CHƯƠNG 3: THÀNH TỰU, HẠN CHẾ, NGUYÊN NHÂN VÀ NHỮNG
3.1.1. Những chủ trương của Đảng bộ huyện Lập Thạch về giáo dục phổ thông đã kịp thời đáp ứng nhu cầu học tập của nhân dân trong huyện
76
viên và các tầng lớp nhân dân đã có những chuyển biến nhất định trong nhận thức, từ đó có những hành động thiết thực chăm lo cho sự nghiệp giáo dục của huyện nhà phát triển. Niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân vào sự phát triển của giáo dục phổ thông huyện được nâng lên.
Trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và triển khai các chủ trương, đường lối của Đảng về đổi mới giáo dục phổ thông: Về cơ bản, các cấp ủy, lãnh đạo cơ quan, đơn vị đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng bộ huyện về phát triển giáo dục phổ thông.
Huyện ủy đã ban hành các Đề án, Kế hoạch, Chương trình hoạt động…và có nhiều hoạt động chỉ đạo triển khai các nhiệm vụ phát triển khai các nhiệm vụ phát triển giáo dục phổ thông trong toàn huyện; quan tâm chỉ đạo công tác tuyên truyền về quan điểm “Giáo dục là quốc sách hàng đầu” trên các phương tiện thông tin đại chúng. Đảng bộ huyện đã chỉ đạo tiến hành các nhiệm vụ đã đề ra theo kế hoạch khá chặt chẽ. Nhiều xã, đơn vị trường học đã chủ động sáng tạo trong việc triển khai các nhiệm vụ phát triển giáo dục phổ thông phù hợp với điều kiện cụ thể của ngành, địa phương, gắn với thực hiện các Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII, IX, X, các Nghị quyết Hội nghị Trung ương, các Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh và huyện, gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị cảu ngành, đại phương.
3.1.1 Những chủ trương của Đảng bộ huyện Lập Thạch về giáo dục phổ thông đã đề ra kịp thời đáp ứng nhu cầu học tập của nhân dân trong huyện
Huyện đã chỉ đạo và tham mưu với tỉnh chỉ đạo ngành giáo dục lựa chọn các chương trình thích hợp từng vùng dân cư, phù hợp với hoàn cảnh và điều kiện học tập của các em. Nhờ vậy mà quy mô trường lớp của tất cả các cấp học, ngành học của giáo dục phổ thông huyện Lập Thạch đã không ngừng được mở rộng, ổn định và giữ vững, phát triển cân đối phù hợp với thực tế tình hình của huyện. Hệ thống mạng lưới giáo dục nhìn chung hợp lý và cơ bản đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng và chất lượng ngày càng cao của nhân
77
dân. Chất lượng về cơ sở vật chất, kỹ thuật và trình độ giáo viên phổ thông tương đối đồng đều, công bằng trong hưởng thụ các dịch vụ giáo dục và đào tạo được đảm bảo.Giáo dục hòa nhập được thực hiện ở tất cả các cấp học và trình độ đào tạo; mạng lưới dịch vụ hỗ trợ giáo dục hòa nhập được xây dựng và phát triển trên toàn huyện.
Xác định được vai trò quan trọng của việc nâng cao chất lượng giáo dục, coi đó là nội dung cơ bản của công tác giáo dục, Đảng bộ huyện đã chỉ đạo ngành giáo dục thường xuyên chú ý đến việc nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục.Trong các năm học, các nhà trường đã tổ chức thi đua “Dạy tốt – học tốt”, toàn ngành giáo dục đào tạo có phong trào “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”, phong trào đổi mới phương pháp giáo dục…để không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Phát hiện, bồi dưỡng học sinh giỏi là nhiệm vụ quan trọng của ngành giáo dục huyện Lập Thạch, là một yếu tố cơ bản của giáo dục chất lượng cao đã luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo của các cấp ủy Đảng trong huyện cũng như tỉnh. Các trường phổ thông ngoài việc dạy đủ các môn văn hóa, đảm bảo kiến thức cho học sinh thì các hoạt động như giáo dục đạo đức, giáo dục thể chất, thẩm mỹ, môi trường cũng được đưa vào chương trình giảng dạy phù hợp. Bên cạnh việc đảm bảo các giờ học chính khóa, các trường còn thường xuyên tổ chức các hoạt động ngoại khóa cho học sinh, thông qua đó lồng ghép các nội dung giáo dục một cách hiệu quả. Công tác chính trị tư tưởng, nề nếp trường lớp được các trường phổ thông trong huyện thực hiện một cách nghiêm túc. Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương mẫu mực cho học sinh noi theo. Nhờ vậy mà chất lượng và hiệu quả giáo dục đã không ngừng được nâng cao qua các năm học. Trong những năm qua, nhiều tập thể và cá nhân đạt thành tích cao trong ngành giáo dục và đào tạo được Nhà nước, Chính phủ, Bộ giáo dục và đào tạo, UBND tỉnh Vĩnh Phúc biểu dương khen thưởng như: 01 đơn vị được tặng danh hiệu Anh hùng Lao động trong thời kỳ đổi mới là trường THPT Ngô Gia Tự,
78
Phòng giáo dục và đào tạo huyện Lập Thạch được Nhà nước tặng Huân chương Lao động.
Trong những năm qua được sự quan tâm của Đảng bộ tỉnh Vĩnh Phúc với việc thường xuyên tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực chuyên môn và nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục. Ngành giáo dục đã có nhiều hình thức bồi dưỡng, đào tạo để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, cán bộ trong ngành. Đặc biệt chú trọng từng bước việc mở rộng việc học tin học và ngoại ngữ trong cán bộ, giáo viên phục vụ công tác quản lý và đổi mới phương pháp dạy học. Ngành giáo dục đã có nhiều đổi mới trong công tác quản lý giáo dục, thực hiện phân cấp, tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm ở đơn vị, trường học; tăng cường kiểm định, kiểm tra giám sát hướng dẫn các đơn vị thực hiện nhiệm vụ giáo dục.
3.1.3 Về sự phát triển giáo dục phổ thông trong 15 năm của huyện Lập Thạch
Nền kinh tế xã hội của Vĩnh Phúc nói chung và huyện Lập Thạch nói riêng trong những năm qua đã có những bước chuyển biến đáng kể, đời sống nhân dân được cải thiện và nâng cao. Đặc biệt, trong những năm qua, hệ thống trường lớp, cơ cấu các ngành học, bậc học nhìn chung hợp lý và cơ bản đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng và chất lượng ngày càng cao của nhân dân.
Đồng thời tiến hành nhiều biện pháp sắp xếp lại mạng lưới trường lớp như xây dựng thêm ở những địa phương đông dân một số trường Tiểu học như trường Tiểu học Ngọc Mỹ, trường Tiểu học Văn Quán... Đến năm 2007, 100% số xã trong toàn huyện đã có trường Tiểu học cao tầng. Các trường THCS và THPT cũng đã được xây dựng hoàn chỉnh, được xây dựng gắn với từng khu dân cư để học sinh được đi học gần nhà, đảm bảo an toàn, thuận tiện đáp ứng được nhu cầu học tập của học sinh ở các địa phương trong huyện. Thực hiện chử trương: những gì tốt đẹp nhất dành cho giáo dục – đào tạo; theo đó ưu tiên chọn vị trí tốt nhất, đẹp nhất, thuận tiện nhất để bố trí trường học.
79
Nhận thức của nhân dân, của xã hội về vai trò của giáo dục đã có những thay đổi đáng kể. Giáo dục phổ thông đã nhận được sự quan tâm của toàn xã hội cả về vật chất và tinh thần. Các gia đình, dòng họ, các đoàn thể quần chúng...đã chung tay cùng với ngành giáo dục trong việc tạo dựng môi trường giáo dục lành mạnh cho con em, thực hiện phương châm gia đình là trường học đầu tiên của trẻ; đồng thời xây dựng cơ sở vật chất trường học, mua sắm thiết bị phục vụ dạy và học.
Trong toàn huyện, quy mô mạng lưới trường lớp ổn định và tiếp tục tăng, cơ bản đáp ứng nhu cầu học tập của con em nhân dân, tỷ lệ huy động ra lớp của các bậc học đều cao. Kết quả phổ cập giáo dục tiếp tục được củng cố.
Đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý được chăm lo và đầu tưu phát triển, về cơ bản đã đủ về số lượng và đảm bảo chất lượng. Cơ sở vật chất trường học được đầu tư xây dựng theo yêu cầu chuẩn hóa, hiện đại hóa. Công tác xã hội hóa giáo dục và công tác xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia được đẩy mạnh. Việc xây dựng cơ sở hạ tầng và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và dạy học từng bước được đẩy mạnh và phát huy hiệu quả. Công tác quản lý giáo dục tiếp tục được đổi mới góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục. Các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục phát huy hiệu quả, chất lượng giáo dục toàn diện, đại trà có sự chuyển biến mạnh theo hướng tích cực. Chất lượng học sinh giỏi tiếp tục được khẳng định. Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, hoạt động ngoài giờ lên lớp, giáo dục hướng nghiệp được quan tâm, góp phần tích cực xây dựng một môi trường giáo dục lành mạnh, thân thiện.
Chất lượng giáo dục được nâng cao nhất là chất lượng giáo dục mũi nhọn. Lập Thạch luôn là địa phương có số lượng học sinh thi đạt giải quốc gia, giải quốc tế và đỗ đại học với tỷ lệ cao của tỉnh Vĩnh Phúc. Tỷ lệ này tăng lên hàng năm. Nhiều năm liện trọng kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia lớp 12 Vĩnh Phúc là một trong số ít các tỉnh, thành có số lượng và chất lượng học sinh đạt giải ổn định ở mức cao. Trong 6 năm gần đây, tỉnh có số học sinh đạt
80
huy chương trong các kỳ thi OLYMPIC Toán học, Sinh học, Vật lý quốc tế và khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, trong đó số lượng học sinh ở huyện Lập Thạch đã góp phần mang vinh danh về cho tỉnh, như em Nguyễn Đăng Phương ở Đôn Nhân – Lập Thạch học sinh Chuyên Vĩnh Phúc đã đạt Huy chương Vàng môn Vật lý năm 2005.
Các nội dung giáo dục toàn diện khác trong nhà trường phổ thông được chú trọng để tạo ra sự phát triển toàn diện cho học sinh như: giáo dục thể chất, giáo dục quốc phòng, giáo dục thẩm mỹ…Học sinh THCS và THPT được giáo dục hướng nghiệp và dạy nghề để những học sinh sau khi học nếu không có điều kiện học lên bậc cao hơn có thể đi làm với nghề đã được học. Bên cạnh nâng cao chất lượng văn hóa, giáo dục đạo đức cho học sinh cũng được chú trọng không chỉ thông qua các bài giảng, mà các thầy cô giáo còn là những tấm gương về văn hóa ứng xử cho học sinh noi theo. Qua các năm, số học sinh xếp loại đạo đức khá, tốt tăng lên. Đa số học sinh chăm ngoan, có ý thức tu dưỡng và phấn đấu vươn lên trong học tập và rèn luyện.
Không ngừng nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục vừa là động lực, vừa là mục tiêu hướng tới của giáo dục phổ thông huyện Lập Thạch.
Những thành tựu đã đạt được trong những năm qua là những tiền đề rất quan trọng để giáo dục phổ thông huyện Lập Thạch tiếp tục đạt được những thành tích cao hơn nữa trong việc nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục.
Chất lượng đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục, cơ sở trang thiết bị trường học được nâng lên. Sự nghiệp giáo dục vốn có những đặc thù, những đòi hỏi, khác hẳn với nhiều ngành khác. Đó là vừa phải tăng số lượng, vừa phải đảm bảo chất lượng. Không thể chỉ chạy theo số lượng để chất lượng giảm sút, cũng không thể nói là để bảo đảm chất lượng thì thu hẹp số lượng.
Đó là điều hoàn toàn khác với sản xuất hàng hóa: khi thị trường không cần mặt hàng nào thì thu hẹp sản xuất mặt hàng ấy. Giáo dục luôn luôn phải tăng lên vì nhu cầu nâng cao dân trí, nhưng tăng lên bao nhiêu là đúng mức để đảm
81
bảo chất lượng thì phải tính toán kĩ. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “ Từ tiểu học, trung học cho đến đại học, là nơi rèn luyện nhi đồng và thanh niên.
Óc những người tuổi trẻ trong sạch như một tấm lụa trắng. Nhuộm xanh thì nó sẽ xanh. Nhuộm đỏ thì nó sẽ đỏ. Vì vậy sự học tập ở trong trường có ảnh hưởng rất lớn cho tương lai của thanh niên, và tương lai của thanh niên tức là tương lai của đất nước”[84;136]. Cho nên, ngành giáo dục phải chú trọng ở chất lượng, phải hướng vào chất lượng toàn diện. Đại thi hào Tagor đã nói:
giáo dục người đàn ông được một con người, giáo dục một phụ nữ được cả một gia đình, giáo dục người thầy được cả một thế hệ. Để có nền giáo dục toàn diện thì vai trò của người thầy, người cô và những người quản lý giáo dục là rất lớn. Cùng với việc nâng cao trình độ chuyên môn, việc thường xuyên trau dồi phẩm chất chính trị của đội ngũ giáo viên cũng đã đạt những kết quả quan trọng. Đó là sự nỗ lực phấn đấu rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức, ý thức, trách nhiệm, yêu nghề, gắn bó với trường lớp, có tấm lòng nhân ái với học trò và biết vượt qua mọi khó khăn, thửu thách để giữ vững truyền thống của ngành thông qua những cuộc vận động “Kỉ cương – tình thương – trách nhiệm” gắn với việc triển khai thực hiện cuộc vận động “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục” nêu cao tinh thần trách nhiệm, khơi dậy nhiệt huyết với nghề của đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục. Qua các phong trào, đã có rất nhiều giáo viên đảng viên phấn đấu trở thành giáo viên dạy giỏi. Tổng kết hàng năm, toàn huyện đã có nhiều giáo viên nữ đạt danh hiệu “giỏi việc nước, đảm việc nhà”, nhiều cá nhân, tập thể lập thành tích xuất sắc được nhiều cấp khen thưởng dưới nhiều hình thức: huy chương vì sự nghiệp giáo dục, bằng khen, giấy khen, cờ thi đua...
Các điều kiện đảm bảo giáo dục từng bước được tăng cường. Đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý từng bước được tăng cường, bổ sung về số lượng và chất lượng. Cơ sở vật chất, trang thiết bị trường học được tăng cường đầu tư
82
theo hướng đồng bộ, cập chuẩn, hiện đại; đồ dùng, thiết bị dạy học được quản lý, sử dụng hiệu quả. Công tác quản lý giáo dục đã có nhiều đổi mới, từng bước thực hiện tốt việc phân cấp quản lý, cải cách thủ tục hành chính, tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các nhà trường, đơn vị giáo dục.
Việc xây dựng và sửa chữa trường lớp, mua sắm tranng thiết bị dạy và học được thực hiện trên quy mô toàn huyện ở tất cả các xã, đặc biệt là các trường chuẩn quốc gia. Đảng bộ huyện kết hợp với Phòng giáo dục huyện đã tìm cách huy động, khai thác nhiều nguồn kinh phí của địa phương để bổ sung cho ngân sách chi thường xuyên. Với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm” để huy động sự đóng góp của nhân dân để đầu tư xây dựng cơ bản sửa chữa bàn ghế, bảng viết, trang bị và các phương tiện phục vụ dạy và học…Nhờ vậy cơ sở vật chất trường học được tăng cường theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa phục vụ nâng cao chất lượng giáo dục. Các trường học đã thực hiện tốt kỷ cương, nề nếp trường học, đẩy lùi các hiện tượng tiêu cực, mất an toàn trong nhà trường. Việc thực hiện dân chủ hóa trường học, phát huy sự lãnh đạo của nhà trường, vai trò của các tổ chức quần chúng được tăng cường, việc liên kết giữa các ngành để phát triển giáo dục được thực hiện có hiệu quả.
Quy mô các cấp học được duy trì và phát triển, hệ thống trường chuẩn quốc gia được hình thành ở tất cả các ngành học, bậc học. Mạng lưới trường lớp đã phân bố đều khắp các xã trong huyện, nhìn chung đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng của nhân dân. Huyện đã hoàn thành các mục tiêu cơ bản của giáo dục về nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài. Chất lượng giáo dục toàn diện, giáo dục đại trà có nhiều tiến bộ và chuyển biến rõ rệt.
Huyện đã sớm đạt phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi và phổ cập giáo dục THCS, từng bước thực hiện phổ cập giáo dục trung học. Chất lượng giáo dục học sinh giỏi đạt thành tích và kết quả cao, ổn định qua các năm. Công tác xã