ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM KIỀU MINH THÚY Tên đề tài: ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC QUẶNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG TẠI MỎ SẮT TRẠI CAU, HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo Chun ngành Khoa Khóa học : Chính quy : Khoa học môi trường : Môi trường : 2014 - 2018 THÁI NGUYÊN - 2018 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM KIỀU MINH THÚY Tên đề tài: ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC QUẶNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG TẠI MỎ SẮT TRẠI CAU, HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo Chuyên ngành Khoa Lớp Khóa học Giảng viên hướng dẫn : Chính quy : Khoa học môi trường : Môi trường : K46N02 : 2014 - 2018 : Ths Hoàng Thị Lan Anh THÁI NGUYÊN - 2018 i LỜI CẢM ƠN Trong trình học tập nghiên cứu khoa Môi Trường - Đại học Nông lâm Thái Nguyên, em xin cám ơn bảo, giúp đỡ tận tình thầy, trường khoa Để đạt kết ngày hơm để hồn thành tốt chuyên đề tốt nghiệp mình, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến: ThS Hoàng Thị Lan Anh, giúp em có mảng đề tài phù hợp, hướng dẫn em nhiệt tình tận tâm trình em làm chuyên đề Em xin chân thành cám ơn cô! Em xin chân thành cám ơn anh, chị Chi cục Bảo vệ môi trường tỉnh Thái Nguyên nhiệt tình giúp đỡ em nhiều q trình hồn thành khóa luận mình! Thái Nguyên, ngày .tháng năm 2018 Sinh viên Kiều Minh Thúy ii DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 3.1 Bảng tổng hợp vị trí, tiêu phân tích mẫu 13 Bảng 3.2 Tổng hợp phương pháp lấy mẫu 16 Bảng 4.1 Tổng hợp nguồn gây ô nhiễm không khí 30 Bảng 4.2 Bảng tổng hợp vị trí lấy mẫu khơng khí mỏ sắt Trại Cau 31 Bảng 4.3 Bảng tổng hợp kết quan trắc chất lượng môi trường không mỏ sắt Trại Cau (tiếp) 32 Bảng 4.4 Kết phân tích mẫu nước mặt suối Ngàn Me hồ Sen 37 Bảng 4.5 Kết phân tích mẫu nước thải sản xuất mỏ sắt Trại Cau 40 Bảng 4.6 Kết phân tích chất lượng nước thải sản xuất mỏ sắt Trại cau (tiếp) 41 Bảng 4.7 Kết phân tích chất lượng nước ngầm số vị trí đặc trưng 44 Bảng 4.8 Kết phân tích mẫu đất từ mẫu đến mẫu 46 iii DANH MỤC HÌNH Hình 4.1 Vị trí mỏ sắt Trại Cau 19 Hình 4.2 Sơ đồ vị trí mỏ sắt trại cau 21 Hình 4.3 Sơ đồ quy trình khai thác quặng sắt Mỏ sắt Trại Cau 28 Hình 4.4 Sơ đồ quy trình tuyển rửa quặng sắt 29 Hình 4.5 Biểu đồ so sánh kết quan trắc tiêu Bụi tổng số, SO2 NOx với QCVN 05:2013/BTNMT đợt 4/2017 từ mẫu KK.1 đến KK.4 33 Hình 4.6 Biểu đồ so sánh kết quan trắc tiêu Bụi tổng số, SO2 NOx với QCVN 05:2013/BTNMT đợt 1/2018 từ mẫu KK.1 đến KK.4 33 Hình 4.7 Biểu đồ so sánh kết quan trắc tiêu CO với QCVN 05:2013/BTNMT từ mẫu KK.1 đến KK.4 34 Hình 4.8 Biểu đồ so sánh kết quan trắc tiêu Bụi tổng số, SO2 NOx với QCVN 05:2013/BTNMT đợt 4/2017 từ mẫu KK.5 đến KK.7 34 Hình 4.9 Biểu đồ so sánh kết quan trắc tiêu Bụi tổng số, SO2 NOx với QCVN 05:2013/BTNMT đợt 1/2018 từ mẫu KK.5 đến KK.7 35 Hình 4.10 Biểu đồ so sánh kết quan trắc tiêu CO với QCVN 05:2013/BTNMT từ mẫu KK.5 đến KK.7 35 Hình 4.11 Biểu đồ so sánh kết phân tích tiêu kim loại so với QCVN 08-MT/2015 đợt 4/2017 đợt 1/2018 38 Hình 4.12 Biểu đồ so sánh tiêu pH, TSS, COD, BOD5 so với QCVN 08-MT/2015 đợt 4/2017 đợt 1/2018 38 Hình 4.13 Biểu đồ so sánh tiêu coliform đợt 4/2017 đợt 1/2018 so với QCVN 08-MT:2015/BTNMT 39 iv Hình 4.14 Biểu đồ so sánh kết phân tích tiêu TSS mẫu NT.1 NT.2 với QCVN 40:2011/BTNMT (Cột B)đợt 4/2017 đợt 1/2018 42 Hình 4.15 Biểu đồ so sánh kết phân tích tiêu Coliform mẫu NT.1 MT.2 với QCVN 40:2011/BTNMT (Cột B) đợt 4/2017 đợt 1/2018 42 Hình 4.16 Biểu đồ so sánh kết phân tích tiêu NT.3, NT.4, NT.5 đợt 4/2017 đợt 1/2018 so với QCVN 40:2011/BTNMT (cột B) 43 Hình 4.17 Biểu đồ so sánh kết phân tích mẫu nước thải NT.3, NT.4, NT.5 đợt 4/2017 đợt 1/2018 so với QCVN 40:2011/BTNMT 43 Hình 4.18 Biểu đồ so sánh tiêu As, Pb, Cd, Mn, Cr6+, Hg, CNtrong nước ngầm quan trắc đợt 1/2018 so với QCVN 09MT:2015/BTNMT 45 Hình 4.19 Biểu dồ so sánh kế quan trắc tiêu coliform nước ngầm quan trắc đợt 1/2018 với QCVN 09MT:2015/BTNMT 46 Hình 4.20 Biểu đồ so sánh kết phân tích tiêu Pb, Zn, Cu đất thực quan trắc đợt 1/2018 so với QCVN 03-MT:2015 (Đất công nghiệp) 47 Hình 4.21 Biểu đồ so sánh kết quan trắc tiêu As, Cd đất thực đợt 1/2018 so với QCVN 03-MT:2015/BTNMT 47 v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Ký hiệu BOD BVMT COD Tên ký hiệu : Nhu cầu oxy sinh hóa : Bảo vệ Mơi trường : Nhu cầu oxy hóa học DO : Lượng oxy hịa tan HST : Hệ sinh thái NM : Nước mặt NT : Nước thải QCVN QH TCVN : Quy chuẩn Việt Nam : Quốc hội : Tiêu chuẩn Việt Nam vi MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN i DANH MỤC BẢNG BIỂU ii DANH MỤC HÌNH iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT v MỤC LỤC vi PHẦN I: MỞ ĐẦU 1.1 Đặt vấn đề 1.2 Mục tiêu yêu cầu nghiên cứu đề tài 1.3 Ý nghĩa đề tài PHẦN II: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 2.1 Cơ sở khoa học 2.1.1 Các khái niệm 2.1.2 Cơ sở pháp lý 2.2 Tình hình nghiên cứu nước nước 2.2.1 Tình hình khai thác khống sản giới 2.2.2 Tình hình khai thác khống sản Việt Nam PHẦN III: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 12 3.1 Đối tượng phạm vi nghiên cứu 12 3.2 Địa điểm thời gian tiến hành nghiên cứu 12 3.3 Nội dung nghiên cứu 12 3.4 Phương pháp nghiên cứu 12 3.4.1 Phương pháp thu thập số liệu 12 3.4.2 Phương pháp lấy mẫu phân tích phịng thí nghiệm 13 3.4.3 Phương pháp đánh giá so sánh 17 3.4.4 Phương pháp tham khảo ý kiến chuyên gia 18 PHẦN IV: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 19 4.1 Tổng quan mỏ sắt Trại Cau 19 vii 4.1.1 Điều kiện tự nhiên 19 4.4.2 Điều kiện kinh tế - xã hội 26 4.4.3 Tình hình sản xuất mỏ sắt Trại Cau 27 4.2 Ảnh hưởng hoạt động khai thác quặng sắt mỏ sắt Trại Cau đến môi trường không khí 30 4.3 Ảnh hưởng hoạt động khai thác quặng mỏ sắt Trại Cau đến môi trường nước mặt 36 4.4 Chất lượng nước thải từ hoạt động sản xuất mỏ sắt Trại Cau 39 4.5 Ảnh hưởng hoạt động khai thác quặng mỏ sắt Trại Cau đến môi trường nước ngầm 44 4.6 Ảnh hưởng hoạt động khai thác quặng mỏ sắt Trại Cau đến môi trường đất 46 4.7 Đề xuất số giải pháp ngăn chặn, phòng ngừa cải tạo môi trường mỏ sắt Trại Cau, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên 48 PHẦN V: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 51 5.1 Kết luận 51 5.2 Kiến nghị 52 TÀI LIỆU THAM KHẢO 53 PHẦN I: MỞ ĐẦU 1.1 Đặt vấn đề Thái Nguyên tỉnh nằm vùng trung du miền núi Bắc Bộ, có diện tích 3.541,1km2, tỉnh có địa hình đa dạng phía Bắc Tây Bắc Phía Đơng Bắc có nhiều dãy núi cao huyện Định Hoá, Đại Từ, Võ Nhai; huyện, thành phố, thị xã phía Nam có địa hình gị đồi đồng tương đối phẳng Trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên nói chung huyện Đồng Hỷ nói riêng, tài nguyên phong phú đa dạng: nhiều mỏ kim loại màu, kim loại đen, mỏ sét khai thác tương lai Hiện địa bàn tỉnh Thái Nguyên phát 176 điểm mỏ, điểm khoáng sản 24 loại khống sản rắn thuộc nhóm (Nhiên liệu khống; khống sản kim loại; khống chất cơng nghiệp vật liệu xây dựng) (Báo cáo Kết thực dự án xây dựng sở liệu tài nguyên khoáng sản tỉnh Thái Nguyên, 2009) Trong trình phát triển kinh tế - xã hội, khai thác quặng sắt quan tâm trọng để cung cấp nguồn nguyên liệu phục vụ cho trình phát triển ngành kinh tế khác Trong năm gần đây, tốc độ khai thác mỏ tăng đáng kể, đóng góp phần lớn cho tăng trưởng kinh tế xã hội tỉnh Thái Nguyên Bên cạnh lợi ích ngành cơng nghiệp khai thác khống sản mang lại cho tỉnh Thái Nguyên hoạt động khai thác gây tác động không nhỏ đến môi trường sức khoẻ cộng đồng nhân dân xung quanh khu vực khai thác khoáng sản Nhiều khu vực khai thác làm biến đổi nặng nề bề mặt địa hình, thảm thực vật bị suy thối, tốc độ rửa trơi, xói mịn tăng nhanh; môi trường nước, môi trường đất bị xáo trộn ô nhiễm kim loại nặng,…đang ngày nghiêm trọng, điển hình ảnh hưởng từ việc khai thác khống sản mỏ sắt Trại Cau, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên 40 Bảng 4.5 Kết phân tích mẫu nước thải sản xuất mỏ sắt Trại Cau Chỉ tiêu phân tích Đơn vị pH TT Kết phân tích đợt 4/2017 Kết phân tích đợt 1/2018 QCVN 40:2011/ BTNMT(Cột B) NT.1 NT.2 NT.1 NT.2 - 6,6 6,8 6,6 6,7 5,5-9 TSS mg/l 121 17,3 135 17,3 100 COD mg/l 24,8 15,6 24,3 16,5 150 BOD5 mg/l 12,6 8,0 10,8 7,9 50 DO mg/l 4,3 4,6 4,3 4,7 - As mg/l