Thơ ca dân gian trong lễ hộ i chọi trâu- 123docz.net

TIÊU BIỂU CỦA HẢI PHÒNG

2.2. Lễ hội chọi trâu: (lễ hội “Đấu ngưu”)

2.2.2. Thơ ca dân gian trong lễ hộ i chọi trâu

Tƣ̀ xƣa đến nay , cƣ dân vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng và vùng ven biển Bắc bộ đều thuộc lòng câu ca như nhắc nhở mọi người nhớ về ngày hội quê mình :

“Dù ai buôn đâu, bán đâu Mùng chín tháng tám chọi trâu thì về

Dù ai buôn bán trăm nghề

Mùng chín tháng tám thì về chọi trâu ”.

Hoặc có một dị bản khác:

“Dù ai buôn đâu, bán đâu Mùng chín tháng tám chọi trâu thì về

Dù ai bận rộn trăm bề

Mùng chín tháng tám thì về chọi trâu” .

Họ không chỉ rủ nhau về dƣ̣ hộ i mà còn dặn dò nhau rằng năm nào lễ

hội cũng mưa , nên dân gian thường có câu ca:

“Mồng chín tháng tám Đồ Sơn chọi trâu Chớ có đi đâu, không mƣa cũng bão ”.

Và:

“Mồng chín tháng tám chọi t râu Mồng mười tháng tám , giết trâu tế thần”.

Ngày xưa , từ thưở sơ khai , hội chọi trâu được diễn ra trên gồ , dưới bãi (bãi bồng bồng ) nên trong dân gian đã có thơ ca , hò vè lưu lại phản ánh những cuộc giao tranh quyết liệt , cá cược thắng thua in đậm vào tiềm thức con người Đồ Sơn mãi mãi :

“Năm Mậu Ngọ, mùa thu tháng tám Hai Đồ Sơn đóng đám chọi trâu

Kỳ hào các cụ bảo nhau

Lấy tiền đánh cược thôn Đông giáp nhà

Kẻ quai xăm cùng người chài đá

Cùng người kéo cá , đánh tôm Bảo nhau đánh chác kiếm đồng Lấy tiền đánh cược Sơn Đông phen này

Trâu thôn Đông vƣ̀a quen đồng , vƣ̀a hay chọi Ông xã về gọi thì dắt trâu ra

Ông Tổng nhà ta thì dắt trâu xuống Mặt trời đã muộn, cược giải thì to Sơn Đông trên gò, Đồ Hải dưới bãi

Hai con giao lại ai cũng lắc đầu Xem sức đôi trâu một mười , một tám Trên thì đóng đám, dười thì chiêng cồng

Xem thật là đông, chen nhau đám hội Trâu thôn Đông thật là khốn khổ

Trâu Đồ Hải nó được, nó vỗ, nó reo Cuộc này mất cả thông nèo chi chi

Công bà đào giá, đào phi Các ông nọc ruốc đổ ai cho rồi

Biết vậy bà đổ vào nồi Bà luộc cho chín bà ngồi bà ăn…”

Ngày hội chọi trâu là ngày hội vui nh ất trong những ngày hội làng ở Đồ Sơn. Tiếng reo hò vang động cả sới chọi . Vì vậy, dân gian có câu ca:

“Âm vang chiêng trống động tâm linh Ngưu thần nhất hội rước về đình Chạm chén dâng hương đình chiến cuộc

Vô song độc nhất, hội quê mình !”

Hiếm có vùng biển nào lại có một lễ hội đặc sắc mang tính chất toàn quốc như lễ hội chọi trâu . Lễ hội đã thu hút được nhiều người từ các vùng biển Quảng Ninh , Thái Bình , Nam Định , rồi ở Hà Nội, Hải Dương đều xuống tham dƣ̣ trận chung kết độc đáo này . Ngày nay ở Đồ Sơn vẫn còn câu ca :

“Quanh năm đánh cá trăm nghề

Đến ngày nước kém trở về vui chơi” .

Đầu tháng tám cũng là thời điểm ngƣ dân Đồ Sơn vừa kết thúc vụ xăm , mùa cá Nam đã qua , chuẩn bị cho mùa cá Bắc . Vì vậy , họ rủ nhau cùng đi xem hội làng truyền thống của quê hương mình .

Tại các vòng thi đấu , các trâu đều tỏ ra hăng máu , giao tranh quyết liệt với đối thủ của mình . Và lần đầu tiên trong lịch sƣ̉ giai thoại chọi t râu có

“Trâu chết tại sới ”:

“ Vỏ quýt dày có móng tay nhọn Đấu ngưu thượng võ thú Đồ Sơn Móc mắt, tuốt sƣ̀ng chí chẳng sờn

Đƣợc cáng reo hò rung dậy đất Gan lì cáng lại biết ai hơn Vào cuộc đấu đầu tính thắng thua

Sân chơi đủ hạng chẳng ai vƣ̀a Chọi trâu, trâu chọi, ngoài sân chọi Hồi hộp trong lòng thắng với thua” .

Tất cả những câu ca dân gian ở trên đã cho thấy được đặc tính sâu sắc của lễ hội chọi trâu – một trong những lễ hội cổ truyền của người dân Đồ Sơn . Lễ hội đó không chỉ được phản ánh trong những câu ca lưu truyền từ muôn đời nay mà nó còn được khúc xạ qua lăng kính của các nhà thơ . Đó là những con người vốn yêu quý mảnh đất , con người Đồ Sơn , tự hào về lễ hội cổ

truyền của quê hương mình .