Cơ sở lí luận và thực tiễn
Cơ sở lí luận
1.1 Vấn đề lí luận chung
Từ thời cổ đại, việc phát huy tính tích cực của học sinh đã thu hút sự chú ý của nhiều nhà giáo dục Tại Việt Nam, vấn đề này đã được quan tâm từ những năm 1960, với nhiều chuyên gia khẳng định rằng phát huy tính tích cực trong học tập là cần thiết Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng dạy học mà còn tạo điều kiện cho học sinh phát triển toàn diện.
Kể từ năm 2000, chương trình đổi mới giáo dục tại Việt Nam đã thu hút sự quan tâm nghiên cứu của nhiều tác giả về việc phát huy tính tích cực nhận thức trong học tập của học sinh, trong đó nổi bật có tác giả Thái Duy.
Trong bối cảnh giáo dục hiện đại, nhiều tác giả đã đóng góp ý kiến quan trọng về đổi mới phương pháp giảng dạy và chương trình học Tuyên (2001) đã trình bày về "Giáo dục hiện đại", trong khi Trần Bá Hoành (2007) nhấn mạnh sự cần thiết phải cải cách phương pháp giáo dục, chương trình và sách giáo khoa Đặc biệt, trong lĩnh vực dạy học Địa lí, Đặng Văn Đức và Nguyễn Thị Thu Hằng đã nghiên cứu sâu sắc về việc phát huy tính tích cực trong học tập của học sinh, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.
“Phương pháp dạy học Địa lí theo hướng tích cực”,…
Dạy học theo NCBH là một phương pháp dạy học tích cực với nhiều ưu điểm, đã được áp dụng hiệu quả tại nhiều trường và tỉnh trên toàn quốc Trong chương trình Địa lí THPT, một số nội dung yêu cầu học sinh không chỉ sử dụng kiến thức Địa lí mà còn cần tích hợp kiến thức từ các môn học khác Tuy nhiên, qua khảo sát các giáo viên giảng dạy bộ môn Địa lí tại tỉnh Nghệ An và các tỉnh khác, vẫn chưa có trường nào áp dụng “Nghiên cứu bài học và Dạy học tích hợp liên môn” vào giảng dạy bài 16: Sóng, Thủy triều, Dòng biển.
Nghị quyết TW2 khóa VIII nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đổi mới phương pháp giáo dục, nhằm khắc phục lối truyền thụ một chiều và phát triển tư duy sáng tạo cho học sinh Điều này đã được quy định trong Luật giáo dục, tại điều 24.2, yêu cầu phương pháp giáo dục phổ thông phải khuyến khích tính tích cực, tự giác và chủ động sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm từng lớp học và môn học Luật cũng nhấn mạnh việc bồi dưỡng kỹ năng tự học, vận dụng kiến thức vào thực tiễn, đồng thời tạo ra môi trường học tập thú vị và hứng khởi cho học sinh.
Các văn kiện của Đảng và Nhà nước về đổi mới chương trình, SGK GDPT như
Nghị quyết 29, Nghị quyết 88 và Quyết định 404 đều nhấn mạnh mục tiêu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) nhằm chuyển từ nền giáo dục truyền thụ kiến thức sang phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực của học sinh Điều này thể hiện sự chuyển biến trong phương pháp dạy học, từ việc đánh giá học sinh qua những gì họ biết sang việc xem xét khả năng thực hành và áp dụng kiến thức của học sinh sau khi hoàn thành chương trình học.
Trong chương trình giáo dục phổ thông mới (2018), môn Địa lí không chỉ tập trung vào việc dạy học lấy người học làm trung tâm mà còn chú trọng đến tính tích hợp Tính tích hợp này được thể hiện qua việc kết hợp kiến thức địa lí tự nhiên, dân cư, xã hội và kinh tế; lồng ghép các nội dung như giáo dục môi trường, biển đảo, và biến đổi khí hậu vào chương trình học Đặc biệt, việc vận dụng kiến thức từ các môn học khác như Vật lí, Lịch sử, và Văn học sẽ giúp làm sáng tỏ các khái niệm địa lí Để thực hiện điều này, giáo viên cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, biến môn Địa lí thành một lĩnh vực có ý nghĩa thực tiễn trong đời sống hàng ngày Học sinh sẽ không chỉ tiếp thu kiến thức riêng lẻ mà còn nhận thấy sự liên kết giữa Địa lí và các môn học khác Do đó, tôi đã áp dụng Nghiên cứu bài học và Dạy học tích hợp liên môn vào giảng dạy bài 16.
“ Sóng Thủy triều Dòng biển” , Địa lí lớp 10 THPT nhằm nâng cao hiệu quả dạy học cho bản thân và phát triển phẩm chất năng lực học sinh.
1.2 Dạy học theo “Nghiên cứu bài học” a Triết lí cơ bản của Nghiên cứu bài học
NCBH cam kết mang đến cơ hội học tập cho tất cả học sinh, coi mỗi em là nhân vật chính trong môi trường giáo dục, bất kể năng lực hay hoàn cảnh gia đình Tổ chức này chú trọng đến việc tạo ra môi trường học tập thực sự có ý nghĩa, với sự quan tâm đến việc học của học sinh, tình trạng học tập, cũng như những khó khăn mà các em gặp phải NCBH tìm hiểu nguyên nhân và cách giải quyết vấn đề học tập của từng học sinh, từ đó đảm bảo quyền lợi học tập cho từng em một cách cụ thể và hiệu quả.
NCBH cam kết tạo cơ hội phát triển chuyên môn cho giáo viên, giúp họ hiểu rõ suy nghĩ và cảm nhận của học sinh Để đạt được điều này, giáo viên cần có kiến thức vững vàng về môn học và khả năng quyết định các chiến lược giảng dạy phù hợp NCBH hỗ trợ giáo viên thông qua việc học hỏi từ thực tiễn, khuyến khích sự cộng tác và chia sẻ kinh nghiệm.
NCBH tạo điều kiện cho phụ huynh tham gia tích cực vào quá trình học tập của con em họ, vì họ đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng và phát triển học sinh Phụ huynh có thể cung cấp thông tin, tài liệu và đồ dùng học tập, đồng thời theo dõi mức độ chăm chỉ của học sinh khi học ở nhà.
Hiệu quả học tập của học sinh là yếu tố quan trọng trong NCBH, liên quan chặt chẽ đến sự thay đổi trong phương pháp giảng dạy của giáo viên và sự tham gia của mọi học sinh trong quá trình học Quy trình NCBH cần được thực hiện đồng bộ ở mỗi lớp học, trường học và ngay cả trong môi trường gia đình.
Có nhiều cách phân chia các giai đoạn của quá trình NCBH Nhìn chung, qui trình đó chia thành 4 bước cụ thể sau:
+ Xác định mục tiêu bài học được nghiên cứu.
+ Xây dựng kế hoạch cho bài học nghiên cứu.
+Dạy, suy ngẫm và thảo luận về bài học nghiên cứu.
+ Áp dụng cho thực tiễn dạy học hằng ngày. c Ý nghĩa của dạy học theo Nghiên cứu bài học Đối với giáo viên:
Quá trình hợp tác trong việc xây dựng giáo án và dự giờ giúp giáo viên tăng cường sự tập trung và hứng thú trong công việc giảng dạy.
NCBH nhằm cải thiện nội dung dạy học thông qua sự hợp tác giữa các giáo viên trong nhóm, giúp họ hiểu rõ hơn về kiến thức bài học và nâng cao năng lực sư phạm Qua đó, giáo viên có thể dự đoán kết quả của bài học và phản ứng của học sinh trong lớp.
NCBH khuyến khích sự hợp tác giữa các giáo viên, giúp họ phát triển kỹ năng làm việc nhóm và tạo ra một môi trường đoàn kết trong trường học Điều này không chỉ giúp giáo viên quan tâm đến tất cả học sinh mà còn tạo cơ hội phát triển cho từng em, từ đó nâng cao chất lượng học tập tổng thể.
NCBH là cầu nối quan trọng giữa các bộ môn học, giúp cung cấp sự hỗ trợ bổ sung tối ưu cho việc đào tạo toàn diện học sinh Điều này đảm bảo chương trình đào tạo được liên kết chặt chẽ và thông suốt giữa các cấp học, mang lại lợi ích lớn cho sự phát triển của học sinh.
+ Bài học dựa trên Nghiên cứu bài học chú trọng nhiều đến hoạt động học của HS,
Cơ sở thực tiễn
2.1 Thực trạng học tập của học sinh Để có kết luận xác đáng, chúng tôi đã tiến hành khảo sát tìm hiểu thực trạng học tập của học sinh Cụ thể, chúng tôi đã phát phiếu điều tra cho học sinh của các trường trên địa bàn để các em phát biểu những cảm nhận và nêu ý kiến, nguyện vọng của mình về việc vận dụng Nghiên cứu bài học và Dạy học tích hợp liên môn vào dạy học bài 16: Sóng Thủy triều Dòng biển , Địa lí 10 Nội dung khảo sát như sau:
Phiếu khảo sát thực trạng học tập của học sinh
Họ và tên học sinh
Hãy trả lời câu hỏi dưới đây bằng cách đánh dấu x vào ô trống trong bảng có câu trả lời phù hợp với em:
Nội dung Có Chưa/Không
Em đã học bài 16 về Sóng, Thủy triều và Dòng biển trong chương trình Địa lí 10 Liệu em đã được trải nghiệm phương pháp dạy học Nghiên cứu bài học kết hợp tích hợp liên môn chưa?
Em mong muốn học bài 16: Sóng, Thủy triều, Dòng biển trong Địa lí 10 bằng phương pháp dạy học Nghiên cứu bài học kết hợp tích hợp liên môn để phát triển năng lực.
Kết quả khảo sát học sinh về việc áp dụng Nghiên cứu bài học và Dạy học tích hợp liên môn trong giảng dạy bài 16: Sóng, Thủy triều, Dòng biển trong chương trình Địa lí 10 tại THPT cho thấy sự hiệu quả của phương pháp này trong việc nâng cao nhận thức và khả năng tiếp thu kiến thức của học sinh.
TT Năm Trường Đã Chưa Có Không học từng từng mong mong tham tham muốn muốn gia gia
-Kết quả trên cho thấy:
Tỉ lệ học sinh trải nghiệm phương pháp Nghiên cứu bài học và Dạy học tích hợp liên môn khi học bài 16: Sóng, Thủy triều, Dòng biển trong chương trình Địa lí 10 còn thấp Điều này cho thấy sự kết hợp giữa hai phương pháp giáo dục này chưa được các trường học chú trọng đúng mức.
+ Phần lớn học sinh các trường đều có mong muốn nguyện vọng được học bài 16:
Sóng, thủy triều và dòng biển là những hiện tượng tự nhiên quan trọng trong địa lý lớp 10 Việc nghiên cứu bài học theo phương pháp tích hợp liên môn giúp học sinh phát triển năng lực và phẩm chất cá nhân Thông qua việc tìm hiểu các khái niệm này, học sinh không chỉ nắm vững kiến thức địa lý mà còn rèn luyện kỹ năng tư duy và khả năng áp dụng kiến thức vào thực tiễn.
2.2 Thực trạng dạy học của Giáo viên
Qua cuộc điều tra phỏng vấn 18 giáo viên dạy môn Địa lí tại 4 trường THPT ở thị xã Hoàng Mai và huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An, bao gồm THPT Quỳnh Lưu 1, THPT Quỳnh Lưu 2, THPT Hoàng Mai và THPT Hoàng Mai 2, nghiên cứu đã tập trung vào việc áp dụng phương pháp dạy học nhằm phát triển phẩm chất năng lực (PCNL) Cụ thể, nghiên cứu phân tích việc kết hợp Nghiên cứu bài học và Dạy học tích hợp liên môn trong giảng dạy bài 16: Sóng, Thủy triều, Dòng biển, thuộc chương trình Địa lí lớp 10.
THPT, kết quả thu được như sau:
Bảng: Thực trạng vận dụng Nghiên cứu bài học và dạy học tích hợp liên môn vào dạy học bài 16: Sóng Thủy triều Dòng biển, Địa lí 10 – THPT.
TT Các phương pháp và hình thức Số GV sử dụng Số GV không sử tổ chức dạy học (% số GV) dụng (% số GV)
1 Vận dụng NCBH vào dạy bài 2 (11,1%) 16 (88,9%)
16: Sóng Thủy triều Dòng biển, Địa lí 10 - THPT
2 Vận dụng Dạy học tích hợp liên 8 (44,4%) 10 (55,6%) môn vào dạy bài 16: Sóng.
Thủy triều Dòng biển, Địa lí 10
3 Vận dụng NCBH kết hợp dạy 1 (5,6%) 17 (94,4%) học tích hợp liên môn vào dạy bài 16: Sóng Thủy triều Dòng biển, Địa lí 10 - THPT
-Kết quả điều tra trên cho thấy:
Chất lượng dạy học bài 16: Sóng, Thủy triều và Dòng biển ở các trường THPT chưa cao do ít vận dụng Nghiên cứu bài học và Tích hợp liên môn Việc áp dụng các phương pháp này sẽ nâng cao hiệu quả giảng dạy và giúp học sinh hiểu sâu hơn về kiến thức liên quan.
Hiện nay, nhiều giáo viên đã nỗ lực nâng cao chất lượng dạy học và đầu tư vào việc soạn bài Tuy nhiên, vẫn còn không ít giáo viên ngại nghiên cứu và đổi mới phương pháp dạy học, dẫn đến việc giảng dạy vẫn chủ yếu theo phương pháp truyền thống Hệ quả là năng lực của học sinh chưa được phát triển đầy đủ, và sức hấp dẫn của bài học bị hạn chế.
2.3 Thực trạng về kiểm tra đánh giá
Trong những năm gần đây, việc đổi mới phương pháp dạy học đi đôi với việc cải cách kiểm tra đánh giá nhằm phát triển phẩm chất và năng lực học sinh Tuy nhiên, giáo viên vẫn chủ yếu dựa vào chuẩn kiến thức và kỹ năng thông qua các bài kiểm tra định kỳ, dẫn đến việc đánh giá học sinh chưa toàn diện Họ chưa chú trọng đến việc đánh giá quá trình học tập và sản phẩm học tập từ nhiều nguồn khác nhau Việc áp dụng nghiên cứu bài học và dạy học tích hợp liên môn trong bài 16: Sóng, Thủy triều, Dòng biển sẽ tạo cơ hội cho giáo viên đánh giá học sinh một cách đa dạng và phát triển năng lực ở nhiều khía cạnh khác nhau.
Kết luận phần cơ sở lí luận và thực tiễn
Từ cơ sở lí luận và thực tiễn trên ta thấy, chương trình sách giáo khoa Địa lí 10
Bài 16: Sóng, Thủy triều, Dòng biển trong chương trình THPT hiện hành có nội dung dài và tích hợp với nhiều môn học khác, thường được dạy theo phương pháp truyền thống, khiến học sinh khó tiếp thu kiến thức về dao động của nước trong biển, đại dương và ứng dụng vào đời sống Điều này dẫn đến việc học sinh không thể trả lời các câu hỏi khoa học và thực tiễn như lý do phát triển ngành khai thác thủy sản ở Bắc Mĩ và Nhật Bản Do đó, cần áp dụng Nghiên cứu bài học và Dạy học tích hợp liên môn để cải thiện chất lượng dạy học, giúp học sinh phát huy tính tích cực, nắm vững kiến thức toàn diện, từ đó đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực toàn diện.
Giải pháp thực hiện đề tài
Đối với giáo viên
a Xác định được mục tiêu của bài dạy, cụ thể:
Bài học góp phần phát triển các năng lực sau.
Năng lực nhận thức khoa học Địa lí bao gồm việc hiểu và trình bày khái niệm về sóng, thủy triều và dòng biển Điều này có thể được tích hợp với kiến thức từ các môn học khác, giúp học sinh liên hệ và áp dụng kiến thức một cách toàn diện hơn.
Vật lí, Lịch sử, Ngữ văn… và nội dung bài học giải thích được nguyên nhân sinh ra sóng biển, thủy triều; hiện tượng triều cường và triều kém.
Các dòng biển trong các đại dương thế giới phát sinh và chuyển động theo những hướng nhất định, thể hiện tính đối xứng qua bờ biển Những dòng biển này có ảnh hưởng lớn đến khí hậu tự nhiên tại các khu vực ven bờ mà chúng chảy qua Bên cạnh đó, cần so sánh sự khác biệt giữa sóng thường và sóng thần, triều cường và triều kém, cũng như dòng biển nóng và dòng biển lạnh để hiểu rõ hơn về tác động của chúng.
Tích hợp kiến thức từ các môn học như Vật lý, Lịch sử, và Ngữ văn giúp hiểu rõ hơn về ý nghĩa và ảnh hưởng của sóng biển, thủy triều đối với sự phát triển kinh tế xã hội Qua việc phân tích, chúng ta có thể nhận thấy tầm quan trọng của các yếu tố này không chỉ trong lịch sử mà còn trong đời sống hiện nay.
Nhận thức thế giới quan theo quan điểm không gian.
Năng lực tìm hiểu Địa lí bao gồm việc sử dụng hình ảnh, video, số liệu và tư liệu để phân tích nguyên nhân hình thành sóng biển và thủy triều Qua đó, người học có thể nhận xét về những thuận lợi và khó khăn mà các khu vực chịu ảnh hưởng từ triều cường, dòng biển nóng và dòng biển lạnh phải đối mặt.
Năng lực vận dụng kiến thức và kỹ năng học tập là rất quan trọng trong việc đề xuất các biện pháp giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực của sóng biển, sóng thần và triều cường đối với khu vực ven biển, đặc biệt là tại địa phương nơi cư trú Hơn nữa, việc viết báo cáo Địa lý về các chủ đề như sóng, thủy triều và dòng biển cũng góp phần nâng cao hiểu biết và nhận thức về các hiện tượng tự nhiên này.
+Năng lực tự học: Khai thác được tài liệu phục vụ cho bài học.
+Năng lực giao tiếp và hợp tác: Làm việc nhóm có hiệu quả, báo cáo.
+ Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Biết sử dụng công cụ, phương tiện
Công nghệ thông tin phục vụ bài học, phân tích và xử lí tình huống.
Bài học này giúp phát triển phẩm chất yêu nước và trách nhiệm của mỗi cá nhân, khuyến khích sự chủ động và tích cực tham gia vào các hoạt động tuyên truyền bảo vệ thiên nhiên biển – đảo, ứng phó với thiên tai và biến đổi khí hậu Ngoài ra, việc sử dụng hợp lý tài nguyên biển và tích cực phòng chống ô nhiễm biển và đại dương cũng rất quan trọng Để đạt được những mục tiêu này, cần xây dựng một kế hoạch nghiên cứu có tích hợp liên môn.
- Đưa ra được bảng mô tả các năng lực cần phát triển theo bốn cấp độ nhận thức.
Bảng này cần thể hiện sự tích hợp rõ ràng giữa các nội dung trong bài học và kiến thức từ các môn học khác như Ngữ văn, Vật lí và Lịch sử.
- Định hướng các năng lực hình thành, gồm năng lực đặc thù bộ môn và năng lực chung. c Xác định nội dung tích hợp trong bài:
Phần Sóng biển: Tích hợp môn Ngữ văn, nội dung tích hợp: nêu câu thơ, bài thơ nói về nguyên nhân hình thành sóng.
Phần Thủy triều tích hợp môn Vật lí, giải thích nguyên nhân của hiện tượng thủy triều và sự hình thành triều cường, triều kém thông qua lực hấp dẫn và định luật vạn vật hấp dẫn trong chương trình Vật lí 10 - THPT Đồng thời, tích hợp môn Lịch sử để vận dụng thủy triều trong các chiến lược quân sự Cuối cùng, xây dựng bộ câu hỏi và bài tập nhằm phát triển năng lực cho học sinh.
Câu hỏi được xây dựng theo bốn cấp độ nhận thức: nhận biết, thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao, bao gồm cả hình thức trắc nghiệm và tự luận Đồng thời, cần lập kế hoạch dạy học nghiên cứu có tích hợp liên môn để nâng cao hiệu quả giáo dục.
Nội dung Hình thức tổ chức dạy PP/KT, tài liệu dạy Dự kiến sản phẩm học học
Dòng biển f Thực hiện thiết kế tiến trình dạy học:
Để xác định tiết dạy NCBH có tích hợp liên môn, cần tổ chức các hoạt động học tập cụ thể Mỗi hoạt động cần được xác định rõ thời gian, nhiệm vụ học tập, phương pháp và phương tiện dạy học, cách thức tiến hành, dự kiến sản phẩm, cùng với một số hình ảnh minh họa Ngoài ra, giáo viên cũng nên giao nhiệm vụ về nhà cho học sinh để tìm hiểu thêm.
Xem xét kỹ lưỡng nội dung các môn học tích hợp với kiến thức bài học, đồng thời trả lời các câu hỏi theo bộ câu hỏi được phân chia thành bốn cấp độ nhận thức Liên hệ thực tế của nội dung bài học với đặc điểm địa phương và đất nước Chuẩn bị đầy đủ phương tiện dạy học để nâng cao hiệu quả giảng dạy.
Máy tính, máy chiếu hoặc tivi, phiếu học tập, bút dạ, giấy Ao
Đối với học sinh
- Tiếp nhận nhiệm vụ học tập được GV chuyển giao khi học xong bài 15 (hoạt động nối tiếp).
-Thực hiện các yêu cầu theo nhiệm vụ chuyển giao.
+ Tìm hiểu các thông tin liên quan đến bài được học bài 16: Sóng Thủy triều Dòng biển trên các phương tiện thông tin
+ Ghi nhớ Nắm kĩ kiến thức các môn học khác có liên quan đến nội dung trong bài:
Vật lí, Ngữ văn, Lịch sử.
+Trả lời nội dung các câu hỏi đã được GV hướng dẫn chuẩn bị.
+Sẵn sàng tâm thế cho bài học nghiên cứu có tích hợp liên môn.
Vận dụng Nghiên cứu bài học và Dạy học tích hợp liên môn vào dạy học bài 16: Sóng Thủy triều Dòng biển
16: Sóng Thủy triều Dòng biển, Địa lí 10 – THPT.
2.1 Xác định mục tiêu cần đạt a Về năng lực:
Bài học góp phần phát triển các năng lực sau.
Năng lực nhận thức khoa học Địa lí bao gồm khả năng trình bày khái niệm về sóng, thủy triều và dòng biển Điều này cũng liên quan đến việc tích hợp kiến thức từ các môn học khác để hiểu sâu hơn về các hiện tượng tự nhiên này.
Vật lí, Lịch sử, Ngữ văn… và nội dung bài học giải thích được nguyên nhân sinh ra sóng biển, thủy triều; hiện tượng triều cường và triều kém.
Bài viết trình bày về nguồn gốc và hướng di chuyển của các dòng biển trong các đại dương toàn cầu, đồng thời chứng minh tính đối xứng của các dòng biển dọc theo bờ các đại dương Nó cũng làm rõ ảnh hưởng của các dòng biển đến khí hậu tự nhiên tại các khu vực ven bờ mà chúng chảy qua Ngoài ra, bài viết so sánh sóng thường với sóng thần, triều cường với triều kém, và dòng biển nóng với dòng biển lạnh.
Tích hợp kiến thức từ các môn Vật lí, Lịch sử, và Ngữ văn để phân tích ý nghĩa và ảnh hưởng của sóng biển, thủy triều đối với sự phát triển kinh tế xã hội và đời sống, cả trong quá khứ và hiện tại, là điều cần thiết Việc kết hợp hiểu biết cá nhân với các kiến thức liên quan sẽ giúp làm rõ tầm quan trọng của các yếu tố tự nhiên này trong các khía cạnh khác nhau của cuộc sống.
Nhận thức thế giới quan theo quan điểm không gian.
Năng lực tìm hiểu Địa lí bao gồm việc sử dụng hình ảnh, video, số liệu và bản đồ để phân tích nguyên nhân hình thành sóng biển và thủy triều Qua đó, người học có thể nhận xét về những thuận lợi và khó khăn mà các khu vực chịu ảnh hưởng từ triều cường, dòng biển nóng và dòng biển lạnh mang lại.
Để giảm thiểu ảnh hưởng không mong muốn của sóng biển, sóng thần và triều cường đối với khu vực ven bờ, cần đề xuất một số biện pháp hiệu quả, đặc biệt tại địa phương nơi cư trú Việc viết báo cáo Địa lý về các chủ đề như sóng, thủy triều và dòng biển sẽ giúp nâng cao nhận thức và kiến thức về tác động của các hiện tượng tự nhiên này.
+Năng lực tự học: Khai thác được tài liệu phục vụ cho bài học.
+Năng lực giao tiếp và hợp tác: Làm việc nhóm có hiệu quả.
+ Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Biết sử dụng công cụ, phương tiện
Công nghệ thông tin phục vụ bài học, phân tích và xử lí tình huống. b Về phẩm chất
Bài học này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển phẩm chất yêu nước và trách nhiệm cá nhân Người dân cần chủ động và tích cực tham gia vào các hoạt động tuyên truyền bảo vệ thiên nhiên biển – đảo, đồng thời vận động cộng đồng tham gia ứng phó với thiên tai và biến đổi khí hậu Việc sử dụng hợp lý tài nguyên biển và tích cực phòng chống ô nhiễm biển và đại dương cũng là những nhiệm vụ quan trọng mà mỗi cá nhân cần thực hiện.
2.2 Xây dựng kế hoạch cho bài học nghiên cứu có tích hợp liên môn.
2.2.1 Bảng mô tả các năng lực cần phát triến
Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng chủ đề cao
1 Sóng biển Trình bày Hiểu được Tích hợp với Liên hệ giải được khái nguyên nhân kiến thức thích được niệm sóng sinh ra sóng môn Ngữ văn nguyên nhân biển, sóng biển, sóng (bài thơ tại sao một số thần, sóng bạc đầu, sóng Sóng- tác giả nước trên thế bạc đầu thần Xuân Quỳnh) có xuất hiện để giải thích sóng thần. nguyên nhân hình thành sóng biển.
-Lập bảng so sánh sóng thường và sóng thần.
2 Thủy triều Trình bày Hiểu được Tích hợp với Tích hợp được khái nguyên nhân kiến thức kiến thức niệm thủy sinh ra thủy môn Vật lí , môn Lịch sử , triều triều để giải thích
Phân tích nguyên nhân và đặc điểm của hiện tượng triều cường và triều kém là rất quan trọng để hiểu rõ hơn về bản chất của thủy triều Việc so sánh vai trò của triều cường và triều kém giúp làm sáng tỏ ảnh hưởng của chúng đối với môi trường và đời sống con người Những kiến thức này không chỉ giúp nâng cao nhận thức mà còn hỗ trợ trong việc quản lý và bảo vệ hệ sinh thái ven biển.
Trong đời sống kinh tế - xã hội, nước ta có hai loại thủy triều chính là nhật triều và bán nhật triều Nhật triều xảy ra một lần mỗi ngày, trong khi bán nhật triều có hai lần trong ngày Việc hiểu rõ hai loại thủy triều này không chỉ giúp chúng ta nắm bắt được các hiện tượng tự nhiên mà còn có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển kinh tế và quản lý tài nguyên nước.
3 Dòng biển Trình bày Xem hình Kết hợp vận Liên hệ giải được đặc 16.4 (sgk Địa dụng đã kiến thích được điểm, nơi lí 10) chứng thức học vai trò của xuất phát, minh được (bài 12, 13…) hướng động tính phân bố giải thích dòng biển đối chuyển đối xứng của được sự khác với ngành của các dòng các dòng biển nhau về khí thủy sản của biển trong đại qua bờ các hậu giữa 2 bờ một số nước dương thế đại dương của đại trên thế giới giới dương vùng Ôn đới và vùng Chí tuyến; nơi có dòng biển nóng và nơi có dòng biển lạnh chảy qua. Định hướng năng lực được hình thành.
Năng lực nhận thức khoa học Địa lí bao gồm khả năng trình bày khái niệm về sóng, thủy triều và dòng biển, đồng thời tích hợp kiến thức từ các môn học khác như Vật lí, Lịch sử và Ngữ văn Nội dung bài học giúp giải thích nguyên nhân hình thành sóng biển và thủy triều, cũng như các hiện tượng triều cường và triều kém.
Các dòng biển trong các đại dương thế giới phát sinh từ những khu vực khác nhau và có hướng chuyển động đặc trưng Tính đối xứng của các dòng biển được thể hiện qua bờ các đại dương, cho thấy sự phân bố đồng đều Các dòng biển cũng có ảnh hưởng lớn đến khí hậu tự nhiên ven bờ, tạo ra các điều kiện khí hậu khác nhau tại các khu vực chúng chảy qua Ngoài ra, cần so sánh sóng thường với sóng thần, triều cường với triều kém, và dòng biển nóng với dòng biển lạnh để hiểu rõ hơn về tác động của chúng đến môi trường biển.
Tích hợp kiến thức từ các môn học như Vật lí, Lịch sử và Ngữ văn giúp phân tích ý nghĩa và ảnh hưởng của sóng biển, thủy triều đối với sự phát triển kinh tế xã hội và đời sống con người, cả trong quá khứ và hiện tại Sự hiểu biết này không chỉ làm phong phú thêm nội dung bài học mà còn tạo ra cái nhìn sâu sắc về vai trò của thiên nhiên trong sự tiến bộ của xã hội.
Nhận thức thế giới quan theo quan điểm không gian.
Năng lực tìm hiểu Địa lí giúp người học sử dụng hình ảnh, video, số liệu và bản đồ để phân tích nguyên nhân hình thành sóng biển và thủy triều Qua đó, họ có thể nhận xét về những thuận lợi và khó khăn của các khu vực bị ảnh hưởng bởi triều cường, dòng biển nóng và dòng biển lạnh.
