Phương hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng đất đai tại xã Cô Ba.
I. Phương hướng:
1. Quan điểm:
Đất đai là vấn đề nóng, là tâm điểm chú ý của xã hội. Đây vừa là thuận lợi cho công tác quản lý đất đai phát triển, nhưng cũng là thách thức lớn, chịu sức ép trong quá trình vận hành. Để thực hiện tốt hơn nữa công tác quản lý và sử dụng đất đai ở xã Cô Ba – huyện Bảo Lạc – tỉnh Cao Bằng cần quán triệt một số quan điểm sau:
- Cơ chế phân cấp ngân sách hiện nay tạo điều kiện cho các địa phương chủ động phân bổ nguồn lực theo khả năng và nhu cầu phát triển của từng địa phương. Tuy nhiên, đây cũng là một trở ngại cho việc tập trung nguồn vốn đủ lớn để phát triển đồng bộ một ngành, đặc biệt đối với các địa phương có nguồn ngân sách hạn hẹp. Cơ chế này cũng gây áp lực cho công tác quản lý đất đai, trong điều kiện thiếu vốn, mọi nguồn lực đều trông chờ vào nguồn tài chính - đất đai, các địa phương tìm cách để tăng nguồn thu từ đất. Tham nhũng trong lĩnh vực đất đai vẫn xảy ra ở nhiều nơi, nhiều cấp, nhiều ngành.
Đầu cơ đất đai đã trở thành phổ biến với những quy mô khác nhau, gây nên những cơn sốt trên thị trường bất động sản, đẩy giá đất tăng cao một cách bất hợp lý, tăng chi phí đầu tư, giảm năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp tác động xấu đến tình hình kinh tế - xã hội.
- Hệ thống tổ chức của ngành, chính sách pháp luật đất đai được hình thành và phát triển qua nhiều giai đoạn, đã khẳng định tính phù hợp với điều kiện chính trị, kinh tế, xã hội hiện tại nhưng chưa khẳng định sự phù hợp với yêu cầu của một hệ thống quản lý đất đai hiện đại, vận hành trong cơ chế thị trường phát triển và hội nhập quốc tế sâu rộng.
- Cơ sở hạ tầng trang thiết bị kỹ thuật công nghệ được đầu tư xây dựng, mua sắm từ nhiều nguồn, nhiều chương trình, dự án khác nhau nên mặc dù có đủ số lượng nhưng còn thiếu đồng bộ. Đây là một thách thức lớn, bởi phải tập trung nguồn kinh phí lớn, đặc biệt vì sự đồng bộ ở nhiều cấp khác nhau.
- Nguồn tài nguyên đất đai của nước ta rất hạn chế, lại đang phải đối mặt với nguy cơ suy giảm về diện tích và chất lượng. Vì vậy, việc quản lý, bảo vệ, khai thác và sử dụng phải theo quy hoạch, bảo đảm hợp lý, hiệu quả, tiết kiệm và bền vững.
- Chính sách, pháp luật đất đai bảo đảm đưa đất đai thành nguồn lực quan trọng để phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Yếu tố
đất đai trong thị trường được xác lập đồng bộ với các yếu tố thị trường khác vừa tuân theo các quy luật của kinh tế thị trường vừa bảo đảm tính định hướng xã hội chủ nghĩa.
- Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất phải đi trước một bước bảo đảm phân bổ một cách hợp lý nguồn tài nguyên quốc gia phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội bền vững là định hướng chủ đạo và yêu cầu xuyên suốt trong công tác quản lý đất đai. Việc quản lý, sử dụng đất phải thông qua công cụ quy hoạch sử dụng đất, vừa bảo đảm quỹ đất phục vụ mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vừa bảo đảm mục tiêu bảo vệ môi trường, an ninh lương thực, xóa đói giảm nghèo, công bằng xã hội, thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo đảm quỹ đất sử dụng phù hợp cho từng giai đoạn và lâu dài.
- Xây dựng và kiện toàn công tác quản lý đất đai theo hướng hiện đại hóa trên cơ sở ứng dụng công nghệ hiện đại và mô hình quản lý tiên tiến. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ là một trong những đột phá chiến lược chính để phát triển.
- Nâng cao khả năng đóng góp của đất đai cho phát triển kinh tế - xã hội theo hướng thúc đẩy việc vận dụng các quan hệ kinh tế với các quan hệ hành chính trong hoạt động quản lý; xã hội hóa cung cấp dịch vụ công; tăng cường sử dụng công cụ tài chính nhằm nâng cao nguồn thu ngân sách, bảo đảm công bằng trong thụ hưởng các lợi ích từ đất đai.
2. Phương hướng:
Trước hết cần đẩy mạnh tuyên truyền Luật Đất đai 2003, Nghị định 181/2004/NĐ-CP của Chính phủ cũng như các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan đến lĩnh vực đất đai tới người dân để người dân nắm rõ và thực hiện.
Hai là: Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ địa chính xã trong công tác quản lý, thống kê đất đai.
Ba là: Đảm bảo công khai, minh bạch trong thực hiện chính sách, chế độ, quy định trong các hoạt động có liên quan đến đất đai như: Công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất,…. Cho người dân biết.
Bốn là: Hoàn thiện hệ thống sổ sách liên quan đến đất đai cũng hư bản đồ địa chính xã.
Năm là: Đảm bảo công bằng, dân chủ trong mọi tranh chấp, khiếu nại, tố cáo có liên quan đến đất đai. Kịp thời xử lý nghiêm mọi trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai. Báo cáo kịp thời lên huyện và tỉnh khi có khiếu nại, tố cáo, tranh chấp đất đai ở địa phương.
II. Giải pháp:
1. Cấp xã:
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật nhằm nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trong việc chấp hành Luật Đất đai; hướng dẫn người sử dụng đất thực hiện các quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật, không được tự tiện chuyển mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp sang đất ở, đất phi nông nghiệp khác; cải cách thủ tục hành chính, công khai và minh bạch quy hoạch sử dụng đất, các dự án đầu tư, trình tự thủ tục giải quyết đất đai.
Nâng cao chất lượng lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; tăng cường kiểm tra giám sát, đảm bảo việc giao đất, cho thuê đất phù hợp với quy hoạch được phê duyệt; thẩm định chặt chẽ nhu cầu sử dụng đất các dự án đầu tư, sản xuất kinh doanh, tránh việc sử dụng đất lãng phí, kém hiệu quả; chú trọng việc xây dựng khu dân cư tập trung, tạo quỹ đất sạch phục vụ nhu cầu tái định cư và giải phóng mặt bằng, tạo ra nguồn thu từ việc cho thuê, đấu giá quyền sử dụng đất.
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc sử dụng đất của các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân; rà soát, phân loại các trường hợp đất hợp pháp, đất chưa hợp pháp, đất có vi phạm và xây dựng phương án xử lý đồng bộ ở địa
phương. Người đứng đầu các cơ quan, đơn vị phải chịu trách nhiệm về việc đơn vị mình vi phạm pháp luật đất đai, có cán bộ thiếu trách nhiệm khi thi hành công vụ, nhũng nhiễu dân; không hoàn thành việc rà soát, kiểm kê quỹ đất và thực hiện các biện pháp thu ngân sách từ đất.
2. Cấp huyện:
Tập trung chỉ đạo rà soát các quỹ đất công, lập hồ sơ quản lý và xây dựng phương án phát triển quỹ đất; kiểm tra, phân loại các trường hợp hộ gia đình, cá nhân chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đề xuất hướng xử lý cụ thể theo từng giai đoạn, thời gian sử dụng thực tế; rà soát các trường hợp nhà, đất vắng chủ, tổng hợp báo cáo lên UBND tỉnh. Thực hiện việc thống kê, kiểm kê đất đai đảm bảo chính xác, phấn đấu đến hết năm 2012, cơ bản hoàn thành việc rà soát, phân loại đất đai chưa hợp pháp của các hộ gia đình, cá nhân để tổng hợp báo cáo và xử lý theo thẩm quyền.
Khẩn trương hoàn thành công tác lập hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất cho hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất trên địa bàn, tạo điều kiện cho việc giao dịch chuyển nhượng đất đai được thuận lợi.
Thực hiện tốt công tác quản lý biến động đất đai, nhất là diện tích đất bãi bồi ven sông, ven suối, đất hình thành sau khi nhà nước đầu tư các dự án xây dựng kè, đường... tổng hợp và đề xuất hợp thức đối với các thửa đất nhỏ, lẻ cho các hộ có đất liền kề nếu có nhu cầu, đề xuất các trường hợp có đủ điều kiện để đấu giá.
Quản lý tốt việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất và công tác cấp phép xây dựng, đảm bảo việc xây dựng nhà ở dân cư theo đúng quy hoạch; xây dựng kế hoạch giải phóng mặt bằng các khu đất đã có quy hoạch chi tiết được phê duyệt để tạo quỹ đất; nghiêm cấm việc chuyển nhượng, chuyển đổi mục đích, tách thửa trong phạm vi quy hoạch chi tiết được duyệt.
Thường xuyên thanh tra, kiểm tra phát hiện và xử lý kịp thời các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật đất đai, trường hợp nghiêm trọng, cố ý làm trái phải chuyển cơ quan pháp luật xử lý theo quy định; xử lý nghiêm những cán bộ làm công tác quản lý đất đai, quản lý quy hoạch, xây dựng thiếu trách nhiệm trong thực thi công vụ, nhũng nhiễu, gây phiền hà cho nhân dân, lạm dụng quyền hạn để trục lợi...