a- Mục tiêu bài học.
1. Kiến thức:
- Quân Nguyên quyết tâm xâm lợc Đại Việt lần thứ ba.
- Vua tôi nhà Trần quyết tâm tiến hành cuộc kháng chiến chống lại nhà Nguyên với các trận đánh lớn: Vân Đồn, Bạch Đằng và giành thắng lợi vẻ vang.
2. T tơng:
- Bồi dỡng cho học sinh lòng căm thù giặc và niềm tự hào về truyền thống hào hùng của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống gặc Mông Nguyên
3. Kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng sử dụng lợc đồ để tóm tắt diễn biến của cuộc kháng chiến b- chuẩn bị
- Cuộc kháng chiến lần thứ III <lợc đồ>.
- Chuyện kể về cuộc kháng chiến của Trần Khánh D.
c- Phơng pháp - Nêu vấn đề, phát vấn ...
d- tiến trình bài dạy 1. ổn định lớp.
- KTSS:
2. Kiểm tra bài cũ:
a) C©u hái:
. (?) Hãy trình bày tóm tắt diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên xâm lợc của nhà Trần.
b) Đáp án: Vở ghi mục 3 3. Bài mới
a) Giới thiệu bài:
- Hai lần đem quân xâm lợc đều thất bại thảm hại vua Nguyên vô cùng tức giận hạ quyết tâm xâm lợc lần nữa hòng nuốt trôi Đại Việt, lần này vua Nguyên chuẩn bị rất kĩ càng có cả thuyền trở vũ khí và lơng thực để khỏi phải rơi vào tình cảnh nh lần xâm lợc trớc. Vậy với sự chuẩn bị rất chu đáo cuộc xâm lợc của quân Nguyên có giành đợc thắng lợi hay không.
- Hôm nay cô cùng các em trở lại với cuộc kháng chiến lần thứ ba của vua tôi nhà Trần.
b) Các hoạt động dạy - học:
……….82
Hoạt động của thầy- trò Nội dung bài học G: Hai lần thất bại -> Nguyên tức
giận quyết định đình chỉ cuộc xâm l- ợc Nhật Bản để tập trung lực lợng
đánh Đại Việt -> quyết tâm thắng lợi.
H: Đọc chữ nhỏ “trong lần xâm l- ợc... khinh thờng”.
? Nhà Nguyên chuẩn bị xâm lợc
Đại Việt lần thứ ba nh thế nào?
- Đình chỉ cuộc xâm lợc Nhật Bản -> Đại Việt.
Vua Nguyên căn dặn con “không đ- ợc...khinh thờng” cử tớng giỏi.
? Em có suy nghĩ gì về lực lợng của nhà Nguyên trong cuộc xâm lợc Đại Việt lần 3?
- Tíng - giái - Quân - đông - Vũ khí - mạnh - Lơng thảo - đầy đủ
=> Chu đáo, kĩ lỡng.
? Hai lần xâm lợc trớc giặc bị thất bại nguyên nhân lớn là do đâu?
- Thiếu lơng thực.
G: Lần này chúng chuẩn bị chu đáo
định đánh lâu dài với ta.
? Trớc nguy cơ xâm lợc của nhà Nguyên vua tôi nhà Trần đã làm gì?
- Trần chuẩn bị đánh giặc.
- Ta chặn đánh -> rút lui khỏi Vạn Kiếp về sông Đuống.
? Em thấy thế của giặc trong những ngày đầu nh thế nào?
- Mạnh.
G: Nếu chúng hội quân ở Vạn Kiếp với đầy đủ vũ khí - lơng thảo để
đánh lâu dài với ta thì ta rất khó kh¨n.
G: Sơ kết- chuyển ý.
G: Ô Mã Nhi đợc giao nhiệm vụ bảo vệ, đoàn thuyền lơng nhng cho rằng ta không thể ngăn đợc đoàn thuyền lơng này nên đã hội quân ở Vạn
1. Nhà Nguyên xâm l ợc Đại Việt . - Lần thứ ba xâm lợc Đại Việt.
Vua Nguyên:
+ Huy động 30 vạn quân.
+ Hàng trăm thuyền chiến.
+ Đoàn thuyền lơng (chục vạn thạch l-
ơng)
- Cuối 12/ 1287 quân Nguyên ồ ạt tiến vào nớc ta:
+ Quân bộ - Thoát Hoan -> Lạng Sơn -> Bắc Giang -> Vạn Kiếp.
+ Quân thuỷ- Ô Mã Nhi -> Vạn Kiếp.
2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền l ơng của Tr ơng Văn Hổ.
KiÕp.
Trần Khánh D đợc cử canh giữ mạn
Đông Bắc nhng lại để Ô Mã Nhi chạy thoát dễ dàng vì vậy bị vua Trần trách mắng đòi về trị tội. Trần Khánh D xin vua để th th cho Trần vài ba ngày nữa về trị tội cha muộn,
ông đoán rằng thuyền lơng nặng nề
đang đi sau vì vậy đã bố trí trận địa mai phục quả nhiên mấy ngày sau
đoàn thuyền lơng (Trơng Văn Hổ) nặng nề đến đồn Vân Đồn -> bị mai phôc.
H: Đọc sgk.
? Em hẵy tờng thuật lại diễn biến trận Vân Đồn?
? Kết quả trận Vân Đồn nh thế nào?
? ý nghĩa lịch sử của trận Vân Đồn?
? Em có thể tiên đoán trớc điều gì sẽ xảy ra?
G: ChuyÓn ý.
H: Đọc sgk “cuối 1/ 1288 -> thuỷ bé”.
? Sau trận Vân Đồn tình thế của quân Nguyên nh thế nào?
- Khó khăn, thiếu lơng thực trầm trọng
? Đợi mãi không thấy đoàn thuyền l-
ơng đến, Thoát Hoan đã làm gì?
- Cho quân vào chiếm thành Thăng Long
GV giảng: Nhân dân Thăng Long đã
thực hiện kế hoạch "vờn không nhà trống" để đối phó với giặc. Thoát Hoan điên cuồng cho quân đánh các căn cứ của nhà Trần, đuổi bắt 2 vua Trần (thái thợng hoàng và vua)
? Trớc tình thế đó quân Nguyên đã
làm gì?
- Binh lính tàn phá cớp bóc của dân - Cho khai quật lăng mộ họ Trần GV giảng: Quân lính đi đến đâu
- Trần Khánh D mai phục đoàn thuyền lơng của địch ở Vân Đồn
- Khi đoàn thuyền lơng qua Vân Đồn, bị quân của Trần Khánh D từ nhiều phía đánh ra dữ dội
- Kết quả: Phần lớn thuyền lơng bị
đắm, số còn lại bị quân Trần chiếm - ý nghĩa:
Ta phấn khởi vui mừng.
3. Chiến thắng Bạch Đằng.
- 1/ 1288 Thoát Hoan -> Thăng Long trống vắng -> tình thế nguy khốn, tuyệt vọng địch rút quân về nớc.
- Vua Trần quyết định phản công, chọn sông Bạch Đằng làm trận quyết chiến
……….84
nhân dân căm ghét đuổi đánh. Thoát Hoan tuyệt vọng, cho quân rút về Vạn Kiếp và từ đây rút về nớc.
H: Đọc chữ nhỏ “Bạch Đằng... Mai phôc”.
? Trớc tình hình đó, vua tôi nhà Trần đã làm gì?
- Quyết định mở cuộc phản công và mai phục trên sông Bạch Đằng.
? Tại sao ta quyết định mai phục ở cửa sông Bạch Đằng?.
- Là nơi hiểm yếu, giặc vào sông Bạch Đằng ... ra sông Bạch Đằng là nơi chứng kiến 2 trận thắng lớn 938 của Ngô Quyền, 981 của Lê Hoàn
? Trận địa Bạch Đằng đã đợc bố trí nh thế nào?
- Đóng cọc, mai phục, lợi dụng con níc thuû triÒu.
? Dựa vào lợc đồ em hãy trình bày lại diễn biến trận đánh Bạch Đằng 4/ 1288?
? Kết quả?
? Trận Bạch Đằng 4/ 1288 thắng lợi có ý nghĩa lịch sử nh thế nào?
? Cách đánh của nhà Trần trong lần thứ ba có gì khác, giống so với lần thứ hai?
- Giống: Làm vờn không, nhà trống tránh chỗ mạnh -> yếu.
- Khác: I, II.... phản công.
III... mai phục, nhử giặc vào trận địa, triệt đờng lơng thực.
- DiÔn biÕn:
+ 4/ 1288 Đoàn thuyền Ô Mã Nhi về theo sông Bạch Đằng
+ Ta nhử chúng vào trận địa mai phục.
+ Lúc nớc rút, thuyền bị xô vào cọc và bị quân ta đánh từ 2 bên bờ
- Kết quả: Nhiều tên giặc bị chết, Ô Mã
Nhi bị bắt sống
-ý nghĩa: Đập tan mộng xâm lăng của giặc Nguyên.
4. Củng cố:
(?) Em hãy trình bày tóm tắt diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân Nguyên.
(?) Em có suy nghĩ gì về ba lần chíên thắng chống xâm lợc...
5. Híng dÉn:
- Làm đáp án trả lời các câu hỏi trong SGK - CBB: Đọc trớc bài 3 SGK
Ngày soạn: 14/11/2010 Ngày giảng: 15/11/2010
Tiết 27. Bài 14