CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG 2011-2015
2.2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI NSNN TẠI THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG 2011-2015
2.2.1. Quá trình lập dự toán chi ngân sách
Hàng năm, trên cơ sở Thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính về xây dựng dự toán ngân sách, Sở Tài chính thành phố ban hành văn bản hướng dẫn các đơn vị xây dựng dự toán cho năm ngân sách.
Căn cứ để lập dự toán chi ngân sách hàng năm:
- Mục tiêu, nhiệm vụ chính trị, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng của quốc gia và nhiệm vụ cụ thể của thành phố. Các chế độ, chính sách nhà nước mới ban hành.
- Quy định về phân cấp nguồn thu và nhiệm vụ chi, thời kỳ ổn định ngân sách, định mức phân bổ dự toán chi ngân sách địa phương.
- Tình hình thực hiện dự toán chi ngân sách các năm trước, đặc biệt là năm hiện hành.
* Các cơ quan tham gia trong khâu lập dự toán chi ngân sách
- Hội đồng nhân dân thành phố Đà Nẵng: Hội đồng nhân dân thành phố quyết định dự toán ngân sách từng năm do UBND thành phố trình.
- UBND thành phố Đà Nẵng: Thẩm tra xem xét trình dự toán cho Hội đồng nhân dân thành phố phê chuẩn.
- Sở Tài chính phố hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tƣ thành phố Đà Nẵng và các đơn vị liên quan hướng dẫn các đơn vị xây dựng dự toán. Sở Tài chính thẩm tra tổng hợp dự toán, tham mưu UBND thành phố dự toán ngân sách toàn thành phố.
- Các đơn vị sử dụng ngân sách: Lập dự toán và trình Sở Tài chính thẩm định dự toán.
Sơ đồ 2.1. Quy trình lập dự toán NSNN hàng năm
Mô tả:
Bước 1: Ban hành hướng dẫn và thông báo số kiểm tra dự toán ngân sách Hàng năm, để lập và phân bổ dự toán ngân sách cho năm sau, căn cứ vào Thông tư hướng dẫn xây dựng dự toán và thông báo số kiểm tra của Bộ Tài chính, căn cứ Chỉ thị của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh về xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế xã hội và dự toán ngân sách của địa phương. Phòng Kế hoạch ngân sách có nhiệm vụ.
+ Xây dựng hướng dẫn lập dự toán thu NSNN, chi ngân sách địa phương và thông báo số kiểm tra cho các sở ban ngành, đoàn thể cấp tỉnh và ủy ban nhân dân huyện, thành phố.
+ Lấy ý kiến tham gia của các phòng chuyên quản đối với dự thảo văn bản hướng dẫn và số kiểm tra (các phòng có ý kiến trong thời hạn 2 ngày).
+ Hoàn thiện văn bản báo cáo giám đốc sở xem xét, ký ban hành trước ngày 1/7 hàng năm.
Bước 2: Lập dự toán và tổng hợp dự toán ngân sách địa phương
+ Phòng Kế hoạch ngân sách, các phòng chuyên quản trả lời những kiến nghị, thắc mắc, đề xuất (nếu có).
+ Các đơn vị lập dự toán ngân sách của cấp mình gởi về Sở Tài chính, Cục Thuế, Sở Kế hoạch và Đầu tƣ (chậm nhất là ngày 10/7 hàng năm).
+ Phòng Kế hoạch ngân sách tổng hợp dự toán ngân sách địa phương theo mẫu biểu của Bộ Tài chính.
+ Sở Tài chính thống nhất với Cục Thuế, Sở Kế hoạch và Đầu tƣ báo cáo chủ tịch tỉnh, thường trực hội đồng nhân dân dự toán ngân sách địa phương (trước ngày 20/7 hàng năm).
Bước 3: Thảo luận dự toán với Bộ Tài chính
Theo thời gian thông báo của Bộ Tài chính thì Sở Tài chính, Cục Thuế và Ủy ban nhân dân tỉnh thảo luận dự toán ngân sách với Bộ Tài chính vào
năm đầu của thời kỳ ổn định ngân sách (những năm tiếp theo nếu muốn thảo luận thì phải đăng ký trước với Bộ Tài chính). Sở Kế hoạch và Đầu tư thảo luận kế hoạch xây dựng cơ bản với Bộ Kế hoạch và Đầu tƣ.
Bước 4: Phân bổ dự toán ngân sách địa phương (hoàn thành trước ngày 25/10).
Căn cứ dự toán các sở ban ngành, các đơn vị (đơn vị dự toán cấp I), Ủy ban nhân dân huyện, thành phố; kết quả thảo luận dự toán với Bộ Tài chính;
căn cứ chế độ chi tiêu hiện hành, định mức chi do Ủy ban nhân dân tỉnh quyết định, Sở Tài chính tổ chức thảo luận dự toán thu, chi ngân sách với các sở ban ngành, các đơn vị, Ủy ban nhân dân huyện, thành phố theo phân công nhƣ sau:
+ Phòng Kế hoạch ngân sách phối hợp với phòng hành chánh sự nghiệp tiến hành thảo luận dự toán với các sở ban ngành khối tỉnh theo kế hoạch.
+ Phòng Kế hoạch tài chính tổ chức thảo luận dự toán chi ngân sách huyện, thành phố đồng thời phối hợp với cục thuế thảo luận dự toán thu ngân sách huyện, thành phố.
+ Phòng Quản lý ngân sách xã phối hợp với phòng Kế hoạch ngân sách thảo luận dự toán thu chi ngân sách xã, phường, thị trấn với Ủy ban nhân dân, phòng Tài chính kế hoạch huyện, thành phố đồng thời phối hợp Cục Thuế thảo luận dự toán thu.
+ Phòng Tài chính đầu tƣ phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tƣ rà soát biểu tổng hợp danh mục các công trình, dự án của tỉnh do sở kế hoạch đầu tƣ gởi và có ý kiến về danh mục, tiến độ và nguồn vốn xây dựng cơ bản dự kiến, tổng hợp dự toán chi đầu tƣ phát triển sau đó gởi phòng Kế hoạch ngân sách.
Bước 5: Tổng hợp dự toán ngân sách địa phương (hoàn thành trước ngày 31/10).
+ Phòng Kế hoạch ngân sách phối hợp với Cục Thuế, Sở Kế hoạch và Đầu tƣ, các phòng chuyên quản tổng hợp kết quả thảo luận dự toán, cân đối
ngân sách tỉnh, huyện, xã báo cáo giám đốc sở, báo cáo theo yêu cầu của Ủy ban nhân dân, Hội đồng nhân dân.
+ Giám đốc sở xem xét chuẩn bị báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh, Ban kinh tế ngân sách và thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh.
+ Phòng Kế hoạch ngân sách hoàn thiện phương án phân bổ dự toán theo yêu cầu của giám đốc sở.
Bước 6: Xem xét, báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh để trình thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh (trước ngày 15/11).
Sở Tài chính, Cục Thuế, Sở Kế hoạch và Đầu tƣ tổ chức báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh, thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh (có sự tham gia của Ban kinh tế ngân sách) toàn bộ dự toán thu, chi ngân sách năm, thuyết minh căn cứ lập và phân bổ dự toán.
Bước 7: Điều chỉnh phương án phân bổ ngân sách địa phương (trước ngày 25/11).
Căn cứ quyết định giao dự toán ngân sách của Bộ Tài chính, phòng Kế hoạch ngân sách trao đổi với các phòng chuyên quản tiếp nhận phương án thu ngân sách của cụ thuế, tổng hợp, điều chỉnh phương án phân bổ dự toán rồi báo cáo giám đốc sở để báo cáo lên Ủy ban nhân dân tỉnh.
Ủy ban nhân dân tỉnh xem xét và trình lên Hội đồng nhân dân tỉnh tại kỳ họp Hội đồng nhân dân cuối năm để thông qua dự toán ngân sách cho năm sau.
Trong quá trình xem xét của Ủy ban nhân dân và Hội đồng nhân dân phòng kế hoạch ngân sách là đầu mối xử lý, thuyết minh các nội dung theo yêu cầu của cấp có thẩm quyền.
Bước 8: Chuẩn bị các biểu mẫu giao dự toán
+ Căn cứ Nghị quyết của Hội đồng nhân dân và quyết định của Ủy ban nhân dân tỉnh, phòng Kế hoạch ngân sách chuẩn bị các biểu mẫu giao dự toán theo quy định gởi Sở Kế hoạch và Đầu tƣ.
+ Sở Kế hoạch và Đầu tƣ chuẩn bị các biểu mẫu giao dự toán xây dựng cơ bản và tổng hợp chung trình Ủy ban nhân dân tỉnh.
Bước 9: Công khai dự toán (chậm nhất là 60 ngày sau khi Hội đồng nhân dân ban hành Nghị quyết về dự toán ngân sách).
Phòng Kế hoạch ngân sách xây dựng biểu mẫu công khai dự toán theo hướng dẫn của Bộ Tài chính, báo cáo giám đốc sở để trình Ủy ban nhân dân tỉnh quyết định công khai dự toán ngân sách tỉnh.
Phòng Kế hoạch ngân sách phối hợp với các phòng chuyên quản đôn đốc các sở ban ngành, đoàn thể, các đơn vị, Ủy ban nhân dân huyện, thành phố tổ chức công khai dự toán theo quy định. Đồng thời tổng hợp kết quả công khai dự toán báo cáo Ủy ban nhân dân, Hội đồng nhân dân tỉnh và Bộ tài chính.
Bước 10: Lưu hồ sơ
Phòng Kế hoạch ngân sách và các phòng chuyên quản thực hiện lưu hồ sơ theo quy định.
Việc lập dự toán chi ngân sách thành phố Đà Nẵng trong thời gian qua đã đƣợc triển khai thực hiện theo các quy định của Luật Ngân sách, Nghị định 60/2003/NĐ-CP ngày 06/6/2003 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật ngân sách, Thông tƣ 59/2003/TT-BTC ngày 23/6/2003 của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện Nghị định 60/2003/NĐ-CP ngày 06/6/2003 của Chính phủ, Nghị quyết và các văn bản hướng dẫn của cơ quan có thẩm quyền tại địa phương về phân cấp, quản lý, điều hành ngân sách trong từng thời kỳ. Theo các quy định đó, trong tháng 8 hàng năm, các đơn vị sở, ban, ngành, UBND các quận huyện gửi Kế hoạch phát triển KT-XH và dự toán
thu, chi ngân sách năm sau về Sở Tài chính, Sở KH&ĐT để tổng hợp trình UBND báo cáo Bộ Tài chính, Bộ KH&ĐT. Trước ngày 20 tháng 8, Sở Tài chính, Sở KH&ĐT tiếp thu ý kiến của Bộ Tài chính, Bộ KH&ĐT về dự toán thu chi ngân sách năm sau. Trong tháng 9, Sở Tài chính và Sở KH&ĐT, làm việc với các sở, ban, ngành, UBND các quận huyện lần 2 về dự toán thu chi NSNN và hoàn thành trong tháng 11 để báo cáo UBND trình HĐND phê duyệt. Trong tháng 12, UBND thành phố sẽ tổ chức Hội nghị giao chỉ tiêu, dự toán thu, chi NSNN.
Dự toán chi ngân sách của các đơn vị dự toán đã đƣợc lập trên cơ sở nhiệm vụ đƣợc giao; các chính sách, chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi tiêu hiện hành, định mức phân bổ chi ngân sách do cơ quan có thẩm quyền ban hành và tình hình thực hiện dự toán của các năm trước. Dự toán được lập theo đúng nội dung, mẫu biểu quy định, thể hiện đầy đủ các nội dung chi theo từng loại hình đơn vị dự toán như chi thường xuyên, chi không thường xuyên, kinh phí tự chủ, kinh phí không tự chủ...
Nhìn chung công tác quản lý lập dự toán chi ngân sách trong thời gian qua ở thành phố Đà Nẵng đƣợc tiến hành đảm bảo đúng thời gian quy định.
Đảm bảo giữa cơ cấu chi đầu tư phát triển, chi thường xuyên và các lĩnh vực khác tạo điều kiện thuận lợi trong việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ của các đơn vị cũng nhƣ nâng cao hiệu quả sử dụng NSNN. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện vẫn còn tình trạng phải bổ sung ngoài dự toán cho các đơn vị làm cho ngân sách có lúc bị động khó cân đối nguồn và điều này cho thấy một số đơn vị xây dựng dự toán ngân sách chƣa sát với nhiệm vụ và nhu cầu chi tiêu.