Không một kẻ bi quan nào có thể khám phá được bí mật của những ngôi sao, thám hiểm được một miền đất mới chưa có dấu chân người hay mở ra cánh cửa mới cho tâm hồn một con người.
– Helen Keller
Với kinh nghiệm nhiều năm làm việc trong lĩnh vực đầu tư mạo hiểm, tôi thường được những người trẻ tuổi hỏi về cách thức để trở thành một doanh nhân thành đạt. Trong chương này, tôi sẽ liệt kê những phẩm chất mà tôi cho là có thể giúp họ đạt được mong muốn của mình – cho dù có bất cứ chuyện gì xảy ra. Vì lẽ đó, tôi tin rằng các nhà đầu tư mạo hiểm xuất chúng nhất cũng sở hữu những phẩm chất đáng quý này. Thực tế, tôi sẽ viện dẫn rằng những phẩm chất này sẽ hỗ trợ chúng ta trong hầu hết hoạt động của mỗi người. Đương nhiên là không phải ai cũng có được những tính cách này, nhưng tôi tin rằng những ý tưởng trong các trang sách tiếp theo chắc chắn sẽ vô cùng hữu ích đối với tất cả các doanh nhân.
Cuộc chơi khởi nghiệp | William H Draper III
202 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m
Để tránh sự đơn điệu của hầu hết những danh sách tương tự nhau về nội dung và cũng để thu hút sự chú ý của bạn đọc, tôi sẽ thuật lại các câu chuyện với sự sắp xếp đa dạng về nội dung lẫn trình tự thời gian.
Bẩm sinh và giáo dục
Những ai muốn tạo nên sự khác biệt cần đủ thông minh để hiểu biết về thế giới ngày nay và có thể đưa ra hàng loạt những đường hướng tích cực cho tương lai. Tôi không có ý nói rằng bạn phải là “người thông minh nhất”, nhưng ít nhất cũng phải ở một mức độ nào đó.
Phần còn lại của phương trình bẩm sinh – nuôi dưỡng có lẽ là sự rèn luyện những món quà từ Mẹ thiên nhiên ban tặng thông qua giáo dục. Hãy học ở những trường tốt nhất có thể và tìm cách để tự trang trải học phí. Nếu theo học ở các trường kinh doanh, bạn sẽ nắm trong tay ít nhất ba điều tuyệt vời. Đầu tiên là bạn sẽ được học về cơ cấu hoạt động của một doanh nghiệp. Tiếp theo, bạn sẽ kết giao được với những người bạn, những người sẽ trở thành những
Cuộc chơi khởi nghiệp | William H Draper III
203 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m
mắt xích quan trọng trong mạng lưới sau này. Và cuối cùng, nếu là người cần mẫn và ham học hỏi, các cánh cửa mới sẽ luôn mở ra trước mắt bạn khi những cánh cửa khác đóng lại. Hiểu rõ về thương trường và các hoạt động của nó là một yếu tố tiên quyết góp phần làm thay đổi thế giới đó tốt đẹp hơn và thu về nhiều lợi nhuận hơn. Nếu việc theo học ở một trường kinh doanh không phải là lựa chọn, thì bạn phải thật chăm chỉ để mở rộng mối quan hệ và mạng lưới của mình nhiều nhất có thể, sử dụng chúng như động lực và bàn đạp cho tương lai.
Tôi hy vọng một ví dụ từ chính thời sinh viên của tôi sẽ khai tỏ vấn đề này. (Câu chuyện của tôi có vẻ không còn phù hợp nhưng những điều tương tự vẫn diễn ra ngày nay.) Khi học ở trường kinh doanh trong những năm đầu thập niên 1950, tôi đã gặp gỡ và học hỏi được rất nhiều từ một người vô cùng đặc biệt – Tướng Georges Diriot – một giáo sư thiên tài và là một nhà đầu tư mạo hiểm tự do đầu tiên của nước Mỹ. Từ trải nghiệm này, tôi học hỏi được rất nhiều từ tầm ảnh hưởng tích cực của một vị giáo sư
Cuộc chơi khởi nghiệp | William H Draper III
204 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m
lên việc hình thành nhân cách cho các sinh viên và từ đó hình thành nên thế giới.
Doriot quen cha tôi khi họ cùng phục vụ trong quân ngũ ở Washington DC trong suốt Chiến tranh Thế giới thứ Hai – nơi Doriot trở về sau thời gian giảng dạy ở Trường Kinh doanh Harvard – đang đảm nhiệm vị trí Cục trưởng Cục Hậu cần. Doriot được sinh ra tại Pháp, và mặc dù chuyển đến Mỹ từ năm 1921, nhưng ông vẫn giữ giọng Pháp. (Thực tế, một vài người cho rằng giọng ông càng ngày càng nặng hơn). Ở Trường kinh doanh, cả trước và sau chiến tranh, ông đều dạy các sinh viên năm hai khóa học về
“Sản xuất”. Thực tế, môn học này chẳng dính dáng gì đến sản xuất, theo như cách dạy của một số giáo viên khác trong khoa. Thay vào đó, Sản xuất là cách Doriot mô phỏng mật mã cuộc đời mình – triết lý của ông về cách một doanh nhân trẻ tự điều hành chính mình và đạt được thành công trong một thế giới đầy rẫy những cạm bẫy khó lường này.
Cuộc chơi khởi nghiệp | William H Draper III
205 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m
Tôi chọn Sản xuất là môn tự chọn năm thứ hai của mình và cuối cùng hóa ra lại được trải nghiệm nhiều hơn những khóa học khác mà tôi lựa chọn ở Trường kinh doanh. Các sinh viên đều “mê mẩn” giáo sư Doriot – một tài năng lỗi lạc trong việc “thôi miên”
thế hệ trẻ, những người đam mê và háo hức kinh doanh bằng những bài giảng của ông. Ông chủ yếu tập trung vào việc hướng dẫn sinh viên cách thức cụ thể để quan sát thế giới. Luôn nêu cao cảnh giác. Khi đến nhà sếp ăn tối và ông ấy mời các em vài ly rượu tự pha chế, đừng từ chối nhưng hãy để bên cạnh một cốc nước lọc hoặc nước hoa quả. Rượu thường làm đầu óc các em thiếu tỉnh táo, thậm chí mất kiểm soát.
Vì thế các em yêu quý, phải luôn cảnh giác, nhất là đối với sếp của mình!
Khi tôi hiểu ra điều đó, thì Doriot là giáo sư đầu tiên ở Trường Kinh doanh Harvard đề nghị các sinh viên của mình chia thành từng nhóm gồm 4 hoặc 5 người để cùng thảo luận những đề tài khác nhau. Đây là một quy trình tiêu chuẩn ở các trường kinh doanh ngày nay – đôi khi còn được gọi là xây dựng nhóm –
Cuộc chơi khởi nghiệp | William H Draper III
206 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m
nhưng thời bấy giờ, phương pháp dạy học này khá mới mẻ. Nhóm tôi tập trung vào dự án “công nghệ sắt tương lai”, một việc không mấy khó khăn đối với tôi bởi tôi đã từng dành cả một mùa hè làm việc ca đêm ở công ty thép Jones & Laughlin có trụ sở tại Pittsburgh. Doriot đã rất vui vẻ khi tôi nói với ông lúc sắp tốt nghiệp rằng tôi đã được Inland Steel mời về làm việc. “Tốt,” ông nhấn mạnh. “Chicago là thành phố của con người. Thép là công việc của con người.”
Ông đã có sức ảnh hưởng rất lớn đến quyết định nhận lời đề nghị về làm việc cho Inland của tôi. Tuy nhiên cũng phải thừa nhận rằng, tôi đã không có nhiều lựa chọn bởi lúc đó là những năm 1954, khi nước Mỹ đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng và tôi còn phải nuôi vợ con.
Ngoài ra, còn một mục đích nữa khi tôi kể câu chuyện của Doriot, một câu chuyện gắn liền với cuộc đời tôi. Trong giai đoạn hậu Chiến tranh Thế giới thứ Hai, một nhóm các nhân vật ảnh hưởng ở vùng Boston – Diriot, Chủ tịch Karl Compton của MIT, Thống đốc Ralph Flanders của Ngân hàng Cục Dự trữ
Cuộc chơi khởi nghiệp | William H Draper III
207 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m
Liên bang Boston và một số người khác – bắt đầu lo lắng về tiềm lực kinh tế của New England, một nền kinh tế đang thực hiện những cú đảo ngược ngoạn mục. Trong công cuộc cạnh tranh với nền kinh tế mới nổi này, họ phát hiện ra một công ty tiên phong mang tên “American Research & Development”
(Nghiên cứu và phát triển thị trường Mỹ) – một công ty đầu tư mạo hiểm tư nhân đầu tiên (không phải gia đình) ở Mỹ. Doriot đồng ý giữ chức vụ chủ tịch của ARD từ năm 1946 và trong vài thập kỷ tiếp theo – bao gồm cả những năm mà tôi vẫn còn theo học ở tại Harvard– ông đã có một vị trí quan trọng trong giới học thuật và một quỹ đầu tư mạo hiểm khác.
Phải thú nhận rằng vào thời kỳ đó tôi không biết gì về đầu tư mạo hiểm, thậm chí khi ARD đã rất nổi tiếng trên thị trường và thu hút được nhiều sự quan tâm của công luận. Ngoại trừ việc thường xuyên thuê các sinh viên MBA tốt nghiệp, Doriot luôn giữ hai thế giới này của mình tách biệt nhau. Một điều đáng chú ý là 20 năm sau đó, Tướng Doriot và tôi gặp nhau để thảo luận về tiềm năng sáp nhập ARD Boston với
Cuộc chơi khởi nghiệp | William H Draper III
208 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m
công ty tôi, Sutter Hill Ventures. Ông nói đến lợi nhuận tiềm năng nếu hai công ty sáp nhập và tương lai tươi sáng nếu chúng tôi bắt tay nhau. Ông có MIT và Trường Kinh doanh Harvard hỗ trợ, chúng tôi có các kỹ sư và sinh viên cao học Stanford. Doriot có một đội ngũ giàu kinh nghiệm hơn còn chúng tôi được trải nghiệm một số công nghệ mới nhất. Tuy nhiên, vụ thương thảo trở nên quá xa vời khi chúng tôi phát hiện ra rằng ông là người rất cứng rắn và ở Boston tất cả các quyết định được thực hiện đơn phương.
Sau đó tôi gặp Doriot thêm một lần nữa. Ông ngồi ở hàng ghế đầu khi tôi nhận được giải thưởng Cống hiến Alumni trao cho các cựu sinh viên vào năm 1962 của Trường Kinh doanh Harvard. Tôi ngờ rằng ông đã làm điều gì đó trong việc tôi nhận được giải thưởng này và tôi thực sự được chạm vào ông khi ông bước lên bục trao thưởng, mỉm cười và vỗ tay động viên các học trò cũ của mình. Đó không phải là khoảnh khắc để tôi nói dông dài nhưng dù vậy, tôi luôn hối tiếc vì đã nói quá ít về tầm quan trọng trong
Cuộc chơi khởi nghiệp | William H Draper III
209 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m
bài phát biểu cảm ơn của tôi tối hôm đó. Tôi đặc biệt vô cùng hối hận khi không đề cập đến việc mình nợ Tướng Georges Doriot rất nhiều.
Tôi đã kể ra cơ may được gặp gỡ Tướng Georges để củng cố thêm niềm tin của mình rằng nếu bạn được gặp gỡ các vị giáo sư, bạn sẽ học được rất nhiều điều từ họ mà bạn đơn giản không thể học được từ bất cứ nơi nào. Họ có thể trao cho bạn những cơ hội mới lạ – hoặc giúp bạn tự tạo nên cơ hội cho chính mình.
Nhiệt huyết và đam mê
Có hai phẩm chất kết nối chặt chẽ và trở thành nguồn năng lượng cho những phẩm chất khác trong con người các doanh nhân và nhà đầu tư mạo hiểm vĩ đại mà tôi từng gặp. Nhiệt huyết giúp bạn khám phá và theo đuổi đam mê. Đam mê tiếp thêm năng lượng cho bạn để dẫn đến nhiềm khám phá và đam mê hơn nữa.
Một người xuất hiện ngay trong đầu tôi khi nghe đến từ “năng lượng” chính là chàng trai trẻ mang tên Jonathan Bush, người cháu của Tổng thống George
Cuộc chơi khởi nghiệp | William H Draper III
210 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m
H. W. Bush. Tôi gặp Jonathan Bush lần đầu tiên vào năm 1988 khi cậu ấy 18 tuổi. Tôi đến New Hampshire để hỗ trợ chiến dịch tranh cử của George H. W. Bush. Một vài đêm trước khi nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên bắt đầu, tôi chú ý đến một cậu học sinh trung học tay cầm loa đứng ở phía sau một chiếc xe tải. Đó là một đêm tối mờ, có gió và rất lạnh.
Nhưng chàng thanh niên ấy đầy nhiệt huyết, dí dỏm và thậm chí có khả năng truyền cảm hứng cho người khác. Tôi hoàn toàn bị ấn tượng bởi niềm đam mê mãnh liệt khi cậu ấy tán dương những ưu điểm của bác mình, vị tổng thống tương lai của nước Mỹ.
Ấn tượng đó càng trở nên mạnh mẽ hơn khi tôi chứng kiến Jonathan hoạt động liên tục hơn 36 giờ sau đó trong quá trình vận động tranh cử. Cậu ấy có mặt ở khắp nơi – ghé thăm các tổng đài điện thoại, làm các băng rôn “Ủng hộ Bush trở thành Tổng thống”, gõ cửa từng gia đình, hối thúc tất cả bạn bè và người thân vào cuộc. Tôi tự nhủ: Thằng nhóc này đúng là lẩn như chạch!
Cuộc chơi khởi nghiệp | William H Draper III
211 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m
Bố của Jonathan và tôi đã từng là Phó chủ tịch chiến dịch tranh cử đầu tiên của Bush và có tình bạn rất sâu sắc và bền lâu. Vì thế, khi ông ấy gọi điện thoại cho tôi vào một ngày năm 1997 để nói rằng con trai ông – bây giờ gần 30 tuổi, có bằng Trường Kinh doanh Harvard – đang tìm cách kinh doanh và cần tôi tư vấn, tôi đã rất vui mừng.
Thực tế, tôi đã không đợi Jonathan đến San Francisco mà thay vào đó, tôi bay tới Massachusetts để gặp cậu ấy và tìm hiểu thêm về công ty của Jonathan. Khi tôi đến văn phòng công ty ở Watertown và gặp gỡ một vài người bạn trong đội của cậu ấy thì tôi biết rằng chuyến đi của mình đã không hề uổng phí. Jonathan vẫn là một chàng trai hài hước và quan trọng hơn cả là tràn đầy nhiệt huyết. Cậu ấy quá háo hức về kế hoạch của mình, nhấp nhổm không yên và nhanh chóng giải thích cho tôi. Jonathan có niềm đam mê lớn và tôi biết rằng nó không bao giờ tắt. Cậu ấy là người truyền nhiệt huyết đến cho người khác và có khả năng biến những điều không thể thành có thể.
Cuộc chơi khởi nghiệp | William H Draper III
212 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m
Công ty chuyên cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe trực tuyến Athenahealth và theo Jonathan thì mục tiêu của họ là “trở thành dịch vụ đáng tin cậy nhất của các tập đoàn y tế”. Để làm được điều đó, công ty sẽ thay thế Gladys trong khu phòng nhỏ đằng sau các phòng khám toàn nước Mỹ. Gladys tưởng tượng đến viễn cảnh một trợ lý văn phòng ngồi trong quầy, hỗ trợ các thủ tục bảo hiểm, thanh toán và hồ sơ bệnh án. Dịch vụ Athenahealth sẽ cung cấp toàn bộ các thủ tục này, đặc biệt là thông qua Internet. Robin Richards và tôi quyết định sẽ “đặt cược” vào Jonathan và đội của cậu ấy. DFJ và Venrock cũng tham gia đầu tư cùng chúng tôi.
Đến cuối năm 2007, công ty được phát hành cổ phiếu ra công chúng và Draper Richards thu về khoản lợi nhuận gấp 10 lần số tiền đầu tư. Niềm tin chúng tôi đặt vào niềm nhiệt huyết và đam mê của Jonathan đã được đền đáp xứng đáng. Vào năm 2008, athenahealth đã công bố “bộ sưu tập” khách hàng vào khoảng 3,7 tỷ đô-la, mang về cho công ty không dưới 140 triệu đô-la lợi nhuận. Tính đến thời
Cuộc chơi khởi nghiệp | William H Draper III
213 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m
điểm đó, có gần 1.000 người đang làm việc cho Jonathan và các cộng sự của cậu ấy. Todd Park16 và hơn 22.000 nhà cung cấp dịch vụ y tế khác đã theo dõi dịch vụ qua website của công ty này.
Tuy nhiên, một thực tế là các bác sỹ làm việc trong các phòng khám nhỏ sử dụng Gladys để tránh các nhân viên kinh doanh – và việc Athenahealth có thể
“xâm nhập” được vào các phòng khám này là cả một vấn đề. Đây chỉ là một trong những thách thức mà công ty phải đối mặt trong những năm đầu. Theo tôi, thành công lớn nhất của doanh nghiệp mới có ảnh hưởng rất lớn đến ngành công nghiệp y tế này sẽ không bao giờ xảy ra nếu không có nhiệt huyết và niềm đam mê của Jonathan Bush.
Một nhà lãnh đạo khác cũng có nhiệt huyết và đam mê đã phải trải qua một thử thách vô cùng khác biệt theo cách cũng hoàn toàn khác biệt đó là Narayana Murthy, người sáng lập Infosys, công ty cho thuê phần mềm máy tính đầu tiên trên thế giới. Tôi gọi anh ta là David Packard của Ấn Độ.
Cuộc chơi khởi nghiệp | William H Draper III
214 | h t t p : / / w w w . t a i s a c h h a y . c o m
Vào năm 1994, tôi thành lập Draper International, công ty đầu tư mạo hiểm đầu tiên của Mỹ hướng đến thị trường Ấn Độ (tôi sẽ nói thêm về công ty này trong các chương tiếp theo). Hai cổ đông mới của công ty và tôi lần đầu tiên gặp Murthy ở khu nhà ở mới xây của Infosys, cách văn phòng của chúng tôi khoảng 50 km ở Bangalore. Một khu nhà ở cho nhân viên công ty là một “hiện tượng lạ” tại Ấn Độ, một đất nước rộng lớn và nhan nhản nhà ở của người lao động, ngoài ra nó còn là “một cái nhìn hiện đại”
tương phản với nền tảng hiện tại của xã hội Ấn Độ lúc bấy giờ.
Murthy, một người đàn ông thấp lùn, nhẹ nhàng với cặp mắt kính dày và sự tự tin đã đón chúng tôi bằng một cái bắt tay chặt và nụ cười nồng ấm. Tôi dành tặng nhiều lời khen ngợi về khu nhà ở tuyệt vời của ông và Murthy ngay lập tức đi thẳng vào vấn đề.
“Tôi rất cảm thông với các nhân viên của mình và tôi muốn họ có được điều kiện làm việc tốt nhất có thể,”
ông nói. Ông cũng tiếp tục nhấn mạnh rằng tất cả các