TIẾT 2O: TỔNG KẾT CHƯƠNG I: CƠ HỌC
TIẾT 30: SỰ BAY HƠI VÀ SỰ NGƯNG TỤ
I – MỤC TIÊU BÀI DẠY:
1. Nhận biết được hiện tượng bay hơi, sự phụ thuộc của tốc độ bay hơi vào nhiệt độ, gió và mặt thoáng. Tìm được thí dụ thực tế về những nội dung trên.
2. Bước đầu biết cách tìm hiểu tác động của một số yếu tố lên một hiện tượng khi có nhiều yếu tố cùng tác động một lúc.
Vạch được kế hoạch và thực hiện được thí nghiệm kiểm chứng tác động của nhiệt độ, gió và mặt thoáng lên tốc độ bay hơi.
3. Thái độ : tính nghiêm túc, tích cực tinh thần hợp tác trong học tập, yêu thích học bộ môn.
II – CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
Đối với mỗi nhóm học sinh: (lớp gồm 6 nhóm)
1 giá đỡ thí nghiệm;1 kẹp vạn năng;2 đĩa nhôm nhỏ;1 cốc nước.
1 đèn cồn.
III – HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1 - Ổn định tình hình lớp: (1 phút) 2 - Kiểm tra bài cũ: (5 phút)
1.Trình bày quá trình đông đặc và những đặc điểm của quá trình này.
2.Vận dụng đợc kiến thức trên để giải thích được một số hiện tượng đơn giản.
Tl:
1.Trình bày quá trình đông đặc và những đặc điểm . 2.Vận dụng kiến thức để giải thích.
3 - Giảng bài mới: (1phút)
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Kiến thức Hoạt động 1: Tổ chức tình
hống học tập
Ở lớp 4, HS đã biết nước tồn tại ở ba thể khác nhau là thể lỏng, thể rắn và thể hơi.
Bài học này và những bài học tiếp theo sẽ giúp chúng ta hiểu rõ về những sụ chuyển thể này của các chất.
Hoạt động 2: Quan sát
Hoạt động cá nhân :
Suy nghĩ tình huống có vấn đề
Trước khi vào bài , hs cần nhắc lại kiến thức trên và khái quát hoá không chỉ nước mà mọi chất đều có thể tồn tại ở ba thể khác nhau và có thẻ chuyển hoá từ thể này sang thể khác.
1.Nhớ lại những điều đã học từ lớp 4 về sự bay hơi
Sự chuyển từ thể lỏng sang thể hơi gọi là sự bay hơi.
2.Sự bay hơi nhanh
--- hiện tượng bay hơi và rút ra
nhận xét về tốc độ bay hơi Hướng dẫn HS quan sát hình 26.2 để rút ra nhận xét.
Lưu ý HS, khiquan sát phải nghĩ cách mô tả lại hiện tượng trong hình:
-so sánh hình A1 với hình A2.
- hình B1 với hình B2.
- hình C1 với hình C2.
Yêu cầu HS phải sử dụng các thuật ngữ “tốc độ bay hơi”,
“nhiệt độ”, “gió” và “mặt thoáng” để mô tả và so sánh các hiện tượng vẽ trong hình.
C3
Hoạt động 3: Thí nghiệm
Hoạt động cá nhân.
Quan sát hiện tượng
Quan sát hình vẽ 26.2 để rút ra nhận xét theo hướng dẫn của GV.
C1
Hs nhận xét:
Tốc độ bay hơi phụ thuộc vào nhiệt độ của chất lỏng.
C2
Hs nhận xét:
Tốc độ bay hơi phụ thuộc vào giĩ.
C3
Hs nhận xét:
Tốc độ bay hơi phụ thuộc vào mặt thống của chất lỏng.
Chọn từ thích hợp trong khung để điền vào chổ trống (C4).
-Nhiệt độ càng thì tốc độ bay hơi càng
hay chậm phụ thuộc vào những yếu tố nào?
a)Quan sát hiện tượng
b)Rút ra nhận xét Tốc độ bay hơi của một chất lỏng phụ thuộc vào nhiệt độ, gió và diện tích mặt thoáng của chất lỏng.
c)Thí nghiệm kiểm tra
--- kiểm tra dự đoán
Trình bày để HS hiểu:
Nhận xét trên chỉ là một dự đoán. Muốn kiểm tra xem dự đoán có đúng hay không phải làm thí nghiệm.
Chỉ nên dựa vào thí dụ cụ thể trong SGK để tiến hành kiểm tra tác động của một yếu tố, trong khi giữ không đổi các yếu tố còn lại không trình bày lí luận dài dòng dể làm HS khó hiểu.
Từng bước một cần nêu ngay câu hỏi để HS thảo luận trên lớp. Thí dụ:
Sau khi trình bày ý: “Lấy hai đĩa nhôm có diện tích lòng đĩa như nhau, đặt trong phòng không có gió”, cần cho HS thảo luận ngay câu hỏi C5 và C6.
Sau khi trình bày ý “hơ nóng một đĩa”, càn cho HS thảo luận ngay câu hỏi C7, C8.
Hướng dẫn và theo dõi
- Gió càng thì tốc độ bay hơi càng .
- Diện tích mặt thoáng chất lỏng càng thì tốc độ bay hơi càng
Hoạt động nhóm
Xem hướng dẫn ở trang 82 SGK.
Ở đây có ba yếu tố là nhiệt độ, gió và mặt thoáng đồng thời tác động lên tốc độ bay hơi.
Ta không thể kiểm tra tác động đồng thời của ba yếu tố này mà chỉ có thể kiểm tra tác động của từng yếu tố một.
Theo dõi sự trình bày của GV về cách kiểm tra tác động của mỗi yếu tố khi có ba yếu tố đồng thời tác động.
Trả lời và thảo luận tại lớp các câu trả lời của các câu C5 đến C8.
Từng nhóm lắp ráp thí nghiệm theo sự hướng dẫn của GV.
Thảo luận trong nhóm về kết quả thí nghiệm và kết luận rút ra được.
Thảo luận trong lớp về kết quả thí nghiệm và kết luận.
1. 2.
Hs làm thí nghiệm theo nhóm và rút ra kết luận.
Dùng kẹp vạn năng kẹp vào mép một đĩa nhôm và điều chỉnh sao cho đĩa nhôm đặt
--- Hướng dẫn HS thảo luận ở
lớp về kết quả thí nghiệm và kết luận.
Chỉ cần để cho một nhóm mô tả lại thí nghiệm và kết luận, không để tất cả các nhóm trình bày trước lớp.
Hoạt động 4: Vạch kế hoạch thí nghiệm kiểm tra tác động của gió và mặt thoáng
GV dựa vào SGK hướng dẫn, gợi ý cho hs .
HS có thể tiến hành hoạt động này ở nhà theo nhóm học tập.
Chỉ yêu cầu HS vạch kế hoạch thí nghiệm. HS làm thí nghiệm sau khi kế hoạch đã được GV chấp nhận.
Hoạt động 5 :Vận dụng,củng cố kiến thức,hướng dẫn về nhà
:
GV hướng dẫn HS thảo luận trên lớp các câu C9, C10.
C9: Tại sao khi trồng chuối hoặc trồng mía người ta thường phải phạt bớt lá?
C10: Để làm muối, người ta cho nước biển chảy vào rượng muối. Nước trong nước biển bay hơi, cịn muối đọng lại trên ruộng.
Thời tiết như thế nào thì nhanh thu hoach muối? Tại sao?
khớp vào ngọn lửa đèn cồn. Đĩa thứ hai để trên mặt bàn làm đối chứng.
Dùng đèn cồn đốt nóng một đĩa.
Đổ vào một đĩa từ 2cm3 đến 5 cm3 nước, sao cho mặt thoáng của nước ở hai đĩa như nhau.
Quan sát sự bay hơi của nước ở hai đĩa.
C5
Làm như vậy để cho thấy diện tích mặt thống của chất lỏng là như nhau.
C 6 Làm như vậy để cho thấy kết quả thí nghiệm khơng phụ thuộc vào giĩ.
C7
Làm như vậy để cho thấy kết quả thí nghiệm chỉ phụ thuộc nhiệt độ.
Nếu chất lỏng trong đĩa đã hơ nóng bay hơi nhanh hơn.
Hoạt động cá nhân:
HS về nhà vạch kế hoạch kiểm tra tác động của gió và mặt thoáng vào tốc độ bay hơi.
D ựa vào SGK hướng dẫn . Về các bước tiến hành thí nghiệm, HS chỉ cần mô tả ngắn gọn (kèm theo hình vẽ càng tốt).
HS chỉ mô tả ngắn gọn Chỉ vạch kế hoạch thí nghiệm.
d)Vận dụng C9
Vì khi phạt bớt lá thì mặt thống làm cho nước trong thân cây bay hơi nhỏ lại, vì thế cây ít bị héo vì nước khơng bay hơi được.
Hs nhắc lại kiến thức cơ bản của bài .
Sự chuyển từ thể lỏng sang thể hơi gọi là sự bay hơi.
Tốc độ bay hơi của một chất lỏng phụ thuộc vào nhiệt độ, giĩ và diện tích mặt thống của chất lỏng.
C10
Khi thời tiết nắng và gió thì mau thu hoạch muối hơn. Vì hai yếu tố này làm nước trong nước biển bay hơi nhanh hơn.
--- Ngày soạn: 03/04/2010