Chơng VII- Bài tiết Tiết 40: Bài tiết và cấu tạo của cơ quan
TuÇn 26 Tiết 51: Cơ quan phân tích thị giác
I. mục tiêu.
1- Kiến thức: Khi học xong bài này, HS: - Liệt kê các thành phần của cơ quan phân tích bắng s đồ phù hợp, Xác định rõ các thành phần trong cơ quan phân tích. Nêu đợc ý nghĩa của các cơ quan phân tích đối với cơ thể.
- Mô tả đợc cấu tạo của mắt quan sơ đồ ( chú ý cấu tạo của màng lới )và chức năng của chúng
- Giải thích đợc cơ chế điều tiết của mắt để nhìn rõ vật.
2- Kĩ năng
- Quan sát và phân tích hình tìm ra kiến thức 3- Thái độ
- Có thái độ yêu thích môn học, vệ sinh và bảo vệ mắt
III. ph ơng tiện dạy học
1- Giáo viên:
- Tranh phãng to H 49.1; 49.2; 49.3.
- Mô hình cấu tạo mắt.
- Vật mẫu: 1 cầu mắt lợn bổ đôi, 1 cầu mắt lợn bổ ngang.
- Bộ thí nghiệm về thấu kính hội tụ của môn vật lí.
2- Học sinh
- Nghiên cứu trớc thông tin ở nhà
III. Tiến trình lên lớp
1. ổn định tổ chức ( 1 )’ 2. Kiểm tra bài cũ ( 3 )’
?- Trình bày sự khác nhau giữa cung phản xạ sinh dỡng và cung phản xạ vận động?
?- Trình bày sự giống và khác nhau về mặt cấu trúc và chức năng giữa 2 phân hệ giao cảm và đối giao cảm trong hệ thần kinh sinh dỡng?
- KiÓm tra c©u 2 SGK.
3. Bài mới a. Mở bài: ( 1’)
Nhờ các giác quan chúng ta nhận biết và phản ứng lại các tác động của môi trờng. Cơ quan phân tích thị giác giúp ta nhìn thấy xung quanh, vậy nó có cấu tạo nh thế nào? Cơ chế nào giúp ta nhìn thấy vật? Chúng ta cùng tìm hiểu bài hôm nay.
b. Néi dung:
Hoạt động 1: Cơ quan phân tích ( 5 )’
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK và trả lời câu hỏi:
- Mỗi cơ quan phân tích gồm những thành phần nào?
- Vai trò của cơ quan phân tích đối với cơ thể?
-? Phân biệt cơ quan thụ cảm với cơ
quan ph©n tÝch?
Gv gọi học sinh trả lời GV chuẩn kiến thức
- HS tự thu nhận thông tin và trả lời:
- 1 HS trình bày, các HS khác nhận xét, bổ sung.
+ Cơ quan phân tích gồm 3 thành phần.
+ Vai trò giúp cơ thể nhận biết tác động của môi trờng xung quanh.
+ Cơ quan thụ cảm tiếp nhận kích thích tác động lên cơ thể – là khâu đầu tiên của cơ quan phân tích.
Học sinh trả lời
*) KÕt luËn
- Cơ quan phân tích gồm:
+ Cơ quan thụ cảm.
+ D©y thÇn kinh (dÉn truyÒn híng t©m).
+ Bộ phận phân tích ở trung ơng (nằm ở vỏ não).
- Cơ quan phân tích giúp cơ thể nhận biết tác động của môi trờng xung quanh.
Hoạt động 2: Cơ quan phân tích thị giác ( 30 )’
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- Cơ quan phân tích thị giác gồm những thành phần nào?
- GV hớng dẫn HS nghiên cứu cấu tạo cầu mắt H 49.1; 49.2 lần lợt từ ngoài vào trong, đọc thông tin SGK trả lời c©u hái:
- Nêu vị trí của cầu mắt?
- Hoàn chỉnh thông tin về cấu tạo cầu mắt SGK.
- GV nhận xét kết quả trên mô hình và hình vẽ, khẳng định đáp án.
- Cho 1 HS trình bày lại cấu tạo cầu mắt và rút ra kết luận.
- Yêu cầu HS đọc thông tin mục 2 SGK, quan sát H 49.3 và trả lời câu hái:
- Nêu cấu tạo của màng lới?
- Sự khác nhau giữa tế bào nón và tế
- HS dựa vào kiến thức mục I để trả lời.
a. Cấu tạo của cầu mắt
- HS quan sát kĩ hình từ ngoài vào trong ghi nhớ chú thích, nghiên cứu thông tin để trả lời câu hỏi, làm bài tập.
- Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
Đáp án:
1- Cơ vận động mắt 2- Màng cứng 3- Màng mạch 4- Màng lới
5- Tế bào thụ cảm thị giác
- HS dựa vào thông tin, kết hợp với hình vẽ để trả lời, lớp nhận xét, bổ sung.
b. Cấu tạo của màng lới
+ ở điểm vàng, mỗi chi tiết của ảnh đợc 1 tế bào nón tiếp nhận và truyền về não qua
bào que trong mối quan hệ với tế bào thần kinh thị giác ?
- Tại sao ảnh của vật hiện trên điểm vàng lại nhìn rõ nhất?
- Tại sao trời tối ta không nhìn rõ màu sắc của vật?
- GV hớng dẫn HS quan sát thí nghiệm về quá trình tạo ảnh qua thấu kính hội tụ và trả lời câu hỏi:
? Vai trò của thể thuỷ tinh trong cầu mắt?
- Trình bày quá trình tạo ảnh ở màng l- íi?
- Vai trò của thể thuỷ tinh trong cầu mắt?
1 tế bào thần kinh thị giác, ở các vung khác tế bào nón và nhiều tế bào que liên hệ với 1 vài tế bào thần kinh thị giác.
- HS theo dõi thí nghiệm, ghi nhớ kiến thức.
- 1 vài HS phát biểu, các HS khác nhận xét, bổ sung để hoàn thiện kiến thức.
c. Sự tạo ảnh ở màng lới
- HS theo dõi kết quả thí nghiệm đọc kĩ thông tin -> Rút ra kết luận về vai trò của thể thuỷ tinh và sự tạo ảnh
*) KÕt luËn
- Cơ quan phân tích thị giác gồm:
+ Cơ quan thụ cảm. thị giác (trong màng lới của cầu mắt) + Dây thần kinh thị giác (dây số II).
+ Vùng thị giác (ở thuỳ chẩm).
1. Cấu tạo của cầu mắt
- Thông tin hoàn chỉnh trong bài tập SGK.
2. Cấu tạo của màng lới - Màng lới gồm:
+ Các tế bào nón: tiếp nhận kích thích ánh sáng mạnh và màu sắc.
+ Tế bào que: tiếp nhận kích thích ánh sáng yếu.
+ Điểm vàng (trên trục mắt) là nơi tập trung các tế bào nón, mỗi tế bào nón liên hệ với tế bào thần kinh thị giác qua 1 tế bào 2 cực giúp ta tiếp nhận hình ảnh của vật râ nhÊt.
3. Sự tạo ảnh ở màng lới
- ánh sáng phản chiếu từ vật qua môi trờng trong suốt tới màng lới tạo nên 1 ảnh thu nhỏ, lộn ngợc sẽ kích thích tế bào thụ cảm thị giác, xuất hiện luồng xung thần
kinh qua dây thần kinh thị giác tới vùng thị giác ở thuỳ chẩm cho ta nhận biết hình
ảnh của vật.
- Thể thuỷ tinh (nh 1 thấu kính hội tụ) có khả năng điều tiết để điều chỉnh ảnh rơi trên màng lới giúp ta nhìn rõ vật.
- Lỗ đồng tử (giữa lòng đen) có tác dụng điều tiết ánh sáng.
4. Củng cố - đánh giá ( 4 )’
- Củng cố: Học sinh nhắc lại kiến thức trọng tâm bài học đọc kết luận SGK
- Đánh giá:
Câu 1. Khoanh tròn vào chữ cái đầu câu đúng:
a. Cơ quan phân tích gồm: cơ quan thụ cảm, dây thần kinh và bộ phận trung -
ơng.
b. Các tế bào nón giúp ta nhìn rõ về ban đêm.
c. Sự phân tích hình ảnh xảy ra ngay ở cơ quan thụ cảm thị giác d. Khi dọi đèn pin vào mắt đồng tử dãn rộng để nhìn rõ vật.
e. Vùng thị giác ở thuỳ chẩm.
Câu 2. Trình bày quá trình thu nhận ảnh của vật ở cơ quan phân tích thị giác?
5. Dặn dò ( 1 )’
- Học bài và trả lời các câu hỏi SGK.
- Làm bài tập 3 vào vở.
- Đọc mục “Em có biêt”.
- Tìm hiểu các tật, bệnh về mắt.
Ngày soạn: / / 2011 Ngày dạy: / / 2011