TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
Quan điểm của Đảng và Nhà nước về công tác giáo dục thể chất
Công tác giáo dục thể chất (GDTC) trong nhà trường đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và nâng cao sức khỏe, thể trạng cho học sinh, sinh viên (HSSV), góp phần vào mục tiêu phát triển toàn diện trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa GDTC không chỉ là phần di sản văn hóa mà còn bồi dưỡng nguồn nhân lực cho xã hội, giúp HSSV có sức khỏe tốt để hoàn thành nhiệm vụ học tập và lao động Mục tiêu của GDTC là trang bị cho HSSV kiến thức cơ bản về rèn luyện thể chất và thể thao, đồng thời chuẩn bị tâm lý và tinh thần để thích ứng tốt hơn trong cuộc sống Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 01 tháng 12 năm 2012 nhấn mạnh rằng phát triển thể dục thể thao (TDTT) là yêu cầu cần thiết của xã hội, nhằm nâng cao sức khỏe và chất lượng cuộc sống, đồng thời xây dựng lối sống lành mạnh và củng cố khối đại đoàn kết Đầu tư cho TDTT là đầu tư cho con người và sự phát triển của đất nước, cần tăng cường ngân sách nhà nước cho cơ sở vật chất TDTT và đào tạo vận động viên, đồng thời phát huy vai trò của các tổ chức xã hội trong quản lý và điều hành hoạt động TDTT.
Gìn giữ và tôn vinh các giá trị thể dục thể thao dân tộc, đồng thời tiếp thu những tinh hoa văn hóa của nhân loại, là nhiệm vụ quan trọng để phát triển nền thể dục thể thao Việt Nam Điều này cần được thực hiện trên cơ sở mang tính dân tộc, khoa học, phục vụ lợi ích của nhân dân và hướng tới sự văn minh.
Đảng và Nhà nước đã nhận thức rõ tầm quan trọng của thể dục thể thao (TDTT) và thường xuyên chú trọng đến sự phát triển của lĩnh vực này, đặc biệt trong công tác giáo dục thể chất (GDTC) cho học sinh sinh viên tại các trường Đại học, Cao đẳng và Trung học chuyên nghiệp.
1.1.1 Chủ tịch Hồ Chí Minh với sự phát triển thể dục thể thao.
Chủ tịch Hồ Chí Minh là anh hùng giải phóng dân tộc và nhà văn hóa kiệt xuất của Việt Nam, luôn nhận thức rõ tầm quan trọng của sức khỏe con người Dù bận rộn với công việc, Bác vẫn dành thời gian thăm hỏi, theo dõi các hoạt động thể dục thể thao trong nước và quốc tế Ông tập luyện thể dục hàng ngày với các phương pháp phù hợp với sức khỏe và điều kiện sống Bác cũng khuyến khích mọi người xung quanh tham gia tập luyện, thể hiện sự quan tâm đến phát triển văn hóa, giáo dục và thể dục thể thao nhằm nâng cao đời sống tinh thần và sức khỏe của nhân dân, góp phần xây dựng xã hội mới thành công.
Sau cách mạng tháng 8 năm 1945, Việt Nam đối mặt với nhiều khó khăn về kinh tế và chính trị, khi chính quyền cách mạng còn non trẻ phải chiến đấu chống lại nạn giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm Trong bối cảnh đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chú trọng và khuyến khích phát triển thể dục thể thao (TDTT), khởi xướng một nền TDTT cách mạng mới mẻ, mang lại ý nghĩa to lớn cho tinh thần và sức khỏe của nhân dân Nền TDTT này không chỉ góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng mà còn hỗ trợ cho sự nghiệp kháng chiến và xây dựng đất nước, giúp "kháng chiến càng nhiều thắng lợi, kiến quốc càng mau thành công".
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thực hiện nhiều việc làm quan trọng để phát triển thể dục thể thao cách mạng tại Việt Nam Vào ngày 30 tháng 01 năm 1946, Người ký sắc lệnh số 14 thành lập Nhà thể dục Trung ương thuộc Bộ Thanh niên, đánh dấu sự ra đời của ngành TDTT cách mạng Tiếp theo, vào ngày 27 tháng 3 năm 1946, Người ký sắc lệnh số 33 thành lập Nha Thanh niên - Thể dục thuộc Bộ Quốc gia Giáo dục Cùng ngày, bài viết “Sức khỏe và thể dục” của Người trên Báo Cứu Quốc đã kêu gọi toàn dân tích cực tập thể dục, thể hiện tầm quan trọng của sức khỏe trong sự nghiệp xây dựng đất nước.
Hồ Chí Minh tham dự “Lễ hội thanh niên vận động” tại Hà Nội, nơi Người khởi xướng phong trào “Khỏe vì nước” Phong trào này nhanh chóng lan rộng từ Hà Nội đến các tỉnh, thành phố, đánh dấu sự khởi đầu của thể dục thể thao cách mạng do dân, vì dân, là nền tảng của thể thao Việt Nam hiện nay.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác đối ngoại trong thể dục thể thao (TDTT) như một phương tiện để giao lưu, đoàn kết và hữu nghị giữa Việt Nam và cộng đồng quốc tế Thấm nhuần tư tưởng của Người, Ủy ban Thể dục Thể thao đã thành lập đội tuyển quốc gia để tham gia các giải đấu quốc tế, từ Olympic đến Asiad và Sea Game, đạt được nhiều thành tựu đáng kể Những tư tưởng của Bác không chỉ soi sáng cho ngành TDTT mà còn cho văn hóa, thể thao và du lịch Việt Nam, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững và hòa nhập với thể thao thế giới.
1.1.2 Hệ thống giáo dục thể chất ở nước ta.
Hệ thống GDTC ở các trường chuyên nghiệp được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước.
Nước ta đang trong giai đoạn xây dựng đất nước với công nghiệp hóa - hiện đại hóa là trọng tâm Để đáp ứng những thách thức xã hội ngày càng gia tăng, ngành giáo dục cần triển khai các biện pháp hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và cải thiện thể chất cho con người Mục tiêu là phát triển con người toàn diện, bền vững, phù hợp với thời kỳ mới, từ đó nâng cao vị thế của người Việt Nam trong xã hội.
Để đối phó với thách thức trong công tác thể chất tại trường học, Bộ GD&ĐT đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, khuyến khích các trường tăng cường rèn luyện thể chất cho học sinh Theo quy định, môn Giáo dục thể chất tại các trường phổ thông có 2 tiết học chính khóa mỗi tuần, và vào cuối học kỳ, học sinh sẽ tham gia các bài kiểm tra để tính điểm cộng vào điểm trung bình Giờ học ngoại khóa sẽ được điều chỉnh dựa trên cơ sở vật chất và tình hình cụ thể của từng địa phương.
Tại các trường công, công tác giáo dục thể chất (GDTC) thường mang tính hình thức và chưa thực sự hiệu quả do nhiều trường chỉ chú trọng vào số tiết quy định mà không quan tâm đến chất lượng giảng dạy Định kiến xã hội đối với môn học này vẫn tồn tại ở nhiều địa phương, từ ban giám hiệu đến giáo viên và học sinh Ở bậc đại học, chương trình GDTC bao gồm cả lý thuyết và thực hành, với tổng số tiết học là 150 tiết cho các học phần chính khóa Chương trình bao gồm phần bắt buộc (Điền kinh, Thể dục) và phần tự chọn (Bóng chuyền, Bơi lội, Cầu lông) tùy theo điều kiện của từng trường Học sinh phải kiểm tra lý thuyết, thực hành và trình độ thể lực, và nếu đạt yêu cầu sẽ được cấp chứng chỉ Tuy nhiên, diện tích đất dành cho tập luyện thể dục thể thao cho học sinh phổ thông hiện chỉ đạt dưới 1m²/học sinh, trong khi tiêu chuẩn là từ 3,5m đến 4m²/học sinh, và tình trạng này còn hạn chế hơn ở các trường chuyên nghiệp.
1.1.3 Thực trạng công tác thể chất ở nước ta.
Dưới sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, giảng dạy Giáo dục Thể chất (GDTC) trong trường học đã ổn định, giúp rèn luyện thể chất trở thành thói quen hàng ngày của học sinh, sinh viên (HSSV) Phong trào tập luyện thể dục, thể thao (TDTT) trong HSSV và toàn xã hội ngày càng phát triển mạnh mẽ, mang lại hiệu quả cao hơn.
Việc thực hiện công tác giáo dục thể chất (GDTC) trong trường học hiện nay còn nhiều bất cập, với tình trạng cắt giảm nội dung và thời gian giảng dạy, khiến môn học này bị xem nhẹ và không nhận được sự quan tâm từ các cấp lãnh đạo Đội ngũ giảng dạy GDTC thiếu hụt và yếu kém, áp dụng quy chế một cách cứng nhắc, dẫn đến giờ học trở nên nhàm chán và không thu hút học sinh, sinh viên (HSSV) Cơ sở vật chất kỹ thuật cũng chưa được đầu tư đồng bộ, trang thiết bị lạc hậu và sân bãi tập luyện không đủ điều kiện, gây khó khăn trong việc tổ chức giảng dạy Thêm vào đó, ý thức tự giác trong học tập và rèn luyện thể chất của HSSV còn thấp, ảnh hưởng đến chất lượng và kết quả học tập tại các trường.
Một số văn bản hướng dẫn của Nhà nước về chương trình giảng dạy còn chung chung và nặng về nội dung, không phù hợp với điều kiện thực tế của các trường học Hiện nay, cơ sở vật chất và sân bãi tập luyện còn thiếu, khiến việc áp dụng chương trình trở nên khó khăn Chế độ đãi ngộ cho người làm công tác giáo dục thể chất còn thấp, ảnh hưởng đến tâm lý và tinh thần cống hiến Nội dung chương trình chưa hợp lý, tạo ra nhiều kẽ hở, dẫn đến việc mỗi trường áp dụng chính sách khác nhau, gây khó khăn cho đội ngũ làm công tác giáo dục thể chất.
Công tác giáo dục thể chất (GDTC) trong các trường học hiện nay vẫn còn thiếu nề nếp và chưa được tổ chức đúng theo chương trình quy định Nhiều trường gặp tình trạng bỏ giờ và thời gian học không tương ứng với điều kiện thực tế, dẫn đến việc cắt xén nội dung giảng dạy Chất lượng giáo dục GDTC còn thấp với giờ học đơn điệu và thiếu sinh động Ngoài ra, cơ sở vật chất và trang thiết bị phục vụ giảng dạy còn thiếu thốn và lạc hậu, không đáp ứng được nhu cầu học tập của học sinh, sinh viên Chương trình và giáo trình hiện hành cũng nặng nề và chưa phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam.
1.1.4 Sức khỏe, thể chất và giáo dục thể chất.
Tổng quan về cơ sở lý luận và thực tiển của giáo dục thể chất
1.2.1 Vai trò, vị trí công tác giáo dục thể chất đối với học sinh sinh viên.
GDTC là quá trình giáo dục nhằm nâng cao thể lực cho người học, tạo nền tảng vững chắc để họ hoàn thành tốt nhiệm vụ sau khi ra trường, đặc biệt trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước Việc rèn luyện thể chất không chỉ giúp sinh viên đáp ứng yêu cầu công việc trong các lĩnh vực như Văn hóa, Thể thao, Du lịch, và Tài chính kế toán, mà còn đảm bảo họ có đủ sức khỏe để đối mặt với áp lực ngày càng cao trong môi trường làm việc Nếu không có trình độ thể lực tốt, sinh viên sẽ gặp khó khăn trong việc hoàn thành nhiệm vụ học tập và phát huy vai trò của mình trong tương lai.
GDTC trong nhà trường đóng vai trò then chốt trong việc phát triển phong trào thể dục thể thao quần chúng, đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững và lâu dài của thể dục thể thao tại Việt Nam.
GDTC đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của học sinh, sinh viên, giúp họ tự tin hơn trong giao lưu bạn bè Tham gia thường xuyên các hoạt động thể dục thể thao không chỉ phát triển trí lực mà còn cung cấp oxy cần thiết cho não, thúc đẩy sự phát triển của hệ thần kinh.
Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên giúp học sinh, sinh viên có được thân hình cân đối và nâng cao sức khỏe, đồng thời cải thiện ngoại hình và phản ánh sự hoàn thiện về chức năng cơ thể Điều này không chỉ thể hiện tinh thần văn minh của dân tộc mà còn bồi dưỡng năng lực thẩm mỹ, giúp HSSV nhận thức và trân trọng cái đẹp trong cuộc sống.
Hoạt động thể dục thể thao (TDTT) mang lại cho học sinh, sinh viên (HSSV) một sân chơi lành mạnh, góp phần hạn chế những thói hư tật xấu đang gia tăng trong giới trẻ, như rượu chè, cờ bạc, cá độ và ma túy.
Hoạt động thể chất nâng cao sức khỏe của học sinh, giúp giảm áp lực và căng thẳng sau giờ học Nó cũng có tác dụng tích cực trong việc hoàn thiện phẩm chất đạo đức và lối sống của học sinh, sinh viên Thông qua việc tăng cường và phát triển thể chất, học sinh sẽ có nền tảng vững chắc cho việc học tập, đồng thời trang bị các kỹ năng cơ bản và củng cố sức khỏe, góp phần xây dựng phong trào thể thao trong trường học ngày càng phát triển, từ đó xây dựng một xã hội khỏe mạnh hơn trong tương lai.
1.2.2 Giáo dục thể chất trong nhà trường Đại học, Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp.
Mục tiêu của giáo dục thể chất (GDTC) trong nhà trường là đào tạo sinh viên trở thành công dân tốt, cán bộ và chiến sĩ có kiến thức toàn diện, sức khỏe tốt, cùng phẩm chất và năng lực phục vụ cho sự nghiệp của Đảng và nhân dân GDTC không chỉ giúp học sinh, sinh viên (HSSV) hoàn thiện phẩm chất, nhân cách và đạo đức, mà còn chuẩn bị về mặt tinh thần cho người lao động sau khi ra trường Bên cạnh đó, GDTC là biện pháp tích cực bảo vệ và tăng cường sức khỏe cho sinh viên, nâng cao khả năng vận động và cung cấp kiến thức cơ bản về phương pháp khoa học trong tập luyện thể chất Điều này giúp duy trì sức khỏe và nâng cao hiệu quả lao động sau khi ra trường, đồng thời hướng tới việc phát triển toàn diện cho sinh viên về đức, trí, thể, mỹ, góp phần hình thành những công dân trong xã hội mới xã hội chủ nghĩa.
Giáo dục thể chất (GDTC) đóng vai trò quan trọng trong việc rèn luyện thế hệ trẻ, giúp họ có sức khỏe tốt và lối sống lành mạnh, đồng thời phát triển kỹ năng vận động cơ bản để đạt hiệu quả cao trong học tập và chuẩn bị cho cuộc sống Đây là một thách thức lớn nhằm bảo vệ và nâng cao sức khỏe cho thế hệ trẻ, vì như Bác Hồ từng nói, “Sức khỏe của trẻ em là tài sản của quốc gia, là tương lai của đất nước, là nguồn hạnh phúc của mọi gia đình” GDTC không chỉ vì con người mà còn góp phần vào việc giáo dục và đào tạo những công dân có ích cho xã hội và đất nước Nhiệm vụ của GDTC thể hiện qua nhiều khía cạnh khác nhau.
+ Nhiệm vụ bảo vệ và nâng cao sức khỏe:
Phát triển bền vững các tố chất vận động như sức nhanh, sức mạnh, sức bền và khả năng phối hợp vận động là rất quan trọng Đồng thời, cần nâng cao năng lực vận động cơ bản như đi, chạy, nhảy, leo trèo và mang vác để cải thiện khả năng làm việc trí lực và thể lực Việc này cũng góp phần phát triển toàn diện các năng lực thể chất, bao gồm hệ thống tim mạch và hô hấp.
Thúc đẩy sự phát triển hài hòa của cơ thể là rất quan trọng, giúp giữ gìn và hình thành thân thể cân đối Điều này không chỉ nâng cao các chức năng của cơ thể mà còn tăng cường quá trình trao đổi chất, củng cố và rèn luyện hệ thần kinh vững chắc.
Phát triển thể chất nâng cao sức đề kháng của cơ thể, giúp tăng cường khả năng chống lại những tác động tiêu cực từ môi trường bên ngoài, từ đó hỗ trợ hiệu quả trong việc phòng ngừa bệnh tật.
Thân thể và tinh thần của con người có mối liên hệ chặt chẽ, trong đó thể chất khỏe mạnh và tinh thần minh mẫn hỗ trợ lẫn nhau Sức sống dồi dào không chỉ cải thiện trạng thái tinh thần mà còn giúp nâng cao sức khỏe tổng thể Do đó, việc duy trì sự lưu thông của khí huyết và giữ cho tinh thần luôn tỉnh táo là rất quan trọng để cải thiện sức khỏe.
GDTC đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành thói quen đạo đức và bồi dưỡng các đức tính tốt, như ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần dũng cảm và khả năng vượt qua khó khăn Bên cạnh đó, GDTC còn thúc đẩy tinh thần tương thân tương ái giữa con người, phát triển trí tuệ và thẩm mỹ, đồng thời chuẩn bị thể lực cho học sinh sinh viên, giúp họ sẵn sàng bước vào cuộc sống lao động và sản xuất.
+ Nhiệm vụ giáo giáo dưỡng:
- Hình thành vốn quan trọng ban đầu về kỹ năng kỹ xảo vận động cho HSSV cùng những hiểu biết có liên quan.
- Hình thành thói quen tự tập luyện TDTT hằng ngày của HSSV, phát triển tính hứng thú và nhu cầu rèn luyện thân thể cường tráng.
Vật chất là nguồn gốc của sự sống, trong khi cơ thể là nền tảng cho tâm hồn và trí tuệ, tạo thành mối liên hệ biện chứng giữa vật chất và tinh thần Một cơ thể khỏe mạnh nuôi dưỡng tâm hồn đẹp, và ngược lại, tinh thần tích cực giúp cơ thể phát triển và tự bảo vệ Nguyên Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nhấn mạnh tầm quan trọng của thể dục và thể thao trong việc duy trì sức khỏe Giáo dục thể chất (GDTC) là phần thiết yếu trong quá trình giáo dục toàn diện cho học sinh, sinh viên, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển nhân cách và thể chất.
GDTC và thể thao trường học đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và củng cố sức khỏe, nâng cao trình độ thể lực cho học sinh, sinh viên (HSSV) Hoạt động này không chỉ giúp rèn luyện thể chất mà còn đạt tiêu chuẩn thể lực, trang bị cho HSSV kiến thức cơ bản về nội dung, phương pháp tập luyện, kỹ năng vận động và kỹ thuật động tác của một số môn thể thao Đồng thời, nó cũng giúp HSSV phát triển ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần tập thể, xây dựng lối sống lành mạnh và khuyến khích tinh thần tự giác trong việc rèn luyện thân thể.
Công tác giáo dục thể chất và thể thao trường học
TDTT trường học là một phần thiết yếu của nền thể dục thể thao Việt Nam, bao gồm cả các giờ học bắt buộc và các hoạt động thể thao ngoài giờ của học sinh, sinh viên Việc phát triển TDTT trong trường học đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức khoẻ thể chất và rèn luyện phẩm chất đạo đức, tâm lý cho thế hệ trẻ, giúp họ có cuộc sống hạnh phúc và đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Thời gian qua, nhờ sự quan tâm và đầu tư của Chính phủ cùng chính quyền địa phương, công tác giáo dục thể chất và thể thao trong trường học đã có những bước tiến đáng kể Sự nỗ lực chung của các ngành GD&ĐT và TDTT đã góp phần nâng cao thành tích giáo dục, cải thiện thể trạng và tầm vóc của người Việt Nam.
Mặc dù đã đạt được một số thành tích, công tác giáo dục thể chất (GDTC) vẫn gặp nhiều hạn chế và yếu kém Chất lượng GDTC còn thấp và hiệu quả giáo dục chưa cao, không đáp ứng được yêu cầu hiện tại Đội ngũ giáo viên thiếu hụt và yếu về chuyên môn, cơ sở vật chất nghèo nàn, chương trình và phương pháp giảng dạy chưa được cải tiến kịp thời Thành tích của nhiều môn thể thao còn thấp so với khu vực và thế giới, dẫn đến chất lượng GDTC trong trường học chưa đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn hiện nay.
Cấp uỷ Đảng và chính quyền các cấp chưa chú trọng vào việc lãnh đạo và đầu tư cho giáo dục thể chất (GDTC), dẫn đến ngành giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) cùng thể dục thể thao (TDTT) thiếu giải pháp hiệu quả để phát triển TDTT trong trường học Đội ngũ giáo viên thể thao, bao gồm cả huấn luyện viên và chuyên viên, còn thiếu và yếu, trong khi cơ sở vật chất không đủ và lạc hậu, ảnh hưởng đến đời sống của cán bộ và giáo viên Hệ thống quản lý nhà nước về GDTC từ Trung ương đến địa phương cũng chưa được đồng bộ.
Hiện nay công tác TDTT trong trường học đang đứng trước những thách thức to lớn.
Việt Nam hiện có hơn 23 triệu học sinh, sinh viên, chiếm gần 1/4 dân số, nhưng tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng vẫn cao ở mức 17,5% Thể hình và thể lực của trẻ em Việt Nam kém hơn so với nhiều quốc gia khác, với các chỉ số phát triển thể lực quan trọng như sức bền, sức nhanh và sự khéo léo còn thấp Đặc biệt, tốc độ phát triển thể lực của trẻ em, nhất là ở độ tuổi học sinh trung học phổ thông, diễn ra chậm.
Phong trào thể dục thể thao (TDTT) trong trường học hiện còn hạn chế, với công tác giáo dục thể chất (GDTC) cho học sinh, sinh viên chưa được quan tâm đúng mức, dẫn đến chất lượng và hiệu quả thấp Thiếu hụt khoảng 20.000 giáo viên TDTT, cùng với việc thiếu sân bãi và phương tiện dạy học, đã ảnh hưởng đến việc rèn luyện thể chất của thanh thiếu niên, đặc biệt ở các khu vực nông thôn, miền núi và vùng sâu Những khó khăn này đã tồn tại nhiều năm và là một trong những nguyên nhân chính làm giảm sức khỏe thể chất của trẻ em Mặc dù vấn đề này đã được đề cập trong nhiều chỉ thị và nghị quyết của Đảng, nhưng tiến độ khắc phục vẫn còn chậm.
Nhiều cấp uỷ đảng và chính quyền chưa nhận thức đầy đủ vai trò quan trọng của giáo dục thể chất (GDTC) trong việc phát triển nguồn nhân lực cho công nghiệp hoá - hiện đại hoá, dẫn đến việc chưa tạo điều kiện cho trẻ em vui chơi và rèn luyện thể chất nhằm nâng cao sức khoẻ Hơn nữa, cũng chưa có các biện pháp thích hợp để huy động sự tham gia của xã hội và gia đình trong việc chăm sóc sức khoẻ thể chất cho trẻ em.
Một số công trình nghiên cứu có liên quan
Công tác giáo dục thể chất (GDTC) đóng vai trò quan trọng trong việc đào tạo con người toàn diện, giúp phát triển phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn cao và sức khỏe, từ đó thúc đẩy sự phát triển xã hội chủ nghĩa và hiện đại hóa đất nước Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng cần nâng cao chất lượng GDTC tại các trường, như luận văn của Lại Xuân Thủy (2011) về giải pháp cải thiện GDTC tại trường Trung cấp Cảnh sát nhân dân II Kết quả cho thấy cần xây dựng các giải pháp phù hợp cho học sinh sinh viên Nghiên cứu của Trịnh Quốc Trung (2005) về GDTC tại trường Đại học Mở Bán Công TP.HCM cũng đã chỉ ra thực trạng thể lực sinh viên và cải tiến nội dung giảng dạy kết hợp với hoạt động ngoại khóa, mang lại kết quả khả quan Công trình nghiên cứu của Dương Nghiệp Chí và Hoàng Công Dân (2006) cũng góp phần vào lĩnh vực này.
Trong bài viết “Xây dựng tiêu chuẩn rèn luyện thân thể mới cho HSSV Việt Nam”, các tác giả đề xuất các chỉ tiêu rèn luyện như: chạy 30m xuất phát cao, lực bóp tay thuận, bật xa tại chỗ, nằm ngửa gấp thân trong 30 giây, chạy con thoi 4x10m và chạy 5 phút tùy sức Nghiên cứu của Nguyễn Minh Dương (2009) về thực trạng giáo dục thể chất tại các trường chuyên nghiệp quận 9, TP Hồ Chí Minh nhằm nâng cao chất lượng giáo dục thể chất tại các trường đại học và cao đẳng trong khu vực này.
Trong những năm gần đây, nhiều nghiên cứu về công tác giáo dục thể chất (GDTC) trong trường học đã được công bố; tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào về thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng GDTC tại hai trường trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Cà Mau Do đó, chúng tôi quyết định nghiên cứu vấn đề này với mong muốn cung cấp cơ sở cho các nhà quản lý, nhà khoa học, trường học và giáo viên trong việc so sánh thực trạng và đánh giá hiệu quả của công tác GDTC, từ đó góp phần nâng cao thể chất cho học sinh, sinh viên trong tương lai.
PHƯƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU
Phương pháp nghiên cứu
Để giải quyết các nghị vụ của đề tài, chúng tôi đã sử dụng các biện pháp nghiên cứu sau đây:
2.1.1 Phương pháp tổng hợp và phân tích tài liệu. Đây là phương pháp được sử dụng rộng rãi trong các công trình nghiên cứu mang tính chất lý luận sư phạm Để làm cơ sở cho việc nghiên cứu đề tài, chúng tôi đã tiến hành tham khảo, thu thập, chọn lọc các tài liệu có liên quan đến công tác GDTC trong nhà trường, các tài liệu giảng dạy, các văn bản, chỉ thị, nghị quyết của Đảng, các chủ trương chính sách Nhà nước cũng như các thông tư, văn bản của các cấp ngành GD&ĐT, ngành Văn hóa, thể thao và du lịch; đặc biệt văn bản có liên quan trực tiếp đến công tác TDTT, GDTC nhằm chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện công tác GDTC trong trường học, một số tài liệu trong và ngoài nước, sách giáo khoa Lý luận và phương pháp TDTT, Sinh lý học TDTT, Y sinh học TDTT, một số luận văn cao học và nghiên cứu sinh có liên quan đến đề tài nghiên cứu.
Chúng tôi đã thiết kế phiếu điều tra với các câu hỏi cụ thể để giải quyết nhiệm vụ nghiên cứu, nhằm làm rõ những vấn đề liên quan đến đề tài.
Phiếu phỏng vấn giáo viên GDTC được thiết kế để khảo sát thực trạng cơ sở vật chất, chế độ đãi ngộ và chính sách từ các cấp lãnh đạo, cũng như phương pháp tổ chức giảng dạy tại hai trường học.
Phiếu phỏng vấn dành cho học sinh, sinh viên (HSSV) nhằm khảo sát phương pháp giảng dạy của giáo viên và cách thức truyền đạt kiến thức Bên cạnh đó, phiếu cũng tìm hiểu nhu cầu học tập môn Giáo dục thể chất (GDTC) cũng như tâm tư, nguyện vọng của HSSV trong quá trình tham gia tập luyện.
2.1.3 Phương pháp nhân trắc. a) Chiều cao đứng:
Chiều cao đứng được đo từ mặt phẳng đến đỉnh đầu khi người đứng thẳng, chân chụm lại, đảm bảo gót chân, chẩm, lưng và mông sát vào thước Đuôi mắt và vành tai phải nằm trên đường ngang, và kết quả được tính bằng cm Cân nặng cũng là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá sức khỏe.
Trọng lượng cơ thể được đo bằng cân điện tử có độ chính xác lên đến 0,05kg Để có kết quả chính xác, người được đo cần đứng trên bề mặt cứng và phẳng, mặc quần áo mỏng và chân đất Trước khi đứng lên hoàn toàn, người đó nên ngồi trên ghế và đặt hai chân lên bàn cân.
2.1.4 Phương pháp phân tích Swot.
SWOT là tập hợp viết tắt chữ cái đầu tiên của các từ tiếng Anh: Strengths = S : Điểm mạnh
Khung phân tích SWOT được thiết kế theo mô hình như sau:
Hình 2.1 Khung phân tích Swot 2.1.5 Phương pháp kiểm tra sư phạm.
Bài viết nhằm đánh giá thực trạng và mức độ tăng trưởng trong quy trình tập luyện theo các bài test được quy định tại Quyết định số 53/2008/QĐ-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo Một trong những chỉ tiêu quan trọng là lực bóp tay thuận (kg), được sử dụng để đánh giá thể lực của học sinh, sinh viên.
- Mục đích nhằm đánh giá sức mạnh của tay thuận
- Yêu cầu dụng cụ: Lực kế
Yêu cầu kỹ thuật cho động tác kiểm tra là người thực hiện đứng với hai chân bằng vai, tay thuận cầm lực kế hướng vào lòng bàn tay Cần tránh bóp giật cục và không sử dụng các động tác trợ giúp khác Thực hiện động tác này hai lần, giữa hai lần cần nghỉ 15 giây.
- Cách tính thành tích: Lấy kết quả lần cao nhất, chính xác đến 0,1kg b) Nằm ngửa gập bụng: (số lần /30 giây)
- Mục đích: Nhằm đánh giá sức mạnh bề của cơ bụng
- Yêu cầu dụng cụ: Đệm cao su hoặc ghế băng, chiếu cói, trên cỏ bằng phẳng, sạch sẽ
Yêu cầu kỹ thuật động tác là người được kiểm tra ngồi với chân co 90 độ ở đầu gối, hai bàn chân tiếp xúc chặt với sàn Một học sinh hỗ trợ bằng cách giữ phần dưới cẳng chân, đảm bảo bàn chân không rời khỏi sàn Người được kiểm tra cần thực hiện đúng kỹ thuật và cố gắng hoàn thành số lần nhiều nhất có thể.
Để tính thành tích, mỗi lần ngả người và co bụng được ghi nhận là một lần Kết quả được xác định bằng số lần thực hiện trong 30 giây Đối với bài bật xa tại chỗ, kết quả được đo bằng centimet.
- Mục đích: Nhằm đánh giá sức mạnh bộc phát của nhóm cơ ghi dưới và cơ bụng.
Để thực hiện kiểm tra, cần chuẩn bị dụng cụ gồm thảm cao su giảm chấn kích thước 1 x 3 m Nếu không có thảm, có thể tiến hành trên nền đất hoặc cát mềm Đặt một thước đo dài làm bằng thanh hợp kim hoặc gỗ kích thước 3 x 0,3 m lên bề mặt phẳng và ghim chặt xuống thảm hoặc nền, đảm bảo không bị xê dịch trong quá trình kiểm tra.
Yêu cầu kỹ thuật cho động tác kiểm tra bao gồm việc người tham gia đứng với hai chân mở rộng tự nhiên, ngón chân đặt sát mép vạch giới hạn Khi thực hiện bật nhảy và tiếp đất, hai chân cần được thực hiện đồng thời Người kiểm tra sẽ thực hiện hai lần nhảy.
Để tính thành tích trong chạy 30m xuất phát cao, bạn cần đo độ dài từ vạch xuất phát đến vệt cuối cùng của gót bàn chân trên thảm Kết quả được tính bằng cm và lấy giá trị cao nhất từ các lần đo Thời gian hoàn thành sẽ được ghi lại bằng giây.
- Mục đích: Dùng để đánh giá sức nhanh
Để tổ chức một cuộc thi chạy hiệu quả, cần chuẩn bị sân bãi và dụng cụ đầy đủ Đường chạy phải có chiều dài tối thiểu 40m và chiều rộng ít nhất 2m, với các vạch xuất phát và đích được kẻ rõ ràng Ngoài ra, cần đặt cọc tiêu bằng nhựa hoặc cờ hiệu ở hai đầu đường chạy Sau vạch đích, nên có khoảng trống ít nhất 10m để người tham gia có thể giảm tốc độ an toàn.
Yêu cầu kỹ thuật động tác cho bài kiểm tra bắt đầu bằng tư thế xuất phát cao Người được kiểm tra đứng sát vạch xuất phát, chân trước và chân sau cách nhau khoảng 1 bàn chân, với hai tay thả lỏng bên hông Khi nghe lệnh “sẵn sàng”, tay trái tạo thành góc 90 độ trước ngực, trọng tâm hơi hạ thấp, đầu cúi nhìn về phía đường chạy cách khoảng 5m, sẵn sàng cho hiệu lệnh tiếp theo.
“chạy”, người lao nhanh về trước và chạy với tốc độ nhanh nhất có thể để về đích.
Tổ chức nghiên cứu
Đối tượng - địa điểm nghiên cứu:
- Đối tượng: Cán bộ quản lý, Cơ chế chính sách, Giáo viên.
- Khách thể nghiên cứu: HSSV nam, nữ tại hai Trường trung cấp Kinh tế
Kỹ thuật và Trung cấp Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Cà Mau
2.2.1 Địa điểm nghiên cứu: Tại hhai trường trung cấp chuyên nghiệp
Văn hóa Thể thao và Du lịch; Trường trung cấp chuyên nghiệp Kinh tế kỹ thuật tại tỉnh Cà Mau.
2.2.2 Thời gian thực hiện nghiên cứu: Từ tháng 12 năm 2012 và trải qua 3 giai đoạn sau:
Giai đoạn 1, kéo dài từ tháng 12 năm 2011 đến tháng 4 năm 2012, bao gồm các bước quan trọng như chọn và xây dựng đề cương nghiên cứu, bảo vệ đề cương khoa học, lập và xử lý phiếu phỏng vấn Trong giai đoạn này, các nhà nghiên cứu cũng tiến hành viết tổng quan đề tài, kiểm tra và xử lý số liệu lần 1 để đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của nghiên cứu.
Giai đoạn 2, từ tháng 06 đến tháng 08 năm 2012, bao gồm các nhiệm vụ quan trọng như phân tích và đánh giá sơ bộ, viết từng phần của luận văn, và thực hiện kiểm tra số liệu qua nhiều lần Cụ thể, nhiệm vụ 1 và nhiệm vụ 2 được giải quyết đồng thời, với việc xử lý và kiểm tra số liệu để đảm bảo tính chính xác và hoàn thiện của luận văn.
Giai đoạn 3, từ tháng 4 đến tháng 11 năm 2013, tập trung vào việc hoàn thành nhiệm vụ 3, bao gồm xử lý số liệu lần 3 và hoàn thiện luận văn Trong giai đoạn này, sinh viên sẽ xin ý kiến từ thầy hướng dẫn, viết tóm tắt, làm slide, và đóng cuốn luận văn Cuối cùng, sinh viên sẽ bảo vệ thử luận văn trước khi thực hiện bảo vệ chính thức, nhằm hoàn tất nhiệm vụ 3 một cách hiệu quả.
2.2.3 Đơn vị - cá nhân phối hợp:
Phòng nghiệp vụ TDTT Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Cà Mau;
Phòng Giáo dục thể chất thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Cà Mau cùng với Trung tâm TDTT tỉnh Cà Mau, đang phối hợp với cán bộ và giáo viên giảng dạy môn Giáo dục thể chất cho học sinh sinh viên tại Trường Trung cấp Kinh tế Kỹ thuật và Trường Trung cấp Văn hóa, Thể thao.
Du lịch tỉnh Cà Mau.
Cộng tác viên bao gồm cán bộ quản lý và giáo viên giảng dạy Giáo dục thể chất tại các trường trung cấp chuyên nghiệp, như trường trung cấp Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng trường trung cấp Kinh tế kỹ thuật ở tỉnh Cà Mau Ngoài ra, còn có sự tham gia của các giáo viên giảng dạy GDTC trên toàn địa bàn tỉnh Cà Mau.
