Bảo hiểm xã hội là một tổ chức thống nhất, nhưng quỹ bảo hiểm xã hội phải được quản lý theo cơ chế phân loại quỹ cho đúng tính chất của nó như quỹ tự nguyên và bắt buộc. Làm như vậy là để chúng ta dễ quản lý, dễ hoạch định các biện pháp đầu tư tăng trưởng cũng như xác định mức thu, chi cho hợp lý từng chế độ. Cơng tác thu phải được hồn chỉnh từng bước bằng việc theo dõi danh sách tham gia đóng bảo hiểm xã hội, biến động của đối tượng và mức đóng góp. Cần có các biện pháp đóng góp để khai thác nguồn thu, thu đủ và tập trung kịp thời số thu vào quỹ bảo hiểm xã hội, không để đọng ở các địa phương.
Quỹ bảo hiểm xã hội tự nguyện nếu xem xét về mặt tài chính thì đó là cơ chế tự cân đối thu chi. Hiện nay, bảo hiểm xã hội theo cơ chế tự nguyện còn rất khiêm tốn, nhưng về lâu dài cần có cơ chế chính sách phát triển mạnh loại hình này. Nên đa dạng hố quỹ bảo hiểm xã hội với sự tham gia của nhiều quỹ bảo hiểm xã hội để tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, chống độc quyền nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của bảo hiểm xã hội theo nhu cầu của người lao động trong điều kiện có sự hỗ trợ của Nhà nước về vốn, ưu đãi về thuế và môi trường hoạt động bình đẳng.
Cần tiến hành khẩn trương công tác đăng ký, cấp sổ bảo hiểm xã hội cho mọi đối tượng tham gia. Sổ bảo hiểm xã hội là chứng từ để theo dõi chặt chẽ thu chi quỹ bảo hiểm xã hội và chế độ, mức hưởng của đối tượng tham gia.
Quỹ bảo hiểm xã hội được quản lý thống nhất và hạch toán độc lập như hiện nay ở Bảo hiểm xã hội Việt Nam là rất hợp lý, nhưng cũng cần đảm bảo quán triệt các nguyên tắc để đảm bảo thực thi, đặc biệt là những nguyên tắc quan trọng sau:
- Thu bảo hiểm xã hội phải đủ chi trả cho các đối tượng kể cả chi phí quản lý và các chi phí khác theo mức:
Tổng thu bảo hiểm xã hội+ Sinh lời do đầu tư = tổng chi bảo hiểm xã hội
- Nhà Nước ln có sự kiểm sốt và hỗ trợ nhưng vẫn tôn trọng hoạt động của quỹ và quyết định của Chính phủ khơng được tự ý huy động nguồn quỹ.
Để đảm bảo cân bằng thu chi, trước hết phải đảm bảo nguồn thu bằng cơ chế có hiệu quả thật sự đồng thời tính tốn việc chi hợp lý dựa trên cơ sở hạch toán và dữ liệu thật cụ thể tỉ mỉ, không thể chung chung đại khái