BÀI CUỐI KÌ Môn: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC THỰC TRẠNG ĐỌC SÁCH CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI NHÂN VĂN Nhóm nghiên cứu TP.HCM, 2020 MỤC LỤC Trang LỜI CẢM ƠN 4 PHẦN I: MỞ ĐẦU I. Lí do chọn đề tài 5 II. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 6 III. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 6 IV. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn 6 V. Phương pháp nghiên cứu 6 VI. Tổng quan tình hình nghiên cứu 6 PHẦN II: NỘI DUNG CHƯƠNG I: VĂN HÓA ĐỌC SÁCH A. KHÁI NIỆM: 1. Sách 9 2. Đọc sách 10 3. Thực trạng 10 4. Thực trạng đọc sách 10 5. Kiến thức 11 6. Văn hóa đọc sách 11 B. VAI TRÒ, LỢI ÍCH CỦA VIỆC ĐỌC SÁCH 12 CHƯƠNG II: SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN TRONG VIỆC ĐỌC SÁCH 1. Tỉ lệ đọc sách theo giới tính 12 2. Thời gian đọc sách của sinh viên 13 3. Địa điểm sinh viên thường xuyên đọc sách 14 4. Tần suất sử dụng thư viện đọc sách của sinh viên 15 5. Mức độ thường xuyên đọc sách của sinh viên 16 5.1. Khoảng thời gian cho một lần đọc 17 5.2. Lần đọc sách gần nhất của sinh viên 18 6. Lí do sinh viên đọc sách 19 7. Cách thức đọc sách của sinh viên 7.1. Hình thức đọc sách 19 7.2. Nguồn sách 20 8. Các thể loại sách được ưa chuộng 8.1. Thể loại sách được sinh viên yêu thích 21 8.2. Tiêu chí để sinh viên “phải lòng” một quyển sách 22 9. Ý thức của sinh viên trong việc đọc sách 9.1. Thói quen khi đọc sách 23 9.2. Thói quen sau khi đọc sách 24 PHẦN III: KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ A. KẾT LUẬN 25 B. KIẾN NGHỊ 25 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 26 PHẦN PHỤ LỤC I. Bảng hỏi 27 II. Tài liệu khác 30 LỜI CẢM ƠN Thực trạng đọc sách của giới trẻ hiện nay thể hiện ở nhiều khía cạnh như thời gian đọc, các loại sách thường đọc, các hình thức đọc sách…. đã phác họa nên một bức tranh sơ lược về quá trình hội nhập của những “trí thức Việt” vào thế giới tri thức muôn màu muôn vẻ và biến đổi không ngừng của cuộc sống. Với mối quan tâm sâu sắc về thực trạng đọc sách của sinh viên nói chung và của sinh viên Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn nói riêng, cùng với những trang bị ban đầu trong quá trình học tập môn Phương pháp nghiên cứu, nhóm chúng tôi đã chọn đề tài “Thực trạng đọc sách của sinh viên Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn” để đi sâu vào nghiên cứu. Do cuộc điều tra chỉ được thực hiện trong thời gian ngắn cũng như phạm vi điều tra không lớn nên sẽ không tránh khỏi những sai sót, nhóm nghiên cứu rất mong sự góp ý của tất cả mọi người để bài nghiên cứu được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn Ths. Châu Văn Ninh đã hướng dẫn nhóm thực hiện, và cũng xin trân trọng cảm ơn các bạn sinh viên Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn đã hỗ trợ nhóm chúng tôi thực hiện bài nghiên cứu này.
NỘI DUNG CHƯƠNG I: VĂN HÓA ĐỌC SÁCH A KHÁI NIỆM: 1 Sách
Đọc sách
Đọc sách là một phương thức quan trọng để tiếp thu ngôn ngữ, giao tiếp và chia sẻ thông tin cũng như ý tưởng Quá trình này không chỉ đơn thuần là việc tiếp nhận văn bản mà còn là sự tương tác phức tạp giữa người đọc và nội dung, được ảnh hưởng bởi kiến thức, kinh nghiệm và thái độ của người đọc, cùng với cộng đồng ngôn ngữ mà họ thuộc về Đọc sách yêu cầu sự thực hành liên tục để phát triển và tinh chỉnh kỹ năng, đồng thời cũng cần đến sự sáng tạo và khả năng phân tích để hiểu sâu sắc hơn về nội dung.
Người đọc văn chương thường đắm chìm trong nội dung tác phẩm, chuyển đổi ngôn ngữ thành hình ảnh mô phỏng các địa điểm được mô tả Quá trình đọc phức tạp không thể định nghĩa đơn giản, và mặc dù không có quy tắc cụ thể, nó cho phép độc giả tạo ra những tác phẩm nội tâm riêng Việc thăm dò sâu sắc văn bản trong quá trình giải nghĩa từ vựng là rất quan trọng Độc giả áp dụng nhiều cách đọc để giải mã nội dung, từ việc dịch ký hiệu thành âm thanh đến việc tạo hình ảnh cho nội dung Họ cũng sử dụng đầu mối ngữ cảnh để xác định ý nghĩa của từ chưa biết và tích hợp chúng vào khung tư duy hiện tại của mình.
Thực trạng
Thực trạng phản ánh chính xác tình hình và trạng thái của sự vật, sự việc, con người trong một khoảng thời gian và không gian cụ thể Khi đề cập đến thực trạng, thường người ta nhấn mạnh nhiều hơn đến những vấn đề tiêu cực thay vì những điều tích cực.
Thực trạng đọc sách
Xu hướng lười đọc sách và sự giảm sút thói quen đọc sách đang trở thành vấn đề đáng lo ngại trong xã hội hiện nay Sự phát triển mạnh mẽ của các phương tiện truyền thông như báo điện tử, truyền hình, Facebook và YouTube đã khiến người đọc dần mất hứng thú với việc đọc sách Sách in không thể cạnh tranh với sách điện tử vì tính tiện lợi và khả năng cập nhật thông tin Trong bối cảnh toàn cầu hóa, mặc dù có nhiều cơ hội hợp tác văn hóa, nhưng cũng đồng thời tạo ra thách thức cho thói quen đọc Theo cuộc khảo sát của NEA, việc đọc sách ở Mỹ đang rơi vào tình trạng “khủng hoảng”, đặc biệt là ở giới trẻ, với tỷ lệ thiếu hứng thú đọc sách hàng ngày giảm 14% so với hai thập kỷ trước.
Sự hứng thú đọc và sự hình thành các “kiểu đọc”, “phương thức đọc” hiện đại đang diễn ra mạnh mẽ Theo khảo sát năm 2008, tiểu thuyết là thể loại văn học được sinh viên yêu thích nhất với tỷ lệ 81,8%, tiếp theo là truyện ngắn 69,7%, thơ 30,3%, và văn chính luận 24,2%, trong khi thể ký chỉ chiếm 3% Tuy nhiên, thói quen đọc sách đang dần mai một, với người đọc có xu hướng chọn lựa theo cảm hứng và sở thích cá nhân, dẫn đến việc đọc trở nên thụ động hơn.
Kiến thức
Kiến thức là tập hợp các thông tin, dữ kiện và kỹ năng mà con người có được từ trải nghiệm và giáo dục Có nhiều phương pháp để tiếp thu kiến thức, nhưng tất cả đều hướng đến mục tiêu mở rộng hiểu biết và phát triển bản thân.
Tri thức là sự hiểu biết về một đối tượng, có thể ở dạng lý thuyết hoặc thực hành Nó có thể tồn tại dưới dạng tiềm ẩn, như kỹ năng và năng lực thực hành, hoặc tường minh, như những hiểu biết lý thuyết Tri thức có thể mang tính hình thức hoặc hệ thống, và mặc dù có nhiều lý thuyết về tri thức, hiện chưa có định nghĩa nào được tất cả mọi người chấp nhận.
Kiến thức không tự nhiên xuất hiện trong bộ não con người; nó được hình thành qua quá trình học tập, lao động và nhận thức Mỗi cá nhân đều phải nỗ lực để tích lũy kiến thức cho bản thân mình.
Kiến thức là yếu tố quan trọng giúp con người đạt được thành công và vị trí trong xã hội Sự am hiểu sâu rộng không chỉ đến từ sách vở mà còn bao gồm kỹ năng sống và kinh nghiệm thực tiễn Càng tích lũy nhiều kiến thức, con người càng có cơ hội để thành công hơn trong cuộc sống.
Văn hóa đọc sách
Văn hóa đọc vẫn chưa có một định nghĩa chính xác trong từ điển, với nhiều quan niệm khác nhau Thạc sỹ Bùi Văn Vượng cho rằng văn hóa đọc là việc "đọc sách có văn hóa" và xây dựng một xã hội đọc sách phát triển Tiến sỹ Lê Văn Viết nhấn mạnh rằng chỉ khi đọc ở một mức độ nhất định, mới được coi là văn hóa đọc Nhà thơ Mai Nam Thắng định nghĩa văn hóa đọc là thái độ ứng xử của cá nhân và cộng đồng đối với việc đọc sách PGS.TS Phạm Văn Tình cũng khẳng định rằng văn hóa đọc là thái độ và cách ứng xử của chúng ta với tri thức từ sách vở Một số tác giả còn cho rằng văn hóa đọc chỉ là việc đọc sách văn học Mặc dù chưa có định nghĩa cụ thể, điểm chung là hoạt động đọc đơn thuần chưa đủ để gọi là văn hóa đọc; chỉ những hoạt động đọc được thực hiện một cách văn hóa, đúng đắn và hiệu quả mới được xem là văn hóa đọc.
VAI TRÒ, LỢI ÍCH CỦA VIỆC ĐỌC SÁCH
Sách là nguồn tri thức vô tận, ghi chép kinh nghiệm của thế hệ trước để truyền đạt cho thế hệ sau Từ bậc tiểu học đến đại học, việc tham khảo sách là cần thiết để hoàn thành bài tập và kiểm tra Tuy nhiên, ở đại học, sinh viên cần phát triển ý thức tự học và phương pháp học tập hiệu quả, mở rộng phạm vi sách tham khảo không chỉ trong bài học mà còn bao gồm các tài liệu liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu của mình.
Đọc sách không chỉ giúp sinh viên nâng cao kiến thức mà còn cải thiện khả năng tập trung và tăng cường kỹ năng tư duy, phân tích Qua việc khám phá các lĩnh vực như lịch sử, kinh tế, chính trị và xã hội, sinh viên có thể hiểu rõ bản chất vấn đề và tìm ra nguyên nhân, giải pháp hiệu quả Thời gian dành cho việc đọc sách cũng là cơ hội để rèn luyện khả năng tập trung cao độ, kết hợp giữa việc sử dụng mắt và tư duy.
SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN TRONG VIỆC ĐỌC SÁCH 1 Tỉ lệ đọc sách theo giới tính
Thời gian đọc sách của sinh viên
Biểu đồ 2: thời gian đọc sách của sinh viên
Khảo sát ngẫu nhiên 100 sinh viên tại Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn cho thấy 75% sinh viên đọc sách trong thời gian rảnh Trong đó, 37,5% sinh viên chọn đọc sách vào buổi tối, trong khi các thời điểm khác như buổi sáng cũng được đề cập.
Văn hóa đọc sách của giới trẻ, đặc biệt là sinh viên ĐHKHXH&NV, đang gặp nhiều thách thức Thời gian đọc sách chủ yếu chỉ diễn ra khi có thời gian rảnh, với 75% sinh viên không xây dựng thói quen đọc sách Mặc dù sách đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách và tri thức, nhưng sự phát triển của công nghệ và Internet đã làm giảm đi tình yêu với sách Sinh viên không còn đam mê đọc sách và thường cho rằng việc đọc tốn thời gian, cần sự tập trung cao và ghi chép để hiểu sâu Thói quen đọc sách cần được hình thành từ nhỏ, nhưng nhiều bậc phụ huynh hiện nay lại bận rộn với công việc, thiếu thời gian quan tâm đến việc đọc sách cùng con cái Hơn nữa, sự phong phú của thông tin trên mạng xã hội khiến sinh viên mất kiên nhẫn trong việc tìm kiếm sách hay Mặc dù nhiều bạn trẻ than phiền không có thời gian đọc sách, nhưng thực tế họ vẫn dành nhiều thời gian cho các hoạt động trên Internet và mạng xã hội Hãy cố gắng dành chút thời gian mỗi ngày để đọc sách, từ đó khôi phục thói quen đọc sách quý giá.
Địa điểm sinh viên thường xuyên đọc sách
Biểu đồ 3: địa điểm sinh viên thường xuyên đọc sách
Qua khảo sát về “Địa điểm sinh viên thường đọc sách”, có 58,3% đọc sách ở
“Nhà, kí túc xá, phòng trọ”, câu trả lời là 33,3% ở “Mọi nơi”, 20,8% ở “Thư viện”, có
Sự sử dụng thư viện của sinh viên hiện nay đang giảm sút, với chỉ 12,5% sinh viên đến "Trường" và 4,2% đến "Quán cà phê, nước" Sinh viên ngày càng lười đọc sách và ngại đến thư viện do thủ tục mượn tài liệu rườm rà, dẫn đến việc họ chọn học tại "Nhà, kí túc xá, phòng trọ" để có không gian yên tĩnh hơn Thư viện không chỉ là nơi tìm kiếm tài liệu mà còn là không gian làm việc nhóm, nhưng tiếng ồn tại đây gây khó chịu cho những ai cần sự tĩnh lặng Hơn nữa, thói quen giảng dạy cứng nhắc của nhà trường và sự chú trọng vào điểm số khiến sinh viên không mặn mà với việc đọc sách tham khảo Sự phát triển công nghệ và việc sở hữu smartphone, laptop giúp sinh viên dễ dàng truy cập thông tin trực tuyến, làm cho việc đến thư viện trở nên kém hấp dẫn hơn.
4 Tần suất đọc sách tại thư viện của sinh viên:
Biểu đồ 4: tuần suất đọc sách tại thư viện của sinh viên
Biểu đồ cho thấy 41,7% sinh viên "thỉnh thoảng" sử dụng thư viện, 33,3% "hiếm khi", và chỉ 12,5% "thường xuyên" ghé thăm Thư viện là nơi lý tưởng để đáp ứng nhu cầu tìm tòi tài liệu và mở rộng kiến thức, đặc biệt tại trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, nơi sinh viên thường xuyên cần tham khảo tài liệu bổ sung cho môn học Với nguồn thông tin phong phú, thư viện cung cấp tài liệu chuyên ngành, giáo trình, luận án, và nhiều tài liệu khác, giúp sinh viên hòa mình vào kho tàng tri thức Không gian thư viện rộng rãi, được chia thành các tầng và dãy với chức năng riêng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc học tập và nghiên cứu Tại đây, sinh viên không chỉ tìm kiếm thông tin mà còn có cơ hội kết nối với những người bạn có cùng sở thích đọc sách Sự hiện diện của những người học tập chăm chỉ trong thư viện cũng giúp nâng cao tinh thần và chất lượng học tập Thư viện không chỉ là nơi phát triển thói quen đọc sách mà còn rèn luyện khả năng tự học và tư duy sáng tạo Việc có thể đọc sách miễn phí và tiếp cận những cuốn sách độc quyền chỉ có trong thư viện làm cho nơi này trở thành người bạn lý tưởng của sinh viên.
5 Mức độ thường xuyên đọc sách của sinh viên:
Biểu đồ 5.0: Mức độ thường xuyên đọc sách của sinh viên
Thỉnh thoảng Hiếm khi Thường xuyên
Biểu đồ cho thấy 41.7% sinh viên 'Thỉnh thoảng' đọc sách, 37.5% 'Hiếm khi', và 20.8% 'Thường xuyên' đọc sách Sách đóng vai trò quan trọng trong việc rèn luyện tri thức của sinh viên, đặc biệt tại trường Đại Học Khoa học Xã hội và Nhân Văn, nơi có truyền thống nghiên cứu về xã hội và ngôn ngữ Giá trị của sách không chỉ nằm ở kiến thức khoa học mà còn ở việc phát triển kỹ năng mềm và tư duy ứng xử Theo tác giả Kim Phương, việc đọc sách thường xuyên giúp kích thích tinh thần, giảm căng thẳng, làm giàu kiến thức, cải thiện trí nhớ và tăng cường kỹ năng tư duy, phân tích Ngoài ra, sách còn mang lại giá trị giải trí lớn, giúp sinh viên giảm bớt căng thẳng sau giờ học.
Biểu đồ 5.1: Khoảng thời gian cho một lần đọc sách của sinh viên
Khoảng 30 phút 1-2 tiếng 15-30 phút Khá lâu Khoảng 15 phút Tùy lúc
Khoảng thời gian cho một lần đọc sách:
Từ biểu đồ trên cho thấy có 37.5% sinh viên được khảo sát đọc sách trong ‘Khoảng
Theo khảo sát, 30 phút là khoảng thời gian phổ biến nhất mà sinh viên dành cho việc đọc sách, chiếm tỷ lệ 25% Tiếp theo, 25% sinh viên cho biết họ đọc trong khoảng 1-2 tiếng, trong khi 16.7% cho rằng thời gian đọc của họ là từ 15-30 phút Ngoài ra, có 12.5% sinh viên đọc sách trong khoảng thời gian khá lâu, và chỉ 4% cho biết thời gian đọc của họ là khoảng 15 phút.
Nghiên cứu cho thấy việc đọc sách ít nhất 30 phút mỗi tuần giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và khả năng hòa nhập xã hội Do đó, việc sinh viên dành 30 phút mỗi ngày để đọc sách không chỉ hợp lý mà còn có cơ sở khoa học vững chắc, như đã được nêu trong bài viết của tác giả Kim Phụng.
Đọc sách 30 phút mỗi ngày không chỉ giúp cải thiện sức khỏe mà còn mang lại hạnh phúc cho người đọc Nghiên cứu cho thấy, những người đọc sách ít nhất 30 phút mỗi tuần cảm thấy hài lòng với cuộc sống hơn 20% và sáng tạo hơn 11% Họ cũng có xu hướng ít mắc chứng trầm cảm và tự trọng cao hơn 18% Đọc sách được coi là một phương pháp hiệu quả để giảm cảm giác cô đơn, hơn cả việc trò chuyện hay đi dạo với bạn bè Mặc dù sinh viên thường bận rộn với lịch học từ 7 giờ sáng đến 4 giờ chiều, họ vẫn có thể dành từ 1 đến 2 tiếng mỗi ngày để đọc sách khi đã tìm thấy niềm đam mê Thời gian đọc sách có thể linh hoạt tùy theo lịch trình và nhịp sinh học của từng sinh viên.
5.2 Lần đọc sách gần nhất của sinh viên:
Biểu đồ 5.2: thời gian lần đọc sách gần nhất của sinh viên
Biểu đồ cho thấy 29.2% sinh viên khảo sát không nhớ thời gian đọc sách, 20.8% vừa mới đọc xong, 16.7% đọc cách đây một tháng và 12.5% đọc tuần trước Số lượng sinh viên đọc cách đây 2-3 ngày là tương đương, trong khi chỉ có 1 ngày trước là ít nhất Thời gian đọc sách của sinh viên khác nhau do đồng hồ sinh học và đam mê cá nhân, dẫn đến việc sắp xếp thời gian đọc sách cũng không giống nhau.
6 Lí do sinh viên đọc sách:
Biểu đồ 6: Lí do sinh viên đọc sách
Biểu đồ khảo sát cho thấy 54.2% sinh viên đọc sách vì sở thích và khám phá kiến thức, trong khi 37.5% đọc để giải trí và nâng cao kỹ năng, còn 20.8% đọc vì không có việc gì làm Đọc sách không chỉ giúp trau dồi kiến thức mà còn mang lại lợi ích tinh thần, giúp giảm stress và cải thiện khả năng tập trung Khác với tivi, sách kích thích trí não và phát triển trí tưởng tượng Theo Sue Wilkinson, CEO của Quỹ từ thiện Reading Agency, đọc sách giúp ngăn ngừa stress, trầm cảm và sa sút trí tuệ, với các nghiên cứu ở Mỹ cho thấy việc đọc có thể giảm rủi ro sa sút trí tuệ.
Biểu đồ 7.1: Hình thức đọc sách của sinh viên
Theo biểu đồ, 58.3% sinh viên chọn đọc sách giấy, trong khi 37.5% chọn cả hai hình thức và 4.2% chỉ đọc sách online Trong thời đại công nghệ cao, việc sử dụng điện thoại hay máy tính bảng để lưu trữ hàng nghìn tác phẩm trở nên tiện lợi hơn so với sách giấy Tuy nhiên, sách online có nhược điểm là quyền truy cập có thể bị thay đổi, trong khi sách giấy cho phép sinh viên bảo quản và truy cập dễ dàng Đọc sách giấy cũng giúp sinh viên tập trung hơn, tránh được sự phân tâm từ các thông báo điện tử Hơn nữa, việc đọc sách điện tử lâu dài có thể ảnh hưởng xấu đến thị giác Do đó, nhiều sinh viên lựa chọn kết hợp giữa lợi ích của sách giấy và sự tiện lợi của sách online.
Biểu đồ 7.2: Nguồn sách của sinh viên
Theo biểu đồ, 79.2% sinh viên chọn mua sách, 50% sử dụng Internet, 37.5% mượn từ bạn bè và 16.7% mượn từ thư viện Sự phát triển của Internet đã tạo điều kiện cho việc tiếp cận sách online, nhưng cũng đặt ra vấn đề về bản quyền Sinh viên có quyền lưu trữ hợp pháp các tác phẩm đã mua và tiếp cận đầy đủ nội dung Mặc dù việc mượn sách từ thư viện cho phép tiếp cận toàn bộ cuốn sách, nhưng thời gian hạn chế để hoàn trả khiến sinh viên ít lựa chọn phương thức này Tương tự, việc mượn sách từ bạn bè cũng giới hạn thời gian đọc, có thể ảnh hưởng đến khả năng hiểu sâu nội dung tác phẩm.
8 Các thể loại sách được ưa chuộng:
8.1 Thể loại sách được sinh viên yêu thích:
Biểu đồ 8.1: thể loại sách được sinh viên yêu thích
Khảo sát ngẫu nhiên tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn cho thấy thể loại truyện và tiểu thuyết là lựa chọn ưu tiên của 54,2% độc giả Tiếp theo là sách kĩ năng sống, chiếm 41,7% Trong khi đó, sách thiếu nhi chỉ thu hút 12,5% sự quan tâm của độc giả.
Nhiều độc giả, khi bắt đầu làm quen với việc đọc sách, thường chọn thể loại truyện và tiểu thuyết, như thể hiện trong biểu đồ 8.1 Tiểu thuyết đòi hỏi nhiều thời gian và cung cấp lượng thông tin phong phú, nhưng lại ít mang tính khoa học so với các thể loại khác Nó không thông báo sự kiện, không định nghĩa khái niệm, và không yêu cầu lập luận chặt chẽ như sách hàn lâm Sự linh hoạt và không gò bó của tiểu thuyết khiến nhiều người chọn đọc nó như một thói quen giải trí và thư giãn, nơi họ có thể tự do tưởng tượng câu chuyện theo ý muốn.
Các đầu sách về kỹ năng sống, văn hóa nghệ thuật, chuyên ngành, tâm lý và tản văn phục vụ cho các lĩnh vực cụ thể, do đó, đối tượng độc giả thường hạn chế Người đọc thường tìm đến những cuốn sách này khi cần nghiên cứu một lĩnh vực hoặc giải quyết vấn đề nào đó.
Thể loại sách khoa học viễn tưởng chưa thu hút nhiều độc giả do lượng kiến thức hàn lâm dày đặc, đòi hỏi người đọc phải có niềm đam mê với khoa học và thói quen tư duy logic Đặc biệt, sách thiếu nhi ít được ưu tiên, vì khi trưởng thành, độc giả thường chuyển sang tìm hiểu những thể loại sách khác mang lại cái nhìn thực tế hơn.
8.2 Tiêu chí để sinh viên “phải lòng” một quyển sách:
Biểu đồ 8.2: tiêu chí để sinh viên “phải lòng” một quyển sách
Theo dữ liệu từ nghiên cứu, 83,3% sinh viên tham gia khảo sát cho rằng nội dung hấp dẫn là tiêu chí quan trọng nhất khi chọn đọc sách Các yếu tố khác cũng ảnh hưởng đến quyết định của họ, bao gồm hình thức đẹp (54,2%), sự giới thiệu từ người khác (45,8%), tên tác giả (29,2%) và giá cả (20,8%).
Mức độ thường xuyên đọc sách của sinh viên
Biểu đồ 5.0: Mức độ thường xuyên đọc sách của sinh viên
Thỉnh thoảng Hiếm khi Thường xuyên
Theo biểu đồ, 41.7% sinh viên ‘Thỉnh thoảng’ đọc sách, 37.5% ‘Hiếm khi’ và 20.8% ‘Thường xuyên’ đọc sách, cho thấy vai trò quan trọng của sách trong việc rèn luyện tri thức Tài liệu từ sách là yếu tố thiết yếu trong giáo dục đại học, đặc biệt tại Đại Học Khoa học Xã hội và Nhân Văn, nơi có truyền thống nghiên cứu về xã hội và ngôn ngữ Sách không chỉ cung cấp kiến thức khoa học mà còn giúp sinh viên phát triển kỹ năng mềm và tư duy ứng xử trong xã hội Theo tác giả Kim Phương từ Đại học Thái Nguyên, việc đọc sách thường xuyên kích thích tinh thần, giảm căng thẳng và cải thiện kỹ năng tư duy, phân tích Hơn nữa, sách còn mang lại giá trị giải trí, giúp sinh viên giảm bớt căng thẳng sau những giờ học căng thẳng.
Biểu đồ 5.1: Khoảng thời gian cho một lần đọc sách của sinh viên
Khoảng 30 phút 1-2 tiếng 15-30 phút Khá lâu Khoảng 15 phút Tùy lúc
Khoảng thời gian cho một lần đọc sách:
Từ biểu đồ trên cho thấy có 37.5% sinh viên được khảo sát đọc sách trong ‘Khoảng
Khoảng 30 phút là thời gian đọc sách phổ biến nhất, chiếm 30% số lượng sinh viên 25% sinh viên cho biết họ đọc trong khoảng 1-2 tiếng, trong khi 16.7% cho rằng thời gian đọc là từ 15-30 phút Có 12.5% sinh viên cho biết họ đọc sách trong thời gian khá lâu, và chỉ 4% cho rằng họ chỉ đọc trong khoảng 15 phút.
Nghiên cứu cho thấy việc đọc sách ít nhất 30 phút mỗi tuần giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và khả năng hòa nhập xã hội Do đó, việc sinh viên dành 30 phút mỗi ngày để đọc sách là hợp lý và có cơ sở khoa học.
Đọc sách 30 phút mỗi ngày không chỉ giúp cải thiện sức khỏe mà còn nâng cao hạnh phúc cho người đọc Nghiên cứu cho thấy, những người đọc sách ít nhất 30 phút mỗi tuần cảm thấy hài lòng với cuộc sống hơn 20% và sáng tạo hơn 11% Họ cũng có nguy cơ mắc trầm cảm thấp hơn và tự trọng cao hơn 18% Đặc biệt, đọc sách được coi là phương pháp hiệu quả hơn trong việc giảm cảm giác cô đơn so với việc trò chuyện hay đi dạo với bạn bè Tuy nhiên, với lịch học dày đặc từ 7 giờ sáng đến 4 giờ chiều, sinh viên thường gặp khó khăn trong việc dành thời gian cho việc đọc Dù vậy, nếu có đam mê, sinh viên hoàn toàn có thể dành từ 1 đến 2 tiếng mỗi ngày để nâng cao kiến thức, tùy thuộc vào thời gian biểu và đồng hồ sinh học của mỗi người.
5.2 Lần đọc sách gần nhất của sinh viên:
Biểu đồ 5.2: thời gian lần đọc sách gần nhất của sinh viên
Theo biểu đồ, 29.2% sinh viên khảo sát cho biết "Lâu rồi không nhớ", chiếm tỷ lệ cao nhất, trong khi 20.8% vừa mới đọc xong Cũng có 16.7% sinh viên trả lời "Tháng trước" và "2-3 ngày trước", 12.5% cho biết "Tuần trước", và số còn lại là "1 ngày trước" Thời gian đọc sách của sinh viên khác nhau do đồng hồ sinh học và sở thích cá nhân, dẫn đến việc sắp xếp thời gian đọc cũng không giống nhau.
Lí do sinh viên đọc sách
Biểu đồ 6: Lí do sinh viên đọc sách
Biểu đồ cho thấy 54.2% sinh viên đọc sách vì sở thích, 37.5% để giải trí và trau dồi kiến thức, trong khi 20.8% đọc sách vì không có việc gì làm Đọc sách không chỉ giúp sinh viên nâng cao kỹ năng và kiến thức mà còn mang lại lợi ích tinh thần, giúp giải stress và cải thiện khả năng tập trung Khác với tivi, sách kích thích trí não và phát triển trí tưởng tượng Theo Sue Wilkinson, CEO của Quỹ từ thiện Reading Agency, việc đọc sách để thư giãn có thể ngăn ngừa stress, trầm cảm và sa sút trí tuệ, với các nghiên cứu ở Mỹ cho thấy đọc sách kết hợp với sở thích khác giúp giảm nguy cơ sa sút trí tuệ.
Cách thức đọc sách của sinh viên 1 Hình thức đọc sách
Biểu đồ 7.1: Hình thức đọc sách của sinh viên
Theo biểu đồ, 58.3% sinh viên ưa chuộng đọc 'Sách giấy', trong khi 37.5% chọn 'Cả hai' và chỉ 4.2% đọc 'Sách online' Trong thời đại công nghệ hiện đại, việc sử dụng điện thoại hoặc máy tính bảng để lưu trữ hàng ngàn tác phẩm trở nên thuận tiện hơn so với sách giấy Tuy nhiên, sách online có nhược điểm là quyền truy cập có thể bị thay đổi, gây khó khăn cho độc giả Ngược lại, sách giấy cho phép sinh viên bảo quản và lưu trữ dễ dàng, giúp họ tập trung hơn khi đọc mà không bị phân tâm bởi các thông báo từ thiết bị điện tử Hơn nữa, việc đọc sách điện tử lâu dài có thể gây hại cho thị giác Do đó, sự kết hợp giữa lợi ích của sách giấy và sự tiện lợi của sách online là lựa chọn phổ biến của nhiều sinh viên.
Biểu đồ 7.2: Nguồn sách của sinh viên
Biểu đồ cho thấy 79.2% sinh viên tiếp cận sách qua hình thức ‘Mua’, trong khi 50% sử dụng ‘Internet’, 37.5% ‘Mượn từ bạn bè’ và 16.7% ‘Mượn từ thư viện’ Với sự phát triển của Internet, việc tìm kiếm sách online trở nên phổ biến, nhưng cũng đặt ra vấn đề về bản quyền Sinh viên có quyền lưu trữ hợp pháp các tác phẩm đã mua, trong khi việc mượn sách từ thư viện cho phép tiếp cận đầy đủ nhưng chỉ trong thời gian ngắn Điều này khiến cho thư viện trở thành lựa chọn ít phổ biến Tương tự, việc mượn sách từ bạn bè cũng hạn chế thời gian đọc, khiến sinh viên khó nắm bắt toàn bộ nội dung tác phẩm.
Các thể loại sách được ưa chuộng 1 Thể loại sách được sinh viên yêu thích
8.1 Thể loại sách được sinh viên yêu thích:
Biểu đồ 8.1: thể loại sách được sinh viên yêu thích
Khảo sát ngẫu nhiên tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn cho thấy thể loại truyện và tiểu thuyết là lựa chọn hàng đầu của độc giả, chiếm 54,2% tổng số Theo sau là sách kĩ năng sống với 41,7% Trong khi đó, sách thiếu nhi lại ít được ưa chuộng, chỉ chiếm 12,5% tổng số độc giả.
Nhiều độc giả, khi bắt đầu hoặc đã quen với việc đọc sách, thường chọn thể loại truyện và tiểu thuyết, như biểu đồ 8.1 đã chỉ ra Sự lựa chọn này có thể hiểu được, vì tiểu thuyết thường đòi hỏi nhiều thời gian và cung cấp lượng thông tin phong phú Tuy nhiên, so với các thể loại khác, tiểu thuyết có tính chất diễn ngôn ít mang tính khoa học, không thông báo sự kiện, không định nghĩa khái niệm hay giải thích hiện tượng, và không yêu cầu lập luận chặt chẽ như sách hàn lâm Tiểu thuyết luôn thay đổi và không bị gò bó, khiến nhiều người chọn đọc thể loại này như một thói quen giải trí và thư giãn, cho phép họ tự do tưởng tượng câu chuyện theo ý muốn.
Các đầu sách về kỹ năng sống, văn hóa nghệ thuật, chuyên ngành, tâm lý và tản văn thường phục vụ cho những lĩnh vực cụ thể, dẫn đến việc phạm vi đọc sách chỉ tập trung vào một nhóm độc giả nhất định Người đọc thường tìm đến những cuốn sách này khi cần nghiên cứu sâu về một lĩnh vực hoặc giải quyết các vấn đề cụ thể trong cuộc sống.
Thể loại sách khoa học viễn tưởng chưa thu hút nhiều độc giả do lượng kiến thức hàn lâm mà nó truyền tải Để theo dõi thể loại này, người đọc cần có niềm đam mê với khoa học và thói quen tư duy logic Đặc biệt, sách thiếu nhi ít được ưu tiên lựa chọn vì chỉ phù hợp với trẻ em; khi lớn lên, con người thường có xu hướng tìm kiếm những loại sách khác để mở rộng tầm nhìn thực tế hơn.
8.2 Tiêu chí để sinh viên “phải lòng” một quyển sách:
Biểu đồ 8.2: tiêu chí để sinh viên “phải lòng” một quyển sách
Theo số liệu từ biểu đồ nghiên cứu, 83,3% sinh viên tham gia khảo sát cho rằng nội dung hay và hấp dẫn là tiêu chí quan trọng nhất khi chọn đọc sách Các yếu tố tiếp theo bao gồm hình thức đẹp (54,2%), sự giới thiệu từ người khác (45,8%), tên tác giả (29,2%), và giá cả (20,8%).
Khi lựa chọn sách, độc giả thường ưu tiên nội dung hơn hình thức, như câu nói “tốt gỗ hơn tốt nước sơn” Nội dung hấp dẫn cần có mục đích rõ ràng, xoay quanh một vấn đề cụ thể hoặc thông tin mà tác giả muốn truyền tải Mỗi chương trong sách phải liên kết chặt chẽ với nội dung chính Đối với tiểu thuyết, việc xây dựng nhân vật và cốt truyện rõ ràng là rất quan trọng Cuối cùng, độc giả cần rút ra được thông tin và kiến thức hữu ích sau khi đọc sách.
Khi lựa chọn sách tiếp theo, bìa sách đẹp mắt và được chăm chút kỹ lưỡng thường thu hút người mua Độc giả thường lo ngại về chất lượng của sách, vì vậy việc có người khác giới thiệu một cuốn sách hay rất quan trọng Ngoài ra, tác giả nổi tiếng và được yêu thích cũng ảnh hưởng lớn đến quyết định mua sách, vì người đọc thường tin tưởng vào nội dung mà họ cung cấp.
Mặc dù giá bìa của một quyển sách có thể cao, nhưng không phải ai cũng sẵn lòng chi tiền để mua Tuy nhiên, theo biểu đồ 7.2, nhiều đọc giả không quá chú trọng đến giá cả, mà nếu cuốn sách hay, được trình bày chỉnh chu và phù hợp với sở thích của họ, họ sẽ không ngần ngại để sở hữu nó.
Ý thức của sinh viên trong việc đọc sách 1 Thói quen khi đọc sách
Biểu đồ 9.1: tỉ lệ các thói quen trong khi đọc sách của sinh viên
Theo khảo sát, 75% sinh viên cho thấy họ có xu hướng vừa đọc sách vừa suy ngẫm về nội dung, điều này phản ánh khả năng tư duy và mức độ tập trung cao của sinh viên trong quá trình đọc.
Trong quá trình đọc sách, não bộ tiếp nhận một lượng lớn thông tin qua mắt, bao gồm cả thông tin cũ và mới Điều này có thể khiến người đọc không hiểu hoàn toàn một số chi tiết và tự đặt ra câu hỏi Vì vậy, nhiều người thường vừa đọc sách vừa suy ngẫm, giúp não bộ tiếp thu kiến thức nhanh hơn và rèn luyện tư duy nhạy bén Hơn nữa, việc này cũng nâng cao khả năng tập trung và tối ưu hóa hoạt động của não bộ.
9.2 Thói quen sau khi đọc:
Biểu đồ 9.2: thói quen sau khi đọc sách của sinh viên
Theo khảo sát về “thói quen sau khi đọc sách”, có 41,7% độc giả cho biết chỉ đọc lại khi cần thiết, trong khi 33,3% chọn cất sách vào tủ hoặc giá sách mà không đọc nữa Chỉ có 25% sinh viên tham gia khảo sát cho biết họ sẽ đọc lại sách một lần nữa.
Nhiều sinh viên thường có thói quen chỉ đọc sách một lần rồi cất đi, dẫn đến việc khi cần không nhớ được kiến thức đã học Việc này phổ biến do cuộc sống bận rộn và lượng thông tin ngày càng gia tăng Thay vì chỉ đọc khi cần, chúng ta nên rèn luyện thói quen xem lại kiến thức hàng ngày để biến nó thành của riêng mình Nếu tiếp tục chỉ đọc một lần, kiến thức sẽ dễ dàng bị quên và không thực sự trở thành một phần trong tư duy của chúng ta.
PHẦN III: KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ
KẾT LUẬN
Dựa trên kết quả nghiên cứu và số liệu tổng hợp từ khảo sát sinh viên Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn về thực trạng đọc sách, chúng tôi đã rút ra một số kết luận quan trọng.
Sinh viên Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân Văn nhận thức được tầm quan trọng của việc đọc sách đối với tương lai và cuộc sống của họ Tuy nhiên, việc đọc sách chủ yếu chỉ dừng lại ở mục đích giải trí và thư giãn, chưa hình thành thói quen đọc hàng ngày Điều này được chứng minh qua việc hầu hết sinh viên không nhớ lần đọc sách gần đây nhất của họ.
Phần lớn độc giả thường chú trọng vào thể loại truyện và tiểu thuyết, điều này dễ hiểu vì đây là những thể loại dễ tiếp cận và cảm nhận Tuy nhiên, sách chuyên ngành lại đóng vai trò quan trọng đối với sinh viên, mặc dù nó thường bị bỏ qua Sách chuyên ngành không chỉ hỗ trợ việc học tập tại các trường đại học mà còn khuyến khích tính tự học, điều cần thiết trong môi trường học tập hiện đại.
Việc đọc sách tại thư viện trường vẫn chưa phổ biến trong số đông sinh viên, trong khi nhà và ký túc xá được xem là không gian lý tưởng để họ tận hưởng những cuốn sách.
Dựa trên các kết quả nghiên cứu thực tế, chúng tôi mong muốn cung cấp cho các cơ quan, tổ chức, đặc biệt là nhà trường, cái nhìn sâu sắc về thực trạng đọc sách của sinh viên hiện nay Qua đó, chúng tôi hy vọng sẽ góp phần hình thành những biện pháp hiệu quả nhằm khắc phục các vấn đề còn tồn tại và nâng cao chất lượng đọc sách trong tương lai.
KIẾN NGHỊ
Để nâng cao nhận thức của sinh viên Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn về việc đọc sách, chúng tôi đã tiến hành khảo sát và phân tích, từ đó đưa ra một số đề xuất nhằm đổi mới thói quen đọc sách trong cộng đồng sinh viên.
Đối với sinh viên cần:
+ Lên kế hoạch rõ ràng, chi tiết cho việc đọc sách, bố trí thời gian biểu một cách khoa học và kiên trì thực hiện.
+ Có nhận thức rõ về vai trò, ý nghĩa của việc đọc sách.
Để đạt hiệu quả cao trong việc đọc sách, sinh viên cần phát triển tính độc lập, tích cực và tự giác Họ nên hình thành nhiều kỹ năng quan trọng như chọn sách phù hợp, xác định mục đích đọc, và áp dụng các phương pháp đọc nhanh, chậm Ngoài ra, kỹ năng phân tích, tổng hợp, so sánh, trừu tượng và khái quát cũng rất cần thiết để nâng cao khả năng tiếp thu kiến thức.
+ Tự suy nghẫm xem bản thân đã có được điều gì sau mỗi quyển sách.
Đối với nhà trường cần:
- Tổ chức các buổi workshop, tọa đàm về việc đọc sách.
Thành lập các câu lạc bộ chia sẻ về sách hay và các thể loại sách sẽ giúp mang sách đến gần hơn với sinh viên, đồng thời tạo cơ hội để họ tìm kiếm những người bạn cùng sở thích Những câu lạc bộ này không chỉ là nơi trao đổi kiến thức mà còn là không gian để sinh viên kết nối và khám phá thế giới văn học phong phú.
- Tổ chức các cuộc thi viết cảm nghĩ, tìm hiểu về sách cho sinh viên.
- Nâng cấp, bổ sung các nguồn sách và cơ sở vật chất cho thư viện; hướng dẫn sinh viên sử dụng thư viện một cách chi tiết, dễ hiểu.
1 Huỳnh Phương Đài (2013), “Văn hóa đọc trong đời sống sinh viên”, Trường Đại học Văn Lang.
2 Kim Phụng (2018), “Đọc sách 30 phút mỗi ngày giúp khỏe mạnh và hạnh phúc hơn”, Ybox.vn.
3 Mai Thanh Yên (2019), “Góc nhìn về thói quen đọc sách của bạn trẻ Việt”, Sách và Hành động.
4 Nhóm sinh viên Học viện Nông nghiệp (2015), “Tình trạng đọc sách của sinh viên”, 123doc.net.
5 Nhóm sinh viên khoa Địa lí học – Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân Văn
(2013), “Thực trạng sử dụng thư viện của sinh viên Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân Văn”, 123doc.net.
6 Trương Huyền Anh (2017), “Văn hóa đọc của sinh viên Trường Đại học Thể dục Thể thao Bắc Ninh”, Trường Đại học Sư phạm Nghệ Thuật Trung ương.
7 Thu Huyền, Văn Hiến, Diễm Hương (2016), “Kỹ năng đọc sách” Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.
8 Vũ Thị Thu Hà (2013), “Văn hóa đọc ở Việt Nam trong bối cảnh hội nhập và phát triển”, Tạp chí thư viện Việt Nam.
KHẢO SÁT THỰC TRẠNG ĐỌC SÁCH CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
Chào các bạn! Chúng tôi là nhóm sinh viên năm nhất ngành Ngôn ngữ Anh tại Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn Hiện nay, chúng tôi đang tiến hành khảo sát về thói quen đọc sách của sinh viên trong trường để phục vụ cho bài tập cuối kỳ của môn Phương pháp nghiên cứu khoa học.
Chúng tôi rất mong mọi người dành ra khoảng 5 phút để hoàn thành bảng hỏi này Mỗi sự đóng góp của các bạn đều vô cùng quý giá và chúng tôi xin chân thành cảm ơn!
4 Bạn đang học khoa nào:
5 Bạn là sinh viên năm mấy? o Năm nhất o Năm hai o Năm ba o Năm tư o Khác
7 Bạn có thường xuyên đọc sách không? (Trừ sách giáo khoa và tham khảo) o Có, thường xuyên o Thỉnh thoảng o Hiếm khi o Không bao giờ
8 Bạn thường đọc sách vào khi nào? o Buổi sáng o Buổi trưa o Buổi chiều o Buổi tối o Đêm khuya o Khi nào rảnh
9 Lần đọc sách gần đây nhất của bạn là khi nào? o Vừa mới đọc xong o 1 ngày trước o 2-3 ngày trước o Tuần trước o Tháng trước o Lâu rồi không nhớ
10 Mỗi lần đọc sách, bạn thường đọc trong bao lâu? o Dưới 15 phút o Khoảng 15 phút o Tầm 15-30 phút o Khoảng 30 phút o 1-2 tiếng o Khá lâu o Tùy lúc o Khác:
11 Bạn thường đọc sách ở đâu? o Các quán cà phê, nước o Thư viện, nhà sách o Nhà, kí túc xá, phòng trọ o Trường học o Mọi nơi o Khác:
12 Bạn thường đọc sách giấy hay sách điện tử? o Sách giấy o Sách điện tử o Cả hai
13 Bạn thường đọc sách từ nguồn nào? o Mua o Mượn từ bạn bè o Mượn từ thư viện o Internet o Khác:
14 Bạn có thường xuyên sử dụng thư viện để đọc sách không? o Có, thường xuyên o Thỉnh thoảng o Hiếm khi o Không bao giờ
15 Đâu là loại sách bạn yêu thích và thường xuyên đọc nhất? o Sách chuyên ngành o Sách văn hóa, nghệ thuật o Truyện, tiểu thuyết o Sách kĩ năng sống o Sách tâm lí o Sách thiếu nhi o Sách khoa học viễn tưởng o Tản văn
16 Một cuốn sách như thế nào sẽ lôi cuốn, kích thích bạn đọc nó? o Đẹp, bắt mắt (bìa, màu sách, phông chữ,…) o Nội dung hay, hấp dẫn o Tên tác giả bạn yêu thích, nổi tiếng o Gía tiền o Được người khác giới thiệu là sách hay, hấp dẫn, bổ ích
17 Khi đọc sách bạn thường có thói quen? o Chỉ chú tâm vào đọc cho xong o Vừa đọc vừa ngẫm nghĩ o Không chú tâm lắm o Khác:
18 Sau khi đọc xong một cuốn sách, bạn thường có thói quen? o Đọc lại lần nữa o Cất vào tủ khi nào cần mới lấy ra đọc o Cất vào tủ, giá sách và không đọc nữa o Cho bạn bè mượn o Tặng cho người khác o Đem bán
19 Lí do bạn đọc sách?