Chương 5: QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN TRÊN CƠ SỞ CỘNG ĐỒNG
IV. Câu hỏi đánh giá sự tham gia của con người
Mục tiêu:
• Học hỏi và tìm hiểu các tình huống khác nhau về vai trò con người trong đề án, từ đó;
• Tạo cơ hội cho các nhóm người khác nhau bày tỏ các quan điểm đóng góp của mình trong phát triển QLTNCĐ.
• Tìm ra các tác động về nghiên cứu và ứng dụng kết quả đến các nhóm người khác nhau;
• Để đánh giá ý nghĩa thành công hoặc thất bại của đề án.
• Qua thông tin thu được sẽ rất cần thiết cho việc thiết kế và phát triển dự án.
HỌ LÀ AI?
1. Họ là ai và họ đang làm gì trong phạm vi kinh tế, xã hội, chính trị? Nhận ra/mô tả vai trò xã hội trong giới tính.
2. Sự chia xẻ vai trò nữ giới và nam giới trong các lãnh vực kể trên là gì?
3. Ai quản lý nguồn tài nguyên: đất đai, kỹ thuật, vật tư, hàng hóa; ai có riêng nguồn tài nguyên như kỹ thuật, đất nước?
4. Ai làm việc trên các nguồn tài nguyên như đất đai? (hoặc nguồn tài nguyên thuộc gia đình, nữ giới, nam giới cùng chia sẻ trong công việc hoặc tách biệt ra như: ghe thuyền, rừng, đất trồng rau, thông tin, kỹ thuật) ai kiểm soát thu nhập từ nguồn tài nguyên qua kỹ thuật, kiến thức? Những quyết định về sử dụng thu nhập từ đất đai hoặc từ các nguồn thu nhập khác như thế nào? Thí dụ quyết định sử dụng nguồn thu nhập cho giáo dục con cái như thế nào? hoặc cho mục đích tiêu xài khác?
5. Xung đột nhau về quyền sở hữu và sử dụng tài nguyên như thế nào?
(hoặc nguồn về các quyền lực kinh tế và đời sống) và thu nhập làm ra từ nam giới hay nữ giới?
6. Tiêu chuẩn được sử dụng để dàn xếp những xung đột là gì? Ai có quyền quyết định trước và tại sao?
7. Cấu trúc cộng đồng như thế nào? Có những thành viên giàu và nghèo không? Thu nhập của họ như thế nào? Nguồn tài nguyên gì họ chia xẻ?
Nữ giới có quyền bình đẳng trong cộng đồng về quản lý tài nguyên hoặc quyền quyết định về quản lý tài nguyên không? Ai có ưu thế quyết định đời sống chung? Xác định quyền lực gì? (chính trị, kế thừa, tôn giáo, xã hội)? Nữ giới đóng phần nào trong vai trò quyết dịnh này? Mô tả bản chất về vai trò của họ trong tiến trình này.
8. Ai là “nông dân”? Ai là thành viên trong “gia đình”? Ai còn trong hộ khẩu? Thành phần hộ gia đình là gì? Mô tả vai trò và nhiệm vụ từng thành viên trong hộ gia đình? Vai trò nam giới và nữ giới? Con cái, tuổi?
Rút ra bất cứ những thông tin được sử dụng để sắp xếp theo nhóm nhu cầu và những lý thú riêng của họ.
HỌ LÀM GÌ?
1. Thông tin nào xác định mỗi thành viên quyết định làm gì? Ai sẽ đưa ra tiến trình quyết định/Ai là người quyết định về gieo trồng, thu hoạch, theo dõi thời tiết, thị trường, hoặc ngay cả hoạt động gia đình, nhóm cộng đồng hoặc xã hội? Có thỏa thuận hoặc xung khắc? Mô tả những xung khắc được giải quyết như thế nào?
2. Ai là người chăm sóc gia súc, vườn cây, bơm nước, giếng khoan, máy móc,… Ai có trách nhiệm về những hoạt động này? Ước lượng thời gian cần thiết để hoàn thành những nhiệm vụ này. Ai sẽ là người hưởng lợi từ những hoạt động trên và tại sao?
Ai sẽ là “người hưởng lợi?” trong những nhóm người khác nhau ai sẽ bị ảnh hưởng bởi dự án. Họ là ai? Tại sao họ là người hưởng lợi trong nghiên cứu này? Do những ảnh hưởng liên quan đến chính trị, quyền lực hoặc nối kết về
mặt giáo dục? Mô tả tiến trình dẫn đến sự quyết địnhn mà nghiên cứu có liên quan và ưu tiên. Họ là nam hay nữ? Suy sét những người hưởng lợi và những người bị mất mát trong đề án.