Pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa Thực tiễn thực hiện tại Công ty Cổ phần Thiết bị cơ giới Đại Dương Pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa Thực tiễn thực hiện tại Công ty Cổ phần Thiết bị cơ giới Đại Dương Pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa Thực tiễn thực hiện tại Công ty Cổ phần Thiết bị cơ giới Đại Dương Pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa Thực tiễn thực hiện tại Công ty Cổ phần Thiết bị cơ giới Đại Dương Pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa Thực tiễn thực hiện tại Công ty Cổ phần Thiết bị cơ giới Đại Dương Pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa Thực tiễn thực hiện tại Công ty Cổ phần Thiết bị cơ giới Đại Dương Pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa Thực tiễn thực hiện tại Công ty Cổ phần Thiết bị cơ giới Đại Dương Pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa Thực tiễn thực hiện tại Công ty Cổ phần Thiết bị cơ giới Đại Dương Pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa Thực tiễn thực hiện tại Công ty Cổ phần Thiết bị cơ giới Đại Dương Pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa Thực tiễn thực hiện tại Công ty Cổ phần Thiết bị cơ giới Đại Dương Pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa Thực tiễn thực hiện tại Công ty Cổ phần Thiết bị cơ giới Đại Dương Pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa Thực tiễn thực hiện tại Công ty Cổ phần Thiết bị cơ giới Đại Dương Pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa Thực tiễn thực hiện tại Công ty Cổ phần Thiết bị cơ giới Đại Dương Pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa Thực tiễn thực hiện tại Công ty Cổ phần Thiết bị cơ giới Đại Dương Pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa Thực tiễn thực hiện tại Công ty Cổ phần Thiết bị cơ giới Đại Dương Pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa Thực tiễn thực hiện tại Công ty Cổ phần Thiết bị cơ giới Đại Dương
Tính cấp thiết nghiên cứu của đề tài
Trong xã hội hiện đại, hợp đồng là nền tảng cho mọi hoạt động kinh tế, đặc biệt là trong giao dịch mua bán hàng hóa giữa các doanh nghiệp Tuy nhiên, hiệu quả thực hiện hợp đồng phụ thuộc vào sự chủ động của doanh nghiệp và hệ thống pháp luật hiện hành Nhiều doanh nghiệp vẫn thiếu hiểu biết về pháp luật, dẫn đến khó khăn trong việc ký kết và thực hiện hợp đồng, gây ra thiệt hại và vi phạm Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến lợi nhuận mà còn làm tăng khối lượng công việc cho các cơ quan chức năng trong việc giải quyết tranh chấp Do đó, việc nâng cao nhận thức về vai trò của hợp đồng mua bán hàng hóa và cải thiện khả năng áp dụng pháp luật là rất cần thiết để bảo vệ quyền lợi cho doanh nghiệp.
Hợp đồng mua bán hàng hóa là một phần quan trọng trong hoạt động kinh doanh, được điều chỉnh bởi nhiều nguồn luật như Bộ Luật Dân sự 2015 và Luật Thương mại 2005, cho thấy hệ thống pháp luật về hợp đồng đang dần hoàn thiện Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam, đặc biệt là Công ty Cổ phần thiết bị cơ giới Đại Dương, vẫn gặp khó khăn trong việc thực hiện các điều khoản hợp đồng, dẫn đến sự không phù hợp trong quyền và nghĩa vụ của các bên Việc nghiên cứu và áp dụng pháp luật hợp đồng là cần thiết, không chỉ cho công ty mà còn cho nhiều doanh nghiệp khác, nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa.
Thực tiễn thực hiện tại Công ty Cổ phần Thiết bị cơ giới Đại Dương”.
Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan
Pháp luật về hợp đồng mua bán hàng hóa giữ vai trò quan trọng trong hệ thống pháp luật hợp đồng tại Việt Nam, dẫn đến nhiều nghiên cứu sâu sắc về lĩnh vực này.
Có thể kể đến một số công trình nghiên cứu như sau:
Luận văn Thạc sỹ của Nguyễn Thị Hường tại Trường Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2010 đã nghiên cứu sâu về quyền tự do giao kết hợp đồng, làm rõ các vấn đề lý luận liên quan Tác giả phân tích nguyên tắc quyền tự do giao kết hợp đồng cùng các trường hợp ngoại lệ, đồng thời đưa ra những kiến nghị cụ thể nhằm hoàn thiện pháp luật về tự do giao kết hợp đồng tại Việt Nam.
Luận văn Thạc sỹ của Trương Thị Bích tại Trường Đại học Quốc gia Hà Nội nghiên cứu pháp luật về giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài, đồng thời so sánh với quy định của luật Trung Quốc Nghiên cứu này nhằm đưa ra những định hướng hoàn thiện pháp luật Việt Nam trong lĩnh vực thương mại quốc tế.
Luận văn năm 2012 nghiên cứu lý luận pháp luật về giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài, đồng thời phân tích thực trạng áp dụng pháp luật Việt Nam trong lĩnh vực này Bên cạnh đó, luận văn so sánh pháp luật Việt Nam và Trung Quốc về giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài Từ những thực tiễn đã phân tích, luận văn đưa ra các kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật Việt Nam trong việc giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài.
-Luận văn Thạc sỹ “Thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa theo pháp luật Việt
Nam” của tác giả Ngô Thị Kiều Trang, Trường Đại học Quốc Gia Hà Nội, năm 2014.
Bài viết trình bày cơ sở lý luận và phân tích tổng quan về hợp đồng mua bán hàng hóa theo pháp luật Việt Nam, đồng thời nêu rõ quy trình thực hiện hợp đồng này Ngoài ra, bài viết cũng đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật liên quan đến việc thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa tại Việt Nam.
Luận văn Thạc sỹ của tác giả Dương Bảo Trâm, Trường Đại học Cần Thơ, năm 2008, nghiên cứu một cách hệ thống các quy định pháp luật hiện hành về quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế Bài viết phân tích thực tiễn áp dụng các quy định này, chỉ ra những bất cập trong việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của các chủ thể Từ đó, tác giả đề xuất các kiến nghị nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế.
- Luận văn Thạc sỹ “đổi mới sự điều chỉnh pháp luật về thực hiện hợp đồng trong
Luận văn "BLDS 2005" của tác giả Trần Hải Hưng, thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 2009, cung cấp cái nhìn tổng quan về hợp đồng mua bán hàng hóa (HĐMBHH) Tác phẩm đã phân tích đầy đủ các vấn đề lý luận liên quan đến HĐMBHH và khái quát các khía cạnh khác nhau của chủ đề này Tuy nhiên, luận văn chủ yếu tập trung vào lý thuyết mà chưa áp dụng vào thực tiễn.
-ThS Nguyễn Văn Việt Bài (2017), “Bàn về giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa”, Báo điện tử Tạp chí Công Thương, truy cập ngày 03/08/2017,
Tôi không biết!
Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam (2018) đã phát hành ấn phẩm “Giải quyết tranh chấp hợp đồng - Những điều doanh nhân cần biết”, do NXB Tri Thức phát hành Ấn phẩm này không chỉ nêu rõ các nguyên nhân dẫn đến tranh chấp hợp đồng mà còn phân loại chúng thành nguyên nhân chủ quan và khách quan, giúp doanh nhân hiểu rõ hơn về vấn đề này.
Giải quyết tranh chấp hợp đồng là vấn đề quan trọng mà doanh nhân cần chú ý, đặc biệt là những điều khoản chưa chặt chẽ trong hợp đồng mua bán hàng hóa Việc hiểu rõ các điều khoản này giúp doanh nghiệp tránh được rủi ro và bảo vệ quyền lợi của mình trong quá trình giao dịch.
Các công trình này đã đạt được những thành công nhất định, giúp làm rõ các vấn đề lý luận và nội dung của pháp luật, cũng như thực trạng áp dụng pháp luật hiện nay.
Hợp đồng mua bán hàng hóa (HĐMBHH) đã được nghiên cứu và đề xuất một số giải pháp hoàn thiện pháp luật, nhưng vẫn thiếu các công trình nghiên cứu về việc thực hiện HĐMBHH trong doanh nghiệp Các tài liệu hiện có là nguồn tham khảo quý giá cho việc nghiên cứu và thực hiện khóa luận này Bài khóa luận sẽ phân tích sâu sắc việc thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa theo pháp luật hiện hành và thực tiễn tại Công ty Cổ phần thiết bị cơ giới Đại Dương, từ đó chỉ ra những bất cập và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về hợp đồng.
Xác lập và tuyên bố vấn đề nghiên cứu
Thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa là vấn đề pháp lý quan trọng ảnh hưởng đến hoạt động của các doanh nghiệp Tại Công ty cổ phần thiết bị cơ giới Đại Dương, một doanh nghiệp vừa và nhỏ, việc áp dụng quy định về hợp đồng chưa hiệu quả do thiếu bộ phận pháp chế Vì vậy, nghiên cứu thực tiễn thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa tại công ty này là cần thiết Đó là lý do tôi chọn đề tài khóa luận tốt nghiệp: “Pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa - Thực tiễn thực hiện tại Công ty Cổ phần thiết bị cơ giới Đại Dương”.
Đối tượng, mục tiêu và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của khóa luận tập trung vào các quy định pháp luật liên quan đến việc thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa Từ cơ sở lý thuyết này, bài viết sẽ phân tích thực tiễn áp dụng tại công ty Cổ phần thiết bị cơ giới Đại Dương, nhằm phát hiện những kẽ hở trong quy định và đề xuất các biện pháp khắc phục Mục tiêu là tạo ra sự liên kết chặt chẽ giữa các hệ thống pháp luật, qua đó nâng cao chất lượng nghiên cứu của khóa luận.
Mục tiêu của đề tài này là làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến hợp đồng mua bán hàng hóa (HĐMBHH), đồng thời phân tích và đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật về HĐMBHH tại Công ty cổ phần thiết bị cơ giới Đại Dương Đề tài cũng nhằm đề xuất các kiến nghị nhằm nghiên cứu sâu về các vấn đề pháp lý liên quan đến thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa theo pháp luật Việt Nam hiện hành Thông qua việc phân tích thực tiễn thực hiện HĐMBHH tại Công ty cổ phần thiết bị cơ giới Đại Dương, bài viết giúp người đọc, nhà đầu tư và doanh nghiệp có cái nhìn rõ hơn về thực trạng pháp luật Việt Nam, từ đó nâng cao hiểu biết và giảm thiểu rủi ro trong giao dịch Cuối cùng, đề tài cũng đưa ra những kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa tại công ty này.
Nghiên cứu lý luận và nội dung liên quan đến việc thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa là cần thiết để làm rõ khái niệm và đặc điểm của vấn đề này Việc hiểu sâu về hợp đồng sẽ giúp các bên tham gia giao dịch nắm vững quyền lợi và nghĩa vụ của mình, từ đó đảm bảo quá trình thực hiện hợp đồng diễn ra suôn sẻ và hiệu quả.
Bài viết phân tích thực trạng pháp luật điều chỉnh hợp đồng mua bán hàng hóa, đặc biệt trong bối cảnh thực tiễn tại Công ty Cổ phần Thiết bị Cơ giới Đại Dương Từ đó, bài viết nêu rõ những thành tựu mà công ty đã đạt được trong việc thực hiện hợp đồng, đồng thời chỉ ra những bất cập và hạn chế cần được khắc phục để nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh.
Khóa luận này nghiên cứu các cơ sở lý luận và phân tích thực tế để đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật về giao kết và thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa, tập trung vào thực tiễn tại Công ty thiết bị cơ giới Đại Dương.
Bài viết phân tích thực trạng pháp luật và thực thi hợp đồng mua bán hàng hóa, nhằm nắm bắt những ưu điểm và nhược điểm trong quá trình thực hiện Qua đó, bài viết đưa ra các kiến nghị nhằm hoàn thiện quy định pháp luật liên quan đến hợp đồng mua bán hàng hóa, giúp cải thiện hiệu quả và tính minh bạch trong giao dịch thương mại.
4.3 Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Khóa luận này tập trung phân tích các vấn đề lý luận cơ bản về giao kết và thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa từ năm 2014 đến nay Nghiên cứu sẽ làm rõ thực tiễn thực hiện hợp đồng tại Công ty cổ phần thiết bị cơ giới Đại Dương trong cùng giai đoạn Tác giả cũng đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa và cải thiện thực tiễn tại Công ty Đại Dương.
Bài viết này sử dụng các văn bản pháp luật hiện hành của Việt Nam, bao gồm Bộ luật Dân sự 2015, Luật Thương mại 2005 và các nghị định liên quan Ngoài ra, khóa luận còn tham khảo một số tài liệu từ Công ty Đại Dương, đặc biệt là báo cáo tài chính từ năm 2014 đến nay.
Phương pháp nghiên cứu
Trong khóa luận, các phương pháp nghiên cứu được thực hiện dựa trên nền tảng của chủ nghĩa duy vật lịch sử và chủ nghĩa duy vật biện chứng, phù hợp với các quan điểm về đường lối chính trị, văn hóa và kinh tế của Đảng và Nhà Nước Tác giả cũng áp dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học để đảm bảo tính chính xác và khách quan trong quá trình phân tích.
Phương pháp phân tích và tổng hợp được áp dụng xuyên suốt các chương của bài nghiên cứu, nhằm phân tích các quy phạm pháp luật và trình bày các quan điểm, nhận xét về vấn đề thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa Qua việc nghiên cứu sâu, bài viết khái quát lại các đặc điểm, hiện tượng và lỗ hổng của pháp luật trong chương 1 và chương 2 Từ đó, tác giả tổng hợp các đánh giá, kết luận và kiến nghị phù hợp, góp phần xây dựng và hoàn thiện pháp luật liên quan đến hợp đồng mua bán hàng hóa.
- Phương pháp thống kê: phương pháp này được sử dụng chủ yếu ở chương mở đầu để đưa ra tình hình nghiên cứu trong nước.
Phương pháp lý luận kết hợp với thực tiễn được áp dụng xuyên suốt trong bài nghiên cứu Chương 1 trình bày khái niệm, đặc điểm và nội dung của hợp đồng mua bán hàng hóa, đặc biệt là vấn đề thực hiện hợp đồng Chương 2 phân tích những bất cập trong việc áp dụng luật tại Công ty cổ phần thiết bị cơ giới Đại Dương Cuối cùng, chương 3 đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa tại công ty này.
Bài khóa luận tốt nghiệp sử dụng số liệu từ báo cáo tài chính của Công ty Cổ phần Thiết bị Cơ giới Đại Dương để thu thập dữ liệu Phương pháp này chủ yếu được áp dụng trong chương 2, nhằm làm rõ quy trình thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa tại công ty.
Phương pháp hệ thống được áp dụng trong toàn bộ luận án để trình bày các vấn đề và nội dung một cách hợp lý và chặt chẽ Cách tiếp cận này đảm bảo sự gắn kết, kế thừa và phát triển các nội dung, nhằm đạt được các mục tiêu và yêu cầu đã đề ra.
Kết cấu của khóa luận
Ngoài lời mở đầu và kết luận, nội dung của khóa luận gồm 3 chương:
Chương I trình bày những vấn đề lý luận pháp luật liên quan đến việc thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa, nhấn mạnh các khái niệm và nguyên tắc cơ bản Chương II phân tích thực trạng pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa, đồng thời đánh giá thực tiễn thực hiện tại Công ty cổ phần thiết bị cơ giới Đại Dương, từ đó rút ra những bài học và khuyến nghị nhằm cải thiện hiệu quả thực hiện hợp đồng trong lĩnh vực này.
Chương III trình bày một số kiến nghị nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật liên quan đến hợp đồng mua bán hàng hóa tại Công ty cổ phần thiết bị cơ giới Đại Dương Các đề xuất này tập trung vào việc cải thiện quy trình thực hiện hợp đồng, tăng cường đào tạo nhân viên về pháp luật thương mại, và áp dụng công nghệ thông tin để quản lý hợp đồng hiệu quả hơn Việc thực hiện các kiến nghị này sẽ góp phần nâng cao tính minh bạch và hiệu quả trong hoạt động kinh doanh của công ty.
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN PHÁP LUẬT VỀ THỰC HIỆN HỢP ĐỒNG MUA BÁN HÀNG HÓA
Khái quát chung về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa
1.1.1 Khái niệm, đặc điểm hợp đồng mua bán hàng hóa
1.1.1.1 Khái niệm hợp đồng mua bán hàng hóa
Mua bán hàng hóa là hoạt động thương mại, trong đó bên bán có trách nhiệm giao hàng và chuyển quyền sở hữu cho bên mua, trong khi bên mua phải thanh toán và nhận hàng theo thỏa thuận Hợp đồng mua bán hàng hóa là một dạng hợp đồng, nhằm xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ trong quan hệ mua bán Mặc dù Luật thương mại không định nghĩa rõ về hợp đồng này, nhưng có thể tham khảo khái niệm hợp đồng mua bán tài sản trong Bộ luật Dân sự Theo Điều 430 BLDS 2015, hợp đồng mua bán tài sản là thỏa thuận giữa bên bán và bên mua, trong đó bên bán chuyển quyền sở hữu tài sản và nhận tiền, còn bên mua nhận tài sản và thanh toán Hàng hóa được hiểu là động sản, bao gồm cả động sản hình thành trong tương lai và các vật gắn liền với đất, cho thấy hợp đồng mua bán hàng hóa là một dạng cụ thể của hợp đồng mua bán tài sản, với điểm phân biệt chính là đối tượng hàng hóa và mục đích sinh lời.
Hợp đồng mua bán hàng hóa được phân loại thành hợp đồng trong nước và hợp đồng quốc tế dựa trên yếu tố chủ thể, đối tượng, và địa điểm thực hiện Mặc dù hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế không được định nghĩa cụ thể trong LTM 2005, nhưng theo Điều 663 BLDS 2015 về quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài, một hợp đồng được xem là hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế khi có ít nhất một trong các yếu tố nước ngoài liên quan.
- Căn cứ vào yếu tố chủ thể, hợp đồng được giao kết bởi các bên không cùng quốc tịch.
- Căn cứ vào yếu tố đối tượng, hàng hóa là đối tượng của hợp đồng đang tồn tại ở nước ngoài.
Hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế được xác lập ở nước ngoài, nơi các bên không mang quốc tịch, và có thể thực hiện tại nước mình hoặc nước thứ ba Các bên tham gia cần lưu ý đến các rủi ro như xung đột pháp luật, vấn đề vận chuyển, thanh toán và thực thi cam kết hợp đồng Do đó, việc soạn thảo một bản hợp đồng chi tiết là rất quan trọng Theo Khoản 2 Điều 27 LTM 2005, hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế phải được lập thành văn bản Khác nhau về cách tiếp cận và mục đích, pháp luật của mỗi quốc gia và các điều ước quốc tế có cách gọi tên và xác định nội hàm khái niệm hợp đồng mua bán hàng hóa khác nhau.
Theo Điều 1 Phụ lục của Công ước La Haye 1964, hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế được xác định là hợp đồng giữa các bên có trụ sở thương mại ở các quốc gia khác nhau nếu đáp ứng một trong ba điều kiện: thứ nhất, hàng hóa được chuyên chở từ quốc gia này sang quốc gia khác tại thời điểm ký kết; thứ hai, các hành vi chào hàng và chấp nhận chào hàng diễn ra trên lãnh thổ của các quốc gia khác nhau; thứ ba, việc giao hàng thực hiện tại quốc gia khác với nơi diễn ra các hành vi chào hàng hoặc chấp nhận.
Công ước Viên 1980 của Liên Hiệp Quốc quy định về hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế mà không đưa ra định nghĩa cụ thể Công ước này áp dụng cho các hợp đồng mua bán hàng hóa giữa các bên có trụ sở thương mại tại các quốc gia khác nhau và được áp dụng trong hai trường hợp cụ thể.
1) Khi các quốc gia này là thành viên của Công tước; 2) Khi theo các quy tắc tư pháp quốc tế thì luật áp dụng là luật của các nước thành viên công tác này.
Hợp đồng mua bán hàng hóa là thỏa thuận giữa bên bán và bên mua, trong đó bên bán có trách nhiệm giao hàng và nhận tiền, trong khi bên mua phải nhận hàng và thanh toán cho bên bán theo các điều khoản đã thỏa thuận về thời hạn, số lượng và phương thức thanh toán.
1.1.1.2 Đặc điểm hợp đồng mua bán hàng hóa
Hợp đồng mua bán hàng hóa có những đặc điểm chung với hợp đồng mua bán tài sản trong dân sự, bao gồm tính ưng thuận, tính đền bù và tính chất song vụ Tuy nhiên, hợp đồng mua bán hàng hóa cũng sở hữu những đặc điểm riêng biệt, làm cho nó khác biệt so với các loại hợp đồng khác.
Chủ thể của hợp đồng mua bán hàng hóa bao gồm các bên tham gia giao kết và thực hiện hợp đồng, có thể là cá nhân, pháp nhân, hộ gia đình hoặc tổ hợp tác Pháp nhân được phân chia thành nhiều loại như cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang, tổ chức chính trị, tổ chức xã hội và các tổ chức khác đáp ứng đủ điều kiện Không phải mọi thỏa thuận giữa các chủ thể đều hình thành hợp đồng, và không phải mọi quyền và nghĩa vụ đều phát sinh từ thỏa thuận Để một thỏa thuận được công nhận là hợp đồng hợp pháp, nó cần đáp ứng các điều kiện như thành lập hợp pháp, có cơ cấu tổ chức rõ ràng, sở hữu tài sản độc lập và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản đó trong các quan hệ pháp luật.
Theo Luật thương mại 2005, hợp đồng mua bán hàng hóa yêu cầu ít nhất một bên là thương nhân, trong khi bên còn lại có thể là thương nhân hoặc cá nhân, tổ chức không phải thương nhân Các cá nhân, tổ chức kinh tế sau khi được cấp phép đăng ký kinh doanh sẽ trở thành thương nhân và có quyền tham gia giao kết hợp đồng Đối tượng của hợp đồng mua bán hàng hóa là hàng hóa, được hiểu là sản phẩm lao động nhằm thỏa mãn nhu cầu con người Theo quy định pháp luật, hàng hóa trong hợp đồng mua bán bao gồm động sản, cả những động sản hình thành trong tương lai và các vật gắn liền với đất đai Động sản được định nghĩa là tài sản không phải bất động sản, bao gồm đất đai, nhà, công trình xây dựng và các tài sản khác liên quan.
Nhóm hàng hóa bao gồm các động sản như máy móc, thiết bị, nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu và hàng tiêu dùng, bao gồm cả các động sản hình thành trong tương lai Động sản hình thành trong tương lai là những tài sản chưa tồn tại tại thời điểm ký hợp đồng Luật thương mại 2005 không coi đất đai và quyền sử dụng đất là hàng hóa trong thương mại, nhưng nhà và công trình xây dựng luôn gắn liền với đất đai Quyền sử dụng đất có thể được chuyển nhượng, nhưng giao dịch này nằm dưới sự điều chỉnh của Luật đất đai Do đó, hợp đồng mua bán nhà và công trình gắn liền với đất đai không chỉ tuân theo Bộ luật dân sự mà còn phải tuân thủ các quy định liên quan đến quyền sử dụng đất.
Năm 2015, các hợp đồng mua bán hàng hóa gắn liền với đất không chỉ bị chi phối bởi Luật thương mại 2005 mà còn phải tuân theo quy định của Luật kinh doanh bất động sản và Luật đất đai, dẫn đến nhiều vấn đề phức tạp hơn trong việc thực hiện các giao dịch này.
Nội dung của hợp đồng là các điều khoản do các bên thỏa thuận, thể hiện quyền và nghĩa vụ của họ trong quan hệ hợp đồng Đối với hợp đồng mua bán hàng hóa, các điều khoản này cụ thể hóa quyền và nghĩa vụ của bên bán và bên mua Các nội dung chủ yếu của hợp đồng phụ thuộc vào quy định pháp luật từng quốc gia, giúp các bên tập trung vào các thỏa thuận quan trọng và phòng ngừa tranh chấp Luật thương mại 2005 Việt Nam không quy định nội dung bắt buộc cho hợp đồng mua bán hàng hóa, nhưng một hợp đồng thông thường cần có sự thỏa thuận về đối tượng, chất lượng, giá cả, phương thức thanh toán, thời hạn và địa điểm giao hàng Ngoài các điều khoản đã thỏa thuận, các bên cũng phải tuân thủ các quy định pháp luật liên quan.
Hợp đồng mua bán hàng hóa có thể được thể hiện qua lời nói, văn bản hoặc hành vi cụ thể, với nhiều hình thức để được pháp luật công nhận và bảo vệ Thông thường, các bên tham gia hợp đồng ưu tiên sử dụng hình thức văn bản để đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ, đồng thời giảm thiểu rủi ro trong tương lai Hình thức lập thành văn bản cần tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến hợp đồng.
1.1.2 Phân loại hợp đồng mua bán hàng hóa
1.1.2.1 Căn cứ vào phạm vi hợp đồng
Căn cứ vào phạm vi hợp đồng có thể chia ra làm hai loại đó là:
-Hợp đồng mua bán hàng hóa trong nước
Hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế khác với hợp đồng trong nước, khi mà hợp đồng trong nước chịu sự điều chỉnh của pháp luật Việt Nam, cụ thể là Luật Thương mại 2005 và các luật chuyên ngành Trong khi đó, các bên trong hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế có quyền thỏa thuận áp dụng luật, có thể là luật Việt Nam, luật của đối tác, hoặc luật của một quốc gia thứ ba.
Căn cứ vào cách thức thực hiện hợp đồng có thể chia ra hai loại:
-Hợp đồng mua bán hàng hóa qua sở giao dịch hàng hóa
-Hợp đồng mua bán hàng hóa không qua sở giao dịch hàng hóa.
Cần lưu ý đối với loại hợp đồng mua bán qua cơ sở giao dịch hàng hóa rằng:
Pháp luật về thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa
1.2.1 Quyền và nghĩa vụ các bên trong hợp đồng mua bán hàng hóa
Luật thương mại 2005 không quy định cụ thể về việc thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa, mà chỉ đề cập gián tiếp đến quyền và nghĩa vụ của bên bán và bên mua Trong khi đó, Bộ luật Dân sự 2015 đã quy định chi tiết về vấn đề này từ điều 410 đến điều 420.
1.2.1.1 Quyền và nghĩa vụ bên bán
Bên bán có các nghĩa vụ cơ bản theo Luật thương mại 2005, bao gồm nghĩa vụ giao hàng đúng đối tượng, chất lượng, số lượng, và đúng thời hạn, địa điểm Bên bán cũng phải cung cấp chứng từ kèm theo hàng hóa và kiểm tra hàng hóa trước khi giao Ngoài ra, bên bán còn có nghĩa vụ bảo hành hàng hóa trong một thời hạn nhất định sau khi giao hàng cho bên mua.
- Nghĩa vụ giao hàng hóa và chứng từ:
Theo Điều 35 Luật Thương mại 2005, bên bán phải giao hàng và chứng từ cho bên mua theo thỏa thuận trong hợp đồng, bao gồm số lượng, chất lượng, cách đóng gói và các điều khoản khác Việc giao chứng từ cần tuân thủ quy định tại Điều 42 của cùng bộ luật này.
Giao hàng đúng đối tượng và chất lượng là một yếu tố quan trọng trong hợp đồng mua bán hàng hóa, yêu cầu bên bán phải thực hiện giao hàng theo thỏa thuận và quy định pháp luật Nếu có thỏa thuận về đối tượng và chất lượng, bên bán phải tuân thủ các điều khoản đó Trong trường hợp không có thỏa thuận, bên bán phải thực hiện theo quy định của pháp luật Việt Nam, đặc biệt là khi chất lượng hàng hóa đã được công bố hoặc quy định bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền, nhằm đảm bảo chất lượng hàng hóa được xác định theo các tiêu chuẩn đã được công nhận.
Một số loại hàng hóa được cơ quan nhà nước quy định chất lượng cụ thể, do đó cần phải đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng đó Khi không có thỏa thuận giữa các bên hoặc quy định pháp luật về chất lượng, chất lượng hàng hóa mua bán sẽ được xác định dựa trên mục đích sử dụng và chất lượng trung bình của các sản phẩm cùng loại trên thị trường.
Theo Điều 39 Luật thương mại 2005 thì hàng hóa được coi là không phù hợp với hợp đồng khi hàng hóa đó thuộc một trong các trường hợp sau đây:
Hàng hóa không đáp ứng mục đích sử dụng thông thường của loại hàng hóa đó khi bên bán giao cho bên mua sản phẩm không phù hợp với yêu cầu và nhu cầu sử dụng của bên mua.
Vào thứ hai, nếu bên mua không thông báo cho bên bán về mục đích cụ thể nào hoặc bên bán không nhận thức được điều đó tại thời điểm ký kết hợp đồng, thì sự không phù hợp sẽ xảy ra.
Vào ngày thứ ba, bên bán không đảm bảo rằng chất lượng hàng hóa giao cho bên mua tương đương với mẫu đã trình bày Điều này có nghĩa là bên bán có thể cung cấp cho bên mua một mẫu hàng hóa tốt, nhưng khi giao hàng thực tế lại là sản phẩm kém chất lượng hơn Ví dụ, nếu bên bán cho bên mua xem mẫu gạch xây dựng loại A và bên mua đồng ý, nhưng khi giao hàng lại nhận được gạch loại B không đạt yêu cầu chất lượng, thì đây là sự vi phạm trong việc đảm bảo chất lượng hàng hóa.
Vào thứ tư, việc bảo quản và đóng gói hàng hóa không đúng cách hoặc không phù hợp với từng loại hàng hóa sẽ ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm Mỗi loại hàng hóa cần có phương pháp bảo quản và đóng gói riêng biệt, do đó không thể áp dụng cách thức của loại này cho loại khác.
Cá đông lạnh không thể được đóng gói như khoai tây trong bao tải, mà cần phải sử dụng thùng ướp lạnh để đảm bảo chất lượng.
- Địa điểm, thời gian giao hàng:
Theo Điều 35 của Luật Thương mại 2005, bên bán có trách nhiệm giao hàng đúng thời gian và địa điểm đã thỏa thuận trong hợp đồng Nếu không có quy định cụ thể về địa điểm giao hàng, địa điểm sẽ được xác định theo khoản 2 của điều luật này.
Về thời gian giao hàng, bên bán cần tuân thủ đúng thời điểm giao hàng đã được thỏa thuận trong hợp đồng Nếu chỉ có thỏa thuận về thời hạn mà không xác định thời điểm cụ thể, bên bán có quyền giao hàng bất kỳ lúc nào trong thời hạn đó, nhưng phải thông báo trước cho bên mua Trong trường hợp không có thỏa thuận về thời hạn giao hàng, bên bán phải giao hàng trong một khoảng thời gian hợp lý sau khi hợp đồng được ký kết.
Kiểm tra hàng hóa trước khi giao hàng là một bước quan trọng trong quá trình thực hiện hợp đồng mua bán, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả các giai đoạn sau Việc kiểm tra nghiêm ngặt và đúng quy trình đảm bảo hàng hóa được giao đúng số lượng và chất lượng như thỏa thuận, đồng thời hạn chế rủi ro phát sinh Theo quy định pháp luật Việt Nam, bên bán có nghĩa vụ đảm bảo điều kiện kiểm tra hàng hóa cho bên mua và phải chịu trách nhiệm về các khiếm khuyết nếu bên mua không phát hiện ra bằng phương pháp thông thường, trong khi bên bán đã biết trước nhưng không thông báo.
- Đảm bảo quyền sở hữu hàng hóa và quyền sở hữu trí tuệ đối với hàng hóa:
Chuyển quyền sở hữu hàng hóa là nghĩa vụ quan trọng giữa bên bán và bên mua trong hợp đồng mua bán, giúp bên mua trở thành chủ sở hữu thực sự với đầy đủ quyền lợi Việc xác định thời gian, địa điểm và tình trạng chuyển quyền sở hữu có ảnh hưởng lớn đến tài sản doanh nghiệp, xử lý phá sản và trách nhiệm rủi ro Bên bán cần đảm bảo ba điều kiện: hàng hóa không bị tranh chấp bởi bên thứ ba, hàng hóa hợp pháp và việc chuyển giao diễn ra hợp pháp Ngoài ra, bên bán phải tuân thủ quyền sở hữu trí tuệ, không được vi phạm bản quyền trong quá trình bán hàng hóa.
Theo Điều 62 LTM 2005, quyền sở hữu hàng hóa sẽ được chuyển từ bên bán sang bên mua khi hàng hóa được chuyển giao, trừ khi có quy định pháp luật khác hoặc thỏa thuận giữa các bên Thông thường, thời điểm chuyển giao hàng hóa cũng là thời điểm phát sinh quyền sở hữu của bên mua Tuy nhiên, trong trường hợp hàng hóa phải đăng ký quyền sở hữu theo quy định pháp luật, quyền sở hữu sẽ chỉ được chuyển giao cho bên mua sau khi hoàn tất thủ tục đăng ký.
- Nghĩa vụ bảo quản hàng hóa:
Nguyên tắc pháp luật điều chỉnh vấn đề thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa
1.3.1 Nguyên tắc thực hiện đúng
Việc thực hiện hợp đồng đúng đối tượng, chất lượng, số lượng, chủng loại và thời hạn là rất quan trọng, nghĩa là các bên không được tự ý thay đổi đối tượng hợp đồng Nguyên tắc này yêu cầu các bên phải thực hiện đúng những gì đã thỏa thuận, nếu không sẽ phải chịu trách nhiệm về vi phạm hợp đồng Quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng mua bán hàng hóa được quy định chi tiết trong Luật Thương mại năm 2005, kế thừa từ Luật Thương mại năm 1997 và tham khảo Công ước Vienna 1980 cùng các tập quán quốc tế, nhằm đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam Các quy định cụ thể về quyền và nghĩa vụ này được nêu rõ trong Mục 2 của Luật Thương mại năm 2005.
1.3.2 Nguyên tắc giúp đỡ nhau trong quá trình thực hiện hợp đồng
Thực hiện hợp đồng một cách trung thực và hợp tác là nguyên tắc quan trọng, yêu cầu các bên thông báo kịp thời về tình trạng và đặc tính của đối tượng hợp đồng, bao gồm cả khó khăn trong quá trình thực hiện Nếu một bên che giấu khuyết tật gây hại cho bên kia, họ phải bồi thường thiệt hại Trong suốt quá trình thực hiện, hai bên cần thường xuyên cập nhật thông tin về tiến độ, thể hiện sự hỗ trợ và quan tâm đến lợi ích chung Sự hợp tác này giúp xây dựng lòng tin và mối quan hệ đối tác lâu dài Cả hai bên không được ỷ lại hay chỉ chú trọng lợi ích cá nhân mà cần tìm biện pháp ngăn chặn thiệt hại có thể xảy ra cho nhau.
1.3.3 Nguyên tắc không xâm phạm đến lợi ích nhà nước, công cộng, lợi ích hợp pháp của người khác
Khi các bên ký kết và thực hiện hợp đồng, cần hướng tới lợi ích toàn xã hội và lợi ích của Nhà nước để duy trì trật tự pháp luật và thực hiện nghĩa vụ công dân Điều này đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên mà không ảnh hưởng đến lợi ích hợp pháp của người khác Các nguyên tắc này là bắt buộc trong hợp đồng dân sự và hợp đồng mua bán hàng hóa Nguyên tắc trở nên quan trọng khi các bên không thỏa thuận đầy đủ nội dung hợp đồng, và khi phát sinh vấn đề mới, việc giải quyết sẽ dựa trên nguyên tắc trung thực, hợp tác cùng có lợi và đảm bảo tin cậy lẫn nhau.
Quá trình thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa bao gồm các giai đoạn từ đề nghị, thỏa thuận, đàm phán đến việc thống nhất ý chí giữa các bên và kết thúc bằng ký kết hợp đồng Trong chương 1, tác giả nghiên cứu các vấn đề lý luận cơ bản liên quan đến hợp đồng mua bán hàng hóa và quá trình thực hiện hợp đồng này.
Hệ thống hóa lý luận về hợp đồng mua bán hàng hóa là cần thiết, bao gồm việc tìm hiểu và phân tích khái niệm cũng như đặc điểm của loại hợp đồng này Việc này giúp làm rõ quy trình thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa, từ đó nâng cao hiệu quả giao dịch và bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan.
Phân tích cơ sở pháp lý điều chỉnh hợp đồng mua bán hàng hóa là cần thiết để hiểu rõ nội dung và quy định liên quan Điều này sẽ tạo nền tảng cho việc nghiên cứu thực trạng pháp luật thực hiện hợp đồng tại Công ty cổ phần thiết bị cơ giới Đại Dương trong Chương 2 của khóa luận.