Mục đích
Để phát triển một hệ thống bài tập và chương trình huấn luyện sức bền hiệu quả cho các vận động viên đội tuyển bóng đá sinh viên tại trường Đại học Tây Nguyên, cần thiết lập các phương pháp phù hợp nhằm nâng cao thể lực và khả năng thi đấu.
Nhiệm Vụ Nghiên cứu
2.1 Nghiên cứu thực trạng công tác huấn luyện sức bền cho VĐV đội tuyển bóng đá nam sinh viên trường Đại học Tây Nguyên.
2.2 Xây dựng hệ thống bài tập và chương trình huấn luyện sức bền cho VĐV đội tuyển bóng đá nam sinh viên trường Đại học Tây Nguyên.
Hệ thống bài tập và chương trình huấn luyện sức bền đã được áp dụng cho các vận động viên đội tuyển bóng đá sinh viên trường Đại học Tây Nguyên nhằm nâng cao hiệu quả thi đấu Đánh giá cho thấy, việc triển khai chương trình này không chỉ cải thiện thể lực mà còn giúp các VĐV tăng cường khả năng chịu đựng và sức bền trong các trận đấu Các bài tập được thiết kế khoa học, phù hợp với đặc thù của môn bóng đá, đã mang lại kết quả tích cực, góp phần nâng cao thành tích của đội tuyển.
TỔNG QUAN CÁCVẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
NGUỒN GỐC MÔN BÓNG ĐÁ
Các môn thể thao tương tự bóng đá hiện đại đã xuất hiện từ lâu trên thế giới, với FIFA công nhận môn thể thao cổ xưa nhất là xúc cúc từ Trung Quốc vào khoảng thế kỷ 2 hoặc 3 TCN Ở La Mã cổ đại, môn harpastum cũng có những nét tương đồng với bóng đá Bóng đá với luật chơi gần giống ngày nay bắt đầu phổ biến từ giữa thế kỷ 19 tại Anh, với việc thành lập hiệp hội bóng đá Anh (FA) vào ngày 26 tháng 10 năm 1863, nhằm chuẩn hóa luật chơi Sau 5 cuộc họp, FA đã thông qua bộ luật đầu tiên gồm 13 điều Giải đấu bóng đá đầu tiên, cúp FA, được tổ chức vào năm 1872, cùng năm với trận đấu quốc tế đầu tiên giữa Anh và Scotland Anh cũng là quê hương của giải đấu liên đoàn đầu tiên, và FIFA được thành lập vào năm 1904 để quản lý bóng đá toàn cầu.
FIFA được thành lập vào năm 1904 tại Paris, với ông Robert Guerin là chủ tịch đầu tiên Một trong những chủ tịch nổi bật nhất là Jules Rimet, người đã giữ chức vụ từ năm 1921 đến 1954 và có công lớn trong việc tổ chức Giải vô địch bóng đá thế giới, diễn ra định kỳ 4 năm một lần Giải đấu này đã trở thành sự kiện thể thao được quan tâm hàng đầu, và tên ông Rimet đã được đặt cho chiếc cúp vô địch đầu tiên, còn gọi là cúp nữ than vàng.
FIFA, tổ chức quản lý bóng đá toàn cầu, bao gồm 6 liên đoàn bóng đá khu vực: UEFA (châu Âu), AFC (châu Á), CONMEBOL (Nam Mỹ), CONCACAF (Bắc và Trung Mỹ), CAF (châu Phi) và OFC (châu Đại Dương) Trụ sở của FIFA hiện đang được đặt tại Zurich, Thụy Sĩ.
VAI TRÒ CỦA HÌNH THÁI, THỂ LỰC VÀ KỸ THUẬT TRONG VIỆC ĐÁNH GIÁ TRÌNH ĐỘ TẬP LUYỆN CỦA VĐV
Việc đánh giá trình độ tập luyện trong tuyển chọn và đào tạo VĐV là rất quan trọng, giúp tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả đào tạo VĐV trình độ cao Kiểm tra đánh giá trình độ tập luyện theo độ tuổi, giới tính và môn thể thao chuyên sâu có ý nghĩa thực tiễn và lý luận, đặc biệt trong huấn luyện và tuyển chọn Đối với VĐV cấp cao, việc này gắn liền với trạng thái sung sức trong chu kỳ huấn luyện, trong khi đối với VĐV trẻ, nó nhằm đánh giá khả năng tiềm tàng và dự báo triển vọng phát triển của các em.
Có nhiều khái niệm từ các tác giả trong và ngoài nước liên quan đến vấn đề này, điều này không chỉ làm rõ hơn mà còn phong phú thêm nguồn tài liệu tham khảo giá trị.
Tiến sĩ D Harre nhấn mạnh rằng trình độ tập luyện của vận động viên không chỉ phụ thuộc vào lượng vận động tập luyện và thi đấu mà còn vào các biện pháp bổ trợ khác Theo ông, thông tin về trình độ tập luyện của vận động viên được phản ánh qua kết quả thi đấu và các bài kiểm tra thành tích.
Trình độ tập luyện, theo Theo Aulic, là khả năng tiềm ẩn của vận động viên để đạt được thành tích trong môn thể thao của họ, được thể hiện qua các yếu tố như kỹ - chiến thuật, thể lực, đạo đức, ý chí và trí tuệ Khi trình độ tập luyện được nâng cao, vận động viên sẽ hoàn thành nhiệm vụ với hiệu quả tốt hơn Nhiều nghiên cứu tại Việt Nam cũng đã đưa ra những khái niệm tương tự về trình độ tập luyện.
PGS.TS Nguyễn Toán và TS Phạm Danh Tốn nhấn mạnh rằng trình độ tập luyện của vận động viên (VĐV) là kết quả tổng hợp từ việc giải quyết các nhiệm vụ trong quá trình huấn luyện thể thao Điều này thể hiện qua việc nâng cao khả năng chức năng của cơ thể, cũng như năng lực hoạt động chung và chuyên môn của VĐV, đạt đến mức hoàn thiện các kỹ năng và kỹ xảo thể thao phù hợp.
PGS.TS Nguyễn Toán nhấn mạnh rằng thành tích thể thao của vận động viên được thể hiện qua một cấu trúc tổng hợp, bao gồm năm thành tố cơ bản: chức năng, kỹ năng, trí năng, chiến thuật và năng lực tâm lý Các thành tố này không chỉ thúc đẩy mà còn có mối quan hệ chế ước lẫn nhau, tạo nên sự hoàn thiện trong thành tích thể thao.
Mỗi môn thể thao đều có những yêu cầu riêng biệt về năng lực thể thao, với mức độ quan trọng khác nhau đối với từng mặt năng lực trong tập luyện thể thao Các yêu cầu này phụ thuộc vào đặc điểm và tính chất riêng của từng môn, ảnh hưởng đến các cơ quan hoặc hệ cơ quan trong cơ thể.
Mỗi môn thể thao đều có tác dụng phát triển những chức năng hoặc cơ quan cụ thể Trình độ tập luyện của vận động viên được đánh giá qua các phương pháp sư phạm, tâm lý và y sinh học Tuy nhiên, trình độ tập luyện là một khái niệm tổng quát, phản ánh khả năng toàn diện của cơ thể.
Tác giả Trương Quốc Tuấn nhấn mạnh rằng TĐTL (tiềm năng thể lực) bao gồm sự phát triển của các yếu tố như tố chất thể lực, năng lực kỹ thuật, phối hợp vận động, năng lực chiến thuật và phẩm chất tâm lý TĐTL cũng phản ánh khả năng thích ứng sinh học thông qua việc nâng cao năng lực làm việc của các hệ thống chức năng cơ thể, được đánh giá qua các bài kiểm tra sư phạm, sinh lý, chuyên môn và thi đấu thể thao Để đánh giá TĐTL, cần tiến hành kiểm tra trình độ tập luyện, sử dụng các phương pháp và công cụ phù hợp nhằm thu thập thông tin về hình thái, chức năng cơ thể, tố chất vận động, kỹ chiến thuật, kiến thức thể thao và yếu tố tâm lý Cần lưu ý rằng đặc điểm của TĐTL giữa vận động viên cấp cao và vận động viên trẻ có sự khác biệt rõ rệt.
Vận động viên cấp cao có trình độ tập luyện luôn duy trì ở mức cao, vì vậy việc đánh giá năng lực của họ thường liên quan đến trạng thái thể lực trong từng chu kỳ huấn luyện và thành tích thi đấu cụ thể.
Vận động viên trẻ thường có trình độ tập luyện chưa cao và biến động trong quá trình phát triển Để đánh giá tổng thể trình độ của họ, cần xem xét nhiều chỉ tiêu khác nhau và các bài kiểm tra cho thấy sự tăng trưởng tốt trong quá trình tập luyện, phản ánh trạng thái tập luyện phù hợp với môn thể thao cụ thể.
- Qua phần trình bày trên chúng ta thấy hình thái, thể lực và kỷ thuật chiếm vị trí rất quan trọng trong trình độ tập luyện của VĐV.
TÍNH CHẤT ĐẶC TRƯNG MÔN BÓNG ĐÁ
1.3.1 Bóng đá là môn thể thao mang tính tập thể
Thi đấu bóng đá là sự kết hợp của hai tập thể đông người trên một sân rộng, và thành công không thể chỉ dựa vào khả năng cá nhân của từng cầu thủ Không một cầu thủ xuất sắc nào có thể một mình vượt qua cả đội đối phương gồm 11 vận động viên để ghi bàn và phòng thủ hiệu quả Do đó, sức mạnh của một đội bóng chủ yếu nằm ở tính tập thể Với quy mô lớn hơn so với các môn thể thao khác như bóng chuyền, bóng rổ hay bóng ném, đội bóng cần có trình độ phối hợp cao, biết phát huy điểm mạnh và khắc phục điểm yếu để đạt được thành công.
Với sự phát triển vượt bậc về kỹ thuật và chiến thuật hiện nay, tính tập thể trong thi đấu ngày càng được nâng cao, thể hiện rõ nét qua sự phối hợp hiệu quả trong tổ chức tấn công và phòng thủ.
1.3.2.Bóng đá là môn thể thao phức tạp
Bóng đá là môn thể thao duy nhất mà cầu thủ chỉ được sử dụng chân để điều khiển bóng, ngoại trừ thủ môn Điều này làm cho đôi chân không chỉ có nhiệm vụ di chuyển mà còn thực hiện các kỹ thuật phức tạp như giữ bóng, động tác giả và sút bóng Những kỹ thuật này đòi hỏi sự linh hoạt và khéo léo, đôi khi còn khó hơn cả việc sử dụng tay Sự phát triển không ngừng của kỹ - chiến thuật trong bóng đá yêu cầu cầu thủ phải có trình độ toàn diện hơn.
Bóng đá thu hút người xem nhờ vào sự cạnh tranh khốc liệt và độ khó cao trên sân Để giành chiến thắng, các cầu thủ không chỉ cần có tinh thần chiến đấu kiên cường mà còn phải dốc hết tâm sức trong từng pha bóng.
Sân bóng đá chính quy có kích thước 110m x 75m, nơi mỗi vận động viên (không tính thủ môn) phải thực hiện nhiều động tác phức tạp trong suốt trận đấu Họ thường phải thay đổi tốc độ, chạy một tổng cự ly khoảng 10.000m và thực hiện tới 200 lần chạy nước rút Các kỹ thuật cần được thực hiện nhanh chóng và hợp lý, thường trong điều kiện bị kèm chặt và truy cản quyết liệt Mặc dù bóng đá mang lại sự hấp dẫn nhờ vào tính quyết liệt và đa dạng, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ chấn thương, phản ánh những nét đẹp và chưa đẹp trong phẩm chất thể thao của con người.
1.3.3.Bóng đá là môn thể thao mang tính thương mại hóa
Hiện nay, sự tranh đua (kể cả cạnh tranh) trong thi đấu bóng đá thể hiện ở chỗ:
Tính chuyên nghiệp trong bóng đá ngày càng được nâng cao và mở rộng toàn cầu, không chỉ giới hạn ở Châu Âu và Châu Mỹ La Tinh Sự phát triển này thể hiện rõ qua sự ra đời của nhiều câu lạc bộ, tổ chức và chương trình đào tạo Bóng đá Việt Nam cũng đang nỗ lực tiến tới chuyên nghiệp hóa hoàn toàn, mang lại những kết quả đáng khích lệ cho nền thể thao nước nhà.
Tính thương mại của bóng đá ngày càng trở nên rõ rệt, khi người ta không chỉ “chơi” mà còn “làm ăn” với môn thể thao này Để kiếm lợi từ bán vé, truyền hình, quảng cáo, cổ đông và chuyển nhượng cầu thủ, các đội bóng cần sở hữu nhiều cầu thủ giỏi và thi đấu xuất sắc Những đội bóng hàng đầu thế giới như Manchester United, Barcelona, Juventus, Inter Milan và AC Milan có giá trị lên tới hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đô la Thương mại trong bóng đá không chỉ dừng lại ở việc mua bán vận động viên và huấn luyện viên mà còn bao gồm việc chuyển nhượng toàn bộ câu lạc bộ cho những chủ sở hữu khác.
1.3.4.Bóng đá mang tính nghệ thuật cao
Bóng đá không chỉ đơn thuần là một môn thể thao mà còn mang tính nghệ thuật cao, được cấu thành từ năm yếu tố chính: thể lực, kỹ thuật, chiến thuật, phong cách và tư duy Kết quả thi đấu của các đội là sự cạnh tranh và so sánh giữa những yếu tố này Điều quan trọng là không nên nhắc đến những thành tích giả tạo trong bóng đá tiêu cực Một trận đấu tự nhiên và trung thực luôn chứa đựng những yếu tố bất ngờ và ngẫu hứng không thể đoán trước Chính vì vậy, bóng đá có tính chất kịch tính, giống như một vở kịch mà kết cục không thể biết trước, tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt cho môn thể thao này.
Bóng đá không chỉ mang lại sức khỏe thể chất cho con người mà còn nâng cao tinh thần, đồng thời góp phần quan trọng trong việc củng cố ý thức dân tộc, phục vụ cho giáo dục và đối ngoại trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt hiện nay.
ĐẶC ĐIỂM ĐẶC TRƯNG TRONG HOẠT ĐỘNG TẬP LUYỆN BÓNG ĐÁ
Kỹ thuật là phương pháp tối ưu để thực hiện các động tác, giúp hoàn thành nhiệm vụ vận động một cách hợp lý Mặc dù kỹ thuật trong các môn thể thao có giá trị khác nhau, nhưng đối với môn cầu lông, kỹ thuật luôn đóng vai trò then chốt trong việc xác định thành tích thể thao.
Theo Philin V.P, việc huấn luyện kỹ thuật thể thao một cách hợp lý và tiên tiến, phù hợp với đặc điểm cá nhân của vận động viên (VĐV) là rất quan trọng để phát huy trình độ thể lực Điều này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả của chiến thuật thể thao mà còn đảm bảo rằng VĐV có kỹ thuật điêu luyện và toàn diện, từ đó tối ưu hóa việc sử dụng chiến thuật trong thi đấu.
1.4.1.Đặc điểm hoạt động kỹ thuật
Kỹ thuật bóng đá là tập hợp các động tác và vận động hợp lý mà vận động viên sử dụng trong trận đấu Qua thời gian thi đấu, kỹ thuật bóng đá sẽ dần hình thành và phát triển, hướng tới sự hoàn thiện.
Với sự phát triển không ngừng của bóng đá, kỹ thuật trong môn thể thao này ngày càng phong phú và phức tạp Để có thể xử lý bóng một cách chính xác trong thi đấu, các vận động viên cần nắm vững và thuần thục các kỹ thuật bóng đá, từ đó đáp ứng được yêu cầu của chiến thuật.
Kỹ thuật là nền tảng quan trọng để hoàn thiện chiến thuật trong bóng đá, vì sự phát triển của kỹ thuật sẽ trực tiếp nâng cao chiến thuật Do đó, trong công tác giảng dạy và huấn luyện, cần tăng cường việc nắm vững kỹ thuật toàn diện trong bóng đá và nâng cao trình độ này Điều này có ý nghĩa lớn trong việc cải thiện chất lượng bóng đá Việt Nam, giúp hội nhập với xu hướng phát triển bóng đá khu vực và thế giới.
Kỹ thuật bóng đá (BĐ) là tổng hợp các hành động, phương pháp và động tác hợp lý mà cầu thủ sử dụng trong thi đấu, bao gồm các kỹ thuật như tâng bóng, sút bóng, đỡ bóng, đánh đầu, dẫn bóng, tranh cướp bóng, ném biên và kỹ thuật của thủ môn Các hoạt động kỹ thuật này, dù có bóng hay không, đều thể hiện những đặc điểm đặc trưng trong cả tấn công và phòng thủ trên sân.
1 Khuynh hướng hoạt động kỹ thuật bóng đá là luôn được hình thành dựa trên những đặc điểm các tố chất thể lực, như tố chất sức mạnh, sức nhanh, sức bền.v.v các tố chất này được phát triển là một kết quả thông qua thời gian tập luyện Khi đó thực hiện các kỹ thuật BĐ sẽ có tác dụng với những đặc điểm riêng đó của tố chất vận động.
2 Những khả năng hoạt động theo đặc điểm riêng của từng kỳ thuật qua thời gian tập luyện được củng cố, ổn định dần ở mức cao hơn và có thể ứng dụng vào thực tế thi đấu trong thời gian dài để trở thành định hình sâu sắc.
3 Đặc điểm của loại hoạt động bóng đá là chủ yếu dùng chân để thực hiện các động tác phức tạp.
4 Các kỹ thuật BĐ là hoạt động không có chu kỳ, mang tính nghệ thuật không tự nhiên, do đó nếu không trải qua quá trình tập luyện thì không thể thực hiện được.
5 Trong thi đấu, vận động viên phải sử dụng kỹ thuật “trong một môi trường đặc biệt”, đó là luật bóng đá cho phép “dùng thân chống thân” trong tranh chấp tay đôi, tức là đối phương trực tiếp cản trở với việc thực hiện động tác kỹ thuật, nếu huấn luyện mà không chú ý tới đặc điểm này thì sẽ không đạt được kết quả.
6 Hoạt động BĐ nhất là trong thi đấu, là hoạt động khó có thể tính toán chính xác được (bởi nó mang tính ngẩu hứng, tính bất ngờ).
Với 6 đặc điểm trên, nếu muốn trở thành vận động viên BĐ giỏi, dù là vận động viên đã trưởng thành hay mới bước vào tập luyện vấn đề kỹ thuật phải được ưu tiên hàng đầu Một vận động viên BĐ có kỹ thuật hiện đại đòi hỏi phải thực hiện được các yêu cầu sau:
Để trở thành cầu thủ xuất sắc, bạn cần thành thạo kỹ thuật BĐ bằng cả hai chân, có khả năng chuyền bóng chính xác ở khoảng cách từ 30-40m, và thực hiện những cú sút cầu môn mạnh mẽ, chính xác từ mọi phía và mọi khoảng cách.
Kỹ thuật nhận bóng và giữ bóng là rất quan trọng trong bóng đá, giúp người chơi có khả năng kiểm soát trận đấu Việc thành thạo các hình thức kỹ thuật này cho phép cầu thủ thay đổi linh hoạt, khiến đối phương khó có thể dự đoán động tác tiếp theo.
- Thực hiện hoàn hảo kỹ thuật đánh đầu, dù cho đó là động tác chuyền bóng, phá bóng hay tấn công cầu môn.
- Kỳ thuật dẫn bóng, lừa bóng phải nhanh, bất ngờ và có những biến đổi mới lạ.
- Phải biết tranh cướp bóng, cản phá bóng trong sự khống chế của đối phương bằng nhiều hình thức và có phản ứng linh hoạt sáng tạo.
Kỹ thuật ném biên, mặc dù đơn giản, đòi hỏi sự nắm vững và vận dụng hiệu quả để đạt được độ xa, chính xác và kịp thời Một cú ném biên tốt có thể mang giá trị tương đương như một quả đá phạt góc khi áp sát khung thành đối phương Sáu yêu cầu kỹ thuật cơ bản là tiêu chuẩn cần thiết cho mọi vận động viên bóng đá, bao gồm cả thủ môn, giúp họ kiểm soát bóng tốt hơn, hạn chế mất bóng và phối hợp hiệu quả với đồng đội Để nâng cao trình độ kỹ thuật, các vận động viên cần rèn luyện hàng ngày thông qua tập luyện và thi đấu, từ đó mới có thể đạt được sự nhuần nhuyễn trong xử lý bóng ở cấp độ cao Kỹ thuật không chỉ là mục tiêu mà còn là phương tiện thiết yếu để thi đấu bóng đá hiệu quả; không có kỹ thuật tốt, chiến thuật sẽ không thể thực hiện thành công.
1.4.2.Đặc điểm hoạt động chiến thuật
Chiến thuật là việc áp dụng hợp lý hoạt động cá nhân và phối hợp tập thể của đội nhằm đạt được chiến thắng trong thi đấu.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỨC BỀN
1.5.1 Định nghĩa và khái niệm:
Sức bền đóng vai trò quan trọng không chỉ trong thể thao mà còn trong nhiều hoạt động khác, vì nó liên quan chặt chẽ đến các tố chất vận động khác Nhiều tác giả trong và ngoài nước như Nguyễn Toán, Phạm Danh Tốn, Nguyễn Thế Truyền, Trương Anh Tuấn, Matveye, Inbar, Harre, Knnoct, Shephard và Atrand đã nghiên cứu và tổng kết về vấn đề này.
Mọi hoạt động thể chất kéo dài đều dẫn đến mệt mỏi, nguyên nhân có thể do thiếu hụt năng lượng, rối loạn nội môi, nồng độ acid lactic tăng cao, mất nước hoặc mệt mỏi thần kinh Khả năng khắc phục mệt mỏi và duy trì hoạt động vận động kéo dài được gọi là sức bền Một số nhà khoa học còn có những quan điểm khác về khái niệm sức bền.
Sức bền là khoảng thời gian tối đa mà vận động viên có thể duy trì hoạt động chuyên môn, và nó đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các nhà khoa học thể thao nghiên cứu các hệ thống chức năng của cơ thể.
Trong thể thao, sức bền là khả năng chống lại mệt mỏi của vận động viên, giúp họ duy trì cường độ thi đấu tốt nhất trong thời gian dài Sức bền không chỉ ảnh hưởng đến tốc độ, lực và nhịp độ thi đấu mà còn đảm bảo VĐV có thể thực hiện các động tác chất lượng và thực hiện các hành vi kỹ – chiến thuật một cách hoàn hảo suốt trận đấu.
Căn cứ trên cường độ, thời gian hoạt động và cơ chế cung cấp năng lượng, sức bền được chia thành ba loại [9], [52], [85], [120]:
Sức bền trong thời gian dài là khả năng cần thiết để các vận động viên hoàn thành cự ly trên 11 phút mà không giảm tốc độ, như trong các môn thể thao bơi 1.500 m hay chạy marathon Thành tích này chủ yếu phụ thuộc vào hiệu suất của hệ thống cung cấp năng lượng ưa khí.
Sức bền trong thời gian trung bình là khả năng cần thiết để vận động viên hoàn thành một cự ly trong khoảng thời gian từ 2 đến 11 phút Thành tích này phụ thuộc vào năng lực hoạt động của hai hệ thống cung cấp năng lượng, bao gồm hệ thống hiếu khí và yếm khí.
Sức bền trong thời gian ngắn là khả năng cần thiết để vận động viên hoàn thành cự ly trong khoảng từ 45 giây đến 2 phút Thành tích này chủ yếu phụ thuộc vào năng lực hoạt động của hệ thống cung cấp năng lượng yếm khí.
Trình độ sức bền chủ yếu được xác định bởi chức năng của hệ tuần hoàn tim – phổi, sự trao đổi chất, hệ thần kinh và sự phối hợp giữa các hệ thống cơ quan Sức bền là yếu tố quan trọng trong cấu trúc thành tích và có mối quan hệ chặt chẽ với các nhân tố thành tích khác Tuy nhiên, năng lực sức bền cần được điều chỉnh để phục vụ cho các mục tiêu thành tích của từng môn thể thao cụ thể Vì vậy, cần phải xem xét sức bền theo yêu cầu đặc trưng của từng môn thể thao.
Trong bóng đá sức bền được phân chia:
Sức bền chung là khả năng duy trì thể lực trong suốt thời gian thi đấu kéo dài, giúp vận động viên thi đấu hiệu quả trong 90 phút hoặc hơn Đồng thời, nó cũng hỗ trợ quá trình hồi phục nhanh chóng của vận động viên trong những khoảng thời gian nghỉ như phạt, bóng ra biên hay nghỉ giữa hiệp.
Sức bền tốc độ: nhằm đảm bảo VĐV duy trì tốc độ trong hoạt động cường độ cao lập lại nhiều lần trong 1 trận đấu.
1.5 3Đặc điểm tâm – sinh lý của lứa tuổi sinh viên:
1.5.3.1 Đặc điểm tâm lý của lứa tuổi sinh viên:
Vị thế xã hội đóng vai trò quan trọng trong đời sống và tâm lý con người, với những thay đổi trong vị thế này tạo ra nhu cầu phát triển mới Trình độ phát triển các chức năng tâm lý ở giai đoạn trước và hiện tại là điều kiện thiết yếu để những nhu cầu này trở thành hiện thực Quá trình phát triển tâm lý con người diễn ra liên tục, với mỗi giai đoạn vừa kế thừa vừa phát triển Ở độ tuổi này, đa số các em đã đạt được sự ổn định tâm lý hơn so với thời kỳ phổ thông, ít bị dao động và thay đổi trước những tình huống khó khăn.
Vị thế xã hội của thanh niên đã có nhiều thay đổi, với sự mở rộng các mối quan hệ xã hội, khiến thầy cô và cha mẹ nhìn nhận họ như những người trưởng thành Ở độ tuổi này, các em trải qua đời sống tình cảm phong phú, bao gồm tình yêu nam nữ, tình cảm gia đình và tình bạn Tâm tư tình cảm của họ chịu ảnh hưởng từ điều kiện sống và học tập, dễ thích nghi với môi trường mới, nhưng khả năng chín chắn trong giải quyết tình huống vẫn còn hạn chế Những thay đổi trong vị thế xã hội và sự phát triển tư duy lý luận, cùng với phương pháp luận về quy luật tự nhiên xã hội mà thanh niên tiếp thu tại trường học, đã giúp họ nhận thức rõ hơn về mối liên hệ giữa các tri thức và các thành phần của thế giới.
Lứa tuổi sinh viên chứng kiến nhiều thay đổi trong các chức năng tâm lý, đặc biệt là sự phát triển trí tuệ và tư duy Hoạt động tư duy của thanh niên trở nên tích cực và độc lập hơn, với sự phát triển mạnh mẽ của tư duy lý luận và khả năng sáng tạo đạt đến một cấp độ mới.
Lứa tuổi sinh viên là giai đoạn quan trọng trong cuộc sống, nơi tình yêu nam nữ trở thành một phần thiết yếu Tình yêu ở độ tuổi này thường sâu sắc và phong phú hơn so với thời kỳ dậy thì Sinh viên phát triển toàn diện về tinh thần và thể chất, có khả năng sắp xếp thời gian cho học tập và tình cảm Tuy nhiên, do thiếu kinh nghiệm sống, họ thường gặp khó khăn trong việc giải quyết các vấn đề tình cảm, dẫn đến tình yêu thường không bền vững và dễ tan vỡ.
Nhiều sinh viên đại học hiện nay vẫn tập trung vào việc học hơn là tình yêu, coi việc học là ưu tiên hàng đầu Họ thường đặt chuyện tình cảm sang một bên cho đến khi tốt nghiệp và có công việc ổn định Khi quyết định yêu, những sinh viên này thường sàng lọc kỹ lưỡng và tìm kiếm một mối quan hệ vững chắc.
Ở lứa tuổi sinh viên, đây là giai đoạn phát triển mạnh mẽ nhất trong cuộc đời, khi sinh viên tràn đầy nghị lực, ước mơ và hoài bão Tuy nhiên, quá trình phát triển tâm lý của mỗi sinh viên có thể khác nhau, phụ thuộc vào hoàn cảnh, môi trường sống và giáo dục Sự quan tâm của xã hội, định hướng từ gia đình và nỗ lực cá nhân đóng vai trò quan trọng trong sự trưởng thành của họ Những sinh viên được gia đình quan tâm và có định hướng đúng đắn sẽ xây dựng những kế hoạch tương lai phù hợp, nhằm trở thành những con người có ích cho gia đình và xã hội.
CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN
Nhiều nhà nghiên cứu quốc tế đã tập trung vào việc phân tích năng lực thể thao của vận động viên (VĐV) ở các môn thể thao khác nhau Mục tiêu là xác định các tiêu chuẩn đánh giá thể lực phù hợp với đặc thù từng môn, từng quốc gia và khu vực trên thế giới Kết quả là hàng loạt công trình nghiên cứu được thực hiện nhằm rèn luyện và đánh giá trình độ thể lực của VĐV.
Năm 2002, TS Nguyễn Thế Truyền, PGS.TS Nguyễn Kim Minh và TS Trần Quốc Tuấn đã thực hiện nghiên cứu “Tiêu chuẩn đánh giá TĐTL trong tuyến chọn và huấn luyện thể thao” Trong lĩnh vực bóng đá, các nghiên cứu như “Nghiên cứu đánh giá các test sức mạnh cho VĐV BĐ cấp cao” của R Magaria (1966) và đề tài “Nghiên cứu áp dụng các phương pháp đo nhân trắc trong BĐ” của D.F Denin và A.N Bunac (1957) cũng đã đóng góp quan trọng Tại Việt Nam, Tiến Sĩ Phạm Quang đã công bố nghiên cứu “Hiện trạng bóng đá Việt Nam qua một số đánh giá chuyên môn”, trong khi PGS.TS Phạm Ngọc Viễn đã thực hiện công trình “Nghiên cứu dự báo mô hình, trình độ huấn luyện tâm lý cho VĐV cấp cao một số môn thể thao”, trong đó có VĐV bóng đá.
1991.TS Võ Đức Phùng cùng các cộng sự với đề tài “Bước đầu nghiên cứu đánh giá TĐTL và dự báo triển vọng của VĐVBĐ U 17 quốc gia I Nhổn- Hà
Nội"[17] năm 1999 Ngoài ra còn rất nhiều tác giả khác như: Văn Công Danh
Nghiên cứu về thể dục thể thao, đặc biệt là môn bóng đá, đã được nhiều tác giả như Nguyễn Trọng Lợi (2004), Trần Thị Bạch Yến (2004), Đinh Khắc Diện (2006), Nguyễn Đức Sinh (2007) và Dương Văn Hiền (2008) thực hiện Những nghiên cứu này cung cấp tư liệu quý giá, giúp các nhà chuyên môn có thêm cơ sở vững chắc trong việc tuyển chọn và đào tạo vận động viên nhằm đạt thành tích cao.
Hiện nay, bóng đá đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu trong lĩnh vực tâm lý thể thao, với nhiều công trình nghiên cứu về tâm lý của cầu thủ Mặc dù có một số chỉ tiêu tâm lý được đưa ra, nhưng chúng chủ yếu phục vụ cho việc tham khảo và so sánh với các môn thể thao khác Tại Việt Nam, có nhiều nghiên cứu tập trung vào tâm lý thể thao của cầu thủ trẻ theo từng lứa tuổi và địa phương khác nhau Với mong muốn đóng góp một phần nhỏ cho địa phương, tôi hy vọng bổ sung nguồn tài liệu tham khảo cho tỉnh và cả nước.
