KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
TỔNG QUAN VỀ NỘI DUNG GIÁO DỤC GIA ĐÌNH Ở VIỆT NAM HIỆN
NAY VÀ ĐẶC ĐIỂM MẪU NGHIÊN CỨU 1.1 Những nội dung của giáo dục gia đình:
1.1.1 Giáo dục đạo đức, lối sống
Đạo đức là hình thái ý thức xã hội thuộc lĩnh vực tinh thần, được hình thành từ tồn tại xã hội Nó liên quan đến lẽ sống, niềm hạnh phúc, nghĩa vụ và lương tâm của con người Các quan hệ hành vi đạo đức chỉ xuất hiện khi chủ thể ý thức được điều đó, tự xây dựng ý chí và hành động tự nguyện theo các tiêu chuẩn, nguyên tắc được xã hội thừa nhận.
“Đạo đức học” do Trần Hậu Kiêm chủ biên khẳng định rằng đạo đức là hình thái ý thức xã hội đặc biệt, bao gồm hệ thống quan niệm, quy tắc và chuẩn mực xã hội Đạo đức ra đời và biến đổi theo nhu cầu xã hội, giúp con người tự giác điều chỉnh hành vi nhằm phù hợp với lợi ích, hạnh phúc cá nhân và sự tiến bộ của xã hội trong mối quan hệ giữa con người với nhau và giữa cá nhân với xã hội.
Giáo dục đạo đức trong gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng ý thức và bồi dưỡng tình cảm đạo đức, giúp mỗi thành viên sống trong môi trường yêu thương và nhân văn Mục tiêu của giáo dục đạo đức là hình thành và phát triển nhân cách, với những phẩm chất như yêu thương gia đình, kính trọng ông bà, cha mẹ, và biết nhường nhịn lẫn nhau.
“Công cha như núi thái sơn Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”
Giáo dục lối sống cho trẻ em bao gồm việc giúp các em cảm thông với hoàn cảnh gia đình, chăm chỉ lao động, tiêu dùng tiết kiệm và sống giản dị Trẻ cần học cách giao tiếp đúng mực, tạo không khí gia đình ấm áp, và cùng nhau vượt qua khó khăn Trong gia đình, anh chị em nên yêu thương, bao dung, chia sẻ và nhường nhịn, sống vì mọi người, tránh tính tham lam, ích kỷ và tự cao.
Giáo dục đạo đức và lối sống cho thế hệ trẻ đóng vai trò quan trọng trong giáo dục gia đình, góp phần xây dựng ý thức đạo đức và bồi dưỡng nhân cách cho các em.
Giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ là yếu tố quan trọng trong việc hình thành nhân cách, góp phần nuôi dưỡng tình thương và rèn luyện thói quen, hành vi đạo đức Qua đó, giúp các em phát triển lòng yêu Tổ quốc, yêu gia đình, và có thái độ đúng đắn với lao động Đồng thời, giáo dục đạo đức cũng khuyến khích trách nhiệm đối với gia đình và xã hội, tôn trọng và bảo vệ những giá trị đúng đắn, tiến bộ, cũng như lên án những hành vi sai trái, bảo thủ và trì trệ.
1.1.2 Giáo dục sức khỏe và thẩm mỹ
Giáo dục sức khỏe là việc giáo dục thế hệ trẻ nhận thức về tầm quan trọng của sức khỏe đối với bản thân, gia đình và xã hội, với phương châm "có sức khỏe là có tất cả" Trẻ em cần chủ động rèn luyện sức khỏe qua ăn uống, vệ sinh cá nhân, và luyện tập thể dục thể thao Cha mẹ cần chú ý đến chế độ ăn uống và luyện tập hàng ngày của trẻ để đảm bảo sự phát triển tốt về chiều cao, cân nặng và vóc dáng Sức khỏe của mỗi người phụ thuộc vào việc chăm sóc sức khỏe từ khi còn nhỏ, vì sự phát triển thể chất ở tuổi thơ ấu là nền tảng cho các giai đoạn sau Gia đình cần giáo dục trẻ về dinh dưỡng khoa học, cân bằng chế độ ăn uống và giữ gìn vệ sinh Đồng thời, khuyến khích trẻ tập thể dục và giữ gìn vệ sinh nơi công cộng, tạo điều kiện cho trẻ có không gian vui chơi và giải trí hợp lý.
Giáo dục thẩm mỹ cho trẻ không chỉ là nhiệm vụ của nhà trường mà còn là trách nhiệm quan trọng của gia đình Sự cảm nhận về vẻ đẹp đầu tiên của trẻ thường đến từ thẩm mỹ của cha mẹ thông qua mối quan hệ giao tiếp và ứng xử trong gia đình Tuy nhiên, không phải bậc phụ huynh nào cũng nhận thức rõ vai trò của gia đình trong việc giáo dục thẩm mỹ Để nâng cao giáo dục thẩm mỹ cho thế hệ trẻ, các bậc cha mẹ có thể áp dụng nhiều phương pháp khác nhau.
Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách trẻ, bởi đây là môi trường giáo dục có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất Trong giai đoạn tuổi thơ, trẻ em thường rất ngây thơ và nhạy cảm, dễ dàng tiếp nhận cái đẹp xung quanh Do đó, cha mẹ cần áp dụng các biện pháp hiệu quả để giáo dục thẩm mỹ cho trẻ, giúp phát triển tâm hồn và cảm xúc của các em.
1.1.3 Giáo dục học tập văn hóa, và định hướng nghề nghiệp cho thế hệ trẻ:
1.1.3.1 Giáo dục học tập văn hóa
Trong quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, giáo dục và học tập văn hóa là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu đối với thế hệ trẻ, giúp họ làm chủ bản thân và xã hội Việc học tập văn hóa không chỉ nâng cao kiến thức mà còn góp phần phát triển toàn diện nhân cách con người.
A.X.Ma-ca-ren-cô, một nhà giáo dục nổi tiếng của Liên Xô, nhấn mạnh rằng nhiệm vụ quan trọng nhất của trẻ em trong độ tuổi đi học là việc học tập Ông khẳng định rằng trong gia đình, việc học tập của trẻ cần được đặt lên hàng đầu Ông cũng cho rằng trẻ em phải hiểu rằng học tập không chỉ là trách nhiệm cá nhân mà còn là nghĩa vụ chung, và các em cần phải chịu trách nhiệm về việc học tập không chỉ với cha mẹ mà còn với cả nhà nước.
Giáo dục học tập văn hóa cung cấp kiến thức toàn diện về văn hóa, khoa học và kỹ thuật, giúp mở rộng hiểu biết và rèn luyện tư duy khoa học, khả năng phân tích cùng kỹ năng ứng dụng tri thức vào thực tiễn Do đó, bên cạnh giáo dục tại trường, việc giáo dục đức tính siêng năng học tập trong gia đình cũng rất quan trọng Như Lênin đã từng nhấn mạnh, người mù chữ không có quyền tham gia vào chính trị.
Hồ Chí Minh đã khẳng định rằng “một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”, nhấn mạnh sự nguy hiểm của giặc dốt đối với vận mệnh dân tộc Ông chỉ ra tầm quan trọng của thế hệ trẻ, những chủ nhân tương lai của đất nước Trong “Thư gửi các học sinh nhân ngày khai trường” tháng 9/1945, Bác nhấn mạnh rằng sự phát triển và vinh quang của Việt Nam phụ thuộc lớn vào nỗ lực học tập của các em Thấm nhuần lời dạy này, Đảng ta luôn coi trọng vai trò của gia đình trong việc giáo dục đức tính hiếu học cho thế hệ trẻ.
Trong giáo dục văn hóa, cha mẹ cần hỗ trợ trẻ xác định mục đích và động cơ học tập, đồng thời rèn luyện ý thức tự giác và lòng say mê học tập Gia đình nên tạo ra một "không khí học tập" tích cực, tôn trọng thời gian học của trẻ và thường xuyên có người thân gần gũi để kèm cặp, như ông bà, cha mẹ và anh chị em.
Dù gặp nhiều khó khăn, gia đình cần tạo điều kiện tốt nhất cho trẻ em trong việc học tập Đồng thời, việc thường xuyên kiểm tra, đôn đốc và nhắc nhở con cái về học hành cũng rất quan trọng.
