sản truyền thống quý giá và tấm gương sáng của cha anh, cống hiến tài năng cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Để nâng cao hiệu quả giáo dục thanh niên trong bối cảnh mới, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp giáo dục, đặc biệt là giáo dục chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh, nhằm tạo ra thế hệ thanh niên vừa “hồng”, vừa “chuyên” Điều này sẽ đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội, góp phần thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, đồng thời bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia.
Để nâng cao hiệu quả công tác thanh niên, việc giáo dục và bồi dưỡng thường xuyên là rất cần thiết Cần tổ chức các phong trào hành động cách mạng cho thanh niên, trong đó nổi bật là các phong trào như “Thanh niên tình nguyện”, “Chiến dịch tình nguyện hè”, “Kỳ nghỉ hồng”, “Xung kích phát triển kinh tế xã hội và bảo vệ Tổ quốc” cùng với “Đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp”.
- Giáo dục tinh thần đoàn kết, làm cho thanh niên nhận rõ được vai trò của khối đại đoàn kết toàn dân tộc và đoàn kết quốc tế.
Giáo dục tinh thần đoàn kết cho thanh niên là rất quan trọng, giúp họ nhận thức rõ vai trò của khối đại đoàn kết toàn dân tộc và đoàn kết quốc tế trong lịch sử và sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước Đây không chỉ là tài sản quý giá mà còn là sức mạnh và động lực phát triển dân tộc Thanh niên cần có trách nhiệm giữ gìn và phát triển khối đại đoàn kết theo tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh Việc bồi dưỡng tinh thần đoàn kết sẽ tạo ra những thế hệ trẻ có bản lĩnh trí tuệ và tình thương trách nhiệm với bản thân, gia đình và đất nước.
Hiện nay, trước yêu cầu mới trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc dưới sự lãnh đạo của Đảng, thanh niên Việt Nam cần phát huy truyền thống cách mạng, tiếp tục "rèn đức, luyện tài" Họ đóng vai trò quan trọng như lực lượng xung kích, sáng tạo trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
Trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, việc nắm bắt tư tưởng và dư luận xã hội của thanh niên đã có những chuyển biến tích cực Thanh niên tham gia tích cực vào giải quyết các vấn đề phức tạp về an ninh, trật tự và an toàn xã hội tại cơ sở Lực lượng và phương tiện giáo dục của Đoàn được củng cố, với hệ thống tài liệu được cung cấp đầy đủ và kịp thời hơn Các hoạt động tuyên truyền ca khúc cách mạng, đội tuyên truyền thanh niên và các trung tâm thanh, thiếu niên đã được nâng cao và đổi mới cả về hình thức lẫn nội dung.
Trong quá trình đổi mới và hiện đại hóa đất nước, Đảng và Nhà nước ta đặc biệt coi trọng vai trò của thanh niên, với nhiều chính sách nhằm phát huy sức mạnh của các thế hệ trẻ trong việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Các tổ chức, đoàn thể chính trị xã hội cũng đã triển khai nhiều biện pháp để khuyến khích thanh niên tham gia tích cực vào các lĩnh vực như sản xuất, kinh doanh, nghiên cứu khoa học, xây dựng nông thôn mới, phát triển đô thị văn minh và bảo vệ môi trường.
Tính tất yếu nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho
1.3.1 Vai trò của thanh niên
Công tác giáo dục chính trị cho đoàn viên thanh niên đang bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi môi trường xã hội, đặc biệt là những tiêu cực từ cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế Các thế lực thù địch không ngừng tìm cách phá hoại tư tưởng chính trị và đạo đức của thanh niên thông qua các âm mưu và thủ đoạn tinh vi Tình hình Biển Đông hiện nay cũng phức tạp, với sự xuyên tạc từ các thế lực này trên mạng xã hội, gây tác động trực tiếp đến nhận thức và tư tưởng của đoàn viên, thanh niên.
Trước những thách thức hiện tại, các cấp ủy Đảng và tổ chức Đoàn đã triển khai những biện pháp hiệu quả để nâng cao chất lượng giáo dục chính trị cho đoàn viên, thanh niên Nội dung và hình thức giáo dục chính trị đang được đổi mới từng bước, qua đó góp phần quan trọng vào việc rèn luyện và nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống của đoàn viên thanh niên.
Trong thời gian qua, các tổ chức cơ sở Đoàn đã tích cực động viên đoàn viên thanh niên nâng cao trình độ chuyên môn qua nhiều hình thức như tự học, học ngoài giờ và học tập trung Đồng thời, các tổ chức cũng hỗ trợ đoàn viên tiếp tục học lên cao đẳng, đại học, cao học và nghiên cứu sinh Lực lượng trí thức trẻ đã chủ động nâng cao trình độ chuyên môn, khoa học công nghệ và quản lý, trở thành lực lượng tiên phong trong việc ứng dụng khoa học công nghệ vào nhiệm vụ chuyên môn.
Phong trào tiến quân vào khoa học công nghệ trong thanh niên các đơn vị nghiên cứu và kỹ thuật đã phát huy mạnh mẽ vai trò sáng tạo của tuổi trẻ Kết quả là hàng nghìn đề tài và sáng kiến khoa học được áp dụng thực tiễn, mang lại lợi ích hàng nghìn tỷ đồng cho các cơ quan và đơn vị.
Ban Thường vụ Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã cụ thể hóa phong trào thi đua chung thông qua nhiều chủ trương và công tác phù hợp, đồng thời phối hợp với Bộ Nội vụ ký kết nghị quyết liên tịch nhằm khuyến khích đoàn viên thanh niên tiên phong trong cải cách hành chính Các phong trào nổi bật như “Sáng tạo trẻ”, “Thanh niên với cải cách hành chính” và “3 trách nhiệm” đã được triển khai mạnh mẽ.
Các tổ chức cơ sở Đoàn đã chủ động tham gia xây dựng chính quyền và các đoàn thể, khuyến khích thanh niên học tập và thực hiện gương mẫu chính sách, pháp luật Họ cũng tích cực tham gia bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp, thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở, đồng thời đảm bảo chức năng giám sát và phản biện xã hội Ngoài ra, các tổ chức này thường xuyên bổ sung cán bộ cho chính quyền và các đoàn thể.
Thanh niên là lực lượng quan trọng của xã hội, đóng vai trò then chốt trong sự phát triển đất nước Họ luôn là lực lượng tiên phong trong các cuộc cách mạng qua các thời kỳ lịch sử Trong thời đại Hồ Chí Minh, thanh niên Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, đã có những đóng góp lớn lao trong công cuộc đấu tranh giải phóng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đồng thời góp phần vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Thanh niên là lực lượng lao động trẻ, được đào tạo bài bản để đáp ứng nhu cầu xã hội, có việc làm và thu nhập ổn định Để thích ứng với sự phát triển nhanh chóng của khoa học và công nghệ, đoàn viên thanh niên không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, cũng như cải thiện kỹ năng ngoại ngữ, tin học và tác phong công nghiệp.
Bác Hồ đã khẳng định rằng tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội, tượng trưng cho sức sống mãnh liệt và tiềm năng vô hạn Thanh niên được xem là giai đoạn đẹp nhất trong cuộc đời, đầy năng lượng và nhiệt huyết, như mùa xuân tràn đầy hoa nở Họ có khả năng vượt qua mọi thử thách, mang lại hy vọng cho dân tộc và xã hội Thanh niên không chỉ là một bộ phận của dân tộc mà còn là nguồn lực quan trọng cho sự phát triển và tương lai của đất nước.
1.3.2 Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho thanh niên trước những diễn biến của tình hình trong nước và thế giới
Kể từ năm 1996, sự nghiệp đổi mới và công nghiệp hóa hiện đại hóa của đất nước đã diễn ra trong bối cảnh thế giới và trong nước có nhiều biến động nhanh chóng và phức tạp, mang theo những yếu tố khó lường và những đặc điểm nổi bật.
Sự sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và các nước Đông Âu đã dẫn đến một giai đoạn thoái trào tạm thời cho chủ nghĩa xã hội Tuy nhiên, những thành công ban đầu trong công cuộc đổi mới của một số nước xã hội chủ nghĩa đã tạo ra tác động tích cực đến niềm tin của đoàn viên, thanh niên vào sự lãnh đạo của Đảng và tương lai xây dựng chủ nghĩa xã hội Mặc dù vậy, sự áp đảo về số lượng các nước tư bản chủ nghĩa, cùng với sức mạnh kinh tế của một số nước giàu, đã gây ra tâm lý hoang mang và lo sợ trong một bộ phận nhỏ đoàn viên, thanh niên, dẫn đến sự xuất hiện tư tưởng sùng bái phương Tây.
Hiện nay, mặc dù nguy cơ chiến tranh thế giới đã giảm, nhưng xung đột vũ trang, chiến tranh cục bộ và các vấn đề về dân tộc, sắc tộc, tôn giáo vẫn diễn ra ở nhiều nơi Tại Việt Nam, các thế lực thù địch tiếp tục thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình” nhằm vào thế hệ trẻ, gây áp lực và tấn công vào lĩnh vực tư tưởng Chiến lược này có thể làm suy giảm niềm tin và tinh thần của đoàn viên, thanh niên, dẫn đến tình trạng mất định hướng và hoài nghi Đây là thách thức lớn đối với công tác giáo dục tư tưởng và đạo đức cách mạng của Đảng và Đoàn Thanh niên.
Cách mạng khoa học và công nghệ đang phát triển mạnh mẽ, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và quốc tế hóa đời sống xã hội Trong quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, đoàn viên, thanh niên là những người chịu ảnh hưởng lớn nhất và có cơ hội phát triển nhanh chóng Tuy nhiên, họ cũng phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các nước tư bản chủ nghĩa Đồng thời, khoa học công nghệ cũng tạo điều kiện cho các thế lực thù địch tấn công vào đoàn viên, thanh niên qua internet và các phương tiện truyền thông, gây ra mối đe dọa liên tục và mạnh mẽ.
Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX vào tháng 4 năm 2001, Đảng đã chỉ ra những đặc điểm nổi bật của thế giới, nhấn mạnh rằng toàn cầu hóa kinh tế là một xu thế khách quan, thu hút sự tham gia của ngày càng nhiều quốc gia.
Hòa bình, hợp tác và phát triển đang là xu thế lớn, phản ánh nhu cầu cấp thiết của các quốc gia Toàn cầu hóa và chính sách mở cửa của Đảng tạo cơ hội cho đoàn viên, thanh niên Việt Nam nâng cao hiểu biết và ý thức chính trị Tuy nhiên, một bộ phận thanh niên đã tiếp nhận lối sống phương Tây, dẫn đến sự thay đổi trong quan điểm đạo đức cách mạng và chuẩn mực truyền thống, làm giảm tinh thần đấu tranh và rèn luyện tư tưởng.
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ, TƯ TƯỞNG CHO THANH NIÊN KHỐI CƠ QUAN DÂN CHÍNH ĐẢNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ
Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội thành phố Cần Thơ và tình hình thanh niên Khối cơ quan Dân chính Đảng thành phố Cần Thơ
2.1.1 Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội thành phố Cần Thơ
Cần Thơ là thành phố lớn và hiện đại nhất ở Đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời là đô thị loại 1 trực thuộc Trung ương, nằm bên hữu ngạn sông Hậu Vùng đất Cần Thơ đã được khai phá từ năm 1739 và xuất hiện trên bản đồ Việt Nam với tên gọi Trấn Giang Qua nhiều thăng trầm của lịch sử, Trấn Giang đã trải qua nhiều lần thay đổi tên gọi và địa giới hành chính, trong đó thời Nhà Nguyễn, Cần Thơ thuộc tỉnh An Giang.
Năm 1975, tỉnh Phong Dinh, Ba Xuyên và Chương Thiện hợp nhất thành tỉnh Hậu Giang, với thành phố Cần Thơ làm tỉnh lỵ Đến cuối năm 1991, tỉnh Hậu Giang chia thành hai tỉnh Cần Thơ và Sóc Trăng, trong đó thành phố Cần Thơ trở thành tỉnh lỵ của tỉnh Cần Thơ Ngày 26 tháng 11 năm 2003, Quốc hội Việt Nam thông qua Nghị quyết số 22/2003/QH11, chính thức chia tỉnh Cần Thơ thành thành phố Cần Thơ trực thuộc Trung ương và tỉnh Hậu Giang.
Cần Thơ, thủ phủ và đô thị hạt nhân của miền Tây Nam Bộ, là trung tâm kinh tế quan trọng của đồng bằng Sông Cửu Long Nơi đây nổi bật với hệ thống sông ngòi chằng chịt, vườn cây ăn trái phong phú và đồng ruộng mênh mông, cùng với các biểu tượng văn hóa như Bến Ninh Kiều và Chợ nổi Cái Răng Theo quy hoạch đến năm 2025, Cần Thơ sẽ trở thành trung tâm công nghiệp, thương mại - dịch vụ, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, y tế và văn hóa của vùng, đồng thời giữ vai trò là đô thị cửa ngõ của hạ lưu sông Mêkông, với vị trí chiến lược về giao thông và an ninh quốc phòng.
Thành phố Cần Thơ, tọa lạc tại vùng hạ lưu sông Mêkông, là trung tâm của đồng bằng sông Cửu Long, cách thành phố Hồ Chí Minh một khoảng không xa.
169 km, cách thành phố Cà Mau hơn 150 km, cách thành phố Rạch Giá, Kiên Giang gần 120 km, cách biển khoảng hơn 80 km theo đường Nam sông Hậu (quốc lộ 91C).
Cần Thơ có tọa độ địa lý 105 0 13’38" - 105 0 50’35" kinh độ Đông và
Vị trí địa lý của khu vực này nằm giữa vĩ độ Bắc 9°55'08" đến 10°19'38", kéo dài 60 km dọc bờ Tây sông Hậu Khu vực phía bắc giáp tỉnh An Giang, phía đông giáp tỉnh Đồng Tháp và tỉnh Vĩnh Long, phía tây giáp tỉnh Kiên Giang, và phía nam giáp tỉnh Hậu Giang Diện tích nội thành của khu vực này là
Cần Thơ, với diện tích 53 km², là thành phố lớn thứ tư tại Việt Nam và cũng là thành phố hiện đại nhất vùng hạ lưu sông Mêkông Địa hình của Cần Thơ chủ yếu bằng phẳng, lý tưởng cho sản xuất nông nghiệp và thủy sản, với độ cao trung bình từ 1 đến 2 mét, dốc từ đất giồng ven sông Hậu và sông Cần Thơ đến nội đồng Thành phố này chịu ảnh hưởng của khí hậu nhiệt đới gió mùa, mang lại lợi thế về nhiệt độ, bức xạ nhiệt và thời tiết nắng ổn định trong suốt hai mùa trong năm.
Thành phố Cần Thơ nổi bật với sông Hậu dài 65 km, trong đó đoạn qua thành phố rộng khoảng 1,6 km và cung cấp 35 triệu m3 phù sa mỗi năm Ngoài ra, Cần Thơ còn sở hữu hệ thống kênh rạch phong phú, với hơn 158 sông và rạch lớn nhỏ, tạo thành mạng lưới đường thủy kết nối hai con sông chính là Sông Hậu và Sông Cần Thơ.
Tiếp nối truyền thống yêu nước, các nhà yêu nước như Bùi Hữu Nghĩa, Phan Văn Trị và Nguyễn Thần Hiến cùng các phong trào như Thiên địa Hội, Đông Du, Duy Tân, Hội Kín đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người dân Cần Thơ Nhân dân nơi đây may mắn được ánh sáng của chủ nghĩa Mác – Lênin dẫn dắt, cùng với sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Bác Hồ, đã mở ra con đường đấu tranh cách mạng, khẳng định chân lý về giải phóng dân tộc.
Chi bộ Đảng được thành lập vào năm 1929 tại đồn điền Pháp ở Cờ Đỏ, đánh dấu sự khởi đầu của phong trào cách mạng Hạt giống đỏ đã lan tỏa, thắp sáng ngọn lửa đấu tranh trong cao trào 1930 – 1931 và cuộc nổi dậy Nam kỳ khởi nghĩa năm 1940 Với lòng uất hận, nhân dân Cần Thơ đã đứng lên, vũ trang bằng giáo mác và tầm vông, tạo nên sức mạnh như triều dân thác đổ, góp phần vào cuộc cách mạng tháng Tám năm 1945, phá tan xiềng xích nô lệ gần 100 năm, giành lại chính quyền cho nhân dân.
Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đã mang lại niềm tin và nghị lực cho Đảng bộ và nhân dân tỉnh Cần Thơ bước vào giai đoạn cách mạng mới, đối mặt với đế quốc Mỹ đầy tiềm lực và mưu mô xảo quyệt Với quyết tâm "Không có gì quý hơn độc lập tự do", dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ, nhân dân Việt Nam đã giành lại độc lập, tự do cho tổ quốc Trong bối cảnh quốc tế và trong nước phức tạp, các thế lực phản động đang thực hiện âm mưu "diễn biến hòa bình".
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, Cần Thơ là một trong những điểm nóng bị đánh phá ác liệt, phải đối mặt với nhiều chiến lược và vũ khí hiện đại của địch Dù gặp nhiều khó khăn và thử thách, dưới sự lãnh đạo của Đảng, quân và dân Cần Thơ đã kiên cường chiến đấu, vượt qua hy sinh để đóng góp quan trọng vào thắng lợi chung của đất nước.
Những bài học thực tiễn về lòng yêu quê hương và Tổ quốc từ lớp người đi trước sẽ hỗ trợ thế hệ hiện tại và tương lai vững bước trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đồng thời góp phần vào thành công của quá trình đổi mới đất nước.
Con người Cần Thơ luôn mang trong mình truyền thống yêu nước sâu sắc của dân tộc Việt Nam, được soi sáng bởi chủ nghĩa Mác-Lênin, thể hiện rõ nét qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, góp phần giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước Hành động dũng cảm của thanh niên Cần Thơ trong các cuộc kháng chiến đã để lại dấu ấn lớn lao Để có được cuộc sống tự do, độc lập ngày hôm nay, Cần Thơ đã phải trải qua nhiều hy sinh, mất mát cả về người và của cải Hàng triệu bà mẹ và người vợ tiễn chồng, con lên đường cứu nước, trong đó có 650 bà mẹ Việt Nam anh hùng, 4.297 gia đình liệt sĩ, và 70 Anh hùng lực lượng vũ trang, tất cả đều thể hiện sự hào hiệp, dũng cảm và sẵn sàng hy sinh vì nghĩa lớn của người Cần Thơ.
Thành phố Cần Thơ được chia làm 9 đơn vị hành chính gồm 5 quận và 4 huyện Tổng số thị trấn, xã, phường là 85, trong đó có 5 thị trấn, 44 phường và
Tính từ thời điểm ban hành Nghị định số 12/NĐ-CP, thành phố có 36 xã, với quận Ninh Kiều là trung tâm Các quận Bình Thủy, Ô Môn, Thốt Nốt và Cái Răng đóng vai trò là nội thành, trong đó có 610/630 ấp và khu vực văn hóa Dự kiến đến năm 2020, sẽ thành lập quận Hưng Phú và quận Phong Điền bằng cách chia tách quận Cái Răng và nâng cấp huyện Phong Điền.
Trong giai đoạn 2010 - 2015, Đảng bộ thành phố Cần Thơ đã hoàn thành và vượt 20/22 chỉ tiêu Nghị quyết Đảng bộ lần thứ 12 Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân đạt 12,19%, với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng trưởng ở khu vực công nghiệp, xây dựng và thương mại dịch vụ, trong khi tỷ trọng khu vực nông nghiệp và thủy sản giảm dần.
Kết quả của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho thanh niên Khối cơ
2.2.1 Những thành tựu đạt được trong công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho thanh niên Khối cơ quan Dân chính Đảng thành phố Cần Thơ và nguyên nhân
Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ và đoàn viên thanh niên tại Khối cơ quan Dân chính Đảng thành phố Cần Thơ là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu của tổ chức Đoàn Trong thời gian qua, Đoàn khối đã tích cực tuyên truyền cho đoàn viên thanh niên về tư tưởng Hồ Chí Minh, 6 bài học lý luận chính trị của Đoàn, đồng thời triển khai quán triệt nội dung Nghị quyết Đại hội Đoàn các cấp và Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XI.
Trong thời gian qua, Đoàn khối cơ quan Dân chính Đảng thành phố Cần Thơ đã triển khai nhiều hoạt động hướng về cơ sở như chương trình "Thắp sáng ước mơ tuổi trẻ Việt Nam" và "Tuổi trẻ Đoàn Khối với an sinh xã hội" Các hoạt động này được thực hiện với tiêu chí thiết thực, hiệu quả, phù hợp với từng đối tượng thanh niên, nhằm nâng cao tính hấp dẫn và cụ thể trong công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho đoàn viên thanh niên Bên cạnh đó, Đoàn cũng chú trọng nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở Đoàn và Đoàn viên, hỗ trợ thanh niên trong nghề nghiệp và việc làm thông qua các công trình, phần việc thanh niên Đặc biệt, các hoạt động tuyên truyền về ý nghĩa cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức" cũng được đẩy mạnh.
Phong trào "Tuổi trẻ Đoàn Khối học tập và làm theo lời Bác" tại Cần Thơ đã góp phần quan trọng trong việc tuyên truyền và thực hiện các chủ đề hàng năm của Trung ương Đoàn Qua đó, thanh niên được khuyến khích học tập và rèn luyện theo tư tưởng Hồ Chí Minh, tạo động lực cho sự phát triển bền vững của cộng đồng.
Hiện nay, công tác giáo dục chính trị và tư tưởng cho thanh niên tại Khối cơ quan Dân chính Đảng thành phố Cần Thơ đang tập trung vào việc đổi mới hình thức học tập chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh Các hình thức học tập hiện đại như tìm hiểu qua internet, thi trực tuyến và khai thác thông tin từ trang điện tử của Đoàn đã được tăng cường Nhờ đó, nhiều kết quả cao đã đạt được trong các cuộc thi do Thành Đoàn Cần Thơ và Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức.
Ban Thường vụ Đoàn khối cơ quan Dân chính Đảng thành phố Cần Thơ tiếp tục tuyên truyền và quán triệt trong đoàn viên thanh niên về việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước Đặc biệt, Ban sẽ tập trung vào việc bảo vệ chủ quyền biển đảo Việt Nam, tuyên truyền học tập các Nghị quyết và kết luận của Trung ương và Thành phố, cũng như tổ chức tuyên truyền về tình hình Biển Đông Ngoài ra, Ban cũng đẩy mạnh tuyên truyền về Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc, nhiệm kỳ 2012 – 2017.
Đoàn khối cơ quan Dân chính Đảng thành phố Cần Thơ đã tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa nhằm chào mừng các ngày lễ lớn và kỷ niệm của Đảng, đất nước, trong đó có việc tuyên dương 371 cá nhân và tập thể xuất sắc trong việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh Đoàn cũng triển khai hiệu quả Đề tài “Tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh thiếu niên giai đoạn 2013 - 2020” và thực hiện kế hoạch giai đoạn 2014 – 2017 Ngoài ra, Đoàn tổ chức lớp tập huấn viết tin và biên tập nội dung cho trang tin điện tử, nhằm nâng cao kỹ năng xã hội và viết cho cán bộ Đoàn và đoàn viên thanh niên.
Trong thời gian qua, các cơ sở Đoàn đã nỗ lực thực hiện phương châm giáo dục thông qua các phong trào hành động cách mạng và hoạt động thực tiễn Hai phong trào lớn của Đoàn, “Năm xung kích” và “Bốn đồng hành”, đã tạo ra nhiều cơ hội cho thanh niên tham gia Ngoài ra, phong trào “Thanh niên tình nguyện” và chương trình “Thắp nến tri ân” do Thành Đoàn Cần Thơ tổ chức hàng năm cũng góp phần quan trọng Chương trình “Hành trình tuổi trẻ Cần Thơ vì biển đảo quê hương” và “Góp đá xây dựng Trường Sa” thể hiện tinh thần trách nhiệm và lòng yêu nước của thanh niên Cần Thơ.
Chương trình “Tiếp sức mùa thi”, “Hành quân xanh với chiến sỹ hải quân tại các vùng đảo phía Tây Nam của Tổ quốc” và “Vì Trường Sa thân yêu” đã thu hút sự tham gia đông đảo của cán bộ, công chức và đoàn viên thanh niên trong Khối cơ quan Dân chính Đảng thành phố Cần Thơ, tạo ra hiệu ứng xã hội tích cực và mang lại ý nghĩa giáo dục sâu sắc.
Kết quả trong công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho đoàn viên thanh niên tại Khối cơ quan Dân chính Đảng thành phố Cần Thơ đã ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực, với sự đa dạng hóa về chủ trương và phát huy nguồn lực Các hoạt động được thực hiện với nội dung phong phú và phương thức đổi mới, phù hợp với từng đối tượng thanh niên Điều này không chỉ phát huy tính dân chủ và trí tuệ của đoàn viên mà còn củng cố niềm tin, bồi dưỡng lý tưởng, đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa và ý thức công dân cho họ.
Trong những năm qua, thanh niên Khối cơ quan Dân chính Đảng thành phố Cần Thơ đã gặt hái nhiều thành công nổi bật thông qua các cuộc thi tìm hiểu và các phong trào vận động do Thành Đoàn Cần Thơ cùng Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản tổ chức.
Hồ Chí Minh tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa như các cuộc thi tìm hiểu về "75 năm lịch sử vẻ vang của Đảng Cộng sản Việt Nam", "75 năm lịch sử vẻ vang của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh", "60 năm nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam", "50 năm Âm vang Điện Biên", và "40 năm thành lập tiểu đoàn Tây Đô" Bên cạnh đó, có cuộc thi tìm hiểu về "lý luận chính trị chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và lý tưởng cách mạng của thanh niên Cần Thơ", cùng với sinh hoạt chuyên đề "Tiếp lửa truyền thống - mãi mãi tuổi 20", trong đó có việc đọc và tìm hiểu hai cuốn sách "Mãi mãi tuổi 20" và "Nhật ký Đặng Thùy Trâm" do Ban Bí thư Trung ương Đoàn phát động.
Sự kiện này đã thu hút sự tham gia đông đảo của đoàn viên thanh niên tại thành phố Cần Thơ, đặc biệt là các đoàn viên thuộc Khối cơ quan Dân chính Đảng.
Các chủ trương và đường lối nêu trên đã nâng cao nhận thức chung về công tác Thanh niên và giáo dục chính trị, tư tưởng cho thanh niên Để duy trì và phát huy những thành tựu này, các tổ chức Đoàn cần cụ thể hóa việc thực hiện Chỉ thị số 01 của Ban Thường vụ Trung ương Đoàn.
Tăng cường rèn luyện tác phong và lề lối công tác của cán bộ Đoàn là cần thiết để nâng cao chất lượng đội ngũ này Cán bộ Đoàn cần phát huy vai trò trong giáo dục thanh niên, thể hiện tính tiền phong và gương mẫu Họ phải có ý thức trách nhiệm cao, không ngừng học tập, trau dồi kiến thức và rèn luyện kỹ năng nghiệp vụ Đồng thời, việc thường xuyên tiếp xúc và lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của thanh niên trong Khối cơ quan Dân chính Đảng sẽ giúp cán bộ Đoàn kịp thời nắm bắt và định hướng tuyên truyền, giáo dục thanh niên hiệu quả hơn.