CÓ SỞ LÝ LUẬ N V Ề TÍN DỤNG CHÍNH SÁCH VÀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÍN DỤNG CHÍNH SÁCH CỦA NGÂN HÀNG
T Ổ NG QUAN V Ề TÍN DỤNG CHÍNH SÁCH
.1.1 Khái niệm tín dụng chính sách.
Tín dụng chính sách là một công cụ tài chính quan trọng, bao gồm các biện pháp thực hiện chương trình tín dụng và ưu đãi của chính phủ nhằm đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế và xóa đói giảm nghèo Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) được giao nhiệm vụ thực hiện các chương trình tín dụng này.
1.1.2 Đặc điểm tín dụng chính sách. Đặc điểm tín dụng chính sách
Dựa trên quan điểm về tín dụng chính sách, bài viết sẽ phân tích một số đặc điểm của hình thức hoạt động này nhằm làm rõ bản chất của tín dụng chính sách.
Thứ nhất, tổ chức tín dụng được Nhà nước chỉ định hoặc do Nhà nước thành lập để thực hiện tín dụng chính sách trong lĩnh vực ASXH.
Tín dụng chính sách là kênh tín dụng không vì mục tiêu lợi nhuận của Chính phủ, nhằm hỗ trợ sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm và cải thiện đời sống Khác với tín dụng thương mại, tín dụng chính sách góp phần thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về xóa đói giảm nghèo, ổn định kinh tế - chính trị và đảm bảo an sinh xã hội.
Đối tượng vay vốn tín dụng chính sách bao gồm người nghèo và các nhóm đối tượng chính sách khác được Chính phủ chỉ định Quyết định về các đối tượng vay vốn sẽ được Chính phủ thực hiện theo từng chương trình tín dụng cụ thể.
Nguồn vốn của tín dụng chính sách được hình thành từ ngân sách nhà nước, tức là nguồn vốn trực tiếp từ Nhà nước.
Vào thứ năm, Chính phủ hoặc người được ủy quyền sẽ quyết định lãi suất cho vay, điều kiện và thủ tục cho vay, cũng như cách tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính sách.
Vào thứ sáu, tổ chức quản lý tín dụng chính sách áp dụng nhiều phương thức cho vay, bao gồm việc cho vay trực tiếp đến khách hàng, ủy thác một phần hoặc toàn bộ cho các tổ chức tín dụng khác, và ủy thác một số công đoạn trong quy trình tín dụng cho các tổ chức CTXH.
1.1.3 Vai trò của tín dụng chính sách
- Thứ nhất Tín dụng chính sách là giải pháp thoát nghèo, đảm bảo ASXH ở Việt Nam.
Thứ hai, tín dụng chính sách góp phần vào sự phát triển kinh tế.
Thứ ba, tín dụng chính sách góp phần ổn định chính trị đất nước.
Thứ tư, tín dụng chính sách làm cầu nối và tạo điều kiện phát huy chức năng, nhiệm vụ của các tổ chức chính trị - xã hội.
- Thứ năm, Tín dụng chính sách góp phần tăng cường vai trò quản lý của Chính quyền địa phương.
Thứ sáu, tín dụng chính sách góp phần rút ngắn khoảng cách phát triển kinh tế xã hội giữa các vùng trong cả nước.
1.2 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÍN DỤNG CHÍNH SÁCH CỦA NGÂN HÀNG
1.2.1 Khái niệm về quản lý tín dụng chính sách
Quản lý tín dụng chính sách là một quá trình gồm những hoạt động phối
Hợp tác và liên kết chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, hội đoàn thể, Ngân hàng Chính sách Xã hội và người vay vốn là yếu tố quan trọng trong lĩnh vực tín dụng chính sách Mục tiêu chính là giảm nghèo và đảm bảo an sinh xã hội với chi phí thấp nhất và hiệu quả cao nhất.
1.2.2 Mục tiêu quản lý tín dụng chính sách
Trong nền kinh tế thị trường, sự cạnh tranh là yếu tố quyết định cho sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp Khi sản xuất hàng hóa ngày càng mở rộng, mức độ cạnh tranh trở nên khốc liệt hơn, diễn ra trên ba phương diện chính: số lượng, chất lượng và giá cả Trong đó, chất lượng sản phẩm giữ vai trò quan trọng hàng đầu, góp phần nâng cao tỷ lệ chiếm lĩnh thị trường.
Ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực tiền tệ và có ảnh hưởng lớn đến sự ổn định tài chính Nhiều cuộc khủng hoảng tài chính bắt nguồn từ các vấn đề liên quan đến ngân hàng, vì vậy việc nâng cao chất lượng tín dụng ngân hàng là điều cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững của nền kinh tế.
Vậy ta hiểu chất lượng tín dụng Ngân hàng là như thế nào?
Chất lượng tín dụng ngân hàng phản ánh khả năng đáp ứng tối ưu nhu cầu của khách hàng, bao gồm cả người gửi và người vay tiền, trong mối quan hệ tín dụng Điều này không chỉ đảm bảo an toàn và giảm thiểu rủi ro về vốn mà còn góp phần tăng lợi nhuận cho ngân hàng, đồng thời hỗ trợ sự phát triển kinh tế xã hội.
Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam chứng kiến sự bùng nổ của các loại hình ngân hàng mới, bao gồm ngân hàng liên doanh, ngân hàng cổ phần và chi nhánh ngân hàng nước ngoài, dẫn đến sự gia tăng cạnh tranh trên thị trường ngân hàng Để nâng cao uy tín và vị thế, các ngân hàng cần tìm ra giải pháp hiệu quả, trong đó nâng cao chất lượng tín dụng là một yếu tố then chốt Chất lượng tín dụng được đánh giá qua các chỉ tiêu như kết quả kinh doanh, dư nợ và nợ quá hạn, cũng như khả năng thu hút khách hàng và ảnh hưởng đến nền kinh tế Để đạt được chất lượng tín dụng cao, hoạt động tín dụng cần phải hiệu quả và xây dựng mối quan hệ tín dụng dựa trên sự tin cậy và uy tín Việc hiểu rõ bản chất của tín dụng và xác định chính xác nguyên nhân của các vấn đề về chất lượng sẽ giúp ngân hàng tìm ra những biện pháp phù hợp để tồn tại và phát triển trong nền kinh tế thị trường.
Sự phát triển của sản xuất và lưu thông hàng hoá đã thúc đẩy tín dụng ngân hàng phát triển mạnh mẽ, nhằm đáp ứng nhu cầu giao dịch ngày càng tăng của xã hội Đảm bảo chất lượng tín dụng không chỉ là yếu tố quan trọng mà còn là điều kiện cần thiết để ngân hàng thực hiện tốt vai trò trung tâm thanh toán Chất lượng tín dụng cao giúp tăng vòng quay vốn, tạo ra nhiều giao dịch hơn và giảm lượng tiền trong lưu thông, từ đó mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt và giảm chi phí lưu thông Nghiệp vụ tín dụng ngân hàng có mối liên hệ chặt chẽ với lượng tiền mặt trong lưu thông, ảnh hưởng đến lạm phát Cải thiện công tác tín dụng sẽ giúp giảm lượng tiền trong lưu thông, góp phần kiềm chế lạm phát và ổn định hệ thống tiền tệ.
Chính sách tín dụng đúng đắn và chất lượng không chỉ hỗ trợ các ngành kém phát triển mà còn thúc đẩy các ngành mũi nhọn, tăng hiệu quả sản xuất kinh tế xã hội, đảm bảo cân đối giữa các vùng và giải quyết các vấn đề xã hội Điều này tạo điều kiện cho đất nước tiến nhanh trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Phân tích khả năng phát triển của đối tượng đầu tư là yếu tố then chốt để đánh giá chất lượng khoản tín dụng, từ đó đưa ra quyết định đầu tư chính xác Điều này không chỉ khai thác tốt tiềm năng tài nguyên và lao động mà còn nâng cao năng lực sản xuất, cung ứng nhiều sản phẩm cho xã hội Hơn nữa, việc thực hiện đúng nguyên tắc tín dụng sẽ giúp cho vay đúng đối tượng, đồng thời hạn chế và xóa bỏ tình trạng cho vay nặng lãi ở các vùng nông thôn hẻo lánh, góp phần tạo ra việc làm và tăng thu nhập cho người lao động.
HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÍN DỤNG CHÍNH SÁCH T ẠI PHÒNG GIAO DỊCH NGÂN HÀNG CSXH QUẬ N H Ồ NG BÀNG
3.1 Phương hướng hoạt động tín dụng của PGD NHCSXH quận Hồng Bàng
Công tác kiểm tra và giám sát hoạt động tín dụng chính sách xã hội đã chứng tỏ hiệu lực và hiệu quả rõ rệt Việc chú trọng giám sát từ xa không chỉ giúp nâng cao ý thức mà còn tăng cường trách nhiệm trong việc sử dụng vốn một cách hiệu quả.
Việc đổi mới và đa dạng hóa các hình thức truyền thông đã giúp người dân và các cấp, ngành nắm bắt nhanh chóng các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước liên quan đến tín dụng chính sách xã hội.
Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Bí thư đã mang lại những ảnh hưởng tích cực cho hoạt động tín dụng chính sách xã hội Mặc dù ngân sách nhà nước gặp khó khăn, các bộ, ngành vẫn chú trọng tham mưu và trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ưu tiên nguồn lực cho Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) Điều này bao gồm việc bố trí vốn cấp bù chênh lệch lãi suất, phí quản lý cho NHCSXH, bổ sung vốn điều lệ và giao kế hoạch đầu tư công trung hạn từ ngân sách nhà nước cho giai đoạn 2018-2020.
Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) đã đảm bảo nguồn lực và kịp thời đáp ứng nhu cầu vay vốn cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác Để nâng cao hoạt động tín dụng chính sách xã hội, NHCSXH đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan để trình Chính phủ ban hành một số chương trình tín dụng mới, bao gồm cho vay hỗ trợ nhà ở xã hội, cho vay bảo vệ và phát triển rừng, cho vay cho hộ mới thoát nghèo, cho vay hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở, và cho vay phát triển kinh tế - xã hội cho vùng dân tộc thiểu số.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, NHCSXH quận Hồng Bàng đã tận dụng những lợi thế cơ bản và nhận thức rõ những thách thức trong lĩnh vực tín dụng Qua đó, ngân hàng từng bước phát triển bền vững, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm và dịch vụ, đồng thời cải thiện hiệu quả hoạt động kinh doanh trong nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Sở đầu mối của ngành ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu chính sách tiền tệ nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và ổn định kinh tế vĩ mô Điều này góp phần vào quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cũng như tăng cường hội nhập vào thị trường ngân hàng khu vực và toàn cầu.
3.2 Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tín dụng chính sách tại phòng giao dịch ngân hàng CSXH quận Hồng Bàng
NHCSXH hoạt động không vì mục đích lợi nhuận, tập trung vào việc cho vay hộ nghèo như một giải pháp hỗ trợ vốn nhằm tạo công ăn việc làm, giúp họ thoát nghèo và phát triển kinh tế Để nâng cao hiệu quả tín dụng đối với hộ nghèo, cần xây dựng các giải pháp cụ thể dựa trên quan điểm đầu tư tín dụng ưu đãi, góp phần phát triển bền vững cho các hộ gia đình nghèo.
Quan điểm hỗ trợ nhấn mạnh rằng hộ nghèo cần được hỗ trợ hiệu quả về vốn và kinh nghiệm sản xuất kinh doanh do thiếu hụt trong những lĩnh vực này Chính sách tín dụng ưu đãi cho hộ nghèo cần đảm bảo cung cấp đủ vốn kịp thời, thời hạn hợp lý và tư vấn sử dụng vốn hiệu quả Trong bối cảnh hiện tại, việc ưu đãi lãi suất cho người nghèo là hợp lý, nhưng để Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) phát triển bền vững, cần thiết phải có các hình thức hỗ trợ đa dạng dựa trên từng đối tượng khách hàng Tín dụng ưu đãi phải tôn trọng hiệu quả kinh tế, vì vậy công tác cho vay cần tuân thủ quy trình nghiêm ngặt, tránh tình trạng khoán trắng Do nguồn vốn hoạt động chủ yếu từ ngân sách Nhà nước, việc cho vay cần xem xét cả hiệu quả kinh tế và xã hội, nhưng hiệu quả kinh tế cần được đặt lên hàng đầu để đảm bảo nguồn vốn được tái tạo và phát triển Nếu quá chú trọng vào hiệu quả xã hội mà xem nhẹ hiệu quả kinh tế, thì không cần thiết phải có sự tham gia của ngân hàng trong việc cấp vốn tín dụng ưu đãi cho hộ nghèo, mà nên sử dụng ngân sách Nhà nước để tài trợ trực tiếp dưới dạng cứu trợ.
Quan điểm về bình đẳng và chủ động trong việc tiếp cận vốn tín dụng ưu đãi nhấn mạnh rằng tất cả các hộ nghèo đều có quyền tiếp cận công bằng với nguồn vốn này, vì đây là ngân sách Nhà nước Việc người nghèo chủ động tìm kiếm và sử dụng vốn không chỉ giúp phân bổ nguồn lực một cách hợp lý mà còn tạo điều kiện cho họ kiểm soát lẫn nhau trong quá trình sử dụng vốn, từ đó nâng cao hiệu quả sử dụng và phát triển kinh tế.
Quan điểm phát triển yêu cầu vốn tín dụng ưu đãi phải phục vụ đồng thời hai mục tiêu: hỗ trợ hộ nghèo trong sản xuất kinh doanh và đảm bảo sự phát triển ổn định cho Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) Để đạt được điều này, cần có sự linh hoạt trong quy trình cấp tín dụng, bao gồm việc bố trí nguồn vốn, lãi suất và cơ chế chính sách phù hợp Hơn nữa, NHCSXH cần chủ động trong việc huy động nguồn vốn, không nên phụ thuộc vào ngân sách Nhà nước.
3.2.2 Một số giải pháp nâng cao hiệu quả tín dụng
2.2.1 Thực hiện đúng những quy định cho vay
Việc tuân thủ nghiêm ngặt quy trình tín dụng từ xét duyệt, cho vay đến thu nợ và thu lãi là yếu tố quyết định chất lượng tín dụng của NHCSXH Điều này không chỉ đảm bảo tính công khai và dân chủ trong hoạt động tín dụng cho cộng đồng người nghèo mà còn cung cấp vốn kịp thời và đúng đối tượng cần thiết.
Việc xác định đúng đối tượng vay vốn tại huyện là rất quan trọng, vì một số địa phương vẫn chưa phân loại rõ ràng Điều này dẫn đến việc đưa những hộ nghèo có sức lao động nhưng không biết sử dụng vốn, hoặc những hộ già cả, neo đơn vào danh sách vay vốn Hệ quả là nhiều người hiểu sai về tín dụng cho hộ nghèo như một hình thức trợ cấp xã hội, làm giảm hiệu quả sử dụng vốn Theo quy định của NHCSXH, việc cho vay cần tập trung vào những hộ nghèo có khả năng sản xuất kinh doanh nhưng thiếu vốn, nhằm đảm bảo rằng người vay có điều kiện sử dụng và hoàn trả vốn, tránh tình trạng trở thành con nợ không lối thoát.
Xác định mức cho vay, kỳ hạn cho vay và kỳ hạn nợ
Mức cho vay cần được xác định dựa trên nhu cầu sản xuất và chăn nuôi của hộ nghèo, kết hợp với giá cả thị trường, nguồn vốn từ ngân sách Nhà nước và khả năng trả nợ của người vay.
Để triển khai giải pháp hiệu quả, cán bộ tín dụng cần có kiến thức và kinh nghiệm về cây trồng, vật nuôi, đồng thời phải thể hiện sự tâm huyết với nghề và với các hộ nghèo.
Nâng cao chất lượng tín dụng của Tổ nhóm vay vốn là rất quan trọng trong việc hỗ trợ hộ nghèo Để đạt được điều này, PGD NHCSXH quận Hồng Bàng cần phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, các tổ chức chính trị - xã hội và các cấp nhằm cải thiện hoạt động của Tổ nhóm thông qua các biện pháp hiệu quả.
