Lý do pháp lý
Theo Luật giáo dục nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được Quốc hội thông qua ngày 14 tháng 6 năm 2019, cán bộ quản lý giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức và điều hành các hoạt động giáo dục Họ có trách nhiệm học tập, rèn luyện và nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn cũng như năng lực quản lý theo quy định của pháp luật Đặc biệt, hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm chính trong việc quản lý và điều hành các hoạt động của nhà trường, được bổ nhiệm hoặc công nhận bởi cơ quan có thẩm quyền.
Theo Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học được ban hành kèm theo Thông tư số 32/2020/TT-BGDĐT ngày 15 tháng 9 năm 2020 của Bộ Giáo dục Việt Nam, Hiệu trưởng có trách nhiệm tổ chức xây dựng chiến lược, tầm nhìn, mục tiêu, quy hoạch phát triển nhà trường, quy chế tổ chức và hoạt động, cũng như kế hoạch giáo dục hàng năm để trình hội đồng trường phê duyệt và thực hiện.
Theo chuẩn Hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông và Thông tư số 14/2018/TT-BGDĐT ban hành ngày 20 tháng 7 năm 2018 của Bộ Giáo dục Việt Nam, Điều 5, Tiêu chuẩn 2, Tiêu chí 4, việc tổ chức xây dựng kế hoạch phát triển nhà trường là một nhiệm vụ quan trọng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội.
Theo Quyết định 04/QĐ-BGD&ĐT ngày 01/3/2000 về quy chế thực hiện dân chủ trong hoạt động của nhà trường, tại Điều 10, Khoản 1, Hiệu trưởng có trách nhiệm phổ biến kế hoạch năm học và những nội dung liên quan đến trách nhiệm của học sinh, giáo viên, và cán bộ công chức ngay từ đầu năm học.
Căn cứ pháp lý nêu trên hỗ trợ Hiệu trưởng trong việc xây dựng và triển khai kế hoạch năm học 2021 – 2022, đảm bảo rằng từng bộ phận và cá nhân trong nhà trường đều nắm rõ và thực hiện đúng các nội dung đã đề ra.
Lý do về lý luận
Kế hoạch là một hệ thống các công việc dự kiến sẽ thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định, bao gồm mục tiêu, phương pháp, trình tự và thời hạn thực hiện.
Lập kế hoạch là quá trình xác định mục tiêu, chỉ tiêu và nhiệm vụ một cách khoa học, bao gồm thời hạn, tốc độ và tỉ lệ cân đối cho sự phát triển Nó cũng đề ra các phương tiện hiện có và dự kiến trong tương lai nhằm đạt được những mục tiêu và nhiệm vụ đã đặt ra một cách hiệu quả.
Lập kế hoạch đóng vai trò quan trọng trong quản lý, là một chức năng thiết yếu giúp tổ chức hoạt động hiệu quả Kế hoạch được xây dựng tốt tạo nền tảng cho các chức năng quản lý khác, giúp nhà trường ứng phó linh hoạt với sự thay đổi của môi trường Nó chỉ ra phương án tối ưu để phối hợp nguồn lực nhằm đạt được mục tiêu, đồng thời tạo sự thống nhất trong hoạt động của tổ chức Lập kế hoạch cũng góp phần vào việc dân chủ hóa giáo dục và quản lý nhà trường, làm cơ sở cho quá trình kiểm tra và nâng cao năng lực quản lý của hiệu trưởng.
Lý do thực tiễn
Vào giữa tháng bảy, Hiệu trưởng trường THCS Búng Tàu lập kế hoạch năm học nhằm quản lý hiệu quả các hoạt động trong trường Kế hoạch này đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ năm học từ cấp trên, nhưng vẫn còn thiếu sót Hiệu trưởng có phần chủ quan, lập kế hoạch chưa khoa học và không thu thập đủ thông tin từ các nguồn lực trong và ngoài trường Việc dựa vào kế hoạch các năm trước và thiếu sự đầu tư đã dẫn đến một số nội dung chưa cụ thể, mang tính chung chung Hơn nữa, công tác kiểm tra thường xuyên đối với cá nhân phụ trách công việc chưa được thực hiện hiệu quả, ảnh hưởng đến kết quả công việc.
Để nâng cao hiệu quả công tác lập kế hoạch năm học 2021 – 2022 và các năm tiếp theo tại trường THCS Búng Tàu, tôi nhận thấy cần thiết phải triển khai những giải pháp cải thiện Mục tiêu của tôi là giúp nhà trường phát triển mạnh mẽ hơn, thông qua việc xây dựng một kế hoạch khoa học và chu đáo, bao gồm đầy đủ thông tin từ các nguồn lực trong và ngoài nhà trường Vì vậy, tôi đã chọn chủ đề tiểu luận “Công tác lập kế hoạch năm học 2021 – 2022 trong trường trung học cơ sở Búng Tàu, huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang”.
PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH THỰC TẾ CÔNG TÁC LẬP KẾ HOẠCH NĂM HỌC TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌCCƠ SỞ BÚNG TÀU 1 Khái quát đặc điểm trường
Thực trạng công tác lập kế hoạch
Hằng năm Hiệu trưởng trường trung học cơ sở Búng Tàu đã lập kế hoạch năm học theo những bước sau:
- Bước 1: Chuẩn bị lập kế hoạch năm học
Hiệu trưởng dựa vào các văn bản hướng dẫn từ Bộ Giáo dục, Ủy ban nhân dân tỉnh Hậu Giang, Sở Giáo dục tỉnh Hậu Giang và Phòng Giáo dục huyện Phụng Hiệp để thực hiện nhiệm vụ năm học.
Hiệu trưởng và phó hiệu trưởng hợp tác để thu thập số liệu về đội ngũ giáo viên, học sinh, cơ sở vật chất và trang thiết bị, nhằm chuẩn bị tốt cho năm học mới.
- Bước 2: Xây dựng bản dự thảo kế hoạch năm học
Hiệu trưởng xây dựng bản dự thảo kế hoạch năm học có nội dung và cấu trúc như sau:
1 Bối cảnh và định hướng xây dựng kế hoạch
1.3 Định hướng xây dựng kế hoạch giáo dục nhà trường
1.3.1 Quy mô số lớp, số học sinh toàn trường năm học 2021 - 2022
1.3.2 Bố trí phòng học, phòng học bộ môn và các phòng chức năng:
1.3.3 Định hướng thực hiện chương trình dạy học:
1.3.4 Định hướng tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp:
1.3.5 Định hướng thực hiện nội dung giáo dục địa phương cho học sinh khối 6
2 Mục tiêu giáo dục của nhà trường
3 Nội dung chương trình giáo dục nhà trường
4 Kế hoạch tổng hợp của năm học 2021 – 2022
5.1 Trách nhiệm của các thành viên:
5.2 Công tác phối hợp với các bên liên quan
5.3 Công tác kiểm tra, giám sát
5.4 Chế độ thông tin báo cáo
- Bước 3: Tổ chức lấy ý kiến đóng góp cho dự thảo:
Hiệu trưởng triển khai bản dự thảo kế hoạch năm học trước Ban chấp hành chi ủy để xin ý kiến chỉ đạo.
Hiệu trưởng đã tổ chức một cuộc họp với sự tham gia của Phó hiệu trưởng, Chủ tịch công đoàn và các Tổ trưởng chuyên môn nhằm thu thập ý kiến đóng góp cho bản dự thảo kế hoạch năm học.
Hiệu trưởng cùng với Ban chấp hành Công đoàn trường đã tổ chức Hội nghị viên chức và người lao động nhằm thu thập ý kiến đóng góp cho bản dự thảo.
Trong buổi Hội nghị, có nhiều viên chức tham gia góp ý cho bản dự thảo và được Hiệu trưởng trả lời, cuối cùng đi đến thống nhất.
- Bước 4: Hoàn chỉnh kế hoạch và trình lên cấp trên phê duyệt
Hiệu trưởng đã hoàn thiện kế hoạch năm học 2021 – 2022 dựa trên ý kiến đóng góp của viên chức trong buổi nghị và sau đó trình lên Phòng giáo dục huyện Phụng Hiệp để phê duyệt.
Trong quy trình lập kế hoạch năm học, Hiệu trưởng chưa thành lập nhóm xây dựng kế hoạch, dẫn đến việc một số chỉ tiêu và số liệu được đưa ra không phù hợp với thực tế tại đơn vị.
- Thời gian để viên chức nghiên cứu dự thảo kế hoạch năm học quá ngắn nên Hiệu trưởng nhận được rất ít ý kiến đóng góp.
Công tác kiểm tra và giám sát thực hiện kế hoạch năm học còn chưa thường xuyên, chủ yếu mang tính hình thức, dẫn đến nhiều hoạt động của nhà trường không đạt hiệu quả cao.
- Do các văn bản hướng dẫn lập kế hoạch năm học của cấp trên chậm.
Do thời gian trình kế hoạch năm học cho Phòng Giáo dục quá ngắn, Hiệu trưởng không thể thành lập nhóm xây dựng kế hoạch Hệ quả là việc triển khai bản dự thảo kế hoạch năm học để các viên chức trong trường đóng góp ý kiến trở nên hạn chế.
- Công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện kế hoạch năm học chưa được chú trọng.
Những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức
- Hiệu trưởng khi lập kế hoạch năm học có nghiên cứu kỹ các văn bản chỉ đạo của cấp trên để lập kế hoạch khoa học, đạt hiệu quả.
- Hiệu trưởng có phối hợp tốt với Phó hiệu trưởng để thu thập các số liệu về nhân sự giáo viên, học sinh, cơ sở vật chất.
Hiệu trưởng đã xin ý kiến chỉ đạo từ cấp ủy và triển khai bản dự thảo kế hoạch năm học tới từng giáo viên, nhân viên trong trường, nhằm đảm bảo họ nắm bắt thông tin và có cơ hội đóng góp ý kiến.
- Đa số giáo viên, nhân viên trong nhà trường nắm được nội dung và đã mạnh dạn tham gia đóng góp cho bản dự thảo kế hoạch năm học.
- Trong bản kế hoạch năm học, Hiệu trưởng có phân công rõ trách nhiệm cho từng người phụ trách công việc.
- Hiệu trưởng kịp thời bổ sung các ý kiến đóng góp để hoàn thành kế hoạch năm học trình Phòng giáo dục huyện Phụng Hiệp phê duyệt.
- Hiệu trưởng khi lập kế hoạch năm học, chưa giành nhiều thời gian để đầu tư, chủ yếu dựa vào kế hoạch năm qua.
- Khi lập kế hoạch năm học, Hiệu trưởng chưa bám sát vào cấu trúc của việc lập kế hoạch dẫn đến cấu trúc chưa khoa học.
- Hiệu trưởng đề ra một số nội dung chưa cụ thể, mang tính chung chung.
Một số giáo viên và nhân viên, đặc biệt là lực lượng trẻ, vẫn còn ngần ngại trong việc đóng góp ý kiến cho bản dự thảo kế hoạch năm học, do họ chưa nhận thức rõ vai trò quan trọng của kế hoạch này.
Công tác kiểm tra và giám sát của Hiệu trưởng đối với việc thực hiện kế hoạch chưa được thực hiện thường xuyên, điều này dẫn đến hiệu quả của một số nội dung công việc chưa đạt mức cao.
Nhà trường đã nhận được sự chỉ đạo kịp thời từ các cơ quan quản lý cấp trên, bao gồm Lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo Hậu Giang cùng với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Phụng Hiệp.
Đảng ủy, chính quyền và nhân dân địa phương, cùng với các hội, đoàn thể, đã tích cực phối hợp trong việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục tại nhà trường Sự quan tâm và hợp tác này diễn ra thường xuyên, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển cộng đồng.
Ban đại diện cha mẹ học sinh cần tích cực hỗ trợ chính quyền các cấp trong việc đầu tư cơ sở vật chất cho nhà trường, nhằm giúp đỡ học sinh có hoàn cảnh khó khăn Việc tu sửa và cải thiện cơ sở vật chất sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy và học, mang lại điều kiện tốt hơn cho thầy và trò.
Nhiều phụ huynh có điều kiện kinh tế khá giả, do đó họ sẵn sàng đầu tư cho việc học của con em mình Đặc biệt, trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19, việc trang bị thiết bị học online trở nên cần thiết hơn bao giờ hết để đảm bảo chất lượng giáo dục cho trẻ.
Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin cùng với sự phong phú của tài liệu bồi dưỡng kỹ năng lập kế hoạch đã tạo điều kiện thuận lợi cho Hiệu trưởng trong việc xây dựng kế hoạch cho năm học.
- Hàng năm, việc lập kế hoạch năm học của nhà trường bị thụ động do việc triển khai kế hoạch năm học của Phòng Giáo dục còn chậm.
Việc lập kế hoạch năm học yêu cầu Hiệu trưởng nghiên cứu nhiều văn bản hướng dẫn, dẫn đến việc tiêu tốn thời gian đáng kể trong quá trình này.
Một số phụ huynh học sinh có hoàn cảnh khó khăn hoặc làm việc xa nhà, dẫn đến thiếu sự quan tâm đến giáo dục con em Điều này gây khó khăn cho công tác quản lý và giáo dục tại trường Hơn nữa, sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường còn hạn chế, ảnh hưởng đến việc thực hiện kế hoạch giáo dục.
Do tình hình dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, nhiều hoạt động của nhà trường bị ảnh hưởng, dẫn đến khó khăn trong việc lập kế hoạch năm học.
Kinh nghiệm thực tế về công tác lập kế hoạch năm học tại đơn vị
Trường trung học cơ sở Búng Tàu đã đạt nhiều thành tích xuất sắc trong nhiều năm học, liên tục đứng trong top ba khối thi đua các trường trung học cơ sở Đặc biệt, năm học 2017 - 2018, trường được công nhận là trường đạt chuẩn quốc gia Thành công này chủ yếu nhờ vào công tác lập kế hoạch năm học hiệu quả của Hiệu trưởng.
Mặc dù tôi chưa từng giữ chức vụ hiệu trưởng, nhưng qua kinh nghiệm làm việc tại đơn vị, tôi đã tích lũy được một số kiến thức quý báu trong việc lập kế hoạch năm học nhằm đạt hiệu quả cao.
Ngay từ đầu năm học, Hiệu trưởng xây dựng kế hoạch hoạt động cho nhà trường và chỉ đạo hiệu phó chuyên môn lập kế hoạch cho các tổ chuyên môn Các tổ chuyên môn sẽ dựa vào kế hoạch của trường và kế hoạch chuyên môn để xây dựng kế hoạch hoạt động riêng của mình.
Hiệu trưởng tổ chức triển khai cho các tổ trưởng, tổ phó chuyên môn nắm rõ các bước lập kế hoạch năm học, kế hoạch tháng, kế hoạch tuần.
Kế hoạch đề ra đảm bảo và thực hiện đúng đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước.
Khi lập kế hoạch, Hiệu trưởng cần nghiên cứu kỹ lưỡng các văn bản hướng dẫn từ lãnh đạo ngành giáo dục và tài liệu hướng dẫn về kỹ năng lập kế hoạch.
Trong quá trình lập kế hoạch, Hiệu trưởng cần có tầm nhìn xa để phân tích các điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức Việc này giúp dự báo chính xác và xây dựng kế hoạch năm học sát với thực tế.
Hiệu trưởng cần dựa vào kết quả năm học trước và đánh giá tình hình năm học mới để xác định các chỉ tiêu phấn đấu phù hợp, tránh việc đặt ra chỉ tiêu quá cao hoặc quá thấp.
Khi lập kế hoạch, Hiệu trưởng cần tập hợp các lực lượng trong trường để phân tích dữ liệu nội bộ và môi trường bên ngoài Việc này giúp xác định mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp một cách rõ ràng và cụ thể.
Kế hoạch cần nêu rõ vai trò và trách nhiệm của từng bộ phận, cá nhân được phân công, đồng thời đảm bảo thực hiện đúng thời gian và tiến độ quy định Để thúc đẩy tính dân chủ, Hiệu trưởng nên công khai bản dự thảo kế hoạch, lắng nghe ý kiến đóng góp từ tập thể và thực hiện điều chỉnh kịp thời, phù hợp với thực tế.
Xây dựng một chương trình hành động chi tiết và rõ ràng cho từng công việc, bao gồm các mục tiêu cụ thể, thời gian thực hiện, bộ phận và cá nhân phụ trách Cần chú ý đến điều kiện làm việc cũng như chuyên môn của người đảm nhận nhiệm vụ để đảm bảo hiệu quả công việc.
Sau khi hoàn thiện kế hoạch, Hiệu trưởng sẽ trình Lãnh đạo Phòng Giáo dục phê duyệt để đảm bảo tính pháp lý Tất cả các thành viên trong nhà trường có trách nhiệm thực hiện và hoàn thành hiệu quả các mục tiêu và chỉ tiêu đã đề ra.
Cuối mỗi tháng, Hội đồng tổ chức họp để đánh giá tiến độ thực hiện kế hoạch, tìm ra giải pháp khắc phục những hạn chế, đồng thời đề ra phương hướng nhằm nâng cao hiệu quả trong thời gian tới.
Hiệu trưởng cần kiểm tra, đôn đốc thường xuyên tiến độ thực hiện kế hoạch của các bộ phận để kịp thời điều chỉnh cho hợp lý.
Khi tiến hành kiểm tra, cần đảm bảo tính công khai và minh bạch, đồng thời cung cấp hướng dẫn cụ thể để người được kiểm tra có thể nhanh chóng khắc phục các thiếu sót Việc này sẽ góp phần quan trọng vào sự thành công trong việc thực hiện kế hoạch.
Công tác lập kế hoạch năm học là yếu tố sống còn và cần thiết cho việc xây dựng thương hiệu của nhà trường, đồng thời tạo niềm tin cho phụ huynh Để đạt hiệu quả cao nhất, Hiệu trưởng cần phối hợp chặt chẽ với các bộ phận như Công đoàn, Đoàn thanh niên, Phó hiệu trưởng và các lực lượng khác trong trường Sự tham gia ý kiến của các bên liên quan không chỉ giúp có cái nhìn tổng quát về hoạt động của nhà trường mà còn phát huy tinh thần trách nhiệm và sự gắn bó của từng thành viên trong cộng đồng giáo dục.
KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG THỰC HIỆN CÔNG TÁC LẬP KẾ HOẠCH NĂM HỌC TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ BÚNG TÀU, HUYỆN PHỤNG HIỆP, TỈNH HẬU GIANG
- Thành lập được nhóm xây dựng