So d6 nguy~n If nhu blnh 7.160. Chi~u dong cb,y qua Sill khOng dOi.
C. 2 b~ kho4 di¢n tiI dUQ'c di~u
khitn thOng - kho' d6ng thui nen trong thai gian aT tai duqc ca'p dong til ngudn qua K ,• Kz• trong thai gian T- 3T= (1-3)T dbng qua tai do sue'
di~n dQng t\l' cam ph6ng q UB D" D2 v~
. ngudn. Di¢n ap tlung
blnh Il :
U _ 3TU-(l-li)TU
lb - T
=(23-1)U (7.13)
V~y
Utb > 0 khi 0 >!
2 Uth <0 khi c'5<.!..
2
• K,
a) Su u
0,
b)
lIT T
vA di¢n lip fa bi dao Mu.
mil" 7.16 : B~ dilll chinll.xuliB up mtjt chilll ddo di~1J up dllllB 2 khod 4itll Ii
U. =0 khi 3=.!.
2
7.4. Be) NGU6N XOA Y CHlgU
Ngu6n xoay chi~u c6 the: ll'y tir' hIm. di~n. [)6 III ngudn xoay chi~u mQt pbs hote ba pha t4n 56 SOHz.
Ole be) ngu6n xoay chi~u du'lc sir d1,lDg trong .kI thu~t di~D til thuang III cite be) phltt tin hi¢u hloh sin hay hlnh chil nh~.t dil dugc xem x6t a chuang 6.
Trong ml,lc nAy. ta xct mc)t 86 ngudn xoay chi~u (cOns sul't 16'0) duqc bi~D
d6i til ngu6n mc)t chi~u. CAc be) bil!n d6i DAy gQi IA cac bQ bil!n d6i mc)t chi~u - xoay chi~u hay cae bi) nghich hru di)c l.p (autonom inverter).
Theo lo~i ngu6n ca:p. cac bi) bil!n d6i mi)t.chitu - xoay chi~u chia ra :
-so bil!n dOi mi)t chi6u - xoay chi~u nguOn ap : dlili lugng u,(t) co dlilng hlnh chil nMt. con d~ng i,(t) tuy tbui)c vao th6ng s6 ph\l tai.
- Bi) bil!n d6i mi)t chieu - xoay chi~u ngu6n dong : d~i lugng i,(t) c6 dlilng hlnh chit nMt, con d~ng u,(t) tuy thui)c vao th6ng s6 phI,! tiii.
7.4.1. B~ bi€n dbi m(>t chieu • xoaY'chieu ngu6n ap milt pha
SO bil!n d6i mi)t chi~u - xoay chieu ngu6n lip Ia bi) bil!n d6i trong d6 ngu6n vao la. m(>t chi~u lo~i Su va be) nMn (ph\l tail Ia xoay chieu toai Sj.
B¢ bi(n dOi c6 sa dO nhu
tren hlob 7.17a. + Sa dO dung 4
khoa dit?n tiI nen la ~ di~u
chlnh xung lip mi)t chieu dao chieu ca di¢n a p va. dong di¢n.
Vi¢c di~u
khien thOng - khoa cac khoa di¢n tir Ia di~u
khien d6i xlffig : nhom khoa
.)
b)
D, D,
u c
D. D,
u
o _______ TI2 T
t, -u
di¢n tiI KI va. Hinll 7.17 : B~ bien ddi mt)t chilli. • xoay chilli. ngudn tip mt)t pha lei/u
K3 cung thOng cdu (a) vd d"ng difn tip ra (b)
trong thai gian tl • trong kbi kholi di¢n tii K2 va K4 khoa. Ngugc I~i. kbi K2 • K4 lam vi¢c th6ng trong thai gian t2 thl nh6m K" K} khoa.
Nl!u bi) nh~ oS; la xoay chi~u thl bQ dieu chinh se la b(t bitrn d6i mi)t chil~u - xoay chi~u (hay bQ nghjch luu mQI pba) khi h~ s61KptUy xung Ii ~ 0.5_ Ltlc d6 tl = t2 (hlnb 7.17b) va gia lei trung blnh cua di¢n ap tren tai UPT.tb va dong di¢n ph\l tM lri.tb bAng O. C4c nim chu kl duang va 4m Ia d6i xang nbau. Chu kl cUa di¢n ap va dong di¢n la : T = 2t, = 2t,. D~g di¢n ap ra Ia hlnh chit nb~t.
T\l di¢n diu vao c6 di¢n dung cang Ion khi t4n s6lam vi¢c cang thlfp. T\l di¢n nay c6 2 tac d\lng :
- GiD' cho di¢n lip ngu6n it bi thay d6i (ngu6n lo~i Su).
- Dung trao d6i nAng lu.;mg pbluJ kb.ing voi di¢n cam cua taL 198
D~g dbng di~n cua sa dO phl,l thu()c ban ch~t cua tai. Dbng di~n tai c6 th~ vuqI: truoc hay ch$.m sau so voi di~n ap chu nMt tuy theo phl,l tM c6 Hnb cha:t di~n dung hay di~n cam.
ThIlC t~. dbng t8..i 18 hlnh sin khi ph1,l tai 18 mQt m,ch c(tng huang n6i ti~p RLC nhu hlnh 7.18. T4n 56 cua bQ bi~n dOi mQt chi~u - xoay chi~u se bAng:
I
Truerng hQ'p chung tbl dong tai khOng pbai l8. blnh sin.
- Ta.i di~n tra : i(t}
elmg d<,U1g v6i u(t}.
- Tai cam khling : i(t) ch~m pha sau u(t).
DAy IA 'wimg hqp 'huimg g~p.
.Khi di~u khi~n KI •
.j
bj
oj
d)
.j
(7.14)
u'"
0
•
l
I,
0 I,
0 I ..
0
, , , , , ,
R L
c
Hillh 7.18: rai cua b¢ bien 4,;i m~t chilu - xoay chilu ngudn ap m~t pha Iii m{Jch
c~ng huJng RLC n6i tiep
u u
I, TI2 t2 : , T , , ,
i _ u , , ,
, ,
, ,
, ,
, ,
, ' .
'K K , 'K K3
, ,
, ,
, ,
, ,
, ,
, ,
, , K,
iK1 iK1
, ,
K) thOng. di¢n ap ngu6n U d~t ltn ph1,l tM (hinh 7.19.), dbng tAi
eh~y tll A sang B (hlnh 7.170). De"n thOi di~m
TJi. dic!u khi~n K2• K4 thOng (~" K, khoa).
Di¢n lip 480 chic!u (huang tll B sang A) nhung dbng di~n
khOng dao chi~u ãngay . rna nOng I_g tfeh lug trong ph4n cam du6'i d<,U1g tu nAng se chuy~n
tbanh di~n nAng. ph6ng di¢n qua cc1c diOt D2•
D4 vc! ngu6n (mQt pblin nguQ'c qua K2 • K4 di
m"h 7.19 : Chuyln m{Jch cua cac b~ thod 4i~n IU va 51! dJn 4,}ng cua cac 4id't trong b~ bii'n eMi m~t chilu _ :toay chilu hinh
cau viii ph¥ tdi co cam thang chii'm IIu the.
thOng). DOng di~n nAy duy trl theo cbi~u til A sang B cbo tOi thOi
die'm t2 mdi dao chi~u +
til B sang A. Qua trlob
dic!n fa tl1Ol1g til cbo 8) U... c mia cbQ k'l am cua
di~n ap u(t).
Khiing>O:
ngudn ca'p nlng luqng
cho ph~' tai. U Khi illS < O. pbl,!
tiLi tra nilng lugng v~
nguon.
u .. f++-=-' U
bj o
oj
T/2
Olu y rOng. khOng dll\1c do! nh6m khoa
di~n tli K1• K) cu.ng thOng v6'i nh6m khOli di~n tir K2• ~ trong m()t thlri. dh!m DaO d6
se xay fa ngAll m~cb. Hin" 1.10: Cltllyln m(}c/t cua cdc b~ thod difll tli I'd sl! d4n ddllg ella cdc did1 trOllg b~ bien ddt mill chUu - xoay chilli "llth cd/l
- Tai di~n dung: wJi phil ta; ~o dung khang chif". jfJl ,lri'.
i(t) vugt pba tru6c u(t). a nira cbu kl di¢n lip dlfong. cAe khai Kit K3 thOng.
TI,I C,duQ'c filliP di~n (hlnh 7.29a) vi khi n4P no thi dbng pb6ng se qua cae diOt DI • D3 tra v~ nguon. Khi K1• ~ duqc di~u khien thOng thi cae diOt DIt D3 bi
liliaa. Qua tr~nh ~n xay ra wang tJ! b nim. chu kl. am cua di~n lip.
Cae diOt mAc song song v6'i cac thoa di~n til III thOng the' thitu dllgC trong cac bl) bitn dOi mQt chi~u - xoay chi~u ngudn Ap dj) tai c6 dnh trQi v~
cam khang hay dung kMng. cac clio't nly dllQ'C gQi III cAc dio't holn nlng hlqng vi chtlng dJn mQt ph4n nAng hrQ'og tich Iu9 a tai trong m6i chu ki Ira v~
ngu6n Sq (luu .giii' tlilm Ihm trong tl,l C).
7.4.2. B(> biln d6i m~t cbi~u - xoay chlt!u ngu6n dllng m~t pha
7.4.2.1. Sudd cdll (hIli" 7.2Ia)
Ngu6n e~p eho bQ bitn dOi mQt ehi~u - xoay chi~u III ngu6n dbng Sj. tAi IOl.li SUo CAe e~p kholi di¢n til KJ • K) vl K2 • Ie.. thay phien nhau thOng - k:hol1 l¢ch pha nhau mQt g6c 1[. Dbng di¢n ra c6 d,ng hlnh chit nlL3t (hlnh 7.21b).
OOng di~n fa tai g6m dbng tai c~p bbi ogu6n vl dbng dio chi~u cua tl,l di~n.
Di~n ip ra tren rAi
ph~ thu¢<: vllo clIc thOng s6 cUa phT,l tAL Ngu6n clp 1. S. ntn d4u vAo b¢ bie'n dOi mOt chi6u - xoay chi6u phli.i mAc n6i tie'p mOt cuQn khAng L 160.
lfinh 7.21c,d bi~u
thi diJ.ng cua cic d(li lugng Ta U(I) v. i(I).
Th\lc te', c6 the coi
di~n ip ra Ii hlnh sin v6i t'n s6 glin v6i tlin s6 cOng huemg cua ffi(lch tai.
- Khi tlii tr()i v6 dung khang, dong i(t) vu<;JI: truac di~n ap u(t) nhu hlnh 7.21c.
- Khi t8.i trQi v4!
cam khAng, dong i(l) cM-m sau di~n ip u(t) nhu hinh 7.21d.
7.4.2.2. Su 46 2 khotJ song song
.)
u
b) o
u
0) o
u
..J o
L
•
I(t)
T/2 T
1(1)
---~ ,
u(t) ! .... ---
, i
t.
Sa d6 nhu hinh K, 7.22a vA con gQi 1A b¢
bie'n dOi mOt chi4!u - xoay chi4!u ngu6n
dong mO. 1 pha song HI". 7.21 : ~ hil'n d.1i m~t chitu -:way chitu "su6" d6ns mdc
theo SCI d6 cdu song. Miy bie'n ip
trong sa d6 c6 diem gill'a m a cUOn sa ~,"p. Vi ngu6n ca:p 1A ~ nen c6 cuon cam L n6i tic!p v6i ml.lch tai. CUOn cam L c6 2 tic dT,lng :
- Gill' On dinh dong di~n ca:p ra tai.
- Hl.ln che' dong di~n c'lc dl.li.
Rai khoi di~n tli sli dT,lng trong sa d6-1A 2 thyristo duQC di6u khi~n bOi b¢
phit xung FX.
Sa dd lam vi~c nhu sau : Gia sir hlc dllu. thyristo Thl dugc c~p xung mO.
cbo thyristo Th2 dang khoa. Nhu a hloh 7 .22b. nira trai,coQn sa clfp-dUQ'c dt-t duai di~n ap Urn. = U. Khi Urn. tang truang thl cUQn sa c~p nhu mQt bie'o ap t1/
ngAu lAm xu~t hi~n mQt suc di¢n dQng, do d6 c6 mQt di~n ap Ubm = U (vi 86 vbng dAy cua 2 nira cuQn bAng nhau). Kc!t qua. t\1 di~n e dUQ'c n,p di~n v6i
di~n ap Ubi = 2U v6i c1,l'C tinh nhu tren hlnh 7.22b.
.j
L •
tu '" A
bj
c2=J BA 0,12 0,12
C
.~ ~
b
• 0- B
". iu
b
~ ~ BA
L • b
~--- ' ---I
f
__ J _____
, - II •
A , B
7 t" "
0; I7ro:'
'" ~) (I, ---
Hillh 7.22 " Nguyell Ii Idm vifc c14a b~ bii'll 46i m~t chilli. -:foay chilu IIguolI dOflg m~t pha
~ong~(mg
Luc nay. ph8t xung di6u khien cho Th2 thOng. TI,! e se qua Th2-vUa thbng
d~t mQt di¢n lip nguQ'c len Thl voi tri 86 2U. T", e p~6ng di¢n 1dt6p kin qua ca
2 thyristo (hlnh 7.22c). DOng di¢n ngudn qua Thl v6i di~n lip U oguQ'c chi~u
vai dbng ph6ng cua tl,l e vai di¢n lip 2U nen nhanh ch6ng gii'un v~ 0 vA Thl khoa. Dbng qua Th2 t~o bCri. ngudn U cung chi~u v6i dbng di~n ph6ng cua t\l- e nen nhanh ch6ng d~t toi trj s6 bao hoA.
Thong til nhu tren. tl,l e l~i d11Q'c n~p di~D voi di¢n lip 2U nhung cllc dnh nguQ'c l~i (bi'm C1,l'C dl1ang ben trai nhu hloh 7.22d).
Kh6i pMt xung FX c~p cac xuog di~u kh~n Thl vA Th2 l¢ch pha nhau g6c 1t (ISOIl). Khi d6, cUQn sa c~p may bii!n lip c6 dbng d-i¢n xoay chit!u voi tAn 56 bAng tllo s6 cua cac xung dit!u khien thyristo . eUQo thll' cap se cam -ung m"t di¢n ap xoay chit!u cling tAn s6 cua di¢n ap sa c~p de clfp cho phI,! tai.
D~ng dong di¢n lA hlnh chfr nh4t.
TAn s6 eua bQ bi!!'n d6i ml)t ehi~u - xoay ehi~u n~y e6 th~ 160. ohung bi gi6'i h~n blri. thai gian do d~ kholt cite thyristo . Di~n Itp fa hi ph\! thuQe vAo cltc thOng s6 clla ph\! tid. + fZI--,~--,
7.4.2.3. Su dd IIdi tisp
Trollg sa d6 n6i tie'p, ph\! tiii tham gia tqre ti!!'p ho~e giltn tie'p V8.0 m~ch . dao dQng eua sa d6 do vi~c thOng thyristo co ehu kl. Vi~c khoa thyristo nha cQng huang (hlnh 7.23).
Sa d6 bao g6m 2 thyristo • mQt cUl)n kbang co di~m giUa v~ mQt tv di~n C.
Sa d6 lam vi~e ohu sau : GiS. sir tv C chua dugc n~p di~n thi khi Thl thOng, n6 se
dugc o~p tu ngu6n thea
m~ch Thl - L[ - PT - C. Him qrc duang a phia
tren. Do ffi~ch
cQng hm'mg,
di~n ap n~p tren
t~ Ito g~n 2U.
Toi di¢n ap qrc
d~i thi inap = 0 vA Th 1 bi khoa.
Di~n ap tren tl,l dugc gift l~i cho Mn khi clp
xung rna
thyristo Th2.
T\! C s~ ph6ng
di~n qua ffi<J.ch C - IT - L, -
Th2 - C vA khi
iph6n8 = 0 thi Th2
I"
.) 0
;"
b) 0
I "
0) 0
u L, L, :,
, Th, PT
=i= c
Hinh 7.23; S(1 dd nguyen Ii b~ biln ddi m~1
chiCu -.loay chjeu m~1 pha tiiu mfi liep
f"'ro
f< "
TI2 T 3T12
bj khoa. Hi"h 7.14: Dt;lng 4dng dien to; phil thu~c quan he Iva 10 B¢ bi!!'n d6i mQt ehi~u - xoay chi~u 'n6i tie'p cho'dbng di~n tii c6 d~ng gltn hlnh sin va thuang duge dung lrong cite thie't bj ei'l:n ngu6n t&n s6 cao.
203
D(IIlg dong di~. Iii pby thu¢< vAo qua. h~ gilla cbu kl T (bay ,im .6 0 ,.0
xung rna cae thyristo vii. chu k} To (hay tAn 86 fo) eua dao dQng rieng mq.cb Le.
- Khi f = fo• d~ng dbng tai III bloh sin (hlnh 7.24a).
- Khi f < fo• d{log dbng tai bi ogat quilng (bloh 7.24b).
- Khi f > fo• d{lng dong tM gAn bloh chfi' nh~t v6i t6c dQ tAng dong vii. ",p 1m, (blnh 7.240).
Cam kh8ng L" Lz trong sa dd giU mQt vai tro quan trQog do 51! lUang h6 m,nh gina 'chung.
So dd blnh 7.23 thUOng dugc bi€n dti chut it: Tl,I C duqc Uich thlulh 2 t1,l vOi
di~n dung C, = C, = C/2 (hlnh 7.25) va n6i v6i ph1,l tAi Pf v~ 2 phia, t~ di4~m gifi'a o eua ngu6n nuOi. 00 chuy~n m~ch c6 hi~u qua ban, sa d6 con c6 2 tl;1 chuybI m{lch vA 2 diOt beAn nang luqng.
So d6 lilm vi~ obu sau : NEu Th2 thOng, dong ph. Iii ch4y ,il 0 Mn 0'. T\I C,' vA c,' co di¢n lip UCI ' = U; Uc' = O. K.hi Thl thOng, cUQn L, dut;JC ~t vito di¢n ap U huUng tu tr~n xu6ng dU'6i vii. sinh sUe di¢n dQng E, ngU'Q'C pha. Cu(m ~ cOOg ciIm Ung soc di~n dQng E, bAng E .. cOOg chi~u vm E. (lEd =iE,i = u). Th2 bi tho<
do pMn ap nglJl1C vm di~n •
apU-2U=-U.Ngoaira, C.~ : 7".J,C'. L S 01
t1,l C1' pb6ng di~n qua Thl vA L, cfing tAng cUOng qua trlob thO< Th2 vA qua trlob thOng Thl.
U Co =~ 0
r "
11---
PT 0'
---,-
Khi Th2 khoa thl tl,l c,= i= , 7",,= =C'" 01
" ~
Co' dlJl1C n~p dEn di~n lip
U. Nang luqng '£ch luy
trong phlin dun ella ph\! tA.i 8)
dut;JC hom tra v~ C1 qua D1. Khi DI dAn thl Thl ~
thOi bi thO< trong mQ' thOi gian ngAn. Khi dOng qua D. bAng 0 thl D. tho< vA
Un
0
U/2
TI2
chUm xll:Dg dic!u khi~n Thl -UI'l
T t
tiEp ,~c lilm Thl thOng ~ b)
dAn dong qua tJli thea Hi,." 1.1.5: Sd dd nguyt" II b~ bit'n ddi m~t chilu - xoay
chic!u ngU'QC. chi/iii m~t plio ndi tiep (a) va dqng dien tIp ra Iren ttl; (b)
T\I c;, mOe b diu ngudn M giam 'dng trIJ ngu6n. Vi~ chuyh> II1J)ch trong sa d6 thOng mang linh C¢ng huOng lA nfK1 cAe diOt Db D,: mac song song v6i cAe 11,1 CI ', C;. Vi~ mb thyri.to nAy s4! tho< thyri.to kMc lit do Clic phJn cUQn cam L., L,
mAc a m~h catOt vii. 800t elsa cc1c thyristo . .
Di~n lip 'ren ph~ 'Ai c6 d(lllg hlnh cbU nh~' (hlnb 7.25b).
7.4.2.4. Sa 46 BOllg sOllg -lid; ti'p Qic so d6 mAc hOn hqp c6 cltc t\1 di~n tr1!C til!p h04c gian til!p mac song song ho~c n6i til!p v6i ph\l tW.
So do mang ifnh chlt bQ bil!n d6i mOt chi~u - XO{lY chi~u song song hay n6i ti6p la tuy thuQc VWl tr~ s6 va each mac cite t\l di¢n.
.~---~----, D,
PT
c So d6 6 hlnh 7.26 mang Hnh D,
cha:t cua mOt so d6 song song khi giil phuong ph6p thoa cQng huang cae thyristo cua mOt so d6 n6i ti6p.
Hillll 7.26: B~ bii'n ddi m~t chill4 -~oay chitl4
So d6 Hun vi~c nbu sau : Khi thea so d& song song -n,fi liI'p
Thl thOng, ngu6n clp dbng cbo IAi va t\l C qua m~ch Thl -L,. PhAn di¢n cam L. vA t\l C t~o tbanh m~ch cOng hulmg vA khi t\l C nl;lp no se c6 di~n ap 2U.
Sau d6, t~ C ph6ng qua ml;lch L, - D, v~ ngu6n. Di¢n I1p rai tr~n D, se phA.n lip nguqc cho ThllAm Thl khoa. Khi cho xung dil!u khien thOng Th2, uti s~ duqc clp dbng chliy nguqc ll;li qua L2 -Th2 va qua tdnb til!p di~n lUang tI!.
Nhu v~y, thyristo khoa1 bAng m~ch cOng huemg L - C voi di~n ap nguQ'c
n~b (bAng s\lt ap tn~n clic diOt hoan nAng lUQ'Ilg).