Nhận xét biểu đồ, rút ra những kết luận cần thiết

TRONG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG

10. Nhận xét biểu đồ, rút ra những kết luận cần thiết

B iể u đồ p h â n b ố s a u k h i lậ p có n h ữ n g d ạ n g p h â n b ố s a u :

a) P h ân h ố ch u ẩn

D ạ n g n à y có h ì n h q u ả c h u ô n g . T r ư ò n g hỢp n à y n ế u p h ầ n

lớn dữ liệu nằm trong khoảng 4 sai lệch chuẩn (ơ) sẽ là dạng

lý tư ở n g . Đ iề u đ ó n ó i lê n k h i có n h ữ n g b iế n t h iê n

nhỏ trcmg quá trình thì

s ả n p h ẩ m v ẫ n k h ô n g b ị lo ạ i bỏ v à n ằ m t r o n g g iố i h ạ n c h o p h é p .

b) P h â n b ố k h ô n g c h u ẩ n

T r o n g p h â n b ố k h ô n g c h u ẩ n c h ia t h à n h n h iề u d ạ n g p h â n b ô , m ỗ i d ạ n g p h ả n á n h m ộ t t ì n h t r ạ n g c ụ th ể v ề d ữ liệ u .

N h ữ n g d ạ n g thưòng g ặ p là ;

- D ạ n g r ă n g lược có các

đ ỉn h c a o t h ấ p x e n k ẽ n h a u . N ó đ ặ c t r ư n g ch o l ỗ i đ o đ ế m , lỗ i t r o n g t h u t h ậ p sô liệ u . N ế u t h ấ y x u ấ t h iệ n d ạ n g n à y c ầ n t h u t h ậ p , p h â n n h ó m lạ i các d ữ liệ u .

- Dạng hai đỉnh, có lõm phân cách ỏ giũa dãy dữ liệu và đỉnh ồ hai bên. Dạng này thưòng phản ánh có 2 quá trình

c ù n g x ả y r a .

QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TRONG CÁC Tổ CHỤÍC

- D ạ n g b ể m ặ t tư ơ n g đ ô i b ằ n g p h ẩ n g k h ô n g có đ ỉn h rõ r à n g . D ạ n g n à y th ư ờ n g p h ả n á n h t r o n g d o a n h n g h iệ p k h ô n g có q u y t r ì n h x á c đ ịn h c h u n g m à có r ấ t n h iề u q u y t r ì n h k h á c n h a u t u ỳ th u ộ c v à o c á c h th a o tá c c ủ a từ n g n g ư ờ i la o đ ộ n g .

- D ạ n g p h â n bô" lệ c h k h ô n g đ ô l x ứ n g . D ạ n g n à y đ ỉn h lệ c h k h ỏ i t â m c ủ a d ã y d ữ liệ u v à p h ả i x e m x é t p h ầ n lệ c h k h ỏ i t â m đ ó có v ư ợ t r a n g o à i g ió i h ạ n k ỹ t h u ậ t k h ô n g . N ế u c h ú n g v ẫ n n ằ m t r o n g g ió i h ạ n k ỹ t h u ậ t c h o p h é p t h ì q u á t r ì n h k h ô n g p h ả i là x ấ u .

- D ạ n g v á c h n ú i p h â n b ố n g h iê n g v ề b ê n t r á i h o ặ c b ê n p h ả i t h ể h iệ n có sự v ư ợ t g iá t r ị q u y đ ịn h q u á m ứ c c ủ a c h ỉ

tiêu chất lượng.

^ C O ằ n

SiiĐ/lÄằÄiôằđfjS(^ÄiSr

D ạ n g h a i đ ỉn h b iệ t lậ p , tá c h r<Ji n h a u t r o n g đó m ộ t q u ả c h u ô n g lớ n v à m ộ t n h ỏ tá c h r iê n g . D ạ n g n à y c h o t h ấ y có h a i q u á t r ì n h đ a n g s o n g s o n g tồ n t ạ i, t r o n g đó m ộ t q u á t r ì n h p h ụ có ả n h h ư ỏ n g k h ô n g t ố t đ ế n c h ấ t lư ợ n g , c ầ n được t ì m r a v à lo ạ i bỏ n ó k ịp th ờ i.

B iể u đ ồ p h â n b ố m ậ t độ có ý n g h ĩa r ấ t lớ n t r o n g q u ả n l ý c h ấ t lư ợ n g . D ự a t r ê n b iể u đồ p h â n b ô m ậ t độ có t h ể t h ấ y :

- T ỷ lệ h ỏ n g t h ấ p h a y cao h ơ n c h u ẩ n ;

- Càá trị trung bình có trùng với đường tâm của các giới

h ụ n t iê u c h u ẩ n k h ô n g ?

- Đ ộ p h â n t á n c ủ a dữ liệ u so v ớ i g iớ i h ạ n t iê u c h u ẩ n .

T ừ đ ó có n h ữ n g k ế t lu ậ n v à g iả i p h á p g iả i q u y ế t k ịp t h ò i.

N h ữ n g ứ n g d ụ n g c ụ th ể c ủ a b iể u đ ồ p h â n b ố m ậ t độ g ồ m :

• K iể m t r a v à p h â n t íc h , đ á n h g iá m ộ t c á c h đ ịn h t í n h v à đ ịn h lư ợ n g k h ả n ă n g c ủ a q u á t r ì n h v à t h i ế t b ị. T h e o d õ i

được sự biến động của quá trình, độ chính xác của thiết bị.

• K i ề m s o á t quá trình. N h ữ n g ngưòi lao đ ộ n g t r ê n dây

c h u y ề n s ả n x u ấ t được t r a n g b ị n h ữ n g k iế n th ứ c cơ b ả n v ề x â y d iỉn g v à đ ọc đồ t h ị sẽ n h ậ n th ứ c được q u á t r ì n h có c h u ẩ n k h ô n g . K ế t h ợ p v ố i đ ư ò n g t r u n g b ì n h v à đ ư ồ n g g iớ i h ạ n là

±3ơ nó sẽ t r ỗ t h à n h m ô t b iể u đ ồ k iể m s o á t r ấ t t iê n lơ i.

• D ù n g là m t à i liệ u b á o cá o đ ơ n g iả n dễ h iể u .

• P h á t h iệ n cá c s a i s ố v ề đo.

Đ ể đ ả m b ả o có n h ữ n g k ế t lu ậ n c h í n h x á c v ề th ự c t r ạ n g c ủ a các q u á t r ì n h , k h i sử d ụ n g b iể u đ ồ p h â n bô" m ậ t độ s ố lư ợ n g d ữ li ệ u t h u t h ậ p c ầ n p h ả i đ ủ lớ n í t n h ấ t là t ừ 50 d ữ liệ u t r ỏ lê n .

V í d ụ ; H ã y d ù n g b iể u đ ồ p h â n bô" m ậ t độ đ ể p h â n tíc a t ì n h h ì n h c ủ a q u á t r ì n h s ả n x u ấ t n ế u d ữ liệ u th ố n g k ê t h u d iợ c từ k iể m t r a c h ọ n m ẫ u b ề d à y t ấ m k im lo ạ i ch o t r o n g B ả n g ỉ . 5.

X max = 2 ,3 v à X n iin = 0 ,5 Đ ộ r ộ n g R = 2 ,3 - 0 ,5 = 1 , 8

k = 10

X á c đ ịn h c h iề u r ộ n g c ủ a lổ p : h = = 0 ,1 8 . T a lấ y h = 0 , 2 c h o d ễ t í n h

Bảng 8.5. DỬLiỆU THỐNG KÊ

ĐơnvỊ. mm

2 , 0 1 , 0 1,4 1 , 2 1 , 6 0 ,7 1 , 1 1 ,3 1,5 1 ,7

2 ,3 1,3 1,3 1 , 6 1 ,9 0 ,5 1 , 8 1 , 2 1,4 1 ,3

0 , 8 1 , 0 1,9 1 ,3 1 ,7 1 , 0 1,5 1 , 2 1 , 2 2 , 0

0 ,7 2 , 1 1 , 0 1 , 2 1 , 1 0 ,9 0 ,7 2 , 1 1 , 6 1 ,4

1,4 0 ,9 1,5 1 , 0 1 ,5 1 , 1 1 ,9 0 ,9 1,7 1 ,7

1,5 1 , 2 1 , 2 1,4 1 ,3 1 , 0 1,4 1 , 6 1,5 1 ,3

.0 , 8 1 , 6 1 ,3 1 ,4 1 ,5 1 ,9 1 , 2 1 , 1 1,7 1 ,5

i; C h ir n ig ề M Ế tỐ H G C ự THỐNG KÊ TRC)N |’Q U Ậ ^ 5 Ì Ẳ f d r a Í G - '

X á c d in h đ ơ n v i g iá t r i c ủ a lớ p = — = = 0 . 1

^ 2 2

X á c d ịn h g iớ i h ạ n t r ê n v à d ư ớ i c ủ a từ n g lớ p lầ n lư ợ t b ắ t d ầ u từ g iá t r ị n h ỏ n h ấ t n h ư s a u :

X m in ± 1 = 0 , 5 + 0 ,1 = 0 ,6

= 0 ,5 - 0 ,1 = 0 ,4 T a có cá c g iá t r ị t r o n g B ả n g 8 . 6

S T T B iê n g iớ i lố p G iá t r ị g iữ a K iể m t r a T ầ n s u ấ t

1 0 ,4 - 0 ,6 0 ,5 / 1

2 0 , 6 - 0 , 8 0 ,7 / / / 3

3 0 , 8 - 1 , 0 0 ,9 m 5

4 1 ,0 - 1 , 2 1 , 1 m - f W 1 0

5 1,2 - 1,4 1,3 15

6 1,4 - 1,6 1,5 m -HH i/f/ / 16

7 1 , 6 - 1 , 8 1,7 m t n H 1 0

8 1 , 8 - 2 , 0 1,9 mi 5

9 2 , 0 - 2 , 2 2 , 1 / / / / 4

1 0 2 ,2 - 2 ,4 2 ,3 / 1

rí'' ^o

l o n g c ộ n g 7 0

^ I lÔ li^ N XỶ CHẤffưỢNÒ|nRONG;Ĩ^Ịp:CHỨ<ẸM

V ẽ đ ồ t h ị

Biểu đồ phân bô mật độ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Só l ớp

B Senes 1

N h ậ n x é t b iể u đồ: B iể u đ ồ p h â n bô s a u k h i lậ p có n h ữ n g d ạ n g p h â n bô c h u ẩ n h ì n h q u ả c h u ô n g c h ứ n g tỏ q u á t r ì n h s ả n x u ấ t tấ m k im lo ạ i b ì n h th ư ờ n g .

2 .6 . B i ể u đ ồ k i ê m s o á t

B iể u đồ k iể m s o á t b iể u t h ị d ư ớ i d ạ n g đồ t h ị sự t h a y đ ổ i c ủ a c h ỉ t iê u c h ấ t lư ợ n g đ ể đ á n h g iá q u á t r ì n h s ả n x u ấ t có ở t r ạ n g t h á i k iể m s o á t h a y c h ấ p n h ậ n được k h ô n g . T r o n g b iể u đồ k iể m s o á t có các đ ư ò n g g iớ i h ạ n k iể m s o á t v à có g h i các g iá t r ị th ô n g k ê đặc t r ư n g t h u t h ậ p từ các n h ó m m ẫ u được c h ọ n r a liê n t iế p t r o n g q u á t r ì n h s ả n x u â 't. N h ữ n g đ ạ c đ iể m cơ b ả n c ủ a b iể u đồ k iể m s o á t là :

- Có sự k ế t hỢp g iữ a đ ồ t h ị v à cá c đ ư ờ n g k iể m s o á t. C á c đ ư ồ n g k iể m s o á t là n h ũ n g đ ư ờ n g g iớ i h ạ n t r ê n v à g iớ i h ạ n d ư ớ i th ể h iệ n k h o ả n g s a i lệ c h c a o v à t h ấ p n h ấ t m à cá c g iá t r ị c h ấ t lư ợ n g c ò n n ằ m t r o n g sự k iể m s o á t.

- Đ ư ò n g t á m th ể h iệ n g iá t r ị b ì n h q u â n c ủ a c á c d ữ liệ u

thu thập được.

- Đồ thị là đưòng thể hiện các điểm phản ánh các sô" liệu

b ì n h q u â n t r o n g từ n g n h ó m m ẫ u h o ặ c đ ộ p h â n t á n , h o ặ c g iá t r ị c ủ a từ n g c h ỉ t iê u c h ấ t lư ợ n g c h o b iế t t ì n h h ì n h b iế n đ ộ n g c ủ a q u á t r ì n h .

Thông tin về hiện trạng của quá trình sản xuất nhận

được n h ò q u a n t r ắ c m ộ t m ẫ u từ q u á t r ì n h . C á c g iá t r ị đ ặ c

trưng của mẫu như giá trị trung bình, độ lệch chuẩn, số

k h u y ế t tậ t...đ ư ợ c g h i lê n đ ồ t h ị . V ị t r í c ủ a cá c đ iể m n à y sẽ c h o b iế t k h ả n ă n g v à t r ạ n g t h á i c ủ a q u á t r ì n h .

K h ả n ă n g c ủ a q u á t r ì n h p h ả n á n h m ô l q u a n h ệ g iữ a đ ộ lệ c h t ấ t n h iê n c ủ a q u á t r ì n h v à cá c t h ô n g số’ t h i ế t k ế . M ố ì q u a n hệ n à y th ư ò n g đưỢc b iể u h iệ n b ằ n g c h ỉ s ố k h ả n ă n g q u á t r ì n h được k ý h iệ u là C p. C h ỉ sô' k h ả n ă n g q u á t r ì n h c h í n h là t ỷ s ố p h ả n á n h đ ộ r ộ n g c ủ a cá c th ô n g sô' th ự c t ế so v ó i th ô n g s ố t ấ t y ế u c ủ a q u á t r ì n h .

UTL- LTL

6ơ U T L : G iá t r ị đ o th ự c t ế lớ n n h ấ t Ư T L : G iá t r ị đ o th ự c t ế n h ỏ n h ấ t ơ là đ ộ lệ c h c h u ẩ n c ủ a q u á t r ì n h

n

iC ớô S 0 a * i ; l ớ W n i

Cp > 1 ,3 3 : Q u á t r ì n h có k h ả n ă n g k iể m s o á t

1 < c „ < 1,33 : Q u á t r ì n h có k h ả n ă n g k iể m s o á t c h ặ t chẽ p

Cp < 1,0 ; Q u á t r ì n h k h ô n g có k h ả năng kiểm s o á t

M ụ c đ íc h c h u n g n h ấ t c ủ a b iể u đồ k iể m s o á t là p h á t h iệ n n h ữ n g b iế n đ ộ n g c ủ a q u á t r ì n h đ ể đ ả m b ả o c h ắ c c h ắ n r ằ n g q u á t r ì n h được k iể m s o á t, được c h ấ p n h ậ n h a y k h ô n g k iể m s o á t đưỢc, từ đ ó t ì m r a n g u y ê n n h â n lo ạ i b ỏ . N h ữ n g mụ<‘

t i ê u c ụ th ể c ủ a b iể u đ ồ k iể m s o á t là ;

- Đ ả m b ả o sự Ổn đ ị n h c ủ a q u á t r ì n h . M ộ t q u á t r ì n h ổ n đ ịn h k h i c h ỉ có n h ữ n g n g u y ê n n h â n c h u n g p h ổ b iế n g â y ra .

- C ả i t iế n k h ả n ă n g c ủ a q u á t r ì n h t h ô n g q u a t h a y đ ố i JỊÌU t r ị t r u n g b ìn h c ủ a n ó h o ặ c g iả m b ớ t n h ữ n g b iế n đ ộ n g c h u iig .

Đ ố i v ớ i q u á t r ì n h s ả n x u ấ t c ầ n p h â n b iệ t t ì n h t r ạ n g k iể m s o á t được vớ i t ì n h t r ạ n g c h ấ p n h ậ n được. M ộ t q u á t r ì n h có t h ể ổ n đ ịn h v à k iể m s o á t được n h ư n g v ẫ n có t h ể k h ô n g đ á ị) ứ n g n h ữ n g y ê u c ầ u q u y đ ịn h t r o n g v ă n b ả n k ỹ t h u ậ t ( t iê u c h u ẩ n h a y hỢp đ ồ n g ) v ì có sự v i p h ạ m g iớ i h ạ n ch o p h é p .

T á c d ụ n g c ủ a b iể u đ ồ k iể m s o á t là c h o b iế t n h ữ n g b iế n đ ộ n g c ủ a q u á t r ì n h t r o n g s u ố t t h ồ i g ia n h o ạ t đ ộ n g v à x u t h ế b iế n đ ổ i c ủ a n ó , q u a đ ó có t h ể x á c đ in h đưỢc n h ũ n g n g u y ê n n h â n g â y r a sự b ấ t t h ư ò n g để có n h ữ n g b iệ n p h á p x ử l ý n h ằ m k h ô i p h ụ c quá t r ì n h v ề t r ạ n g t h á i c h ấ p n h ậ n đưỢc

h o ặ c g iữ q u á t r ì n h ở t r ạ n g t h á i m ố i t ố t h ơ n . K h i q u á t r ì n i l đ a n g Ổn đ ịn h có th ể d ự b á o n ó sẽ c ò n t iế p t ụ c ổ n đ ịn h t r o n g k h o ả n g t h ò i g ia n k ế t iế p v à có t h ể d ù n g b iể u đ ồ n à y đ ể k iể m s o á t sự b iế n đ ộ n g c ủ a c h ấ t lư ợ n g . T r o n g tr ư ờ n g hỢp q u á t r ì n h ổ n đ ịn h v à d ữ l i ệ u r ơ i v à o v ù n g g ió i h ạ n k iể m s o á t t h ì

k h ò n g c ầ n b ấ t k ỳ sự t h a y đ ổ i n à o . N ế u m u ô n g iả m b iê n độ b iế n đ ộ n g t h ì b ắ t b u ộ c p h ả i t h a y đ ổ i q u á t r ì n h . N g ư ợ c lạ i, k h i q u á t r ì n h có các n g u y ê n n h â n đ ặ c b iệ t g â y r a sự k h ô n g ổ n đ ịn h sẽ b iể u t h ị t r ê n b iể u đồ t h ì p h ả i t ì m c á c h đ iề u c h ỉn h q u á t r ì n h b ằ n g c á c h p h á t h iệ n v à lo ạ i b ỏ cá c n g u y ê n n h â n đặt; b iệ t đó. T u y n h iê n , tá c d ụ n g c ủ a b iể u đ ồ k iể m s o á t c ò n p h ụ th u ộ c r ấ t lớ n v à o sự q u a n t â m th e o d õ i c ủ a n g ư ò i p h ụ t r á c h q u á t r ì n h .

Bảng 8.7. CÁC LOẠI BlỂU Đồ KIỂM soát

L o ạ i b iể u đồ Đ ư ờ n g tâ m

Đ ư ò n g g iố i h ạ n

B iề u đ ồ g iá t r ị t r u n g

b ìn h X X

X ± A 2ẽ

X ± A 3 S ( k h i k ế t hỢp vớ i s) B iể ii đồ p h â n t á n R R D4R v à D g R

B iể u đ ồ độ lệ c h t iê u

c h u ẩ n s S B4 S v à B3 S

B iể ụ đồ t ỷ lệ % s ả n

p h ẩ m k h u y ế t t ậ t p P p p ± 3 < , = p ± 3 j W ' - P )

V n

B iể u đồ k iể m s o á t sô"

s ả n p h ẩ m có k h u y ế t t ậ t n p

n p n p ± 3 7 n p ( l - p )

B iể u đ ồ k h u y ế t t ậ t c C c ± 3-s/c B iể u đồ s ố k h u y ế t t ậ t

t r ê n m ộ t s ả n p h ẩ m u ũ

C ó n h iề u lo ạ i b iể u đ ồ k iể m s o á t k h á c n h a u được sử ụ n g t r o n g th ự c tế . Có lo ạ i b iể u đồ c h ỉ c h o p h é p th e o d õ i ụ ổ n đ ịn h h a y được k iể m s o á t c ủ a q u á t r ì n h . C ó lo ạ i c h o ih é p p h á t h iệ n được n h ữ n g b iế n đ ộ n g c ủ a q u á t r ì n h v ư ợ t r a Ig o à i m ứ c t iê u c h u ẩ n .

T h e o đ ặ c t r ư n g t h ô n g k ê , có t h ể d ù n g đ ể th e o d õ i bi<u đồ k iể m s o á t g ồ m h a i lo ạ i đ ịn h t í n h v à đ ịn h lư ợ n g .

B iể u đồ đ ịn h lư ợ n g á p d ụ n g c h o cá c đ ặ c t r ư n g đ o ìược t r ê n t h a n g c h ia liê n tụ c . B iể u đ ồ đ ịn h t í n h á p d ụ n g ch) các g iá t r ị r ò i r ạ c t h u được b ằ n g đ ế m h o ặ c g h i n h ậ n . T u ỳ t h e o đ ặ c t r ư n g th ô n g k ê sử d ụ n g t a có các lo ạ i b iể u đ ồ k h á c ih a u . D ư ớ i đ â y là b ả n g c ô n g th ứ c t í n h đ ư ờ n g g ió i h ạ n c ủ a cá' lo ạ i b iể u đồ k iể m s o á t (X e m ở t r a n g 2 8 8 ).

Các lo ạ i b iể u đồ t r ê n th ư ờ n g đưỢc sử d ụ n g k ế t hỢ) v ớ i n h a u t h à n h các lo ạ i b iể u đồ n h ư ( X - R ) h a y ( X - s ) ...

T iế n t r ì n h x â y d ự n g b iể u đồ k iể m s o á t th ự c h iệ n q u i các;

bước s a u (X e m ở t r a n g 2 8 7 ).

Ckựững8: Ck(^ỆMG'C\j, Ị ^ G ^ T R Ồ í ^ ^ ụ Ậ N Ị C ® K w *

Thu thập số liệu

r

Lập bảng tính toán dữ liệu nếu cần

í1 _ . 1

• ^^ _

Tính các giá trị đường tâm, giới hạn trên và giới hạn dưới

r

Vẽ biều đổ kiểm soát

Không bình

thường Tim nguyên nhân.

Xoa bỏ.

Xây dựng biểu đồ mới

Dùng biểu đổ đó làm chuẩn để kiểm soát quá trình

H ìn h 8.4. Các hước xây dựng biếu đ ồ kiểm soát

Sú

i'' QUẬN ỊÝ C ltó ÌL rò N G tR Ồ N G T |SfỔ cịỉỢC

B ả n g 8 . 8 s a u đ â y c h o b iế t c á c h ệ sô x á c đ ịn h các (lư ờ ng g ió i h ạ n p h ụ th u ộ c v à o sô n h ó m m ẫ u q u a n t r ắ c .

BÀNG 8.8

N A- A- B- B. D. D, A.

1,95 1,02 0 2,57 1,70 0,886 0 2,58 1,18

1,63 0,73 0 2,27 2,06 0,921 0 2,29 0,80 1,43 0,58 0 2,10 2,33 0,940 0 2,11 0,70 1,29 0,48 0,03 1,97 2,53 0,952 0 2,00 0,55 1,18 0,42 0,12 1,88 2,70 0,959 0,076 1,92 0,51

8 1,10 0,37 0,19 1,81 2,85 0,965 0,14 1,86 0,43 1,03 0,34 0,24 1,76 2,97 0,96ằằ 0,18 1,82 0,42

10 0,98 0,31 0,28 1,72 3,08 0,973 0,22 1.78 0,36

K h i lậ p b iể u đ ồ k iể m s o á t c ầ n x á c đ ịn h r õ n h ữ n g v ấ n đ ề s a u :

- C h ỉ t i ê u đ ặ c t r ư n g c ầ n k iể m t r a . C á c c h ỉ t iê u k iổ m t r a p h ả i là n h ữ n g c h ỉ t i ê u q u a n t r ọ n g d ễ đ o v à d ễ c a n t h iệ p

- L o ạ i b iể u đ ồ t h í c h hỢp. V iệ c lự a c h ọ n b iể u đ ồ c ă n cứ v à o io ạ i c h ỉ t i ê u c h ấ t lư ợ n g , s ố lư ợ n g c h ỉ t iê u , cỗ m ẫ u , m ụ c t iê u sử d ụ n g v à k h ả n ă n g c ủ a q u á t r ì n h .

- G iá t r ị t r u n g b ìn h c ủ a đ ặ c t r ư n g c h ấ t lư ợ n g cầ n k iế m t r a . Có th ể là n h ữ n g g iá t r ị m ụ c t iê u q u y đ ịn h trư ớ c củ a q u á t r ì n h s ả n x u ấ t, c ũ n g có th ể là g iá t r ị t r u n g b ìn h từ t h ồ i k ỳ trư ớ c.

- Đ ộ d à i t r u n g b ì n h c ủ a l o ạ t m ẫ u k iể m t r a ch o đ ế n k h i p h ả i đ iề u c h ỉn h q u á t r ì n h .

B iể u đ ồ k iể m s o á t được n h ậ n x é t th e o n h ữ n g q u y tắ c s a u : Q u á t r ì n h s ả n x u â t ở t r ạ n g t h á i k h ô n g b ì n h th ư ò n g k h i:

'VỈỘ1, h o ặ c n h iề u đ iể m v ư ợ t r a k h ỏ i p h ạ m v i 2 đ ư ò n g g iớ i h ạ n t r ê n v à g iớ i h ạ n dư ớ i c ủ a b iể u đồ.

8 đ iể m liê n t iế p ở 1 b ê n c ủ a đ ư ờ n g t â m ( d ạ n g ỏ m ộ t b ê n đ ư ờ n g t â m ) .

8 đ iể m liê n t iế p có x u th ê t ă n g h o ặ c g iả m liê n tụ c ( d ạ n g x u th ế )

2 t r o n g 3 đ iể m liê n t iế p n ằ m t r ê n v ù n g A 4 t r o n g 5 đ iể m liê n t iế p n ằ m t r ê n v ù n g B .

:Ch^ơng 8: CẰO cồ m cụ THỐNG

Đ ư ờ n g U C L

Đ ư ò n g tâ m

Đ ư ò n g L C L

V ù n g A : ơ V ù n g B : ơ V ù n g C: ơ V ù n g C; ơ V ù n g B ; ơ V ù n g A ; ơ

V í ( lụ v ề lậ p b iể u đồ k iể m s o á t X - R

G iả sử k ế t q u ả q u a n tr ắ c 25 m ẫ u , m ỗ i m ẫ u có cõ n ch o tr o n g B ả n g 8.9. H ã y vẽ b iể u đồ X - R . B iế t D4

D 3 = 0; Ă 2 = 0 ,5 7 7

5 được 2 ,1 1 4 ;

Giải

B iể u đồ X :

X = i y X i = ? ? i ^ = 8,864 2 5 ^ 1 25

R = J - y E i = i ™ = 7 , 8 4O K ^2 5 ^ * 1 196OK 25 ’

G iớ i h ạ n t r ê n ;

U C L = X + A 2 I = 8 ,8 6 4 + (0 ,5 7 7 X 7 ,8 4 ) = 1 3 ,3 8 8 L C L = X - A 2 R = 8 ,8 6 4 - (0 ,5 5 7 X 7 ,8 4 ) = 4 ,3 4

B iể u đ ồ R:

R = 7 ,8 4

Ư C L = D4R = 2 ,1 1 4 x 7 ,8 4 = 1 6 ,5 7 4 L C L D o R = 0 x 7 ,8 4 = 0

BÁNG S.9

STT XI X2 X3 X4 X5 Xi R

1 8 6 11 4 7 7.2 7

2 ^ 10 8 9 7 3 7.4 7

3 9 6 5 6 7 6.6 4

4 10 7 5 4 9 7 6

5 15 7 8 7 9 9.2 8

6 12 9 4 8 11 8.8 8

7 7 7 7 11 10 8.4 4

8 8 5 12 11 13 9.8 8

9 9 12 12 8 11 10.4 4

10 4 6 15 6 13 8.8 11

11 5 13 17 5 12 10.4 12

12 13 4 12 7 16 10.4 12

13 12 10 14 14. 13 12.6 4

14 8 6 3 5 9 6.2 6

15 10 5 7 11 11 8.8 6

1(5 11 3 9 ^ 13 12 9.6 10

17 12 8 2 13 13 9.6 11

18 8 2 10 15 9 8.8 13

19 7 5 11 8 8 7.8 6

20 9 16 7 8 8 9.6 9

21 6 9 9 12 10 9.2 6

22 8 4 10 12 11 9 8

2:'. 12 14 8 4 13 10.2 10

24 10 8 8 11 4 8.2 7

25 12 6 3 11 6 7.6 9

8.864^ 7.84

i ‘%* i l : -í - • __'1“. _ t_ív-. '_J i-. > ^ _

^ ^ H Ì | p f p Ẩ f a ỉ ệ N | | l ị p Ị g i í ^ lỉ.-s.c Biểu đồ kiểm soát X

16

14 ' '-'M

> 's

^^■■; 'n..V

V —ằ•ằ■

t • '>x'■\ ỵ]' ’V' .•

' 7 ■; ;■ ■ v '‘■■ỷv -?í 1

■'^ỉ “ Ij5' [ ; s \ J5Í? ' iỊ' p... . ■ í ■■ '■■■^' ỉ;- 5> v ' ■

. ’ : V*

'7-?^.‘f : ' ^ . í V , <ĩ; .

, . 'í . Ir < ‘í ' J Í ■ "’^'■

>■

Ị

N ô■

ỉpi ■’ V

í m

‘M Á' \\t V

>.ii*v3

? K

PT

M 1 ' ỳ 'y ĩ

i!’ 'ìs, ..2ô^

. '.-f- •>’•

■ r^-- ò . K ' i , '

ĩ(

■ỵị-yỉ.

Đ '• ô •

N í i ’ -.. ị

, ịỉ

V - '' ••>•*• ! * 'ỹ-ỉ

ị j ì•^y.'s M • • ; V "

■*'. à

M K /A 'J j _ — S t - n c N

“■l -StlKs''

Si‘ncb •

5kTics4

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 n 12 13 14 15 Ỉ6 17 18 19 20 21 22 23 24 2^

SỐ nhóm mẫu

H ìn h 8 .5 . Ví dụ hiểu đ ồ kiểm soát d ạ n g thuộc tính X Biểu đồ kiểm soát R

Biểu đồ kiểm soát R

'5e

c

o.

ỗ -y

Seriesl Series2 Senes3 Senes4

ôn r^ ơ\ —ô (^ vn Sô nhóm mẩu

H ìn h 8 ,6 , V í dụ biểu đ ồ kiểm soát d ạ n g thuộc tính

—rT''" '^T-SĨTV' :.v,™,w ,. --- - , ™ , - . , --- --- --- --- , , . --- , .

- 'S V' >''-Í - '"V . ' r, . ^xí: x'^; ' i V ' Ặ ỉ '

ch^gdiMMầ0^ cụ triỐrlG

N h ì n v à o b iể u đồ ta t h ấ y q u á t r ì n h d iễ n r a b ì n h th ư ờ n g , ổ n đ ịn h v à n ằ m t r o n g g iớ i h ạ n k iể m s o á t.

V í ( iụ 2: L ậ p b iể u đồ k iể m s o á t d ạ n g th u ộ c t í n h p

X â y d ự n g b iể u đ ồ k iể m s o á t để đ á n h g iá t ì n h t r ạ n g c ủ a q u á t r ì n h n h ậ p sô li ệ u c ủ a m ộ t n h â n v iê n k ế to á n v ố i cá c th ô n g t i n c h o t r o n g b ả n g d ư ớ i đ â y .

B ả n g 8.10. BẢNG DỮLIỆU LẬP BlỂU Đồ KIỂM s o á t d ạ n g th u ộ c t ín h P

Ngày Số lẩn nhập dữ liệu được

kiêm tra Số lần nhập sai Tỷ lệ % nhập saỉ

1 250 8 0.03

2 250 6 0.02

3 250 8 0.03

4 250 10 0.040

5 ^ 250 3 0.01

6 250 4 0.02

7 250 6 0.020

8 250 16 0.06

9 250 7 0.03

10 250 9 0.04

11 250 12 0.05

12 250 4 0.02

13 250 6 0.02

14 250 2 0.01

15 250 8 0.03

16 250 5 0.020

17 250 18 0.07

18 250 9 0.04

19 250 7 0.03

20 : 250 6 0.02

21 250 10 0.040

22 250 5 0.020

23 ^ 250 11 0.04

24 250 3 0.01

25 250 5 0.020

6250 187 0.030

^ ' l | í l K ^ Ị ệ ợ N ợ l r R 0 N ạ 5 ^ t ổ CHỨC K íc"

6 2 5 0 K í c h th ư ớ c m ẫ u ; 2 5 0

Đ ó lê c h c h u ẩ n 0 . 0 3 0 ( 1 - 0 , 0 3 0 )

^ ^ \ 250

G H T = 0 ,0 3 0 + 3. 0 ,0 1 0 8 = 0 ,0 6 2 4

G H D = 0 .0 3 0 - 3. 0 ,0 1 0 8 = - 0 , 0 0 2 4 0 Biểu đồ kiểm soát phần trăm phế phẩm

'ôWẸ

Q.

C

'<ữi

♦— ỉ^rìCĩiỉ

— Scries2

S e r i e s3 Scrics4

Ngày

H ìn h 8.7. Ví d ụ biểu đ ồ kiểm soát p

K ế t lu ậ n , b iể u đ ồ ch o t h ấ y có m ộ t đ iể m v ư ợ t r a n g o à i đ ư ờ n g g ió i h ạ n tr ê n . C h ứ n g tỏ q u á t r ì n h k h ô n g ổn đ ịn h . Có n g u y iìn n h â n đ ặc b iệ t g â y r a sự b iế n đ ộ n g c ủ a q u á t r ì n h , cần t ì m

n g u y ê n n h â n th ự c t ế g â y r a sự b iế n đ ộ n g đó đ ể lo ạ i bỏ k ịp th ò i.

. Chương S; CÁC CÔNG cụ THÓNG KÊ TRONG Q U ^ l ^ - ^ f

ô

2.7. B i ê u đ ồ p h â n t á n

x T )'o n g th ự c t ế h o ạ t đ ộ n g c ủ a các d o a n h n g h iệ p , m ộ t c h ỉ

tỉôu chất lượng đưỢc tạo nên nhò sự kết hđp và tác động của

n h iổ u y ế u tố . G iữ a c h ấ t lư ợ n g v à các y ế u t ố có m ố i q u a n h ệ c h ặ t o h ẽ . M ô i q u a n hệ có th ể là g iữ a k ế t q u ả v à n g u y ê n n h â n n h ư n g c ũ n g có th ể là g iữ a n h â n t ố n à y v ớ i n h â n tô"

k h á c c ủ a n ó. C h ẳ n g h ạ n , m ố i q u a n h ệ g iữ a c h ấ t lư ợ n g c ủ a b á n h v ó i m à u sắc h o ặ c g iữ a n h iệ t đ ộ v à m à u s ắ c .v .v . Đ ể đ á n h g iá t ì n h h ì n h c h ấ t lư ợ n g n g ư ờ i t a có t h ể d ù n g h a i h o ặ c n h iề u d ữ liệ u c ù n g m ộ t lú c t h ể h iệ n m ố ì tư ơ n g q u a n g iữ a cá c y ế u t ố đ ó. T rư ờ n g hợp n à y c ô n g c ụ t h ô n g k ê được sử d ụ n g

thích hợp là biểu đồ phân tán. Như vậy, biểu đồ phân tán

th ự c c h â t là m ộ t đồ t h ị b iể u h iệ n m ô l tư ơ n g q u a n g iữ a n g u v ê n n h â n v à k ế t q u ả h o ặ c g iữ a các y ế u tô" ả n h h ư ỏ n g đ ế n c h ấ t lư ợ n g . Có n h iề u c á c h lậ p b iể u đ ồ p h â n t á n th ể h iệ n m ố i q u a n h ệ g iữ a các b iế n s ố c h ấ t lư ợ n g . D ư ớ i đ â y là m ộ t t r o n g

n h ủ n g c á c h lậ p b iể u đồ p h â n t á n th e o t r ì n h tự s a u :

ô

~ 1 ’h u th ậ p d ữ ỉiệ u vê các c ặ p b iế n sô.

- V ẽ đồ t h ị v ớ i t r ụ c t u n g ỉà m ộ t b iế n s ố v à t r ụ c h o à n h là k ê t q u a h o ặ c b iế n sô th ứ h a i.

- X á o đ ịn h v ị t r í c ủ a các d ữ k iệ n t r ê n đ ồ t h ị b ằ n g các đ iể m th ố h iệ n m ố i tư ơ n g q u a n g iữ a h a i b iế n số. T v ư ò n g hợ p có cá c d iế m t r ù n g n h a u có n h ữ n g k ý h iệ u r iê n g đ ể p h â n b iệ t.

- N h ậ n x é t m ứ c độ liê n q u a n g iữ a h a i b iế n sô th e o h ệ sô tư cỉn g q u a n .

N h ì n v à o b iổ u đồ p h â n t á n ta t h ấ y sự p h â n bô" c ủ a m ộ t t ậ p hỢp các d ữ liệ u th ể h iệ n m ứ c độ v à t í n h c h ấ t c ủ a m ô l

Trườrigl)^, học 'Kíĩih’ tế Qứếtílđân

^ ^ Ệ Ệ íiẶ N n L tíC H Ấ T LƯỢNG TRONG CẢC'fổ CHỨC 3

q u a n h ệ g iữ a h a i b iế n s ố c h ấ t iư ợ n g v à n g u y ê n n h â r,. M ố i tư ơ n g q u a n n à y b iể u h iệ n d ư ớ i c á c d ạ n g s a u :

T ư ơ n g q u a n d ư ơ n g . N ó p h ả n á n h sự g ia tă n g c ủ a b ến sô n g u y ê n n h â n d ẫ n đ ế n sự g ia t ă n g c ủ a b iế n sô' k ế t q uả ( c h ỉ t iê u c h ấ t lư ợ n g ). M ố ì q u a n h ệ ỏ đ â y là q u a n hộ đ ồ n g hư ỏn g.

N h ì n v à o độ p h â n t á n c ủ a d ữ li ệ u có t h ể n h ậ n t h ấ y ir.ức độ tu ơ n g q u a n lớ n h a y n h ỏ .

T ư ơ n g q u a n â m . Đ ó là m ố i tư đ n g q u a n n g h ịc h c h iê u k h i m ộ t b iế n s ố t ă n g d ẫ n đ ế n k ế t q u ả g iả m .

K h ô n g có tư ơ n g q u a n . D ữ l iệ u t r ê n b iể u đồ p h ả n á n ỉ g iữ a h a i b iế n &ố k h ô n g có tn ô l tu ơ n g q u a n n à o vớ i n h a u . T 'ư ỏ n g

hợp này chúng ta khẳng định những vấn đề vê c h ấ t ỉưọTg do

các n g u y ê n n h â n k h á c g â y r a . Tương quan dưomg

Tương quan ãm

25 20 . '♦©V. 15 . .e 10 • 5 ; 0 >

♦♦

25 20 15 c ÍO

'£ 5

0

♦♦♦ ♦♦

0

0 4

Biến số 1

2 4

Hiến sô I

Không có tUímg q uan

25 20 i5

10

5 0

TÓM TẮT CH Ư Ơ N G 8

T r o n g q u ả n lý c h ấ t lư ợ n g , n g ư ò i t a th ư ò n g sử d ụ n g 7 lo ạ i c o n jr c ụ t h ố n g k ê t r y ể n t h ô n g là sơ đ ồ lư u t r ì n h , sơ đ ồ n h â n q u ả , b iể u đồ P a r e to , p h iế u k iể m t r a c h ấ t lư ợ n g , b iể u đ ồ p h â n b ó m ậ t đ ộ , b iể u đ ồ k iể m s o á t, b iể u đ ồ p h â n t á n .

S ổ đ ồ lư u t r ì n h là h ì n h th ứ c th ể h iệ n to à n bộ các h o ạ t đ ộ n g c ầ n th ự c h iệ n c ủ a q u á t r ì n h s ả n x u ấ t h a y c u n g c ấ p s ả n p h ẩ m , d ịc h v ụ th ô n g q u a n h ữ n g sơ đ ồ k h ô i v à cá c k ý h iệ u n h ấ t đ ịn h . M ụ c đ íc h c ủ a lo ạ i c ô n g c ụ n à y là n h ậ n b iế t, p h â n tí c h h o ạ t đ ộ n g đ ể p h á t h iệ n r a n h ữ n g h o ạ t đ ộ n g c h ư a t h í c h

hợp c ầ n được sử a đổi.

S ơ đ ồ n h â n q u ả (sđ đ ồ I s h ik a w a h a y sơ đ ồ xư ơ n g c á ), là m ộ t sơ đ ồ b iể u d iễ n m ố i q u a n h ệ g iữ a k ế t q u ả v à n g u y ê n n h â n g â y r a k ế t q u ả đó. M ụ c đ íc h c ủ a n ó là t ì m k iế m , x á c đ ịn h cá c n g u y ê n n h â n g â y r a n h ữ n g t r ụ c t r ặ c vê c h ấ t lư ợ n g s ả n p h ẩ m , d ịc h v ụ h o ặ c q u á t r ì n h , t ừ đ ó đ ề x u ấ t b iệ n p h á p k h ắ c p h ụ c .

l ì i ể u đ ồ P a r e to là đồ t h ị h ì n h c ộ t p h ả n á n h cá c d ữ liệ u c h ấ t lư ợ n g t h u t h ậ p được, s ắ p xế p th e o t h ứ tự t ừ cao đ ế n t h ấ p , c h ỉ r õ cá c v ấ n đề c ầ n đưỢc ư u t i ê n g iả i q u y ế t trư ớ c . N h ì n v à o sơ đ ồ n à y n g ư ờ i ta t h ấ y được k iể u s a i s ó t p h ổ b iế n nhA ít v à th ử tự ư u t iê n k h á c p h ụ c v ấ n đ ề c ũ n g n h ư k ế t q u ả c ủ a h o ạ t đ ộ n g c ả i t iế n .

P h iế u k iê m t r a c h ấ t lư ợ n g là n h ữ n g p h iế u g h i các sô l iệ u m ộ t c á c h đơ n g iả n b ằ n g c á c h k ý h iệ u cá c đ ơ n v ị đo v ề cá c d ạ n g s a i s ó t, k h u y ế t t ậ t c ủ a s ả n p h ẩ m . M ụ c đ íc h c ủ a c ô n g c ụ

trưồhg-Đậl á ^ íK ln h l^ u Ố c ^ â n -

Chương 8: CẤC CỔNG CỤ THỐNGKÊ J R Q N G tìO Ẩ |p ,C H Ấ |Ìtr a N Ồ Ì

n à y là t h u th ậ p , g h i c h é p cá c d ữ liệ u c h ấ t lư ợ n g th e o .ih ừ n g c á c h th ứ c n h ấ t đ ịn h đ ể đ á n h g iá t ì n h h ì n h c h ấ t lư ợ n g \ à đư a ra n h ữ n g q u y ế t đ ịn h xử lý hỢp lý .

B iể u đ ồ p h â n hô m ậ t đ ộ là m ộ t d ạ n g b iể u đ ồ c ộ t cho th ấ y b ằ n g h ì n h ả n h sự t h a y đ ô i, b iế n đ ộ n g c ủ a m ộ t tậ p hdp các d ữ l iệ u th e o n h ữ n g h ì n h d ạ n g n h ấ t đ ịn h . M ụ c đ í c h của lo ạ i b iể u đ ồ n à y là g iú p ta có n h ữ n g k ế t lu ậ n c h í n h x á c vè t ì n h h ì n h b ì n h th ư ồ n g h a y b ấ t b ì n h th ư ờ n g c ủ a c h ỉ t i ê i c h ấ t lư ợ n g h a y r ủ a q u á t r ì n h .

B iể u đ ồ k iể m so á t b iể u t h ị d ư ớ i d ạ n g đ ồ t h ị sự t h a y c'ổi c ủ a c h ỉ t iê u c h ấ t lư ợ n g . M ụ c đ íc h c ủ a n ó là đ á n h g iá q u á t r ì r ih sả n x u ấ t ỏ t r ạ n g t h á i k iể m s o á t h a y c h ấ p n h ậ n được k h ô n g .

B iể u đ ồ p h â n tá n là đ ồ t h ị b iể u h iệ n m ô l tư ơ n g q u a .i g iừ a n g u y ê n n h â n v à k ế t q u ả h o ặ c g iữ a cá c y ế u t ố ả n h h ư ỏ r g đ ế n c h ấ t lư ợ n g . C ô n g c ụ n à y g iú p n g ư ò i t a đ á n h g iá tìn V h ì n h c h ấ t lư ợ n g d ự a t r ê n h a i h a y n h iề u d ữ liệ u c ù n g m ột. l i c t h ể h iệ n tn ô l tư đ n g q u a n g iữ a cá c y ế u tô ' đó.

- QUẢN LÝ CHẮT LƯỢNG TRONG CÁC Tổ CHỨC h

■ ->;Trường Đạl học Kinh ỉể Q ù íc (dần

Chương 9: KIỂM TRA CHẤT LƯỢNG ‘SẲN PHẨM '!;V

Chương 9

KIỂM TRA CHẤT LƯỢNG SẢN PHẨMm

Mục đích của chương này là nghiên cứu về công tác kiểm tra chất lượng sản phẩm trong doanh nghiệp. Chương đề cập đén những nội dung chủ yếu sau:

(1) Kiểm tra chất lượng và vai trò của kiểm tra chất lượng.

(2) Các phương pháp, hình thức và các bưốc kiểm tra chất lượng

(3) Bản chất và nội dung của kiểm tra chọn mẫu chấp nhận.