TỔNG QUAN VỀ TRUNG QUỐC
GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT
Trung Quốc, quốc gia rộng nhất châu Á và đứng thứ 4 thế giới với diện tích 9,596,961 km², nằm ở nửa phía Bắc của Đông bán cầu Lãnh thổ của Trung Quốc tiếp giáp với 14 quốc gia, bao gồm Việt Nam, Lào, Myanmar, Ấn Độ, Bhutan, Nepal, Pakistan, Afghanistan, Tajikistan, Kyrgyzstan, Kazakhstan, Nga, Mông Cổ và Triều Tiên, cùng với các quốc gia lân cận qua biển như Hàn Quốc, Nhật Bản và Philippines Ngoài ra, Trung Quốc cũng là quốc gia đông dân nhất thế giới và có nền kinh tế đang phát triển mạnh mẽ.
Hình 1 Bản đồ Trung Quốc
Tên đầy đủ : Cộng hòa nhân dân Trung Hoa
Thủ đô: Beijing - Bắc Kinh
Ngôn ngữ: Standard Chinese - Tiếng Trung Ngoài ra còn có tiếng Quảng Đông và nhiều thổ ngữ khác
Dân số: là 1.446.202.827 người ( 8/12/2021) - đông nhất thế giới
Mật độ dân số: 154/km2
Tiền tệ: Renminbi (yuan)(¥) (CNY) - Nhân dân tệ
Lãnh thổ Trung Quốc nằm giữa các vĩ độ 18° và 54° Bắc, cán qua kinh độ 73° và 135° Đông
Độ tuổi trung bình ở Trung Quốc là 38,8 tuổi.
Trung Quốc có 33 đơn vị hành chính cấp tỉnh
ĐẶC ĐIỂM CHUNG
Nền văn minh Trung Hoa cổ đại, một trong những nền văn minh lâu đời nhất thế giới, phát triển rực rỡ trên lưu vực sông Hoàng Hà Trong hơn 4000 năm, hệ thống chính trị Trung Quốc dựa trên chế độ phong kiến quân chủ chuyên chế cha truyền con nối, bắt đầu với triều đại Nhà Hạ khoảng năm 2000 trước CN Nhiều triều đại phong kiến đã tồn tại song song và đấu tranh với nhau, cho đến khi Nhà Tần thống nhất Trung Quốc vào năm 221 trước CN Các triều đại phong kiến tiếp tục duy trì quyền lực cho đến đầu thế kỷ XX, khi Trung Quốc trở thành đối tượng xâm lược của các cường quốc như Nga, Anh và Pháp.
Vào năm 1911, cuộc Cách mạng Tân Hợi đã lật đổ chế độ quân chủ hàng nghìn năm và thành lập Trung Hoa Dân quốc Tuy nhiên, vào năm 1937, Nhật Bản đã phát động cuộc chiến tranh xâm lược Trung Quốc Đến tháng 8 năm 1945, quân đội Liên Xô đã can thiệp vào cuộc xung đột này.
Sau khi đánh bại đạo quân Quan Đông của Nhật và giải phóng Mãn Châu, Nhật Bản buộc phải đầu hàng Đồng minh Ngay sau đó, Trung Quốc rơi vào cuộc nội chiến giữa Quốc dân đảng và Đảng Cộng sản Năm 1949, Quốc dân đảng thất bại và phải rút về Đài Loan Ngày 1/10/1949, nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa được thành lập, nhưng tên gọi ngắn gọn hơn là Trung Quốc thường được sử dụng rộng rãi.
1.2.2 Văn hóa Ở mỗi quốc gia chắc chắn sẽ đều phải có một nền văn hóa riêng biệt và Trung Quốc cũng không phải là ngoại lệ Tại quốc gia với mật độ dân cư đông đúc này , có rất nhiều bậc cao nhân, vĩ nhân đã đóng góp rất nhiều công trạng cho quốc gia Bên cạnh đó còn có cả những kì quan thế giới, những danh thắng cảnh vô cùng nổi tiếng Với bề dày về mặt lịch sử hơn 5000 năm thì chắc hẳn nền văn hóa nơi đây về mặt vật chất và cả tinh thần, được hình thành từ lâu đời và sen lẫn đó là sự pha trộn với văn hóa Phương Tây sẽ vô cùng đa dạng và phong phú Hãy cùng nhau điểm qua một số văn hóa và phong tục tập quán tiêu biểu nhất :
Người Trung Quốc rất coi trọng các điều kiêng kỵ khi xây dựng nhà cửa, mở cửa hàng hay tổ chức hôn lễ cho con cái Việc xây nhà được xem xét một cách chu đáo và kỹ lưỡng, bởi đối với các dân tộc Á Đông, ngôi nhà là nơi cư trú quan trọng nhất trong cuộc đời, ảnh hưởng đến vận mệnh của các thành viên trong gia đình cũng như sự thành bại trong công việc và cuộc sống Do đó, người Hoa đặc biệt cẩn trọng với từng chi tiết trong quá trình xây dựng nhà.
Kinh Kịch là một bộ môn nghệ thuật truyền thống của Trung Hoa, gắn liền với nền văn hóa 5000 năm lịch sử Nó không chỉ phản ánh sự kết tinh của văn hóa mà còn thể hiện trí tuệ và giá trị lịch sử của dân tộc.
Cũng có theer nói rằng đây chính là nền móng, góc rễ của văn hóa Trung
Hoa Cũng có thể rằng đây là nguồn , là nhân tố phát triển triết học.
Đạo Đức Kinh là một tác phẩm triết học quan trọng, đóng vai trò là nền tảng cho triết học Đạo Gia Đây là bản trước của triết học hoàn chỉnh, cung cấp cội nguồn cho ba tư tưởng triết học chủ yếu: Đạo Đức Kinh, Kinh Dịch và Luận.
Ngữ” , đây được coi là ba bộ tư tưởng có ảnh hưởng vô cùng sâu sắc nhất.
Trung Y, hay còn gọi là Hán Y, là nền y học truyền thống lâu đời và thành công của Trung Hoa, được xây dựng trên nền tảng vững chắc từ "Hoàng Đế nội kinh" Đây là tác phẩm kinh điển, đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển y học Trung Quốc.
- Y Phục ( Hán phục): Tiếp đến là trang phục truyền thống của dân tộc Hán – dân tộc chiếm số lượng lớn nhất tại Trung
Hán Phục nổi bật với những bộ trang phục lấp lánh, chi tiết tinh xảo và màu sắc rực rỡ, thu hút mọi ánh nhìn Những bộ trang phục này có nguồn gốc từ thời kỳ xa xưa, cụ thể là thời vua Tam Hoàng Ngũ Đế, thể hiện vẻ đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.
Tơ lụa, sản phẩm nổi tiếng của Trung Quốc Đại Lục, được phát hiện sớm nhất trên thế giới và đã trở thành biểu tượng của chất lượng và màu sắc hấp dẫn Sản phẩm tơ lụa của Trung Quốc không chỉ đáp ứng nhu cầu của những khách hàng khó tính nhất mà còn ghi dấu ấn trong lòng người tiêu dùng toàn cầu Luy Tổ, phu nhân của Hiên Viên Hoàng Đế, là người có công phát minh ra tơ lụa, và nhờ thành tựu này, bà được tôn vinh với danh hiệu “Nhân văn nữ tổ”.
Hình 6 Tơ lụa Hàng Châu
- Kỹ thuật chế biến trà:
Trà, với nguồn gốc từ Trung Quốc, đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa thưởng thức toàn cầu Nghệ thuật trà đạo, nổi tiếng khắp nơi, phản ánh sự tinh tế trong việc trồng, sấy và pha trà Trà được phát hiện từ 7000 năm trước, trong thời kỳ Thần Nông, và từ đó, Trung Quốc đã phát triển kỹ thuật chế biến lá trà Đặc biệt, lá trà không chỉ được sử dụng để pha chế đồ uống mà còn có công dụng chữa bệnh, khẳng định giá trị của trà trong đời sống con người.
Kỹ nghệ chế tác đồ sứ có nguồn gốc từ Trung Quốc, nơi được coi là quê hương của gốm sứ Chính vì lý do này, tên gọi "China" trong tiếng Anh cũng xuất phát từ đất nước này, phản ánh sự phát triển và ảnh hưởng của ngành gốm sứ.
Từ “China” không chỉ đại diện cho quốc gia mà còn mang ý nghĩa là gốm sứ, phản ánh sự phát triển và lan tỏa của kỹ thuật chế tạo đồ sứ từ Trung Hoa ra toàn thế giới Kỹ thuật này đã được truyền bá đến nhiều quốc gia, góp phần lớn vào nền văn hóa phong phú của Trung Quốc Nhờ vào những thành tựu trong lĩnh vực gốm sứ, Trung Quốc còn được biết đến với tên gọi “đất nước đồ sứ”.
Hình 8 Gốm sứ Giang Châu
Tranh cổ Trung Hoa là một hình thức nghệ thuật truyền thống của người dân tộc Hán, nổi bật bên cạnh hội họa và thư pháp Đặc trưng của tranh cổ Trung Hoa là việc sử dụng bút lông và mực nước để vẽ trên lụa và giấy Thể loại này thường được gọi là “Trung Quốc Họa” hay đơn giản là “Quốc Họa” Ngoài ra, trong các bức tranh cổ, thường có thêm các bài thơ cổ, tạo nên sự kết hợp hài hòa giữa nghệ thuật thị giác và văn học.
Thư pháp là một nghệ thuật truyền thống nổi tiếng của Trung Hoa, được biết đến qua nhiều thời kỳ lịch sử Trong thời nhà Ân, nghệ thuật này được thể hiện qua "Giáp cốt văn", trong khi thời nhà Chu nổi bật với "Kim văn" Thời nhà Tần lại ghi dấu ấn với "chữ triện", và thời nhà Hán phát triển các kiểu chữ đặc sắc khác.
ĐẶC TRƯNG ẨM THỰC CỦA TRUNG QUỐC
TỔNG QUAN
Trung Quốc, với dân số đông nhất thế giới và sự đa dạng về sản vật cũng như khí hậu, tạo ra sự khác biệt rõ ràng giữa các miền văn hóa ẩm thực Điều này dẫn đến nền ẩm thực Trung Hoa vô cùng phong phú và đặc sắc, mang những đặc trưng riêng của từng vùng miền Ẩm thực Trung Quốc không chỉ phong phú và giàu bản sắc mà còn có ảnh hưởng lớn đến ẩm thực của các nước trong khu vực châu Á.
Xường Xám Thượng Hải có thể được chế biến theo nhiều phong cách như hâm, nấu, ninh, xào, hấp, rang, luộc, om, nhúng, mỗi phương pháp mang đến những hương vị và cảm nhận riêng biệt Mỗi địa phương ở Trung Quốc lại có cách nấu nướng độc đáo, tạo nên sự phong phú trong văn hóa ẩm thực Khám phá ẩm thực Trung Quốc sẽ giúp bạn cảm nhận được bức tranh sống động và đầy màu sắc của nền văn hóa này.
* Lịch sử Ẩm thực Trung Quốc:
Lịch sử văn hóa ẩm thực của Trung Quốc có 7 giai đoạn phát triển Dưới đây, là
5 giai đoạn chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu.
Thời kỳ Thương Chu (205 – 256 TCN) đánh dấu sự hình thành và phát triển ban đầu của ẩm thực Trung Hoa, được coi là thời kỳ có "thực đơn cổ nhất" Giai đoạn này chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của các món ăn điểm tâm, với sự ra đời của chè, mật ong và các món tráng miệng từ hoa quả Những món ăn truyền thống này vẫn giữ vững vị thế của mình cho đến ngày nay Khu vực trung và hạ lưu sông Hoàng Hà là điểm sáng trong lịch sử văn hóa ẩm thực của Trung Quốc trong thời kỳ này.
- Thời kỳ Tần Hán (221TCN – 220CN):
Thời kỳ Thương Chu chú trọng sự hòa hợp giữa các vị chua, cay, mặn, nhưng đến thời Tần, cân bằng âm – dương trong món ăn trở thành ưu tiên hàng đầu Sự giao thoa mạnh mẽ giữa các nền ẩm thực địa phương diễn ra khi Tần Thủy Hoàng thống nhất đất nước, tạo cơ hội cho các vùng văn hóa giao lưu và học hỏi lẫn nhau Nghệ thuật nấu nướng được chia sẻ, tiếp thu và sáng tạo theo cách riêng biệt Khám phá lịch sử ẩm thực Trung Quốc thời kỳ này, ta nhận thấy sự xuất hiện của ba trường phái ẩm thực nổi bật: Quảng Châu, Triều Châu và Đông Giang.
- Thời kỳ Ngụy Tấn Nam Bắc Triều (220 – 420 CN):
Thời kỳ hưng thịnh nhất của ẩm thực Trung Hoa đánh dấu sự phát triển vượt bậc trong nghệ thuật nấu nướng, với sự kết hợp tinh tế giữa nguyên liệu, gia vị và kỹ thuật chế biến Các món ăn trứ danh như lẩu Tứ Xuyên và vây cá kho khô thể hiện rõ nét sự hoàn mỹ và tiêu chuẩn cao trong ẩm thực Bên cạnh đó, việc bảo quản và lưu trữ thực phẩm cũng được chú trọng, cùng với sự xuất hiện của nhiều loại rượu nổi tiếng, tạo nên dấu ấn đặc sắc trong văn hóa ẩm thực Trung Quốc thời kỳ này.
Thời kỳ Nguyên Minh Thanh đánh dấu đỉnh cao của ẩm thực Trung Hoa, với sự lan tỏa của các món ăn dân tộc thiểu số Hai trường phái ẩm thực chủ yếu là Triết Giang và Giang Tô có ảnh hưởng mạnh mẽ, trong khi Bắc Kinh, Sơn Đông và Quảng Đông cũng phát triển và hoàn thiện Nghệ thuật trà đạo cũng được cải tiến sau thời kỳ hưng thịnh của nhà Đường Nghiên cứu lịch sử văn hóa ẩm thực Trung Quốc trong giai đoạn này cho thấy sự du nhập của các món ăn phương Tây vào cuối triều đại nhà Thanh.
- Thời kỳ Trung Hoa Dân Quốc:
Trong giai đoạn này, nhiều tác phẩm nghiên cứu ẩm thực Trung Hoa ra đời, tiêu biểu là cuốn "Tố thực tuyết lược" của Tiết Bảo Thành, tổng hợp hơn 170 món ăn chay nổi tiếng nhà Thanh Bên cạnh đó, ẩm thực phương Tây cũng để lại dấu ấn mạnh mẽ trong văn hóa ẩm thực Trung Quốc, khi người Trung Quốc nhanh chóng tiếp thu và biến tấu các món ăn Tây Âu theo cách riêng Trường phái ẩm thực Quảng Đông nổi bật với sự tiếp thu mạnh mẽ và hiệu quả nhất trong giai đoạn này.
TẬP QUÁN
Nghệ thuật ẩm thực Trung Hoa được xây dựng dựa trên triết lý của đạo Khổng và thuyết cân bằng âm dương, phản ánh tư tưởng rằng sức khỏe con người phụ thuộc vào sự cân bằng này Người Trung Quốc tin rằng sự tương tác giữa các loại thực phẩm trong món ăn không chỉ tạo ra hương vị phong phú mà còn mang lại giá trị dinh dưỡng và y học, từ đó tạo nên một nền ẩm thực đa dạng và tinh tế.
Người Trung Quốc thường chọn các món ăn mang ý nghĩa may mắn và sung túc trong dịp Tết và lễ hội, như đậu phụ tượng trưng cho hạnh phúc, sủi cảo biểu thị sự no đủ, rau xanh tượng trưng cho phát tài, gà và bánh trôi nước thể hiện sự đoàn viên, mì đại diện cho trường thọ, và các món ăn có màu đỏ mang lại may mắn Đồng thời, họ cũng kiêng kỵ những món ăn được coi là xui xẻo như đồ ăn màu đen, thịt vịt và thịt chó vào đầu tháng.
Người Trung Quốc ưa chuộng các món ăn có hàm lượng dầu mỡ cao như xào, rán, chiên và thích thưởng thức các món chế biến từ gà, vịt, lợn, cá, hải sản, đặc biệt là rau.
Họ thường uống rượu trong bữa ăn nhất là vào những dịp đặc biệt Họ thường dùng trà sau bữa ăn.
Trung Quốc là một quốc gia đa dạng với nhiều vùng miền và dân tộc khác nhau, dẫn đến thói quen sinh hoạt và ẩm thực phong phú Câu nói nổi tiếng “Nam ngọt, Bắc mặn, Đông cay, Sơn chua” phản ánh sự khác biệt này Chẳng hạn, người Tứ Xuyên ưa thích món ăn cay, trong khi người Sơn Đông thích thực phẩm tươi và ít dầu mỡ, còn người Quảng Đông lại chuộng vị nhạt Đặc trưng của ẩm thực Giang Tô là sự trình bày đẹp mắt và cầu kỳ, trong khi người Bắc Kinh yêu thích những món ăn giòn, có bơ và hương vị thơm từ nguyên liệu tươi.
Theo quan niệm của người Trung Quốc, sự tinh tế trong ẩm thực thể hiện qua sự hội tụ hoàn hảo của hương, sắc, vị và cách bày biện Món ăn không chỉ cần ngon mà còn phải có màu sắc bắt mắt, hương thơm quyến rũ và vị ngon từ nguyên liệu tươi Bên cạnh đó, cách trình bày món ăn cũng cần thu hút và ấn tượng Các món ăn không chỉ mang lại hương vị tuyệt vời mà còn bổ dưỡng nhờ sự kết hợp khéo léo giữa thực phẩm và các vị thuốc như hải sâm, thuốc bắc.
* Một số phong tục trong văn hóa ăn uống của người Trung Quốc:
Người Trung Quốc rất coi trọng văn hóa ẩm thực, đặc biệt là trong việc tiếp khách Khi tiếp đãi những vị khách quan trọng, thực đơn thường được chọn lựa kỹ lưỡng với những món ăn đắt đỏ và phong phú, thể hiện sự tôn trọng và chu đáo của chủ nhà.
- Người Trung Quốc ăn bằng đũa và đôi đũa rất được coi trọng đối với họ, biểu tượng cho sự hoà hợp âm dương.
Đũa không chỉ là dụng cụ ăn uống mà còn là biểu tượng văn hóa sâu sắc trong đời sống hàng ngày của người Trung Quốc Từ mì, cơm, thịt, canh cho đến cá và trứng, mọi món ăn đều được thưởng thức bằng đũa, thể hiện sự tinh tế và nghệ thuật trong ẩm thực của họ.
Các món ăn thường được bày biện trên một đĩa lớn ở giữa bàn để cả gia đình cùng thưởng thức Tại các nhà hàng, thực phẩm được đặt trên một mặt bàn tròn xoay, giúp mọi người dễ dàng lấy thức ăn bằng cách xoay món đến vị trí của mình.
KHẨU VỊ
Theo quan điểm về nghệ thuật ẩm thực Trung Hoa, có 5 vị cơ bản: vị ngọt, vị chua, vị mặn, vị hắc và vị cay Mỗi vùng miền và lãnh thổ với địa hình và điều kiện thời tiết khác nhau sẽ tạo ra những nhu cầu ăn uống đa dạng Điều này đặc biệt ảnh hưởng đến khẩu vị, từ đó hình thành nên sự phân chia các trường phái ẩm thực khác nhau.
Ẩm thực Trung Hoa được phân chia thành 8 trường phái lớn: Sơn Đông, Quảng Đông, Tứ Xuyên, Hồ Nam, Phúc Kiến, Chiết Giang, Giang Tô và An Huy Mỗi trường phái không chỉ mang tính đại diện mà còn thể hiện phong cách ẩm thực độc đáo, thu hút những tín đồ ẩm thực với hương vị khó quên.
Sơn Đông, được biết đến như đệ nhất ẩm thực Trung Hoa, là một tỉnh nằm ở hạ lưu sông Hoàng Hà với đất đai phì nhiêu, nổi tiếng là vựa lúa mì của Trung Quốc Vùng đất này có sự đa dạng phong phú về rau quả, tạo nên một nền ẩm thực độc đáo và hàng đầu Đặc trưng của ẩm thực Sơn Đông là các món ăn có vị nồng đậm, phong phú về phương pháp chế biến như rán, nướng và hấp, với màu sắc tươi sáng, hấp dẫn Nơi đây thường sử dụng nhiều hành, tỏi, đặc biệt trong các món hải sản Hai món ăn nổi tiếng nhất của Sơn Đông là ốc kho và cá chép chua ngọt.
Ẩm thực Quảng Đông, một trong bốn trường phái ẩm thực chính, nổi bật với sự kết hợp tinh hoa từ các trường phái khác và các món ăn phương Tây Đặc trưng với sự đa dạng về nguyên liệu và 21 phương pháp chế biến như xào, chiên, nướng, và hấp, người Quảng Đông luôn chú trọng đến việc chế biến món ăn tươi ngon ngay tại chỗ Món ăn cần đáp ứng "4 yêu cầu" về sắc, hương, vị, hình, đảm bảo độ tươi mà không thô, độ béo mà không ngấy, và phù hợp với thời tiết theo mùa Người dân nơi đây ưa chuộng các món chế biến từ nguyên liệu sống, trong đó cá sống và cháo cá sống là những món được yêu thích Một số món ăn nổi tiếng của Quảng Đông bao gồm lợn sữa quay, gà hấp muối, ngỗng quay, và tôm hấp.
- Hồ Nam: Trải qua hơn 2000 năm tồn tại và phát triển, trường phái ẩm thực Hồ
Ẩm thực Hồ Nam đã khẳng định vị thế với những món ngon độc đáo, nổi bật với ba thành phần chính: bếp lưu vực Hương Giang, bếp khu vực hồ Động Đình và bếp miền núi Hồ Nam Các thực đơn phong phú cùng nghệ thuật nướng đặc sắc của những món ăn nơi đây tạo nên sự hấp dẫn riêng biệt cho ẩm thực vùng này.
Hồ Nam nổi bật với sự tinh tế và hoàn mỹ trong ẩm thực Khẩu vị đặc trưng của vùng này bao gồm sự kết hợp của vị béo, chua, cay, cùng với hương thơm nhẹ nhàng Các món ăn thường được chế biến với nhiều ớt, tỏi, hẹ tây và nước sốt, tạo nên hương vị phong phú và hấp dẫn.
Phúc Kiến nổi tiếng với các món ngon tinh tế, được chế biến công phu và đặc biệt Ẩm thực nơi đây chủ yếu đến từ các thành phố Phúc Châu, Hoan Châu và Hạ Môn, với hương vị thường hơi ngọt và chua, ít mặn Nguyên liệu chính là hải sản tươi ngon và bổ dưỡng, cùng với các món ngon từ vùng núi Một trong những món ăn nổi bật nhất là Phật nhảy tường.
- Chiết Giang: là tổng hợp những món ăn đặc sản của Hàng Châu, Ninh Ba,
Hàng Châu nổi tiếng với các món ăn đặc trưng của ẩm thực Chiết Giang, thường không sử dụng nhiều dầu mỡ và chú trọng đến độ tươi ngon, mềm mại cùng hương thơm nhẹ nhàng Các món ăn tại đây mang hương vị thanh đạm, không ngấy, với quy trình nấu nướng được xem trọng, không chỉ đảm bảo hương vị mà còn có cách trình bày bắt mắt Một số món ăn nổi tiếng của Hàng Châu bao gồm thịt lợn Đông Pha, thịt gà nướng Hàng Châu, tôm nõn Long Tĩnh và cá chép Tây Hồ.
Giang Tô nổi bật với các món ăn được trang trí cầu kỳ, như những tác phẩm nghệ thuật Đặc trưng của ẩm thực Giang Tô là sự chú trọng vào kỹ thuật chế biến, với các món ăn tinh tế và khẩu vị thanh đạm, thường bao gồm các món hấp, ninh, tần Người dân nơi đây không ưa thích xì dầu, mà thay vào đó, họ ưa chuộng đường và dấm để tạo ra vị chua ngọt đặc trưng Món thịt và thịt cua hấp là những đặc sản nổi tiếng nhất của vùng đất này.
Ẩm thực An Huy, tương tự như Giang Tô, nổi bật với việc sử dụng các nguyên liệu hoang dã và thảo mộc tự nhiên Khu vực ẩm thực của An Huy được chia thành ba vùng chính: sông Dương Tử, sông Hoàng Hà và miền Nam An Huy Trong đó, miền Nam An Huy đóng vai trò chủ chốt với hương vị mặn mà, thơm ngon và hương thơm dễ chịu Món ăn nổi tiếng nhất tại đây chính là Vịt hồ lô.
Tứ Xuyên nổi tiếng với các món ăn cay nồng, đặc trưng bởi sự đa dạng và linh hoạt trong màu sắc Những món ăn nơi đây không chỉ mang đến hương vị đặc sắc mà còn được biến tấu phù hợp với khẩu vị của từng thực khách, đồng thời thích ứng với từng mùa và kiểu khí hậu trong năm.
Ẩm thực của Tăng sĩ Phật giáo được thiết kế thanh khiết, hạn chế gia vị và dầu mỡ, không sử dụng ngũ tân Mỗi món ăn đều được tính toán và chế biến cẩn thận nhằm tối ưu hóa giá trị dinh dưỡng.
ĐẶC TRƯNG NGUYÊN LIỆU VÀ GIA VỊ
Một số loại gia vị đặc trưng :
Ớt khô là một nguyên liệu quan trọng trong ẩm thực Trung Hoa, không chỉ mang lại màu sắc hấp dẫn mà còn làm nổi bật hương vị đặc trưng của các món ăn Đặc biệt, ớt khô là gia vị thiết yếu trong việc chế biến các món ăn Tứ Xuyên.
Hạt tiêu Tứ Xuyên là nguyên liệu không thể thiếu để tạo nên hương vị đặc biệt cho các món ăn Tứ Xuyên Với mùi thơm phức và vị cay nồng, hạt tiêu Tứ Xuyên rất phù hợp để kết hợp với các món ăn nguội như hải sản và đồ tươi sống.
Người Trung Quốc sử dụng tiêu xay và tiêu nguyên hạt để chế biến món lẩu Tứ Xuyên nổi tiếng So với các gia vị cay khác, tiêu xay có độ cay nhẹ hơn, giúp giữ được sự cân bằng cho món ăn.
Hoa hồi là một gia vị không thể thiếu trong ẩm thực hàng ngày của người Hoa, thường được sử dụng trong các món hầm Gia vị này giúp khử mùi tanh và tăng cường hương vị cho các nguyên liệu, đặc biệt là trong các món như thịt bò hầm và chân giò hầm.
Người Trung Quốc thường xào tỏi băm trước khi thêm các nguyên liệu khác vào nấu, vì họ tin rằng cách chế biến này mang lại hương vị và mùi thơm đặc biệt cho món ăn.
Xì dầu, một loại nước chấm phổ biến trong ẩm thực Hoa, thường được sử dụng để tăng hương vị cho các món ăn chín Bên cạnh đó, xì dầu cũng được dùng để làm gia vị cho các loại thực phẩm tươi sống, mang lại hương vị đặc trưng cho món ăn.
Người Trung Quốc thường sử dụng xì dầu nhạt để tăng hương vị và xì dầu đậm để tạo màu sắc cho món ăn Nhiều nhà hàng Trung Quốc cũng thay thế gia vị bằng xì dầu khi chế biến cơm chiên.
Giấm đen Trung Quốc, mặc dù có màu sắc tương tự như xì dầu, nhưng lại mang đến nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội hơn Người Trung Quốc ưa chuộng giấm đen vì nó giúp cải thiện sức khỏe và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
Dầu ớt đỏ đậu nành là gia vị phổ biến, thường được sử dụng để pha chế nước chấm cho các món nướng và lẩu Ngoài ra, loại dầu này còn được dùng để ướp các món nướng, món hấp, giúp tăng thêm hương vị và tạo điểm nhấn cho các món ăn cay đặc trưng của ẩm thực Tứ Xuyên.
Gừng là một loại cây gia vị phổ biến và có giá trị trong y học cổ truyền, được nhiều người tin tưởng vì mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe Ngoài việc tăng hương vị cho món cháo và cá hấp, gừng còn có tác dụng thanh nhiệt, thải độc và làm tan đờm.
Hành lá là một gia vị phổ biến trong các nhà bếp Trung Quốc, thường được các đầu bếp băm nhỏ để trang trí và tạo điểm nhấn cho món ăn Ngoài vai trò trang trí, hành lá còn là nguyên liệu chính trong nhiều món hấp hải sản tươi sống.
Sốt sa tế là một loại nước chấm quen thuộc, được chế biến từ ớt, muối, tỏi và các gia vị khác, mang đến hương vị cay nồng và đậm đà cho món ăn Người Hoa thường sử dụng nước sốt này để ướp thịt và cá, giúp tăng cường hương vị và mùi thơm hấp dẫn cho các món ăn.
Sốt dầu mè là một loại gia vị độc đáo được chiết xuất từ hạt mè rang chín, thường không được dùng làm dầu ăn do hương vị mạnh mẽ hơn các loại dầu khác như dầu lạc hay dầu đậu nành, có thể làm át đi mùi vị của thực phẩm Để tăng cường hương vị cho các món ăn, sốt dầu mè thường được trộn với nhiều nguyên liệu khác Chỉ cần một lượng nhỏ sốt này cũng đủ để làm cho món ăn thêm phần hấp dẫn với hương thơm đặc trưng.
Sốt mận là loại sốt được chế biến từ mận hoặc dứa lên men, kết hợp với đường, giấm, muối, ớt và gừng, tạo ra màu nâu đỏ, hơi sệt và vị ngọt nhẹ Người Quảng Đông thường sử dụng sốt mận như một loại nước chấm cho các món vịt quay và món chiên, giúp tăng cường hương vị cho món ăn.
Sốt dầu hào là một loại sốt màu nâu đậm, sền sệt và có vị mặn, thường được người Trung Quốc sử dụng trong các món xào Loại sốt này không chỉ giúp tăng cường hương vị thơm ngon mà còn mang lại màu sắc óng ánh, hấp dẫn cho món ăn.
PHƯƠNG PHÁP CHẾ BIẾN
Mỗi món ăn đều có những phương pháp chế biến đặc trưng, cùng với sự lựa chọn gia vị và nguyên liệu riêng biệt Tuy nhiên, nhìn chung, chúng ta có thể nhận thấy những quy trình cơ bản sau đây.
Người đầu bếp Trung Quốc rất tài hoa, có khả năng chế biến hàng vạn món ăn ngon từ nguyên liệu bình dân Họ sử dụng kỹ thuật thái và chặt, hay còn gọi là đao khẩu, để cắt thức ăn thành những miếng nhỏ chỉ bằng dao và thớt Có ít nhất 200 cách thái chặt khác nhau, mỗi loại mang một tên riêng tùy thuộc vào hình dáng của thịt, cá và rau Khi món ăn đã hoàn thành và được dọn lên bàn, người Trung Quốc không sử dụng dao mà chỉ dùng đũa, tạo nên không gian yên bình trong bữa ăn, khác với người phương Tây thường có dao để cắt thức ăn.
Giai đoạn thứ hai trong ẩm thực Trung Quốc được gọi là "phối", có nghĩa là pha chế các loại thực phẩm Trước khi nấu, thực phẩm được phối trộn theo yêu cầu ăn uống, phù hợp với tính chất của từng loại Người Trung Quốc từ xưa đã chú trọng đến sự kết hợp thực phẩm dựa trên tính âm, dương, hàn, nhiệt, nhằm tạo ra món ăn không chỉ ngon mà còn bổ dưỡng cho sức khỏe.
Thứ ba chủ yếu trong nấu ăn Trung Quốc là ngọn lửa, hay còn gọi là hỏa hầu, đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát nhiệt độ, màu lửa và thời gian nấu Hỏa hầu là thời điểm quyết định mà người nấu cần chú ý, tránh để quá thời gian Câu tục ngữ Trung Hoa “Bất đáo hỏa hầu bất yến khai” nhấn mạnh rằng không nên mở nắp khi chưa đạt đến hỏa hầu Các đầu bếp Trung Quốc rất chú trọng đến cường độ ngọn lửa; họ có khả năng điều chỉnh lửa từ bùng cháy lớn đến lửa nhỏ, vì chỉ cần thay đổi độ nóng một chút cũng có thể làm hỏng món ăn.
Cuối cùng, việc nêm gia vị trong ẩm thực Trung Quốc rất đa dạng với các loại như dầu vừng, dầu hào, đường, và các sản phẩm từ đậu tương lên men như hắc xì dầu Quá trình nêm gia vị diễn ra chủ yếu trong lúc nấu, được gọi là “đỉnh trung chi biến”, nơi mà năm mùi vị cơ bản: mặn, ngọt, chua, cay và đắng được kết hợp để tạo ra nhiều hương vị phong phú Đặc biệt, vị chua-ngọt trong các món xào nấu là điểm thu hút thực khách phương Tây.
CƠ CẤU BỮA ĂN
Bữa ăn hàng ngày của người Trung Quốc bao gồm bốn nhóm thực phẩm chính: ngũ cốc, rau, trái cây và thịt Vì không dung nạp lactose, người Trung Quốc thường không tiêu thụ nhiều sản phẩm từ sữa, thay vào đó, họ sử dụng sữa đậu nành và đậu phụ, cung cấp protein và canxi Thực phẩm như rau, trái cây và thịt thường được chọn tươi sống, ngoại trừ một số loại như bắp cải tuyết, mù tạt xanh, trứng ngàn năm, cá khô và cá muối Người Trung Quốc hiếm khi sử dụng đồ hộp hoặc đông lạnh, và các món như bánh kem, bánh quy hay bánh nướng chỉ được thưởng thức vào những dịp đặc biệt.
- Người Trung Quốc có 3 bữa ăn trong một ngày
Bữa sáng thường gồm cháo nấu từ gạo hoặc ngũ cốc xay nhuyễn, thường ăn kèm với rau quả muối hoặc đậu muối Ngoài ra, dầu cháo quẩy, bánh tiêu rắc mè và mì sợi cũng là những món ăn phổ biến trong bữa sáng.
Bữa tối là bữa ăn chính của người Trung Quốc, thường bắt đầu vào khoảng 5 – 6 giờ tối Các thành viên trong gia đình quây quần quanh bàn ăn, với món canh đặt ở giữa và các món rau, món mặn xung quanh Mỗi người có một bát cơm riêng và thường gắp thức ăn cho nhau, thể hiện sự gắn kết và tình thân trong bữa ăn.
- Ngoài ra trong mỗi bữa ăn đều phải được cân bằng giữa các nguyên liệu âm dương phù hợp Để đảm bảo sức khỏe.
CÁCH TRÌNH BÀY
Người Trung Quốc rất coi trọng sự toàn vẹn trong cách trình bày bữa ăn, vì họ tin rằng sự đầy đủ trong món ăn thể hiện sự tốt lành Nếu bữa ăn thiếu hụt, họ cho rằng điều đó có thể mang lại điềm xấu Chẳng hạn, các món ăn từ cá thường được chế biến nguyên con, trong khi gà được chặt miếng và xếp đầy đủ trên đĩa, thể hiện sự chu đáo và tôn trọng trong ẩm thực.
* Việc trình bày bàn ăn:
Tại Trung Quốc, bữa ăn được tổ chức dưới nhiều hình thức như điểm tâm (dimsum), tiệc trà và tiệc bàn tròn Dù khác nhau về kiểu dáng, tất cả các bữa ăn này đều có một điểm chung là sử dụng cách bày trí bát đĩa “Lazy Susan”, hay còn gọi là bàn xoay.
Bố trí bát đĩa phổ biến trong bữa ăn thường có bộ trà nhỏ ở giữa bàn, xung quanh là bát sứ và đũa đặt bên phải, kèm theo đồ kê đũa bằng sứ Thức ăn được đặt trên mặt phẳng hình tròn có trục xoay, giúp thực khách dễ dàng tiếp cận món ăn chỉ bằng cách xoay nhẹ tay Ý tưởng này xuất phát từ các bữa tiệc xa hoa, mang đậm chất cung đình, nhằm tạo điều kiện cho thực khách thưởng thức các món ăn một cách thuận tiện, dù chúng ở xa hay gần.
VĂN HÓA ỨNG XỬ TRONG ĂN UỐNG
Ghế đối diện với lối vào, hay còn gọi là "ghế chủ tọa", thường được đặt ở phía Đông, tượng trưng cho vị trí của "người chủ bàn tiệc" Ngồi ở vị trí này mà không được mời có thể gây ra sự không thoải mái và mạo hiểm Đây là chỗ ngồi đặc biệt dành riêng cho người có địa vị cao nhất, được xác định dựa trên độ tuổi, địa vị xã hội, nghề nghiệp và các yếu tố khác.
Khi được mời làm khách mời danh dự, bạn có thể nhận được yêu cầu ngồi ở vị trí đặc biệt Hãy nhớ rằng, không nên từ chối chỗ ngồi này nếu bạn được mời lên.
Người lớn tuổi thường ngồi ở vị trí trung tâm của bàn ăn, trong khi những người nhỏ tuổi cần chú ý đến phép tắc và lễ nghĩa khi ăn uống Trước khi bắt đầu bữa ăn, người nhỏ tuổi nên mời bề trên ăn trước Khi ăn, cần tránh phát ra tiếng động và khi gắp đồ ăn, nên gắp một ít để thể hiện sự tôn trọng.
Việc sử dụng đũa trong bữa ăn là một nghệ thuật quan trọng đối với người Trung Quốc Bạn không nên dùng đũa như đồ chơi, chỉ trỏ vào người khác hay xoay tròn trong không khí Đặc biệt, không để đũa cắm vào bát cơm vì điều này gợi nhớ đến đám tang Trong bữa ăn đông người, tránh việc dùng đũa để bới thức ăn hoặc đâm xiên đồ ăn Nếu muốn gắp thức ăn cho người khác, hãy sử dụng một đôi đũa riêng biệt để thể hiện sự tôn trọng.
Mì được coi là biểu tượng của sự trường thọ tại Trung Quốc và thường xuất hiện trong ngày sinh nhật Khi thưởng thức món ăn này, bạn nên ăn hết cả sợi mì dài mà không cắn đứt, vì điều này thể hiện sự tôn trọng và cầu chúc cho cuộc sống lâu dài Mặc dù khi ăn mì có thể phát ra tiếng ồn, nhưng hành động này không bị coi là bất lịch sự trong văn hóa Trung Quốc.
Văn hóa thưởng trà đã tồn tại hàng ngàn năm trong nền văn hóa Trung Hoa, và trà là thức uống không thể thiếu trong mỗi bữa ăn Trên bàn ăn, cốc trà của mỗi người luôn được giữ đầy bằng cách rót liên tục Dù bạn có thích uống trà hay không, việc thường xuyên rót trà vào cốc thể hiện sự tôn trọng và lịch sự đối với người đối diện, cho thấy tầm quan trọng của trà trong giao tiếp và mối quan hệ xã hội.
* Những điều cấm kị trong Văn hóa ẩm thực Trung Quốc:
Khi kết thúc bữa ăn, thay vì nói “Tôi ăn xong rồi”, bạn nên nói “Tôi ăn no rồi” để tránh hiểu lầm rằng bạn đã chấm dứt cơ hội thưởng thức món ăn Câu nói này không chỉ thể hiện sự hài lòng mà còn mang ý nghĩa tích cực hơn.
- Trong lúc ăn cơm, không khua đũa va vào chén trong lúc ăn Vì như vậy có nghĩa là "không có cơm ăn" lại bất lịch sự.
Trong văn hóa Trung Quốc, việc ăn hết cơm trong chén mà không để sót một hạt nào là rất quan trọng, vì người ta tin rằng điều này sẽ ảnh hưởng đến vận mệnh của vợ hoặc chồng sau này Hành động này cũng thể hiện sự tôn trọng đối với những người nông dân đã vất vả lao động để mang lại mùa màng bội thu.
- Khi ngồi trên bàn ăn thì không nên ợ hơi, hắt xì nếu lỡ phát ra thì nên nói "xin lỗi " để chuộc tội.
Tăm răng thường được cung cấp sau bữa ăn, và khi sử dụng, bạn nên dùng một tay để che miệng trong khi tay còn lại cầm tăm Hành động này không liên quan đến các quy tắc về cái chết, mà chỉ đơn giản là phép lịch sự tối thiểu trong giao tiếp.
Khi thưởng thức cá hoặc các món ăn có xương, bạn nên sử dụng tay để đặt xương xuống đĩa, trên bàn ăn gần vị trí ngồi của mình, hoặc có thể đặt vào giấy ăn đã chuẩn bị sẵn.
- Tại Trung Quốc, người mời đi ăn sẽ thường trả tiền, việc tranh trả tiền được coi là thiếu tôn trọng và xúc phạm người mời bữa ăn đó.
MÓN ĂN TIÊU BIỂU
Món vịt quay lần đầu tiên xuất hiện vào thời nhà Nguyên (1206-1368) và trở thành một trong những món ăn chính của nhà vua trong triều đại Minh Sau đó, món ăn này đã có mặt trong thực đơn của một nhà hàng nổi tiếng tại Bắc Kinh vào năm sau.
Vịt quay là một đặc sản nổi tiếng và được nhiều người yêu thích, thu hút khách đến thưởng thức tại nhà hàng Món ăn này không chỉ là biểu tượng của ẩm thực Bắc Kinh mà còn đại diện cho nền ẩm thực phong phú của Trung Quốc.
- Cách chế biến, trình bày và thưởng thức:
Để có món vịt ngon, nên chọn những con vịt từ Nam Kinh, đặc biệt vào tháng 9 khi lúa chín vàng Đây là thời điểm vịt đạt chất lượng tốt nhất, thịt mập mà không nhiều mỡ, da căng bóng và không bị trầy xước Mỗi con vịt thường nặng từ 3 đến 4 kg.
Sau khi chọn lọc những con vịt ngon nhất, các đầu bếp tiến hành làm sạch và ướp vịt với mạch nha cùng các gia vị như giấm đỏ, đường, muối và ngũ vị hương Quy trình này được lặp lại nhiều lần cho đến khi gia vị thấm đều vào da vịt.
Quá trình quay vịt không chỉ đòi hỏi sự tỉ mỉ trong việc tẩm ướp mà còn phụ thuộc vào loại củi được sử dụng Củi từ cây long não hoặc cây ăn trái thường được lựa chọn, vì mùi thơm của gỗ sẽ làm tăng thêm hương vị cho món vịt.
Khi nướng vịt, các đầu bếp cần xoay vịt đều bốn phía để đảm bảo ức, lưng và cánh chín vàng đều, đồng thời cho một ít nước vào bụng vịt để thịt bên trong chín mềm và nhanh hơn Một con vịt quay ngon sẽ có lớp da giòn màu nâu bánh mật, béo nhưng không ngán, trong khi thịt bên trong lại mềm và thơm Để thưởng thức, vịt thường đi kèm với nước chấm, có hai kiểu: cổ truyền làm từ đậu xị trộn với tỏi, và kiểu cách tân với tỏi nghiền, dầu mè và nước tương, tùy thuộc vào sở thích của mỗi người.
+ Trình bày và thưởng thức:
Tại các nhà hàng, món vịt thường được đầu bếp chế biến bằng cách cắt thành những lát mỏng Một số nhà hàng phục vụ món vịt với phần da và thịt được tách riêng, trong khi phần xương được sử dụng để nấu súp thơm ngon.
Món vịt quay nổi bật với hương vị thơm ngon và có nhiều cách thưởng thức khác nhau Cách phổ biến nhất là ăn kèm với bánh bột mì gọi là "bạc bỉnh", nơi thực khách trải bánh lên đĩa, quệt nước tương, đặt miếng da vịt và cuốn lại với hành hương sống Ngoài bạc bỉnh, có thể thay thế bằng bánh mè hoặc bánh màn thầu Một số người còn thích ăn kèm với dưa chuột hoặc cà rốt, giúp tăng hương vị và bổ sung vitamin C, hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.
Một số khách không thích ăn thịt vịt kèm hành tây hoặc tỏi, nhưng lại yêu thích da vịt quay giòn, thơm ngon và béo ngậy, thường được chấm với những viên đường nhỏ Đây là cách thưởng thức phổ biến của các cô gái và trẻ em.
Lẩu Tứ Xuyên, hay còn gọi là Ma La Huo Guo, là một món ăn tối phổ biến trong ẩm thực Trung Quốc, nổi bật với nồi lẩu cay nồng nghi ngút khói Người thưởng thức sẽ ngồi quây quần xung quanh nồi lẩu và nhúng nguyên liệu vào nước dùng Món ăn này lần đầu tiên xuất hiện vào thời kỳ Đạo Quang (1821 - 1851) và được cho là ra đời bên bờ sông Trường Giang, cụ thể tại Bãi Tiểu Mễ thuộc Tử Thành Lô Châu.
Lẩu Tứ Xuyên, bắt nguồn từ món ăn giản dị bên bờ sông Trường Giang, đã nhanh chóng trở thành món ăn được yêu thích bởi nhiều tầng lớp xã hội Hiện nay, không chỉ người lao động mà cả quan chức, doanh nhân và phóng viên đều coi việc thưởng thức lẩu như một thú vui tao nhã và sang trọng.
- Cách chế biến, trình bày và thưởng thức:
Nồi lẩu Tứ Xuyên Trung Quốc chuẩn vị cần được hầm từ xương heo và xương gà để tạo ra nước dùng ngọt, đặc biệt không thể thiếu xương bò nướng trên than hồng để tôn lên hương vị đặc trưng Nước súp phải được hầm liên tục để đảm bảo độ đậm đà.
Để thưởng thức vịt quay Bắc Kinh một cách trọn vẹn, cần chế biến các nguyên liệu thật đều tay trên chảo cho đến khi dậy mùi thơm cay hấp dẫn.
Nước lẩu không thể thiếu các loại ớt, hạt tiêu và giấm, nhưng điểm đặc biệt là gia vị cay phải có nguồn gốc từ Tứ Xuyên Một nồi lẩu cay thơm ngon còn được tạo nên từ các hương liệu thiên nhiên như vỏ quế, hạt thì là, thảo quả, đinh hương và sả Tất cả các thành phần này hòa quyện, mang đến vị thơm đặc trưng, cay nồng và đậm đà cho nước dùng.
Sau khi chuẩn bị nồi nước lẩu thơm ngon, không thể thiếu các thành phần nhúng lẩu Người Tứ Xuyên thường ưa chuộng thịt bò miếng cùng các nguyên liệu đặc trưng của vùng Du khách có thể thoải mái lựa chọn các loại thịt, rau và đậu hũ theo sở thích cá nhân để thêm vào món lẩu.
+ Trình bày và thưởng thức: