Tình hình nghiên cứu của đề tài
Xử phạt vi phạm hành chính đã được nghiên cứu sâu rộng qua nhiều công trình như đề tài khoa học, sách chuyên khảo, và luận án tiến sĩ Đặc biệt, có nhiều nghiên cứu tập trung vào xử phạt trong các lĩnh vực cụ thể, thậm chí chỉ giới hạn ở một loại vi phạm nhất định theo quy định trong các nghị định của Chính
Trong lĩnh vực xử phạt vi phạm hành chính, cuốn sách chuyên khảo "Chế tài hành chính - Lý luận và thực tiễn" của tác giả Vũ Thư, xuất bản năm 1996, đóng vai trò quan trọng, được xây dựng dựa trên luận án tiến sĩ của tác giả Bên cạnh đó, các giáo trình Luật Hành chính Việt Nam từ các cơ sở đào tạo luật trên toàn quốc cũng đã làm rõ nhiều vấn đề lý luận liên quan đến vi phạm hành chính, bao gồm khái niệm, dấu hiệu, đặc điểm, nguyên tắc, hình thức xử phạt, thẩm quyền và trình tự thủ tục xử phạt, không chỉ theo pháp luật hiện hành mà còn từ quá trình hoàn thiện kể từ Pháp lệnh xử phạt vi phạm hành chính năm 1989 đến nay.
Ngoài các giáo trình, sách tham khảo đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp kiến thức chuyên sâu về các vấn đề và quy định cụ thể của luật thực định Một ví dụ điển hình là sách "Bình luận Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012", được biên soạn bởi Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh và xuất bản bởi nhà xuất bản Hồng Đức vào các năm 2017.
Trong số các tài liệu nghiên cứu về xử lý vi phạm hành chính (VPHC) và xử phạt VPHC, các bài báo khoa học, luận án tiến sĩ và luận văn thạc sĩ nổi bật hơn cả Những nghiên cứu này không chỉ mang tính chuyên sâu mà còn gắn liền với thực tiễn xử phạt trong các lĩnh vực cụ thể và các loại hành vi vi phạm khác nhau.
Gần đây có thể kể đến một số bài báo khoa học như:
- Bùi Thị Đào và Hoàng Thị Lan Phương, Nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính theo pháp luật hiện hành”, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp số 23 (399), tháng 12/2019
Thái Thị Tuyết Dung và Mai Thị Lâm đã chỉ ra những bất cập trong luật xử lý vi phạm hành chính trong bài viết của họ Họ đề xuất các kiến nghị nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật này, góp phần nâng cao hiệu quả trong việc xử lý các hành vi vi phạm Nghiên cứu này được đăng tải trên Tạp chí Nghiên cứu lập pháp năm 2015, thể hiện tầm quan trọng của việc cải cách pháp luật để đáp ứng nhu cầu thực tiễn.
Cao Vũ Minh đã chỉ ra những bất cập trong quy định pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường Bài viết cũng đề xuất các hướng hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật, bảo vệ môi trường tốt hơn Tạp chí Khoa học pháp lý đã đăng tải nội dung này trong số mới nhất, cung cấp cái nhìn sâu sắc về vấn đề pháp lý hiện nay.
- Cao Vũ Minh, “Những nội dung cần sửa đổi trong Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012”, Tạp chí Nhà nước và Pháp luật, số 01, năm 2019
Cao Vũ Minh và Nguyễn Nhật Khanh trong bài viết “Một số quy định liên quan đến xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi buôn bán hàng giả - Bất cập và hướng hoàn thiện” đăng trên Tạp chí Nghề luật số 03 năm 2019, đã phân tích các quy định hiện hành về xử phạt hành vi buôn bán hàng giả, chỉ ra những bất cập trong hệ thống pháp luật và đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Nguyễn Nhật Khanh và Nguyễn Thị Kim Duyên đã nghiên cứu về việc hoàn thiện pháp luật xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến hoạt động đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng Bài viết được đăng trên Tạp chí Nhà nước và pháp luật, số 5, năm 2018, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cải thiện khung pháp lý nhằm bảo vệ quyền lợi của người lao động và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.
Nguyễn Nhật Khanh trong bài viết “Hoàn thiện pháp luật về các hình thức xử phạt bổ sung trong xử phạt vi phạm hành chính” đăng trên Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, số 21, năm 2023, đã đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện hệ thống pháp luật liên quan đến các hình thức xử phạt bổ sung Bài viết nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn thiện các quy định pháp lý để nâng cao hiệu quả trong việc xử lý vi phạm hành chính, đồng thời đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong quá trình thi hành pháp luật.
- Nguyễn Nhật Khanh, “Các tình tiết giảm nhẹ trong pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính”, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, số 15, năm 2019
Nguyễn Nhật Khanh đã chỉ ra một số bất cập trong pháp luật xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động và đề xuất các kiến nghị nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật này Bài viết được đăng tải trên Tạp chí Nghề luật, số 6, năm.
- Nguyễn Nhật Khanh, “Biện pháp khắc phục hậu quả buộc cải chính thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn”, Tạp chí Khoa học pháp lý, số 1, năm 2019
Nguyễn Nhật Khanh đã chỉ ra những bất cập trong việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế và đưa ra các kiến nghị nhằm hoàn thiện quy định này Bài viết được đăng trên Tạp chí Nhà nước và pháp luật, số 2, năm 2023, góp phần làm rõ những vấn đề cần cải thiện trong công tác quản lý y tế.
Nguyễn Nhật Khanh và Trần Quốc Minh đã nghiên cứu về việc hoàn thiện pháp luật liên quan đến xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực mại dâm Bài viết đăng trên Tạp chí Khoa học pháp lý, tập trung vào các vấn đề pháp lý cần cải thiện để nâng cao hiệu quả trong việc xử lý các hành vi vi phạm liên quan đến mại dâm.
- Nguyễn Nhật Khanh – Đặng Thị Phương Ngọc, “Hình thức phạt tiền trong pháp luật xử phạt vi phạm hành chính”, Tạp chí Nhà nước và pháp luật, số 1, năm
Nguyễn Cảnh Hợp và Cao Vũ Minh đã trình bày trong bài viết “Hoàn thiện pháp luật về vi phạm hành chính từ kinh nghiệm của Liên bang Nga” trên Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, số 18, năm 2011, rằng việc cải thiện khung pháp lý liên quan đến vi phạm hành chính là cần thiết Bài viết nêu bật những bài học kinh nghiệm từ Liên bang Nga, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và bảo vệ quyền lợi công dân.
Nguyễn Cảnh Hợp và Mai Thị Lâm đã phân tích quy định thẩm quyền xử phạt theo tỷ lệ phần trăm có khống chế mức trần trong bài viết của họ, đăng trên Tạp chí Khoa học pháp lý số 6/2015 Bài viết nêu rõ những ưu điểm và hạn chế của quy định này, góp phần làm rõ các khía cạnh pháp lý liên quan đến việc áp dụng hình phạt trong thực tiễn.
- Nguyễn Cảnh Hợp: Trách nhiệm hành chính và sự cần thiết sửa đổi Luật
Xử lý vi phạm hành chính năm 2012,Tạp chí Khoa học pháp lý số 7/2016
- Nguyễn Cảnh Hợp, Trách nhiệm hành chính: từ lý luận đến thực tiễn lập pháp ở Việt Nam, Tạp chí Khoa học pháp lý Việt Nam, số 3/2020
- Nguyễn cảnh Hợp, Góp ý sửa đổi, bổ sung Luật XLVPHC 2012, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, số 2/2020
- Nguyễn Cảnh Hợp, Hoàn thiện cách quy định về vi phạm hành chính trong các nghị định của Chính phủ, Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số tháng 7/2020
Và nhiều bài viết của các tác giả khác
Nhiều hội thảo khoa học về xử lý vi phạm hành chính đã được tổ chức, cung cấp các báo cáo khoa học quý giá về các vấn đề cụ thể trong lĩnh vực này Những tài liệu này là nguồn tham khảo hữu ích cho nghiên cứu về xử phạt vi phạm hành chính Gần đây, vào năm 2019, Hội thảo khoa học quốc tế tại Đại học Luật TP Hồ Chí Minh đã thảo luận về chủ đề “Chế tài trong pháp luật xử phạt vi phạm hành chính ở Việt Nam và kinh nghiệm một số quốc gia”.
Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu đề tài là làm rõ các vấn đề lý luận và pháp lý liên quan đến xử phạt vi phạm hành chính trong việc sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ Nghiên cứu sẽ đánh giá thực tiễn và đề xuất giải pháp nhằm cải thiện công tác xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực này Để đạt được mục tiêu, đề tài sẽ thực hiện một số nhiệm vụ cụ thể.
- Về mặt lý luận, tìm hiểu và làm sáng tỏ những vấn đề chủ yếu liên quan đến vi phạm hành chính và xử phạt vi phạm hành chính
Bài viết này đánh giá và làm rõ các quy định pháp luật liên quan đến hành vi vi phạm trong lĩnh vực sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ Nó tập trung vào nguyên tắc xử phạt, hình thức xử phạt, thẩm quyền và trình tự thủ tục xử phạt, đặc biệt nhấn mạnh thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn trong việc xử lý các vi phạm này Thông qua việc phân tích các quy định hiện hành, bài viết cung cấp cái nhìn sâu sắc về cách thức thực hiện và thi hành quyết định xử phạt đối với các hành vi vi phạm.
Nghiên cứu thực trạng áp dụng pháp luật xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến việc sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ tại Thành phố Hồ Chí Minh, với mục tiêu phân tích những thuận lợi, khó khăn, hạn chế và vấn đề phát sinh trong quá trình xử phạt của Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn.
Để khắc phục những hạn chế và bất cập trong việc xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến quy định sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ, cần đề xuất các giải pháp hoàn thiện cả về mặt pháp luật và thực tiễn Những kiến nghị này nhằm nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật, bảo vệ tài nguyên đất đai và đảm bảo an toàn giao thông Việc cải thiện quy trình xử phạt và tăng cường công tác tuyên truyền cũng là những yếu tố quan trọng để nâng cao nhận thức của cộng đồng về việc chấp hành các quy định liên quan.
Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là việc xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến quy định sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ, thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn Nghiên cứu sẽ phân tích các quy định pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính cũng như thực tiễn áp dụng các quy định này trong cuộc sống.
Luận văn này nghiên cứu các quy định pháp luật Việt Nam hiện hành liên quan đến xử phạt vi phạm hành chính đối với việc sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ Nghiên cứu tập trung vào việc thực hiện các quy định này trong công tác xử phạt của Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn tại Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2015 đến nay.
Phương pháp nghiên cứu
Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, tác giả đã áp dụng nhiều phương pháp trong từng phần của luận văn, trong đó phương pháp phân tích, so sánh và tổng hợp được sử dụng phổ biến nhất Mỗi chương đều có những phương pháp nghiên cứu chủ đạo nhằm làm rõ mục đích nghiên cứu.
Luận văn áp dụng phương pháp duy vật biện chứng để phát triển nội dung từ lý luận đến thực tiễn, sử dụng phân tích và tổng hợp nhằm làm rõ các vấn đề lý luận cơ bản liên quan đến pháp luật về hành vi vi phạm quy định sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ Đặc biệt, luận văn tập trung vào nội hàm và đặc điểm của pháp luật xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi này, với phương pháp này chủ yếu được triển khai trong Chương 1.
Phương pháp phân tích và tổng hợp được áp dụng để nghiên cứu cơ sở lý luận và pháp lý của quyết định xử phạt vi phạm hành chính Đồng thời, phương pháp phân tích và so sánh cũng được sử dụng để đánh giá các quy định pháp luật hiện hành cũng như thực tiễn xử phạt vi phạm hành chính, từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật Việt Nam Phương pháp này chủ yếu được triển khai trong Chương 2.
Ý nghĩa khoa học và giá trị ứng dụng của đề tài
Đề tài nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích hệ thống các vấn đề lý luận, pháp lý và thực tiễn liên quan đến việc xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi vi phạm quy định về sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ Nghiên cứu sẽ làm rõ thẩm quyền của Chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn trong việc áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm, từ đó đề xuất các giải pháp cải thiện hiệu quả quản lý và bảo vệ tài nguyên đất đai.
Nghiên cứu này mang lại giá trị tham khảo quan trọng cho việc cải thiện các quy định trong văn bản pháp luật liên quan đến việc xử phạt vi phạm hành chính Nó đặc biệt tập trung vào các hành vi vi phạm quy định về sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ.
Bố cục của đề tài
Luận văn gồm: Phần mở đầu, 2 chương, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, cụ thể như sau:
Chương 1 trình bày cơ sở lý luận và pháp lý liên quan đến xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi vi phạm quy định về sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ Nội dung này thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn, nhấn mạnh vai trò quan trọng của cơ quan quản lý địa phương trong việc duy trì trật tự và bảo vệ tài nguyên đất đai.
Chương 2 phân tích thực trạng pháp luật và hoạt động xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến việc sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ, thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn tại Thành phố Hồ Chí Minh Bài viết nêu rõ những vấn đề tồn tại trong thực tiễn, đồng thời đưa ra một số kiến nghị nhằm cải thiện hiệu quả quản lý và xử lý vi phạm trong lĩnh vực này.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI HÀNH VI VI PHẠM QUY ĐỊNH VỀ SỬ DỤNG,
Vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ
1.1.1 Khái niệm sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ
Theo quy định hiện hành, việc sử dụng đất trong hành lang an toàn giao thông đường bộ không chỉ tuân theo các văn bản về đất đai mà còn phải tuân thủ Luật Giao thông đường bộ 2008 Cụ thể, Điều 43 của Luật này quy định rõ phạm vi đất dành cho đường bộ và cách thức sử dụng, khai thác đất trong khu vực này.
“1 Phạm vi đất dành cho đường bộ gồm đất của đường bộ và đất hành lang an toàn đường bộ
2 Trong phạm vi đất dành cho đường bộ, không đƣợc xây dựng các công trình khác, trừ một số công trình thiết yếu không thể bố trí ngoài phạm vi đó nhưng phải được cơ quan có thẩm quyền cho phép, gồm công trình phục vụ quốc phòng, an ninh, công trình phục vụ quản lý, khai thác đường bộ, công trình viễn thông, điện lực, đường ống cấp, thoát nước, xăng, dầu, khí
Trong phạm vi đất hành lang an toàn đường bộ, việc sử dụng tạm thời cho mục đích nông nghiệp và quảng cáo là cho phép, nhưng không được ảnh hưởng đến an toàn công trình và giao thông Để đặt biển quảng cáo, cần có sự đồng ý bằng văn bản từ cơ quan quản lý đường bộ có thẩm quyền.
4 Người đang sử dụng đất được pháp luật thừa nhận mà đất đó nằm trong hành lang an toàn đường bộ thì được tiếp tục sử dụng đất theo đúng mục đích đã được xác định và không được gây cản trở cho việc bảo vệ an toàn công trình đường bộ
Khi việc sử dụng đất ảnh hưởng đến an toàn của công trình đường bộ, chủ công trình và người sử dụng đất cần thực hiện biện pháp khắc phục Nếu không thể khắc phục, Nhà nước sẽ thu hồi đất và bồi thường theo quy định pháp luật.
5 Chính phủ quy định cụ thể phạm vi đất dành cho đường bộ, việc sử dụng, khai thác đất hành lang an toàn đường bộ và việc xây dựng các công trình thiết yếu trong phạm vi đất dành cho đường bộ”
Với quy định này, Chính phủ ban hành nhiều văn bản điều chỉnh, trong đó có Nghị định số 100/2019/NĐ-CP
Như vậy, đất giành cho đường bộ gồm hai thành phần hợp thành là đường bộ và đất hành lang an toàn đường bộ
Theo Luật GTĐB 2008, hành lang an toàn đường bộ là dải đất hai bên đường bộ nhằm đảm bảo an toàn giao thông Đất của đường bộ bao gồm phần đất xây dựng công trình và phần đất dọc hai bên để quản lý, bảo trì, bảo vệ Hành lang an toàn được quy định tại Điều 15 Nghị định số 11/2010/NĐ-CP về quản lý và bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ.
Đối với đường ngoài đô thị, phạm vi hành lang an toàn được xác định theo cấp kỹ thuật của đường theo quy hoạch Cụ thể, bề rộng hành lang an toàn là 47 mét cho đường cao tốc, 17 mét cho đường cấp I và II, 13 mét cho đường cấp III, 09 mét cho đường cấp IV và V, và 04 mét cho các đường có cấp thấp hơn cấp V.
2 Đối với đường đô thị, bề rộng hành lang an toàn được tính từ mép đường đến chỉ giới xây dựng của đường theo quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt Đối với đường cao tốc đô thị, bề rộng hành lang an toàn là 40 mét Đây là cơ sở pháp lý để xây dựng quy hoạch và xây dựng đường bộ, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy phép xây dựng các loại công trình được phép xây dựng; là cơ sở để quản lý nhà nước về giao thông, sử dụng, khai thác, duy tu, bảo dưỡng đường bộ trong đó có vấn đề xử phạt các vi phạm hành chính trong việc sử dụng, khai thác đất dành cho đường bộ
Hành vi sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ không vì mục đích giao thông, như lấn chiếm không gian để dựng lều quán, làm điểm trung chuyển đón khách, chiếm dụng làm bãi giữ xe máy, hoặc đặt biển hiệu, treo băng rôn trái phép, đang diễn ra rất phổ biến.
1.1.2 Khái niệm, đặc điểm vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ
1.1.2.1 Khái niệm vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ
Vi phạm hành chính là một hiện tượng phổ biến trong hệ thống pháp luật, ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự quản lý nhà nước, an toàn xã hội, cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân và tổ chức Hậu quả của những vi phạm này có thể rất lớn và để lại nhiều hệ lụy.
Theo Luật XLVPHC 2012, vi phạm hành chính (VPHC) là hành vi có lỗi của cá nhân hoặc tổ chức vi phạm quy định pháp luật về quản lý nhà nước, không phải là tội phạm, và phải bị xử phạt theo quy định Mặc dù Luật GTĐB 2008 và Nghị định 100/2019/NĐ-CP không giải thích cụ thể về VPHC liên quan đến việc sử dụng đất dành cho đường bộ, nhưng có thể hiểu rằng VPHC trong trường hợp này là những hành vi vi phạm pháp luật do cá nhân hoặc tổ chức thực hiện, có thể là cố ý hoặc vô ý, và vi phạm các quy định về sử dụng đất dành cho đường bộ mà không bị coi là tội phạm, do đó phải chịu xử phạt vi phạm hành chính.
1 Nguyễn Cảnh Hợp chủ biên (2015), Bình luận khoa học Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012, tập 1, Nxb Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh, tr.1
Vi phạm hành chính liên quan đến việc sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ được định nghĩa rõ ràng và có đủ các dấu hiệu chung của vi phạm hành chính Điều này bao gồm việc không tuân thủ các quy định về quản lý và sử dụng đất, ảnh hưởng đến an toàn giao thông và môi trường.
1) Là hành vi trái pháp luật, vi phạm quy định về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ;
2) Do cá nhân, tổ chức có năng lực trách nhiệm hành chính thực hiện;
3) Là hành vi có lỗi (cố ý hoặc vô ý);
4) Có tính nguy hiểm cho xã hội;
5) Tính bị xử phạt vi phạm hành chính (tức không phải là tội phạm và được pháp luật quy định hình thức chế tài hành chính) 2
1.1.2.2 Các hành vi vi phạm quy định về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ, hình thức và mức xử phạt theo quy định của pháp luật hiện hành
Hành vi vi phạm quy định về sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ được quy định rõ ràng trong Nghị định 100/2019/NĐ-CP, đặc biệt là tại Điều 12 Những quy định này nhằm bảo vệ tài nguyên đất và đảm bảo an toàn giao thông.
Những vấn đề chung về xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ và thẩm quyền xử phạt của Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn
Việc vi phạm quy định về sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ có thể dẫn đến các hình thức xử phạt Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn có thẩm quyền xử lý các vi phạm này, đảm bảo việc quản lý và bảo vệ tài nguyên đất đai được thực hiện đúng quy định pháp luật.
1.2.1 Khái niệm, đặc điểm xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ
1.2.1.1 Khái niệm xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ
Vi phạm hành chính trong việc sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ là vấn đề phổ biến và thường xuyên, do đó, xử phạt hành chính là biện pháp quan trọng để đảm bảo hiệu quả quản lý nhà nước về an ninh, trật tự và an toàn xã hội Theo khoản 2 Điều 2 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, xử phạt vi phạm hành chính được hiểu là việc áp dụng hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức vi phạm Điều này không chỉ đơn thuần là ra quyết định xử phạt mà còn bao gồm toàn bộ các hoạt động thực hiện theo đúng quy trình pháp luật nhằm áp dụng các biện pháp cần thiết đối với hành vi vi phạm hành chính.
Xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định về sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ là hoạt động cưỡng chế hành chính do nhà nước thực hiện khi có hành vi vi phạm xảy ra Các cơ quan có thẩm quyền sẽ áp dụng chế tài hành chính theo quy định của pháp luật Theo Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, xử phạt vi phạm hành chính được định nghĩa rõ ràng, từ đó có thể hiểu rằng việc xử phạt này nhằm đảm bảo tuân thủ các quy định liên quan đến đất dành cho đường bộ.
Xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến việc sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ là quy trình mà các cơ quan có thẩm quyền thực hiện theo quy định của pháp luật Mục đích của việc này là áp dụng hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân hoặc tổ chức vi phạm các quy định về sử dụng và khai thác đất trong khu vực đường bộ.
1.2.1.2 Đặc điểm của xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ
Dựa trên các phân tích về khái niệm xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến việc sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ, có thể rút ra một số đặc điểm nổi bật như sau:
Đối tượng bị xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến việc sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ chủ yếu là cá nhân và tổ chức có hành vi vi phạm, trong đó cá nhân chiếm tỷ lệ lớn.
Theo quy định tại Mục 1 Chương IV Nghị định 100/2019 NĐ-CP, các chủ thể có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến việc sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ là khá đa dạng.
7 Trường Đại học Luật TP Hồ Chí Minh (2015), Bình luận khoa học Luật xử lý vi phạm hành chính năm
2012, tập 1, Nguyễn Cảnh Hợp chủ biên, Nxb Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh, tr.57-58
Việc xác định chủ thể có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi cụ thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm thẩm quyền theo địa bàn quản lý, lĩnh vực phụ trách và mức phạt tối đa cho hành vi vi phạm Sự đa dạng về chủ thể có thẩm quyền này đòi hỏi phải xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo tính chính xác trong việc xử lý vi phạm.
Vào thứ ba, việc xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến quy định sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ được thực hiện thường xuyên bởi các cơ quan có thẩm quyền Tuy nhiên, công tác này gặp nhiều khó khăn do tình trạng vi phạm diễn ra phổ biến và đa dạng từ nhiều loại chủ thể khác nhau.
So với các vi phạm hành chính khác, việc xử lý vi phạm quy định về sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ theo Nghị định số 100/2019/NĐ chủ yếu áp dụng hình thức phạt chính là phạt tiền, không có hình thức xử phạt bổ sung nào khác.
1.2.2 Hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả trong xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ
Trong xử phạt vi phạm hành chính, hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả đóng vai trò quan trọng Tương tự như các lĩnh vực khác, việc xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến quy định sử dụng và khai thác đất dành cho đường bộ cũng áp dụng hình thức xử phạt chính và có thể có nhiều hình thức xử phạt bổ sung Tùy thuộc vào tính chất và mức độ vi phạm, các biện pháp khắc phục hậu quả sẽ được áp dụng tương ứng.
Theo Điều 21 của Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, các hình thức xử phạt vi phạm hành chính bao gồm: Cảnh cáo, phạt tiền, tước quyền sử dụng giấy phép hoặc chứng chỉ hành nghề có thời hạn, đình chỉ hoạt động có thời hạn, tịch thu tang vật vi phạm và phương tiện sử dụng để vi phạm Trong đó, cảnh cáo và phạt tiền chỉ được áp dụng như hình phạt chính, trong khi các hình thức xử phạt còn lại có thể là hình thức xử phạt bổ sung hoặc hình thức xử phạt chính.
Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới trong quản lý việc sử dụng đất dành cho đường bộ và xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm
Hành vi vi phạm phổ biến nhất hiện nay là bán hàng rong hoặc bán lẻ trên các tuyến phố đô thị nơi có quy định cấm, trong khi ở nông thôn, việc đổ rác không đúng nơi quy định cũng là vấn đề nghiêm trọng Để giải quyết tình trạng này, các quốc gia khác đã áp dụng nhiều biện pháp quản lý và xử phạt hiệu quả, từ việc tăng cường tuyên truyền đến việc áp dụng chế tài nghiêm khắc đối với những hành vi vi phạm, nhằm nâng cao ý thức của người dân trong việc tuân thủ quy định về vệ sinh và trật tự đô thị.
(1) Trong quản lý việc sử dụng, khai thác phần đất dành cho đường bộ:
Thứ nhất, quy định nghiêm ngặt nhưng vẫn đảm bảo duy trì nền kinh tế nhằm bảo tồn bản sắc văn hoá
Khu ẩm thực và chỗ để xe là vấn đề quan trọng ở nhiều quốc gia, mỗi nơi có phương pháp xử lý riêng phù hợp với điều kiện địa phương và đảm bảo sinh kế cho người dân Tại nhiều thành phố châu Á, ẩm thực đường phố đã trở thành phần văn hóa thiết yếu trong đời sống hàng ngày và thu hút nhiều du khách Tuy nhiên, việc các quán hàng rong thường bày bán trên vỉa hè đã tạo ra nhiều khó khăn cho chính quyền trong việc quản lý.
Singapore là quốc gia tiên phong trong việc quy hoạch đô thị, đặc biệt là từ những năm 1950 khi chính quyền quyết tâm xóa bỏ tình trạng hàng rong trên vỉa hè Chính sách này bao gồm việc xây dựng chợ và khu vực bán hàng rong tách biệt, yêu cầu người bán phải đăng ký với cơ quan quản lý Những người bán hàng rong còn phải trải qua đào tạo về an toàn sức khỏe và thực phẩm trước khi kinh doanh Ngoài ra, các trung tâm ẩm thực cũng áp dụng nhiều quy định nghiêm ngặt, như hạn chế số lượng gian hàng tương tự trong một khu vực.
Tại Hongkong, quy định về bán hàng rong rất nghiêm ngặt, với hạn chế trong việc cấp phép và chuyển nhượng giấy phép kinh doanh trên vỉa hè Để giữ gìn vẻ đẹp đô thị, chính quyền đã quy hoạch riêng biệt khu hành chính với các nhà hàng sang trọng và khu du lịch với văn hóa đường phố phong phú Tại các khu du lịch, đường phố được dành riêng cho người đi bộ, cấm các hàng quán buôn bán hoặc cho khách ngồi ở vỉa hè Thay vào đó, nhân viên cửa hàng sẽ đứng bên ngoài mời khách vào sử dụng dịch vụ ở tầng trên.
Thái Lan đã xây dựng một hệ thống quy hoạch và quản lý hiệu quả cho các hoạt động bán hàng rong, đặc biệt tại Bangkok Vào đầu những năm 2000, chính quyền thành phố đã thực hiện các biện pháp mạnh mẽ nhằm quản lý người bán hàng rong bằng cách thiết lập các khu vực công cộng riêng biệt Hàng trăm khu bán hàng rong đã được thành lập, chuyển từ các tuyến đường chính sang các đường nhánh và quy định giờ bán hàng, cấm hoạt động trong giờ cao điểm Để có thể kinh doanh hợp pháp, người bán hàng rong phải đăng ký với cơ quan quản lý đô thị và nộp phí hàng tháng Qua việc cấp phép này, chính quyền Bangkok đã thu được một khoản phí đáng kể để đầu tư cho cơ sở hạ tầng và các dự án xã hội khác, đồng thời đảm bảo trật tự giao thông và an ninh đô thị.
Thành phố Hồ Chí Minh và Đài Bắc (Đài Loan) có nhiều điểm tương đồng, đặc biệt là sự đông đúc của xe máy và những con đường chật hẹp Hơn mười năm trước, tình trạng tắc nghẽn giao thông đã trở thành vấn đề nghiêm trọng tại đây.
14 http://kinhtedothi.vn/kinh-nghiem-quan-ly-via-he-tai-cac-do-thi-the-gioi-bai-1-xu-ly-nghiem-va-dong-bo- 282251.html, truy cập ngày 22/6/2020
Đài Bắc đã đối mặt với tình trạng xe máy lấn chiếm vỉa hè, nhưng đã áp dụng nhiều biện pháp hiệu quả để giải quyết vấn đề này Thành phố tổ chức phân làn, triển khai dự án xe buýt nhanh, thu phí đỗ xe máy và phí vào khu vực kẹt xe Mặc dù ban đầu người dân phản đối, nhưng sau một thời gian ngắn, họ đã nhận thấy hiệu quả và chấp nhận các biện pháp này Để ngăn chặn tình trạng buôn bán lấn chiếm vỉa hè, chính quyền đã quản lý từng khu vực cụ thể, cử người giám sát để không cho tái phát Họ cũng cho phép kinh doanh trên những đoạn vỉa hè rộng hơn 5m, với quy định lấn chiếm chỉ 1-2m và được kẻ vạch sơn rõ ràng.
Thứ hai, quy hoạch rõ ràng, và quy định khung pháp lý chặt chẽ việc sử dụng phần đất dành cho đường bộ
Tại các thành phố lớn trên thế giới, vỉa hè luôn được coi là một phần quan trọng trong không gian sống đô thị, không bao giờ bị “phong tỏa” Quá trình hình thành và phát triển không gian công cộng này góp phần tạo nên nét đặc sắc không thể thiếu cho các thành phố.
Tạo lập nơi chốn (placemaking) nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng không gian công cộng dựa trên nhu cầu và giá trị của cộng đồng Trong quá trình quy hoạch, các thành viên cộng đồng cần được đặt làm trung tâm Tại Washington, D.C., quy hoạch không gian tuyến phố yêu cầu ít nhất 1,5m đường bộ theo đạo luật về người khuyết tật Mỹ (ADA) Các hộ kinh doanh trên vỉa hè phải xin phép chính quyền đô thị về phương thức, sản phẩm và thời gian kinh doanh Dựa trên quy hoạch và điều luật đã được thiết lập, chính quyền sẽ cấp phép và quản lý các hộ kinh doanh này, đồng thời bố trí không gian vỉa hè cho kinh doanh sát với nhà dân nhằm hạn chế việc lấn chiếm không gian cho người đi bộ.
Việc tạo ra không gian cho người đi bộ tham gia và kết nối với đường phố là rất quan trọng New York đã được chuyển đổi thành một khu vực thân thiện với người đi bộ, thúc đẩy sự tương tác và gắn kết cộng đồng.
16 http://nld.com.vn/ban-doc/doi-lai-via-he-de-hay-kho-hanh-dong-quyet-liet-se-thay-doi-dan-y-thuc-
Bộ quy hoạch giao thông tại London, tập trung vào việc phát triển hạ tầng cho xe đạp và đi bộ, đã tạo ra ảnh hưởng tích cực đến sức hấp dẫn của thành phố.
Nhiều quốc gia châu Âu có quy định nghiêm ngặt về việc bán hàng rong trên đường phố và mở nhà hàng, quán cà phê trên vỉa hè nhằm đảm bảo an toàn giao thông và duy trì mỹ quan đô thị.
Pháp nổi tiếng với văn hóa cà phê vỉa hè, tuy nhiên, để bảo đảm an toàn giao thông cho người đi bộ, chính quyền đã ban hành các quy định cụ thể cho các quán cà phê Các quán này được phép kê bàn ghế bên ngoài lề đường, nhưng phải đảm bảo rằng chúng nằm gọn trong mái hiên khoảng 3 - 6m Tất cả quy định về đăng ký kinh doanh vỉa hè đều có giá biểu rõ ràng và công khai, với nhà nước thu hoàn toàn để tránh thất thoát.
Tại Brussels, Bỉ, để kinh doanh hợp pháp, người bán cần nộp đơn xin giấy phép kinh doanh cho Liên đoàn Thương mại thành phố, có thể thực hiện trực tiếp hoặc qua thư Đơn xin phải cung cấp thông tin về chủ kinh doanh, mặt hàng buôn bán và đề xuất diện tích mặt bằng kinh doanh Chỉ khi Liên đoàn Thương mại chấp thuận, họ mới được phép kinh doanh theo thông tin đã đăng ký.
Tại Birmingham, Anh, chính quyền thành phố công khai bảng giá và đơn đăng ký giấy phép kinh doanh vỉa hè trên trang điện tử Cụ thể, phí hàng tháng cho 5 bộ bàn ghế trở xuống là 922 USD, trong khi từ 5 bộ trở lên là 1.352 USD Quy trình đăng ký được thực hiện qua hệ thống đăng nhập và thanh toán trực tuyến, và đơn xin phép sẽ được tiếp nhận hoặc từ chối trong vòng hơn 2 tháng.
