NỘI DUNG CHƯƠNG I: VĂN HÓA ĐỌC SÁCH A KHÁI NIỆM: 1 Sách
Đọc sách
Đọc sách là một phương pháp quan trọng để tiếp thu ngôn ngữ, giao tiếp và chia sẻ thông tin, ý tưởng Quá trình này không chỉ là sự tương tác giữa văn bản và người đọc mà còn bị ảnh hưởng bởi kiến thức, kinh nghiệm, thái độ và cộng đồng ngôn ngữ của người đọc, liên quan đến văn hóa và xã hội Để trở thành một độc giả giỏi, việc thực hành, phát triển và tinh chỉnh kỹ năng đọc là cần thiết, đồng thời cũng đòi hỏi sự sáng tạo và khả năng phân tích.
Người đọc văn chương thường đắm chìm trong nội dung tác phẩm, chuyển đổi ngôn ngữ thành hình ảnh mô phỏng các địa điểm được mô tả Quá trình đọc là phức tạp và không thể định nghĩa bằng những giải thích đơn giản, không có quy tắc cụ thể nào cho việc này Tuy nhiên, đọc mang lại cho độc giả một lối thoát để tạo ra những tác phẩm nội tâm riêng Việc khám phá sâu sắc văn bản giúp độc giả giải mã từ vựng, sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để hiểu nội dung, như dịch ký hiệu thành âm thanh hoặc tạo hình ảnh cho thông điệp Họ cũng có thể sử dụng các đầu mối ngữ cảnh để xác định ý nghĩa của từ chưa biết và tích hợp chúng vào khung tư duy hiện tại hoặc giản đồ tư duy của mình.
Thực trạng
Thực trạng phản ánh chính xác tình hình của sự vật, sự việc và con người tại một thời điểm và không gian cụ thể Thông thường, khi đề cập đến thực trạng, người ta thường nhấn mạnh vào những khía cạnh tiêu cực hơn là tích cực.
Thực trạng đọc sách
Xu hướng lười đọc sách và sự “phai nhạt” thói quen đọc sách đang ngày càng rõ rệt trong công chúng hiện nay, đặc biệt là trước sự bùng nổ của các phương tiện truyền thông như báo điện tử, truyền hình, Facebook và YouTube Sách in gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với sách điện tử tiện ích và cập nhật thông tin nhanh chóng Trong bối cảnh toàn cầu hóa, mặc dù có nhiều cơ hội hợp tác văn hóa, nhưng cũng đặt ra thách thức cho thói quen đọc sách Theo cuộc điều tra của NEA do Kevin Nance công bố, việc đọc ở Mỹ đang rơi vào “khủng hoảng” với sự suy giảm nghiêm trọng, đặc biệt là ở giới trẻ, khi trẻ 13 tuổi hiện nay có hứng thú đọc sách hàng ngày giảm 14% so với hai thập kỷ trước.
Hứng thú đọc sách và sự hình thành các kiểu đọc hiện đại đang diễn ra mạnh mẽ trong giới sinh viên Kết quả điều tra năm 2008 cho thấy tiểu thuyết là thể loại văn học được yêu thích nhất, chiếm 81,8%, tiếp theo là truyện ngắn với 69,7%, thơ 30,3%, và văn chính luận 24,2%, trong khi thể ký chỉ đạt 3% Tuy nhiên, thói quen đọc sách đang dần phai nhạt, với xu hướng người đọc thường chọn đọc theo cảm hứng và sở thích cá nhân, thể hiện sự thụ động trong việc tiếp cận văn học.
Kiến thức
Kiến thức bao gồm dữ kiện, thông tin, mô tả và kỹ năng tích lũy từ trải nghiệm hoặc giáo dục Có nhiều phương pháp để tiếp thu kiến thức, nhưng tất cả đều hướng tới mục tiêu mở rộng hiểu biết và phát triển bản thân.
Tri thức đề cập đến sự hiểu biết về một đối tượng, có thể là lý thuyết hoặc thực hành Nó có thể tồn tại dưới dạng tiềm ẩn, như kỹ năng thực hành, hoặc tường minh, như kiến thức lý thuyết Tri thức có thể mang tính hình thức hoặc hệ thống, và mặc dù có nhiều lý thuyết về tri thức, hiện tại không có một định nghĩa nào được tất cả mọi người đồng thuận.
Kiến thức không tự động xuất hiện trong bộ não con người, mà được hình thành qua quá trình học tập, làm việc, nhận thức và tiếp thu thông tin Mỗi cá nhân đều phải nỗ lực để tích lũy kiến thức cho bản thân mình.
Kiến thức đóng vai trò quan trọng trong việc giúp con người đạt được thành công và vị trí trong xã hội Nhiều kiến thức đồng nghĩa với nhiều cơ hội thành công hơn Kiến thức không chỉ giới hạn trong sách vở mà còn bao gồm kỹ năng sống và kinh nghiệm thực tiễn.
Văn hóa đọc sách
Văn hóa đọc vẫn chưa có một định nghĩa chính xác trong từ điển, với nhiều quan niệm khác nhau Theo Thạc sỹ Bùi Văn Vượng, văn hóa đọc là việc “đọc sách có văn hóa” và xây dựng một xã hội đọc sách phát triển Tiến sỹ Lê Văn Viết cho rằng chỉ khi đọc đạt một mức độ nhất định thì mới được coi là văn hóa đọc Nhà thơ Mai Nam Thắng định nghĩa văn hóa đọc là thái độ ứng xử của cá nhân và cộng đồng đối với việc đọc sách PGS.TS Phạm Văn Tình cũng khẳng định rằng văn hóa đọc liên quan đến thái độ và cách ứng xử của chúng ta với tri thức sách vở Một số tác giả cho rằng văn hóa đọc chủ yếu là đọc sách văn học Mặc dù chưa có định nghĩa đầy đủ, nhưng điểm chung trong các quan niệm là hoạt động đọc đơn thuần chưa đủ để gọi là văn hóa đọc; chỉ những hoạt động đọc thực hiện một cách văn hóa, hiệu quả và có sức lan tỏa mới được xem là văn hóa đọc.
VAI TRÒ, LỢI ÍCH CỦA VIỆC ĐỌC SÁCH
Sách là nguồn tri thức vô tận, ghi chép kinh nghiệm quý báu từ thế hệ trước để truyền đạt cho thế hệ sau Từ tiểu học đến đại học, việc hoàn thành bài tập và kiểm tra đòi hỏi sinh viên tham khảo nhiều đầu sách khác nhau Ở bậc đại học, sinh viên cần phát triển ý thức tự học và phương pháp học tập hiệu quả, mở rộng phạm vi sách tham khảo không chỉ trong bài học mà còn bao gồm các tài liệu liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu của mình.
Việc đọc sách không chỉ giúp sinh viên nâng cao kiến thức mà còn cải thiện khả năng tập trung, tăng cường kỹ năng tư duy và phân tích Qua việc khám phá các lĩnh vực như lịch sử, kinh tế, chính trị và xã hội, sinh viên có thể hiểu rõ bản chất của vấn đề và tìm ra nguyên nhân cũng như giải pháp khắc phục Thời gian dành cho việc đọc sách cũng là cơ hội để rèn luyện khả năng tập trung cao độ, kết hợp giữa việc sử dụng mắt và tư duy sáng tạo.
SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN TRONG VIỆC ĐỌC SÁCH 1 Tỉ lệ đọc sách theo giới tính
Thời gian đọc sách của sinh viên
Biểu đồ 2: thời gian đọc sách của sinh viên
Một cuộc khảo sát ngẫu nhiên trên 100 sinh viên tại trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn cho thấy 75% sinh viên đọc sách trong thời gian rảnh Trong đó, 37,5% sinh viên lựa chọn đọc sách vào buổi tối, trong khi các thời điểm khác như buổi sáng cũng được xem xét.
Văn hóa đọc sách của giới trẻ, đặc biệt là sinh viên trường ĐHKHXH&NV, đang có dấu hiệu suy giảm, với 75% sinh viên chỉ đọc sách khi "rảnh" Dù sách đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách và tri thức, nhưng thực tế cho thấy học sinh, sinh viên ngày nay ít yêu thích đọc sách Sự phát triển của công nghệ và mạng Internet đã khiến nhiều bạn trẻ mất đi đam mê đọc sách, thay vào đó là việc dành thời gian cho mạng xã hội và các hoạt động giải trí khác Nhiều sinh viên cho rằng đọc sách tốn thời gian và đòi hỏi sự tập trung cao, điều này càng làm giảm hứng thú của họ Thói quen đọc sách cần được hình thành từ nhỏ, nhưng hiện nay, nhiều bậc phụ huynh lại bận rộn với công việc và không còn thời gian để cùng trẻ đọc sách Để cải thiện tình hình, giới trẻ nên cân nhắc cắt bớt thời gian trên mạng xã hội để dành cho việc đọc sách, từ đó khôi phục lại thói quen quý giá này.
Địa điểm sinh viên thường xuyên đọc sách
Biểu đồ 3: địa điểm sinh viên thường xuyên đọc sách
Qua khảo sát về “Địa điểm sinh viên thường đọc sách”, có 58,3% đọc sách ở
“Nhà, kí túc xá, phòng trọ”, câu trả lời là 33,3% ở “Mọi nơi”, 20,8% ở “Thư viện”, có
Tỷ lệ sinh viên sử dụng thư viện hiện nay chỉ đạt 12,5%, trong khi đó quán cà phê và nước chỉ chiếm 4,2% Việc tìm kiếm thông tin qua thư viện đã trở nên quen thuộc với giáo viên và sinh viên, nhưng thực trạng sử dụng thư viện của sinh viên đang đáng lo ngại Nhiều sinh viên lười đọc sách và cảm thấy bực bội với các thủ tục rườm rà khi mượn tài liệu, dẫn đến việc giảm số lượng sinh viên đến thư viện Thư viện không chỉ là nơi tìm kiếm tài liệu mà còn là không gian cho làm việc nhóm, tuy nhiên, tiếng ồn tại đây gây khó chịu cho những người thích yên tĩnh, khiến họ chọn học ở nhà hoặc ký túc xá Hơn nữa, thói quen giảng dạy cứng nhắc của nhà trường cũng không khuyến khích sinh viên tự tìm hiểu tài liệu tham khảo, khiến họ chỉ tập trung vào điểm số trong các kỳ thi Với sự phát triển của công nghệ, việc sở hữu smartphone, laptop đã trở nên phổ biến, giúp sinh viên dễ dàng truy cập thông tin trực tuyến nhanh chóng và thuận tiện hơn so với việc đến thư viện.
4 Tần suất đọc sách tại thư viện của sinh viên:
Biểu đồ 4: tuần suất đọc sách tại thư viện của sinh viên
Biểu đồ cho thấy 41,7% sinh viên thỉnh thoảng sử dụng thư viện, 33,3% hiếm khi, và chỉ 12,5% sử dụng thường xuyên Thư viện là nơi lý tưởng để tìm kiếm tài liệu và mở rộng kiến thức, đặc biệt tại trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, nơi sinh viên cần tham khảo nhiều tài liệu bổ sung cho giáo trình Thư viện cung cấp nguồn thông tin đầy đủ và chính xác, bao gồm sách chuyên ngành, luận án và giáo trình, tạo điều kiện cho sinh viên hòa mình vào kho tàng tri thức Không gian thư viện rộng rãi và được chia thành các tầng, dãy với chức năng riêng, như kho sách và phòng tự học, cùng với máy tính kết nối Internet, giúp sinh viên học tập và tìm kiếm thông tin hiệu quả Mỗi lần đến thư viện, sinh viên sẽ cảm nhận được sự nghiêm túc và chăm chỉ của mọi người xung quanh, từ đó nâng cao chất lượng học tập Thư viện không chỉ giúp rèn luyện thói quen đọc sách mà còn phát triển khả năng tự học và tư duy sáng tạo Việc sở hữu một cuốn sách hay là niềm hạnh phúc, nhưng thư viện cũng là nơi cung cấp những cuốn sách quý hiếm mà bạn không thể mua ở nơi khác, trở thành người bạn lý tưởng của sinh viên.
5 Mức độ thường xuyên đọc sách của sinh viên:
Biểu đồ 5.0: Mức độ thường xuyên đọc sách của sinh viên
Thỉnh thoảng Hiếm khi Thường xuyên
Theo biểu đồ, 41.7% sinh viên ‘Thỉnh thoảng’ đọc sách, 37.5% ‘Hiếm khi’, và 20.8% ‘Thường xuyên’ đọc sách Sách đóng vai trò quan trọng trong việc rèn luyện và trau dồi tri thức của sinh viên, đặc biệt tại trường Đại Học Khoa học Xã hội và Nhân Văn, nơi có truyền thống nghiên cứu về xã hội và ngôn ngữ Giá trị và lợi ích của sách không thể phủ nhận, không chỉ cung cấp kiến thức khoa học thực tiễn mà còn giúp sinh viên phát triển kỹ năng mềm và tư duy ứng xử Theo tác giả Kim Phương, việc đọc sách thường xuyên giúp kích thích tinh thần, giảm căng thẳng, làm giàu kiến thức, cải thiện trí nhớ và nâng cao kỹ năng tư duy phân tích Bên cạnh đó, sách còn là công cụ giải trí hữu ích, giúp sinh viên giảm bớt căng thẳng sau những giờ học.
Biểu đồ 5.1: Khoảng thời gian cho một lần đọc sách của sinh viên
Khoảng 30 phút 1-2 tiếng 15-30 phút Khá lâu Khoảng 15 phút Tùy lúc
Khoảng thời gian cho một lần đọc sách:
Từ biểu đồ trên cho thấy có 37.5% sinh viên được khảo sát đọc sách trong ‘Khoảng
Theo khảo sát, 30 phút là khoảng thời gian đọc sách phổ biến nhất, chiếm tỷ lệ cao nhất 25% sinh viên cho biết họ thường đọc trong khoảng 1-2 tiếng, trong khi 16.7% cho rằng thời gian đọc của họ là từ 15-30 phút Ngoài ra, 12.5% sinh viên cho biết họ đọc sách trong khoảng thời gian khá lâu, và 4% còn lại chỉ dành khoảng 15 phút cho việc đọc.
Nghiên cứu cho thấy việc đọc sách ít nhất 30 phút mỗi tuần giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và tăng cường sự hòa nhập xã hội Do đó, việc sinh viên dành 30 phút mỗi ngày để đọc sách là hoàn toàn hợp lý và có cơ sở khoa học, như tác giả Kim Phụng đã nêu trong bài viết của mình.
Đọc sách 30 phút mỗi ngày có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và hạnh phúc Những người đọc sách ít nhất 30 phút mỗi tuần có thể cảm thấy hài lòng với cuộc sống hơn 20% và sáng tạo hơn 11%, đồng thời giảm thiểu triệu chứng trầm cảm và nâng cao giá trị bản thân lên đến 18% Đặc biệt, đọc sách được cho là phương pháp hiệu quả hơn trong việc chữa trị trầm cảm so với việc trò chuyện hay đi dạo với bạn bè, với gần 20% người tham gia khảo sát cho biết họ cảm thấy bớt cô đơn khi đọc sách Mặc dù sinh viên hiện nay thường phải tham gia vào các chương trình học từ sáng đến chiều, việc dành 1 đến 2 tiếng để đọc sách là hoàn toàn khả thi nếu họ có đam mê Thời gian đọc sách có thể linh hoạt tùy thuộc vào lịch trình và đồng hồ sinh học của từng sinh viên.
5.2 Lần đọc sách gần nhất của sinh viên:
Biểu đồ 5.2: thời gian lần đọc sách gần nhất của sinh viên
Biểu đồ khảo sát cho thấy 29.2% sinh viên cho biết họ không nhớ rõ thời gian đọc sách, trong khi 20.8% vừa mới đọc xong Ngoài ra, 16.7% sinh viên cho biết đã đọc sách cách đây một tháng hoặc 2-3 ngày trước, và 12.5% cho biết đọc cách đây một tuần Số lượng còn lại cho biết họ đọc sách cách đây một ngày Điều này cho thấy thời gian đọc sách của sinh viên rất đa dạng, phụ thuộc vào đồng hồ sinh học và niềm đam mê của từng cá nhân.
6 Lí do sinh viên đọc sách:
Biểu đồ 6: Lí do sinh viên đọc sách
Biểu đồ khảo sát cho thấy 54.2% sinh viên đọc sách vì sở thích, 37.5% vì giải trí và trau dồi kiến thức, trong khi 20.8% đọc sách do không có việc gì làm Đọc sách không chỉ giúp sinh viên nâng cao kỹ năng và kiến thức mà còn mang lại lợi ích tinh thần, giảm stress và cải thiện khả năng tập trung Sách kích thích trí não và phát triển trí tưởng tượng, khác với việc xem tivi Theo Sue Wilkinson, CEO của Quỹ từ thiện Reading Agency, việc đọc sách có thể ngăn ngừa stress, trầm cảm và sa sút trí tuệ, với các nghiên cứu cho thấy rằng việc tham gia đọc sách cùng các sở thích khác giảm nguy cơ sa sút trí tuệ.
Biểu đồ 7.1: Hình thức đọc sách của sinh viên
Biểu đồ cho thấy 58.3% sinh viên ưa thích đọc sách giấy, trong khi 37.5% chọn cả hai hình thức và chỉ 4.2% đọc sách online Trong thời đại công nghệ hiện đại, việc mang theo một thiết bị như điện thoại hoặc máy tính bảng để lưu trữ nhiều tác phẩm trở nên tiện lợi hơn so với sách giấy Tuy nhiên, sách online có nhược điểm là quyền truy cập có thể bị thay đổi hoặc chặn, trong khi sách giấy cho phép sinh viên lưu trữ và đọc bất cứ lúc nào Đọc sách giấy cũng giúp sinh viên tập trung hơn, tránh được sự phân tâm từ các thông báo điện tử Hơn nữa, việc đọc sách điện tử lâu dài có thể gây hại cho thị giác Do đó, nhiều sinh viên lựa chọn kết hợp giữa lợi ích của sách giấy và sự tiện nghi của sách online.
Biểu đồ 7.2: Nguồn sách của sinh viên
Theo biểu đồ, 79.2% sinh viên tiếp cận sách bằng cách mua, 50% qua Internet, 37.5% mượn từ bạn bè và 16.7% mượn từ thư viện Sự phát triển của Internet đã làm cho việc tìm kiếm sách online trở nên phổ biến, nhưng cũng đặt ra vấn đề về bản quyền Sinh viên có quyền lưu trữ hợp pháp các tác phẩm đã mua, trong khi việc mượn sách từ thư viện cho phép truy cập đầy đủ nhưng chỉ trong thời gian ngắn Mượn sách từ bạn bè cũng giới hạn thời gian đọc, khiến sinh viên khó nắm bắt toàn bộ nội dung tác phẩm.
8 Các thể loại sách được ưa chuộng:
8.1 Thể loại sách được sinh viên yêu thích:
Biểu đồ 8.1: thể loại sách được sinh viên yêu thích
Khảo sát ngẫu nhiên tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn cho thấy thể loại truyện và tiểu thuyết được 54,2% độc giả ưu tiên lựa chọn Tiếp theo là sách kĩ năng sống với tỷ lệ 41,7% Ngược lại, sách thiếu nhi chỉ chiếm 12,5% trong sự lựa chọn của độc giả.
Nhiều độc giả, khi bắt đầu làm quen với việc đọc sách, thường chọn thể loại truyện và tiểu thuyết, như thể hiện trong biểu đồ 8.1 Tiểu thuyết yêu cầu thời gian và công sức để đọc, nhưng lại ít mang tính khoa học so với các thể loại khác Nó không thông báo sự kiện, không định nghĩa khái niệm và không yêu cầu lập luận chặt chẽ như sách hàn lâm Chính sự linh hoạt và không gò bó của tiểu thuyết khiến nhiều người chọn đọc thể loại này như một thói quen giải trí, giúp họ thư giãn mà không cần phải tư duy phức tạp.
Các đầu sách về kỹ năng sống, văn hóa nghệ thuật, chuyên ngành, tâm lý và tản văn thường phục vụ cho những lĩnh vực cụ thể, dẫn đến việc phạm vi đọc sách thường chỉ giới hạn trong một nhóm độc giả nhất định Người đọc thường tìm đến những cuốn sách này khi cần nghiên cứu sâu về một lĩnh vực hoặc giải quyết vấn đề cụ thể.
Thể loại sách khoa học viễn tưởng chưa thu hút nhiều độc giả do lượng kiến thức hàn lâm mà nó truyền tải Những ai không đam mê khoa học và thiếu thói quen tìm tòi, tư duy logic sẽ gặp khó khăn khi theo dõi thể loại này Đặc biệt, sách thiếu nhi ít được ưu tiên lựa chọn, vì nó chỉ phù hợp với trẻ em; khi trưởng thành, con người thường có xu hướng tìm hiểu các loại sách khác mang lại cái nhìn thực tế hơn.
8.2 Tiêu chí để sinh viên “phải lòng” một quyển sách:
Biểu đồ 8.2: tiêu chí để sinh viên “phải lòng” một quyển sách
Theo nghiên cứu của nhóm chúng tôi, 83,3% sinh viên tham gia khảo sát cho rằng nội dung hay và hấp dẫn là tiêu chí quan trọng nhất khi chọn đọc sách Các yếu tố khác cũng có ảnh hưởng, bao gồm hình thức đẹp (54,2%), sách được người khác giới thiệu (45,8%), tác giả (29,2%) và giá tiền (20,8%).
Mức độ thường xuyên đọc sách của sinh viên
Biểu đồ 5.0: Mức độ thường xuyên đọc sách của sinh viên
Thỉnh thoảng Hiếm khi Thường xuyên
Biểu đồ cho thấy 41.7% sinh viên 'Thỉnh thoảng' đọc sách, 37.5% 'Hiếm khi', và 20.8% 'Thường xuyên' đọc sách, cho thấy sách đóng vai trò quan trọng trong việc rèn luyện tri thức của sinh viên Tài liệu tham khảo từ sách là cần thiết trong đào tạo đại học, đặc biệt tại Đại Học Khoa học Xã hội và Nhân Văn Sách không chỉ cung cấp kiến thức khoa học mà còn giúp phát triển kỹ năng mềm và tư duy ứng xử Theo tác giả Kim Phương, việc đọc sách thường xuyên kích thích tinh thần, giảm căng thẳng, làm giàu kiến thức và cải thiện kỹ năng tư duy Ngoài giá trị tri thức, sách còn là công cụ giải trí hữu ích, giúp sinh viên giảm bớt căng thẳng sau giờ học.
Biểu đồ 5.1: Khoảng thời gian cho một lần đọc sách của sinh viên
Khoảng 30 phút 1-2 tiếng 15-30 phút Khá lâu Khoảng 15 phút Tùy lúc
Khoảng thời gian cho một lần đọc sách:
Từ biểu đồ trên cho thấy có 37.5% sinh viên được khảo sát đọc sách trong ‘Khoảng
Theo khảo sát, 30 phút là khoảng thời gian đọc sách phổ biến nhất, chiếm tỷ lệ cao nhất trong số sinh viên 25% sinh viên cho biết họ thường đọc trong khoảng 1-2 tiếng, trong khi 16.7% chọn thời gian từ 15-30 phút Ngoài ra, 12.5% sinh viên cho biết họ đọc sách trong thời gian khá lâu, và chỉ có 4% sinh viên đọc trong khoảng 15 phút.
Nghiên cứu cho thấy việc đọc sách ít nhất 30 phút mỗi tuần giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và khả năng hòa nhập xã hội Do đó, việc sinh viên dành 30 phút mỗi ngày để đọc sách là hợp lý và có cơ sở khoa học, như tác giả Kim Phụng đã nêu trong bài viết của mình.
Đọc sách 30 phút mỗi ngày không chỉ giúp cải thiện sức khỏe mà còn mang lại hạnh phúc cho người đọc Những người dành ít nhất 30 phút mỗi tuần cho việc đọc sách có mức độ hài lòng với cuộc sống cao hơn 20% và cảm thấy sáng tạo hơn 11% Họ cũng có xu hướng ít mắc chứng trầm cảm và tự trọng cao hơn 18% Đặc biệt, đọc sách được đánh giá là một phương pháp hiệu quả hơn để chữa trị trầm cảm so với việc giao tiếp hay đi dạo với bạn bè Mặc dù sinh viên hiện nay thường xuyên bận rộn với lịch học từ 7 giờ sáng đến 4 giờ chiều, việc tìm ra thời gian từ 1 đến 2 tiếng để đọc sách là hoàn toàn khả thi nếu họ có đam mê Thời gian đọc sách có thể linh hoạt tùy theo từng cá nhân và hoàn cảnh, giúp sinh viên trau dồi kiến thức một cách hiệu quả.
5.2 Lần đọc sách gần nhất của sinh viên:
Biểu đồ 5.2: thời gian lần đọc sách gần nhất của sinh viên
Biểu đồ khảo sát cho thấy 29.2% sinh viên không nhớ khi nào họ đọc sách lần cuối, 20.8% vừa mới đọc xong, và 16.7% cho biết đã đọc cách đây một tháng hoặc 2-3 ngày Ngoài ra, 12.5% sinh viên cho biết đã đọc vào tuần trước, trong khi số còn lại chỉ đọc cách đây một ngày Điều này cho thấy thời gian đọc sách của sinh viên rất khác nhau, phụ thuộc vào đồng hồ sinh học và sự đam mê của từng cá nhân.
Lí do sinh viên đọc sách
Biểu đồ 6: Lí do sinh viên đọc sách
Biểu đồ khảo sát cho thấy 54.2% sinh viên đọc sách vì sở thích, 37.5% vì giải trí và trau dồi kiến thức, trong khi 20.8% đọc sách vì không có việc gì làm Việc đọc sách không chỉ giúp sinh viên nâng cao kỹ năng và kiến thức mà còn mang lại lợi ích tinh thần, giúp giải stress và cải thiện khả năng tập trung Sách kích thích trí não và phát triển trí tưởng tượng, khác với các phương tiện giải trí khác Theo Sue Wilkinson, CEO của Quỹ từ thiện Reading Agency, đọc sách có thể ngăn ngừa stress, trầm cảm và sa sút trí tuệ, và các nghiên cứu ở Mỹ cho thấy việc đọc sách cùng với sở thích khác giúp giảm nguy cơ sa sút trí tuệ.
Cách thức đọc sách của sinh viên 1 Hình thức đọc sách
Biểu đồ 7.1: Hình thức đọc sách của sinh viên
Theo biểu đồ, 58.3% sinh viên chọn đọc sách giấy, 37.5% chọn cả hai hình thức, và 4.2% đọc sách online Trong thời đại công nghệ hiện đại, việc sử dụng điện thoại hay máy tính bảng để lưu trữ hàng nghìn tác phẩm trở nên tiện lợi hơn so với sách giấy Tuy nhiên, sách online có thể bị giới hạn quyền truy cập, trong khi sách giấy cho phép sinh viên bảo quản và truy cập dễ dàng Đọc sách giấy cũng giúp sinh viên giảm thiểu sự phân tâm do các thông báo từ thiết bị điện tử, và tránh được tác động xấu đến thị giác khi đọc lâu trên màn hình Do đó, nhiều sinh viên lựa chọn kết hợp giữa lợi ích của sách giấy và sự tiện nghi của sách online.
Biểu đồ 7.2: Nguồn sách của sinh viên
Theo biểu đồ, 79.2% sinh viên tiếp cận sách qua hình thức 'Mua', trong khi 50% sử dụng 'Internet', 37.5% mượn từ bạn bè và 16.7% mượn từ thư viện Sự phát triển của Internet đã làm cho việc tìm kiếm sách online trở nên phổ biến, nhưng cũng đặt ra vấn đề về bản quyền Sinh viên có quyền lưu trữ hợp pháp các tác phẩm đã mua, cho phép họ tiếp cận toàn bộ nội dung Mặc dù việc mượn sách từ thư viện là hợp pháp và cho phép tiếp cận đầy đủ, thời gian mượn hạn chế làm cho hình thức này ít được lựa chọn Tương tự, việc mượn sách từ bạn bè cũng giới hạn thời gian đọc, khiến sinh viên khó có thể nắm bắt trọn vẹn nội dung tác phẩm.
Các thể loại sách được ưa chuộng 1 Thể loại sách được sinh viên yêu thích
8.1 Thể loại sách được sinh viên yêu thích:
Biểu đồ 8.1: thể loại sách được sinh viên yêu thích
Khảo sát ngẫu nhiên tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn cho thấy thể loại truyện và tiểu thuyết được 54,2% độc giả ưa chuộng, trong khi sách kĩ năng sống chiếm 41,7% Ngược lại, sách thiếu nhi chỉ thu hút 12,5% sự lựa chọn của độc giả.
Nhiều độc giả, khi bắt đầu hoặc đã quen với việc đọc sách, thường chọn thể loại truyện và tiểu thuyết, như biểu đồ 8.1 cho thấy Điều này có thể hiểu được vì tiểu thuyết yêu cầu nhiều thời gian và cung cấp lượng thông tin lớn Tuy nhiên, so với các thể loại khác, tiểu thuyết là hình thức diễn ngôn ít mang tính khoa học nhất, không thông báo sự kiện, không định nghĩa khái niệm và không yêu cầu tính chặt chẽ trong lập luận như sách hàn lâm Tiểu thuyết luôn thay đổi và không gò bó, do đó, nhiều người chọn đọc truyện như một thói quen giải trí, thư giãn mà không cần tư duy để giải quyết vấn đề, thoải mái tưởng tượng câu chuyện theo ý muốn cá nhân.
Các đầu sách về kỹ năng sống, văn hóa nghệ thuật, chuyên ngành, tâm lý và tản văn thường phục vụ cho những lĩnh vực cụ thể, dẫn đến việc phạm vi đọc sách chỉ tập trung vào một nhóm độc giả nhất định Người đọc thường tìm đến những đầu sách này khi cần nghiên cứu chuyên sâu hoặc giải quyết các vấn đề cụ thể trong cuộc sống.
Thể loại sách khoa học viễn tưởng chưa thu hút nhiều độc giả do lượng kiến thức hàn lâm mà nó truyền tải Nếu không yêu thích khoa học và thiếu thói quen tư duy logic, độc giả sẽ gặp khó khăn trong việc theo dõi thể loại này Đặc biệt, sách thiếu nhi ít được ưu tiên chọn lựa vì chỉ phù hợp với trẻ em; khi trưởng thành, con người thường có xu hướng tìm hiểu các thể loại sách khác mang lại cái nhìn thực tế hơn.
8.2 Tiêu chí để sinh viên “phải lòng” một quyển sách:
Biểu đồ 8.2: tiêu chí để sinh viên “phải lòng” một quyển sách
Theo số liệu từ nghiên cứu, 83,3% sinh viên tham gia khảo sát cho rằng nội dung hay và hấp dẫn là tiêu chí quan trọng nhất khi chọn đọc sách Các yếu tố tiếp theo bao gồm hình thức đẹp (54,2%), sự giới thiệu từ người khác (45,8%), tên tác giả (29,2%) và giá cả (20,8%).
Khi chọn một quyển sách, độc giả thường chú trọng đến nội dung hơn là hình thức bề ngoài, như câu nói "tốt gỗ hơn tốt nước sơn" Nội dung hấp dẫn cần có mục đích cụ thể, xoay quanh một vấn đề hoặc thông tin nhất định Các chương sách phải bám sát nội dung chính, với truyện hoặc tiểu thuyết cần có nhân vật và cốt truyện rõ ràng Cuối cùng, điều quan trọng là độc giả có thể rút ra những chi tiết hữu ích và nắm bắt kiến thức sau khi đọc xong.
Khi lựa chọn sách tiếp theo, người đọc thường chú ý đến bìa sách đẹp mắt và chỉn chu, cũng như sự giới thiệu từ người khác Tâm lý của người mua thường bị thu hút bởi những cuốn sách được biên soạn tỉ mỉ Độc giả thường lo ngại về chất lượng sách, do đó, sự giới thiệu từ bạn bè hay người quen trở nên quan trọng Ngoài ra, tác giả cũng là yếu tố quyết định đến doanh số bán sách; một tác giả nổi tiếng và được yêu thích sẽ khiến người đọc tin tưởng hơn vào nội dung của cuốn sách.
Giá bìa cao của một quyển sách có thể khiến nhiều người do dự trong việc mua sắm, dẫn đến lượng tiêu thụ giảm Tuy nhiên, theo biểu đồ 7.2, không nhiều độc giả quá chú trọng đến giá cả, bởi nếu một cuốn sách hay, được trình bày hoàn chỉnh và có sức hấp dẫn, họ sẽ không ngần ngại chi tiền để sở hữu.
Ý thức của sinh viên trong việc đọc sách 1 Thói quen khi đọc sách
Biểu đồ 9.1: tỉ lệ các thói quen trong khi đọc sách của sinh viên
Theo kết quả khảo sát, 75% sinh viên cho biết họ có xu hướng vừa đọc sách vừa suy ngẫm về nội dung, cho thấy khả năng tư duy và mức độ tập trung của họ khi tiếp cận tài liệu.
Trong quá trình đọc sách, não bộ tiếp nhận một lượng lớn thông tin qua mắt, bao gồm cả thông tin cũ và mới, điều này có thể dẫn đến việc người đọc không hiểu hoàn toàn một số chi tiết và tự đặt ra câu hỏi Do đó, hầu hết người đọc thường vừa đọc vừa ngẫm nghĩ, giúp não bộ tiếp thu kiến thức mới nhanh hơn và rèn luyện phản xạ cùng tư duy nhạy bén Hơn nữa, việc này cũng nâng cao khả năng tập trung và tối ưu hóa hoạt động của não bộ.
9.2 Thói quen sau khi đọc:
Biểu đồ 9.2: thói quen sau khi đọc sách của sinh viên
Theo khảo sát về "thói quen sau khi đọc sách", có 41,7% độc giả chỉ đọc lại khi cần thiết, trong khi 33,3% cho biết họ cất sách vào tủ hoặc giá và không đọc nữa Chỉ có 25% sinh viên tham gia khảo sát chọn đọc lại sách một lần nữa.
Nhiều sinh viên thường có thói quen chỉ đọc sách một lần rồi cất đi, dẫn đến việc khó nhớ lại kiến thức khi cần Trong bối cảnh thông tin ngày càng phong phú và cuộc sống bận rộn, việc xem lại kiến thức cũ trở nên hiếm hoi, khiến chúng ta dễ quên Một số độc giả thậm chí chỉ để sách trên giá mà không đọc lại Để khắc phục tình trạng này, chúng ta nên thay đổi thói quen và dành thời gian mỗi ngày để ôn tập một ít kiến thức, giúp cho những gì đã học trở thành của riêng mình Nếu tiếp tục chỉ đọc một lần, kiến thức sẽ mãi mãi chỉ nằm trên trang sách mà không thực sự được ghi nhớ.
PHẦN III: KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ
KẾT LUẬN
Dựa trên kết quả nghiên cứu và số liệu từ khảo sát sinh viên Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn về thực trạng đọc sách, chúng tôi đã rút ra một số kết luận quan trọng.
Sinh viên Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân Văn nhận thức được tầm quan trọng của việc đọc sách đối với tương lai và cuộc sống của họ Tuy nhiên, thói quen đọc sách của họ chủ yếu chỉ dừng lại ở mục đích giải trí và thư giãn, chưa thực sự trở thành thói quen hàng ngày Điều này được thể hiện rõ khi hầu hết các sinh viên không nhớ lần đọc sách gần đây nhất của mình.
Phần lớn độc giả thường chú trọng vào thể loại truyện và tiểu thuyết, điều này dễ hiểu bởi vì đây là những thể loại dễ tiếp cận và cảm nhận Tuy nhiên, sách chuyên ngành lại đóng vai trò quan trọng đối với sinh viên, mặc dù nó thường bị xem nhẹ Sách chuyên ngành không chỉ hỗ trợ cho việc học tập tại các trường đại học mà còn thúc đẩy tính tự học, điều cần thiết trong môi trường học thuật hiện nay.
Việc đọc sách tại thư viện trường vẫn chưa phổ biến trong số đông sinh viên, khi mà nhiều bạn vẫn coi nhà và kí túc xá là không gian lý tưởng để thưởng thức các cuốn sách.
Dựa trên các kết quả nghiên cứu thực tế, chúng tôi mong muốn cung cấp thông tin hữu ích cho các cơ quan và tổ chức, đặc biệt là các nhà trường, nhằm hiểu rõ hơn về thực trạng đọc sách của sinh viên hiện nay Qua đó, chúng tôi hy vọng sẽ góp phần đề xuất các biện pháp khắc phục những vấn đề còn tồn tại và nâng cao hiệu quả đọc sách trong tương lai.
KIẾN NGHỊ
Để nâng cao nhận thức của sinh viên Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn về việc đọc sách, chúng tôi đã tiến hành khảo sát và phân tích, từ đó đưa ra một số đề xuất nhằm đổi mới hoạt động đọc sách trong cộng đồng sinh viên.
Đối với sinh viên cần:
+ Lên kế hoạch rõ ràng, chi tiết cho việc đọc sách, bố trí thời gian biểu một cách khoa học và kiên trì thực hiện.
+ Có nhận thức rõ về vai trò, ý nghĩa của việc đọc sách.
Để đạt được hiệu quả cao trong việc đọc sách, sinh viên cần phát triển tính độc lập, tích cực và tự giác Họ nên rèn luyện nhiều kỹ năng quan trọng như lựa chọn sách phù hợp, xác định mục đích đọc, cũng như khả năng đọc nhanh, đọc chậm Bên cạnh đó, kỹ năng phân tích, tổng hợp, so sánh, trừu tượng và khái quát cũng là những yếu tố cần thiết để nâng cao hiệu quả đọc sách.
+ Tự suy nghẫm xem bản thân đã có được điều gì sau mỗi quyển sách.
Đối với nhà trường cần:
- Tổ chức các buổi workshop, tọa đàm về việc đọc sách.
Thành lập các câu lạc bộ chia sẻ sách hay giúp sinh viên tiếp cận nhiều thể loại sách hơn, từ đó tạo ra môi trường thân thiện và khuyến khích thói quen đọc sách trong cộng đồng học sinh, sinh viên.
- Tổ chức các cuộc thi viết cảm nghĩ, tìm hiểu về sách cho sinh viên.
- Nâng cấp, bổ sung các nguồn sách và cơ sở vật chất cho thư viện; hướng dẫn sinh viên sử dụng thư viện một cách chi tiết, dễ hiểu.
1 Huỳnh Phương Đài (2013), “Văn hóa đọc trong đời sống sinh viên”, Trường Đại học Văn Lang.
2 Kim Phụng (2018), “Đọc sách 30 phút mỗi ngày giúp khỏe mạnh và hạnh phúc hơn”, Ybox.vn.
3 Mai Thanh Yên (2019), “Góc nhìn về thói quen đọc sách của bạn trẻ Việt”, Sách và Hành động.
4 Nhóm sinh viên Học viện Nông nghiệp (2015), “Tình trạng đọc sách của sinh viên”, 123doc.net.
5 Nhóm sinh viên khoa Địa lí học – Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân Văn
(2013), “Thực trạng sử dụng thư viện của sinh viên Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân Văn”, 123doc.net.
6 Trương Huyền Anh (2017), “Văn hóa đọc của sinh viên Trường Đại học Thể dục Thể thao Bắc Ninh”, Trường Đại học Sư phạm Nghệ Thuật Trung ương.
7 Thu Huyền, Văn Hiến, Diễm Hương (2016), “Kỹ năng đọc sách” Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.
8 Vũ Thị Thu Hà (2013), “Văn hóa đọc ở Việt Nam trong bối cảnh hội nhập và phát triển”, Tạp chí thư viện Việt Nam.
KHẢO SÁT THỰC TRẠNG ĐỌC SÁCH CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
Chào mọi người! Chúng tôi là nhóm sinh viên năm nhất ngành Ngôn ngữ Anh tại Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn Hiện nay, chúng tôi đang tiến hành khảo sát về thói quen đọc sách của sinh viên trong trường nhằm phục vụ cho bài tập cuối kỳ của môn Phương pháp nghiên cứu khoa học.
Chúng tôi rất mong mọi người có thể dành ra 5 phút để hỗ trợ chúng tôi hoàn thành bảng hỏi này Mỗi đóng góp của các bạn đều được chúng tôi trân trọng và cảm ơn sâu sắc!
4 Bạn đang học khoa nào:
5 Bạn là sinh viên năm mấy? o Năm nhất o Năm hai o Năm ba o Năm tư o Khác
7 Bạn có thường xuyên đọc sách không? (Trừ sách giáo khoa và tham khảo) o Có, thường xuyên o Thỉnh thoảng o Hiếm khi o Không bao giờ
8 Bạn thường đọc sách vào khi nào? o Buổi sáng o Buổi trưa o Buổi chiều o Buổi tối o Đêm khuya o Khi nào rảnh
9 Lần đọc sách gần đây nhất của bạn là khi nào? o Vừa mới đọc xong o 1 ngày trước o 2-3 ngày trước o Tuần trước o Tháng trước o Lâu rồi không nhớ
10 Mỗi lần đọc sách, bạn thường đọc trong bao lâu? o Dưới 15 phút o Khoảng 15 phút o Tầm 15-30 phút o Khoảng 30 phút o 1-2 tiếng o Khá lâu o Tùy lúc o Khác:
11 Bạn thường đọc sách ở đâu? o Các quán cà phê, nước o Thư viện, nhà sách o Nhà, kí túc xá, phòng trọ o Trường học o Mọi nơi o Khác:
12 Bạn thường đọc sách giấy hay sách điện tử? o Sách giấy o Sách điện tử o Cả hai
13 Bạn thường đọc sách từ nguồn nào? o Mua o Mượn từ bạn bè o Mượn từ thư viện o Internet o Khác:
14 Bạn có thường xuyên sử dụng thư viện để đọc sách không? o Có, thường xuyên o Thỉnh thoảng o Hiếm khi o Không bao giờ
15 Đâu là loại sách bạn yêu thích và thường xuyên đọc nhất? o Sách chuyên ngành o Sách văn hóa, nghệ thuật o Truyện, tiểu thuyết o Sách kĩ năng sống o Sách tâm lí o Sách thiếu nhi o Sách khoa học viễn tưởng o Tản văn
16 Một cuốn sách như thế nào sẽ lôi cuốn, kích thích bạn đọc nó? o Đẹp, bắt mắt (bìa, màu sách, phông chữ,…) o Nội dung hay, hấp dẫn o Tên tác giả bạn yêu thích, nổi tiếng o Gía tiền o Được người khác giới thiệu là sách hay, hấp dẫn, bổ ích
17 Khi đọc sách bạn thường có thói quen? o Chỉ chú tâm vào đọc cho xong o Vừa đọc vừa ngẫm nghĩ o Không chú tâm lắm o Khác:
18 Sau khi đọc xong một cuốn sách, bạn thường có thói quen? o Đọc lại lần nữa o Cất vào tủ khi nào cần mới lấy ra đọc o Cất vào tủ, giá sách và không đọc nữa o Cho bạn bè mượn o Tặng cho người khác o Đem bán
19 Lí do bạn đọc sách?
