P h á p c h ế xã hội chủ n g h ía là m ột p h ạ m tr ù có nội đu n g phong phú. đa d ạ n g p h ả n á n h đời sống pháp lu ậ t của xã hội, là phương thức q u ả n lý của N hà nước đối vói xã hội, là nguyên tắ c tổ chức và h o ạ t động của bộ máy n h à nước. T u y n h iê n , tro n g từ n g lình vực cụ thể, đời sông n h à nưốc và đòi sông xã hội được tổ chức và h o ạ t động k h ác n h a u p h ù hợp với đặc điểm, yêu cầu của lĩnh vực cụ th ể đó. Do đó, n h ữ n g nội d u n g và yêu cầu của p h á p c h ế xã hội c h ủ n g h ĩa tro ng từ n g ĩn h vực cụ th e cũn g có n h ũ n g đặc tr ư n g riêng n hư n g đểu xuâ't p h á t từ n h ữ n g n g u y ê n lý c h u n g của p h á p c h ế xã hội c h ủ nghĩa. Môi q u a n hệ giữa p h á p c h ế xã hội c h ủ n g h ĩa nói ch u n g với p h á p chê xă hội chủ
nghĩa tr o n p t ừ n g lĩnh vực cụ t h ế là mối q u a n h ệ biện chửn g giữa cái chu ng và cái riêng. T ư tưỏng. nội d u n g c ú a p h á p chẽ xã hội c hủ n g h ĩa được biểu hiện thô n g quíi p h á p chê tro n g từ n g lĩn h vực cụ thể. P h á p c h ế tr o n g từ n g lĩnh vực cụ th ê p h ả i t u â n t h ủ n h ữ n g yèu cầu. n g u y ê n tắc của p h á p c h ế nói c hun g. Sự thô ng nhâ't của p h á p chế xã hội c h ù n g h ĩa tr o n g t ừ n g lĩnh vực cụ th é là bảo đ à m cho s ự th ô n g n h ấ t của p h á p c h ế xã hội ch ú nghĩa nói chung.
Ổ nưỏc Cộng h o à xã hội ch ú n g h ĩa Việt Nam, quvền lực n h à nước là thôn g n h ấ t, n h ư n g có s ự p h â n công và phôi hợp g iủ a các cơ q u a n n h à nước tro n g việc thực hiện các quyển lập pháp, h à n h p h á p và tư pháp.
Quyển lực n h à nước được th ể h iệ n th ô n g q u a h o ạ t động lập pháp, h o ạ t động h à n h p h á p và h o ạ t động tư p h á p c ủ a các cơ q u a n n h à nước. Các h o ạ t động này phái bị h ạ n chê bỏi p h á p luật. P h á p lu ậ t là phương tiện đê p h á n công v à h ạ n chê q u y ể n lực n h à nưòc.
Q uyến lực n h à nưốc nế u khỏng bị r à n g buộc bởi p h á p l u ậ t sẽ tr ở n ên lạm quvền. C h ín h vì lẽ đó m à trong mọi h o ạ t động của m ình các cơ q u a n n h à nưổc phải tôn trọng, c h ấp h à n h pháp luật, N h ư vậv, p h á p ché phải được báo đ ả m trong h o ạ t động lạ p ph á p , h o ạ t động h à n h p h á p và hoạt động tư p h á p vài n h ữ n g biểu
Chưong I. Cơ sỏ lý luận vế pháp c h ế x ă h ộ i ch ù nghĩa tro n g hoạt đ ộ n g giải qu yế t k h iế u nại, tố cáo...
hiệ n đặc t h ù trong từ n g h o ạ t động cụ thế’ của quvền lực n h à nưốc. Hoạt động giải qu yết k h iế u nại. tô’ cáo của các cơ q u a n h à n h chín h n h à nước là một ho ạ t đ ộ n g c ủ a q u y ề n h à n h p h á p , đn đó h o ạ t đ ộ n g n à y c ũ n g ph ải t u â n t h ủ ng uyên tắc p h á p c h ế xã hội chủ nghĩa.
Tuy nh iên, đây là một h o ạ t động m a n g t í n h c h â t tài p h á n h à n h chính tro n g q u ả n lý n h à nước, vì vậy p h á p c h ế x ã hội c h ủ nghĩa trong h o ạ t động giải qu yết khiếu nại, tô” cáo củ a các cơ q u a n h à n h ch ính n h à nước có n h ữ n g đặc trưng , yêu cầu riêng. H oạt động giải quyết chiếu nại, tô'cáo là một tro n g n h ữ n g h o ạ t động n h ằ m bảo đ ả m các quyên và lợi ích hợp p h á p c ủ a công dân, cđ quan, tổ chức, bảo đảm p h á p ch ế v à k ỷ lu ậ t trong q u ả n lý n h à nưóc. C hính vì vậy, tro n g h o ạ t động này đòi hỏi các cơ q u a n n h à nước, người có t h ẩ m quyển phải nghiêm ch ỉnh chấp h à n h p h á p l u ậ t k h iế u nại, tò cáo và p h á p l u ậ t khác có liên quan. T ro n g q u a n hệ p h á p lu ậ t kh iếu nại, tô' cáo, một bên t r o n g quan hệ n à y luôn luôn là cơ q u a n n h à nưóc, người có th ấ m quyên giải quyết khiếu nại, tô cáo, còn b ẽ n kia là công dân, cơ quan, tổ chức và n h ữ n g chủ th ê khác có liên quan. Để bảo đ ả m p h á p c h ế đòi hỏi p h ả i có sự chấp h à n h nghiêm ch ỉnh p h á p lu ậ t của t ấ t cả các chủ th ể t h a m gia q u a n hệ p h á p l u ậ t kh iếu nại, tô’ cáo, Trong
Tăng cường pháp c h ế xã hội ch ủ nghĩa _____ tro n g hoạt động giải q u y ế t khiếu nại, tò' cáo
Chương I. Cơ sơ lý luận vế pháp c h ế xã hội ch ủ nghĩa ___ tro n g h o a t^ ộ n g giài quyết khiếu nại, tô cáo...
khi thực hiện quyền k h iế u nại, tô’cáo. các cá n h ả n , cơ quan, tô chức c ũ n g p h ái chấp h à n h các quy đ ịn h của p h á p lu ậ t k h iế u nại. t ố cáo và các quy định củ a pháp lu ậ t khác có lién q u a n . Các cơ q u a n n h à nưóc, ngưòi có t h ẩ m quyền giải q u y ế t khiếu nại, tô cáo p h ả i đặc biệt coi trọng việc c h ấ p h à n h p h á p lu ật, vì việc chấp h à n h này cỏ ý n g h ĩa quyết định đến việc bảo đảm quvển và lợi ích hợp p h á p củ a cá n h â n , cơ q u a n , tô chức. T ư tưỏng. n guy ên tác t u â n t h ủ p h á p lu ậ t đã dược quy đ ịn h t ừ khi có L u ậ t I ^ i ế u nại, tố^ cáo n ă m 1998: "Việc kh iế u nại, tò cáo và g iá i quyết k h iế u nại, tó cáo p h á i được thực hiện theo p h á p ỉuật" (Điều 4).
N h ư vậy. p h á p l u ậ t đòi hói các b ê n t h a m gia q u a n hệ k h iế u nại. t ố cào đều p h á i thực hiệ n c á c h à n h vi theo vêu cầu của p h á p luật. Đáv chính là biểu h iệ n củ a tư tương, ng uyên tắc p h á p chẽ xã hội c h ủ ng hĩa trong h o ạ t động giái quy ết kh iếu nại, tô cáo. Q u a n đ iểm này được cụ t h ế h ó a trong n h iề u quy đ ịn h của L u ậ t Khiếu nại, tô” cáo dưới d ạ n g quv định vể tr á c h nhiệm , quyền, nghĩn vụ c ủ a người k h iế u nại, ngưòi tồ cáo, c ủ a cơ q u a n có t h ẩ m quyền giai qu yết khiếu nại, tô' cáo: “cơ q u a n , t ố chức, cá n h ă n trong p h ạ m vi chứ c năng,
n h iệm vụ. q uyền hạn Cỉỉa m in h có trách nhiệm ... tiếp n h ộ n và g iả i q uyết k ịp thời, đ ú n g p h á p lu ậ t k h iế u nại,
tô cáo, bảo đ ả m cho quyết đ ịn h g iả i quyết kh iếu nại.
tô cáo được th i h à n h nghiêm c h in h và p h ả i chiu trách n h iệ m trước p h á p lu ậ t ưề quyết đ ịn h của m ìn h " (Điểu 5); "Người có trách nhiệm g iả i quyết khiếu nại, tô cáo m à kh ô n g g iả i quyết, thiếu trách n h iệm trong việc giải quyết hoặc c ố tin h g iá i quyết trái p h á p lu ậ t p h á i bị x ử lý nghiêm m in h , nêu g á y thiệt h ạ i th i p h ả i bồi thư ờng theo q u y đ ịn h của p h á p luật" (Điều 6); "Quyết đ ịn h g iá i quyết k h iế u n ạ i p h á i được mọi cơ q u a n , tô chức,
cá n h â n tôn trọng. Q uyết đ ịn h g iá i quyết kh iếu n ạ i có hiệu lực p h á p l u ậ t p h á i được cá nhởn, cơ qu a n , tô chức n g h iê m c h in h chấp hàn h. Người có trách n h iệm th i h à n h q u y ế t đ ịn h g iả i quyết k h iếu nại m à k h ô n g thi h à n h p h á i bị x ử l ỹ n g h iêm m in h " (Điểu 8) V . V . . N h ừ n g q uy đ ịn h t r ê n th ê hiện nội dung, yêu c ầ u của p h á p chê tron g giái q u v ế t khiếu nại. tô' cáo.
T rên cơ sở k h á i niệm p h á p chê xã hội c h ủ nghĩa, c ả n cứ đặc đ iể m h o ạ t động giãi q u y ế t khiêu nại. tô cáo của các cd q u a n h à n h chính n h à nước, có th é đ ư a ra k h á i niệm p h á p c h ế xã hội c h ủ n g h ía trong h o ạ t động giải quvết k h iê u nại, tò cáo của các cổ q u a n h à n h c h ín h n h à nước n h ư sau:
P h á p c h ế xã hội chủ n g h ĩa trong hoạt đ ộ n g g iả i quyết k h iế u nại, tô' cáo của các cơ q u a n h à n h chinh
Tăng cường pháp chê' xà hội chủ nghĩa tro n g h o ạ t đ ộ n g giải q uyết khiếu nại, tò cáo
Chương I. Cơ sớ lý luận vế pháp c h ế xã h ộ i c h ủ nghỉa ____^rong hoạt động giải q u yê t khiêu nại, tò' cáo...
n h à nưởí- là c h ế độ chinh trị ■ p h á p lý của đời sông n h à nước, trong đó tồn tại hệ th ố n g q u y p h ạ m p h á p luậ t khiếu nại, tô cáo hoàn thiện, đ ổ n g bộ, p h ả n á n h yêu cấu dán chủ xà hội chú n ghĩa tro n g việc bảo đ ả m quyền khiếu nại. quyền tố c á o của cõng d á n được quy đ ịn h trong H iến pháp, đòi hói các cơ q u a n h à n h ch in h n h á nước, người có th á m quyền g iả i q u y ế t kh iế u nại, tô cáo và các chủ thẻ kh ác th a m g ia q u a n h ệ p h á p lu ậ t k h iế u nại, tố cá o p h á i tự g iá c , n g h iê m c h in h thực h iệ n (tuán thú, chấp h à n h , s ử dụng, á p d ụ n g ) đ ú n g đ ắ n các q u y đ ịnh của p h á p lu ậ t khiếu nại. tô'cáo, có cơ chê h ữ u hiệu kiếm tra, g iá m sát h o ạ t đ ộ n g g iả i q uyết kh iế u nại, tỏ cáo của các cơ q u a n h à n h c h ín h n h à nước, đ ấ u tranh phòng, chống và x ử lý n g h iê m m in h m ọi h à n h vỉ vi p h ạ m p h á p lu ậ t k h iế u nại, tỏ' cáo n h ằ m hảo vệ lợi ích của n h à nước, c ủ a xả hội, quyền ưà lợi ích hợp p h á p của cõng dán, cơ q u a n , t ổ chừc, bảo đ á m k ỷ luật, k ỷ cương và hiệu lực, h iệ u q u ả q u ả n lý n h à nước.
T ừ khái niệm tr ê n có th ê xác đ ịn h nội d u n g của p h á p c h ế xã hội chủ ng hĩa tro n g h o ạ t đ ộng giải qu yết k h iê u nại. t ố cáo của các cơ quaii h à n h c h ín h n h à nưóc bao gồm n h ũ n g vếu t ố sau:
Tăng cường pháp c h ế xã hội chủ nghia tro n g hoạt d ộ n g ^ ả ỉ quyết khiếu nại, tô' cáo
1. Pháp chê'xã hội chủ nghĩa tro n g hoạt dộng giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan hành chính nhà nưóc là sự tồ n tại hệ th ố n g quy phạm pháp luật khiếu nại, tô' cáo hoàn thiện, dổng bộ, phản ánh yêu cầu của dân chủ xã hộí chủ nghĩa tro n g việc bảo đảm quyền khiêu nạỉ, quyển tố cáo của công dân được quy định tro n g Hiên pháp
Quvển k h iếu nại, quvền tô* cáo là n h ữ n g quyển tự do d â n chủ q u a n trọn g của công dân được quy định trong Hiến p h á p và được cụ thề hoá trong hệ th ố n g các quy p h ạ m p h á p lu ậ t khiếu nại, tô cáo. P h á p lu ậ t
khiếu nại, tô' cáo là tổng hợp n h ừ n g quy p h ạ m p h á p l u ậ t điều chỉnh n h ừ n g q u a n hệ xã hội p h á t sinh tro ng q u á tr ìn h công d â n thực hiện quyền khiếu nại, q u y ể n tô’ cáo và các cơ q u a n n h à nước, ngưòi cỏ th ẩ m quyển giải quyết k h iếu nại, tô' cáo và n h ừ n g q u a n hệ xã hội khác có liên q u a n đến k h iêu nại. tô cáo và giải qu v ết khiếu nại, tô'cáo. P h á p l u ậ t k h iê u nại, tô’cáo do n h iề u cơ q u a n n h à nước có t h a m quvền b a n h à n h và được quy định ở n h iề u loại v ản b ả n quy p h ạ m p h á p lu ậ t khác nhau: L u ậ t Khiếu nại, tô” cáo, các lu ậ t, p h á p lệnh thuộc các lĩnh vực chuvên ngành, nghị định, nghị quyết của C h ín h phủ, chỉ thị, quvêt định của T h ủ tướng C h ín h phủ, quyết định, chỉ th ị c ủ a Bộ
Chương I. Cơ sở iỷ luận vế pháp ch é xã hộí c h ủ nghĩa __ tro n g hoạt d ộng g iả i q u yế ỉ kh iế u nại, tô cáo...
trướng, Uỷ ban n h â n d â n các câ'p V.V.. P h á p l u ậ t
khiêu nại, tô cáo quv định kh á i n iệ m k h iê u nại. tô"
cáo, quyển và n g h ĩa vụ của ngưòi k h iế u nại, tô” cáo, ngưòi bị k h iế u nại, tó cáo, t h ẩ m q u y ề n giải quyết khiếu nại. tô'cáo. th ủ tụ c giãi q u y ế t k h i ê u n ạ i, tô cáo, xử lý vi p h ạ m p h á p l u ậ t kh iếu n ạ i, tô' cáo và n h ữ n g vấn đề khác có liên q u a n đến k h iế u n ạ i, tô” cáo và giải quyết k h iếu nại, tô” cáo V.V..
P h á p l u ậ t k h iế u nại, tô’ cáo p h à i cụ th ể hóa đầy đủ. to àn diện tin h t h ầ n và nội d u n g q u y ề n k h iế u nại, quyền t ố cáo của công d â n được q u y đ ịn h tr o n g Hiến pháp, ph ái điều chính được đầy đ ủ các q u a n h ệ x ã hội p h á t sinh trong q u á tr ì n h k h iế u nại, tô' cáo và giải qu yết khiếu nại, tô cáo. Để bảo đ ả m t í n h k h ả thi, việc cụ t h ể hoá q u y ể n k h iế u nại, tô cáo p h ả i p h ù hợp vói điều kiện k in h t ế • x ã h ộ i của nước t a và x u h ư ớ n g hội n h ậ p quôc tế.
Để dáp ứ n g J'êu c ầ u củ a p h á p c h ế xã hội c h ủ nghĩa trong ho ạ t động giái q u y ế t khiếu nại. tô” cáo c ủ a các cơ q u a n h à n h c h ín h n h à nưóc. p h á p l u ậ t k h iế u nại, tô"
cáo phải bào đ à m n h ữ n g yêu cầu s a u đây:
- Tòn trọng tin h tôì cao của H iến p h á p trong việc cụ t h ể hóa quyền k h iế u nại, q u yền tô' cáo của công
Táng cường pháp c h ế xã h ộ i chủ nghia tro n g h o ạ t d ộ n g giải q u ỵ é t_ k h ị^ nại, tô' cáo
dán. Đ ây là yêu cầu có ý n g h ĩa q u a n tr ọ n g đặc biệt n h à m bào đ à m t í n h th ông n h ấ t c ủ a h ệ th ô n g các quv p h ạ m p h á p l u ậ t k h iế u nại, tô’cáo, là cơ sỏ để th iế t lộp t r ậ t tự p h á p lu ậ t, củng cô' và t ả n g cường p h á p c h ế xă hội c h ủ n g h ĩa tr o n g hoạt động giải q u y ế t k h iế u nại, tô' cáo c ủ a các cơ q u a n h à n h c h ín h n h à nưóc. Quvển k h iế u nại, q u y ển tô" cáo của công d á n được ghi n h ậ n tro n g H iến p h á p và được cụ t h ể h o á tro n g L u ậ t Khiếu nại, tô" cáo v à m ột sô" lu ậ t k h á c có liên q uan. Hiến p h á p lả đạo l u ậ t gốc do Quòc hội b a n h à n h , vì vậy có hiệu lực p h á p lý cao n h ấ t. Các v ă n b ả n quy phạm p h á p l u ậ t c ủ a C h ín h phủ, T h ủ tư ớ n g C h ín h phũ. bộ.
n g à n h và u ỷ b a n n h â n đ á n các địa p h ư ơ n g về khiêu nại, tô' cáo p h ả i p h ù hỢp với nội dung, t i n h th ầ n của Hiến ph áp . V ăn b ản quy p h ạ m p h á p l u ậ t về khiếu nại. tô' cáo được b a n h à n h th e o n g u y ê n tắc: đả m bảo tí n h t h ứ bậc và h iệ u lực p h á p lý c ủ a từ n g loại văn bản
q u y p h ạ m p h á p l u ậ t , v ã n b ả n c ủ a c â 'p d ư ớ i k h ô n g
được tr á i với v ã n b ả n của câp t r ê n và H iên p h á p phải ỏ vỊ t r í tôì cao. Tóm lại v ă n b ả n quy p h ạ m pháp luật về k h iế u nại, tô' cáo phải đ ả m bảo t í n h hợp hiến và hỢp p h á p . Y êu c ầ u này cũng đă được V.I. L ênin chỉ rõ;
"B ất c ứ q u y ế t đ ịn h nào của b ấ t c ứ m ộ t cơ q u a n hành
c h in h đ ịa p h ư ơ n g n à o c ù n g k h ô n g được đ i ngược lại p h á p lu ậ t" ". H iế n p h á p , L u ậ t K h iếu nại, tô' cáo chỉ q u y đ ịn h n h ừ n g v â n đê có tín h n g u y ê n tắ c về k h iế u nại. t ố c á o v à giải q u y ế t k h iế u nại, tố c á o , Đ ể bảo đ á m qu y ển k h iê u nại. tô^ cáo c ủ a công d â n t r o n g các lĩnh vực cụ t h ể củ a đời sô ng xả hội, các cơ q u a n n h à nưỏc có t h ẩ m q u y ề n p h ả i b a n h à n h các v ă n b ả n d ư ái lu ậ t để quy đ ịn h chi t i ế t và hướng d ẫ n t h i h à n h , n h ư n g ph ái bào đ ả m t í n h th ô n g n h ấ t, h i ệ u lực p h á p lý củ a H iến p h á p . L u ậ t K h iế u nại, tô* cáo.
• P h á p lu ậ t k h iế u nại, tỏ cáo p h ả i ỉà công cụ p h á p lý đè công d â n , cơ q u a n , tò chức bảo vệ q u y ề n và lợi ích hợp p h á p của m ìn h , lợi ich của N h à nước, của xà hội và của người k h á c k h i bị x á m p h ạ m . Q u y ể n k h iế u nại. tô cáo củ a công d â n chiêm vị t r í q u a n t r ọ n g tro n g các qu y ển củ a công d á n , vì đây là "quyển đ ể bảo vệ quyển", kh i các q u y ề n k h á c của m ìn h bị x á m p h ạ m thì công d â n sủ đ ụ n g q u y ề n k h iế u nại, tô" cáo đ ê báo vệ.
Q uyền k h iế u nại. tô' cáo lã báo đ á m p h á p lý cho các qu v ền và n g h ĩa vụ k h á c c ủ a công d â n . Q u y ể n k h iế u
Chương I. Cd sỏ lý luậ n vé pháp ch é 'xã h ộ i c h ủ nghĩa tro n g h o ạ t đ ộ n g gíài q u yẻ t khiêu nạj, t ố c áo...
L è n i n t o a n l ậ p , l ặ p 4 5 . N x b . T i ê n b ộ , M a l x c ơ v a , 1 9 7 8 , t r , 2 3 3 .
Tăng cường pháp chê'xả hội chủ nghĩa t rong hoạt động giải quyết khiếu nại, tô' cáo
nại, tô'cáo “là phư ơ ng tiện t ự vệ k h i các quyền chủ th ế bị vi p h ạ m , là hoạt động có tin h p h òn g ngừa n h à m ngăn chặn kh ả năng vi p h ạ m p h á p luật"^". Vai trò qu an trọng này của quvền khiếu nại, t ố cáo c ù a công dân đã quy định vị trí, vai trò của ph áp lu ậ t k h iếu nại, tô” cáo trong hệ thông p h á p l u ậ t Việt Nam. Khi quyền
v à lợi íc h hỢp p h á p c ủ a c ô n g d â n b ị x â m p h ạ m t ừ p h í a
các cớ q u a n n h à nưóc và n h ữ n g người có th ẩ m quyển thì pháp lu ậ t khiếu nại, tô cáo phái là "uủ k h i sắc bén"
để công d ân đ ấ u t r a n h đòi công lý, khôi phục quvến và lợi ích bị xâm phạm. P h á p lu ậ t khiếu nại, tô" cáo phải x u ấ t p h á t từ con người, vì con người, phục vụ con người. ‘"Dưới c h ế độ d á n chủ, không p h ả i con người tồn tại vi p h á p luật, m à p h á p lu ậ t tồn tại vi con người”^'.
H oạt động q u ả n lý n h à nưốc của các cd q u a n h à n h chính n h à nưóc là h o ạ t động diễn ra tr ê n tâ*t cả các lĩnh vực của đòi sôVig xà hội, do đó đáy là h o ạ t động
"hiện thực hoá" quyển của công dân. T rong quá tr ìn h các cơ q u a n h à n h chính n h à nưàc và n h ừ n g người có
P G S . T S . D i n h V ả n M ậ u , Q u y é n lự c n h à nư ở c v á q u y é n c ô n g d á n , N xb. T ư p h á p , H à Nội. 2 0 0 3 , tr . 166.
C .M á c uò F. A n g g h e n t o à n tậ p , Lập 37 . N x b , C h i n h Irị q u ố c g i a . H à Nội, 1999. t r 334.
Chương I. Cơ sd lý luận vế pháp c h ế xã hội ch ủ nghĩa tro n g hoạt d ộ n g giải qu yế t khiếu nại, tố cáo...____
th ổ m quyển b an h à n h các q u v ế t đ ịn h h à n h chính hoặc thực hiện h à n h vi h à n h chính để thực h iệ n chức năng, n h iệm vụ không t r á n h khỏi việc x âm p h ạ m đến
q u y ề n v à lợi íc h hỢp p h á p c ủ a c ô n g d â n . Do đ ó . q u y ề n
k h iế u nại. tô" cáo c ủ a công dâ n phài được N h à nước cụ t h ể hóa toàn diện, đầy đủ. đồng bộ b ằ n g hệ th ô n g các quy p h ạ m p h á p lu ậ t khiếu nại, tò^ cáo tro n g t ấ t cả các ì n h vực q u ả n lý n h à nước, tạo cơ sở p h á p lý để công d â n thực hiện quy ển khiếu nại. tô” cáo của m ình. Tóm lại ớ đâu. khi n ào có hoạt động c ủ a qu yền lực n h à nước th ì ớ đó p h á i có p h á p lu ậ t k h iế u nại. t ố cáo để công d á n có công cụ p h á p lý bảo vệ q u y ể n và lợi ích hợp p h á p của mình.
• P h á p ỉu ộ t k h iế u nại, tô cáo p h á i p h ả n á n h n h u cầu. nội d u n g và là công cụ báo vệ n én d á n ch ủ xã hội chủ n g hĩa . D ân ch ủ xã hội c hủ n g h ĩa vừa là mục
tièu. v ừ a là động lực c ủ a sự n g h iệp đối mới do Đ ản g Cộng s ả n Việt N a m khởi xướng và lã n h đạo, N ê n d â n c h ủ xã hội c h ủ n g h ĩa là n ển d ã n c h ú th ự c s ự mà h ạ t n h â n c ủ a nó là b à o đ á n q u y ề n lực n h à nưóc th u ộ c vể n h ả n d ã n - người ch u đích th ự c c ù a quy ển lực n h à nước. Các th i ế t c h ế c h ín h trị • x ã hội p h á i hướ ng tới mục tiê u và báo đ á m sự t h a m gia c ủ a đòng đá o q u ầ n c h ú n g n h ả n d â n vào việc q u á n lý n h à nưổc,
q u ả n lý xã hội. P h á p lu ậ t xã hội c h ủ n g h ĩa nói c h u n g và p h á p lu ậ t k h i ế u nại, tô cáo nói riê n g p h ả i p h â n á n h được yêu c ầ u của d á n c h ú xă hội c h ủ n g h ĩa , n h ư n g đồng thòi p h ả i là công cụ h ữ u h iệ u để bào đả m d á n c h ủ x ả hội c h ủ n g h ĩ a dược th ự c t h i t r ê n thực tế. P h á p c h ế x ã hội c h ủ n g h ĩa th ự c c h ấ t là việc thực hiện chẽ độ d â n c h ủ x â hội c h ủ n g h ĩ a b ằ n g p h á p lu ặ t. G iữa d â n chủ x ă hội c h ủ n g h ĩa và p h á p l u ậ t khiếu nại, tô’ cáo có môì q u a n h ệ h ừ u cơ. g ắ n bó vói n h au : d â n c h ủ xã hội c h ú n g h ĩ a là cơ sỏ. động lực để ho àn th i ệ n p h á p lu ậ t k h i ế u n ại. tô” cáo, p h á p l u ậ t khiếu nại, tô cáo p h ả n á n h n h u cầu, nội d u n g và là bảo đảm p h á p lý của d â n c h ú x ã hội c h ủ nghĩa.
Khiếu nại, tồ” cáo là m ột t r o n g n h ừ n g p h ư ơ n g thức q u a n trọ n g để n h â n d â n t h a m gia q u á n lý n h à nưốc.
kiểm soát việc th ự c thi q u y ể n lực n h à nưỏc của các cơ q u a n n h à nước và nhctng ngưòi đưỢc t r a o quyển.
Q uyền k h iế u n ại, tô cáo là p h ư ơ n g tiệ n để n h â n d â n đ ấ u t r a n h chôVig các h à n h vi vi p h ạ m p h á p l u ậ t , bảo vệ lợi ích c ủ a N h à nước, c ủ a x à hội. lợi ích c ủ a công dân. Do đó, việc b ảo đả m q u y ể n k h i ế u n ạ i. t ố cáo là một tro ng n h ữ n g b iể u hiện s i n h động nhã*t, rô n ét n h ấ t n ề n d â n c h ủ xã hội c h ủ nghía.
Tăng cư òng pháp c h ê 'xã h ộ i ch ủ nghĩa
_____ tro n g h o ạ t d ộ n g g iài q u yế t kh iế u nại, tô cáo __
2. Pháp ch ế xã hội chủ nghĩa tro n g hoạt đ ộ n g giải quyét khiếu nạí, tố cá o cờ quan hành chính nhà nước yèu cẩu cơ quan hành c h in h nhà nước và những người có thẩm quyển giải q u yế t khiếu nại, tố cáo phải tự giác, nghiêm c h ỉn h thự c hiện đầy đủ, đúng đắn các quy dịn h của pháp lu ậ t khiếu nại, tố cáo và pháp luật khác có liên quan
T rê n bình diện ch u n g , nền p h á p ch ế x ã hội chủ ng hĩa đòi hòi mọi c h ủ Lhẽ p h á p lu ậ t phái nghiêm chỉnh chấp h à n h , thực hiện đ ú n g đ á n mọi q u y định c ủa pháp luật. P h á p chè tro n g h o ạ t động giái quyết khiếu nại, tố cáo củ a các cơ q u a n h à n h chính n h à nước chỉ là một bộ p h ậ n củ a p h á p c h ế nói c h u n g mà h ạ t n h â n cơ b à n của nó là vdệc thực h iện p h á p luật kh iếu nại. tô* cáo một cách đ ú n g đ án, đ ầ v đủ, hỢp lý của các chủ th ể th a m gia q u a n hệ p h á p l u ậ t k h iế u nại, tô'cáo, đặc biệt là những ngưòi có th â m qu v ẽn giải qu yết khiếu nại, t ố cáo trong các cơ q u a n hàiih c h ín h n h à nước. H oạt dộng giài quyết khiếu nại, tô cáo củ a các cđ q u a n h à n h chinh n h à nước có ý n g h ĩa q u a n tr ọ n g tro n g việc báo đảm các quyền củ a công dân được H iến p h á p quy định. Việc cơ q u a n h à n h chín h n h à nưốc và n h ữ n g ngưòi có t h á m quvển giải qu vét kh iéu nại, tô cáo nghiêm chình thự c hiện p h á p l u ậ t khiếu nại. tô" cáo có ý n g h ĩa quyết định đến
Chương I. Cơ sở lý luậ n vế pháp ch ê xã hội ch ủ nghĩa ỉro n g hoạt đ ộ n g g ỉá i q u yế t kh iế u nại, tô' cáo...
Tăng cường pháp chè' xã hội chủ nghĩa tr^ong h o ạ t dộng giải quyết kh i^u nại, tô cáo
việc bảo đ á m p h á p chê xă hội chủ nghĩa trong hoạt động nàv. Yêu cầu của p h á p ché xà hội chủ nghĩa đòi hỏi các cơ q u a n h à n h chính n h à nước và nhữnp ngưòi có th ắ m quyền giái quvếl khiếu nại. tô cáo phái tự giác, tu â n th ủ . thực hiện ph áp lu ậ t khiếu nại. tô cáo theo nh ữ n g nội d u n g sau:
■ Thực h iệ n đ ầy đù c h ế độ trá c h nhiệm giái quyết kh iếu nại, tô' cáo: trách n h iệm tiếp công dân, giải quyết k h iế u nại. tô' cáo thuộc th â m quyển, trách nh iệm c h ấ p h à n h quvết định giái quyết khiếu nại, quyết đ ịn h xử lý tô’ cáo. trá c h n h iệm xứ lý vi phạm p h á p l u ậ t k h iếu nại. t ố cáo. trá c h nhiệm qu ản lý công tác giải q u y ế t k h iế u nại, tô cáo V.V..
• N h ậ n th ứ c và q u á n tr iệ t đầv đủ các nguyên tac giải q u y ết k h iếu nại, tô" cáo: nguyên tắc bảo đàm quyền k h iế u nại. tô'cáo cùa cóng dán. nguyên tắc công khai, d â n chủ. n g uy ên tắc độc lập, nguyên tắc giãi quyết hợp p h á p , hợp lý, nguvên tác khách quan, nguyên tắ c b ìn h đ ắ n g trước p h á p luật, nguyên tắc kịp thòi, n g h iê m m in h V.V., Đây là n h ữ n g tư tường chỉ đạo xuvên s u ô t tro n g q u á tr ìn h các cớ q u a n h à n h chính n h à nước và n h ữ n g ngưòi có th ẩ m quyển giái quyết khiếu nại, t ố cáo phái t u â n th ù khi áp dụng nhữ ng quv đ ịn h cua p h á p l u ậ t k h iế u nại. tô cáo đe giái quyết