Ý nghĩa và tính cấp thiết của đề tài
Cạnh tranh là một yếu tố tự nhiên trong nền kinh tế thị trường, và khi nền kinh tế phát triển, sự cạnh tranh trở nên khốc liệt hơn Việc nâng cao năng lực cạnh tranh là điều cần thiết; nếu doanh nghiệp không thực hiện được điều này, họ sẽ không chỉ thất bại ở thị trường nước ngoài mà còn cả ở thị trường nội địa.
Sau hơn 30 năm mở cửa thị trường từ năm 1986, nền kinh tế Việt Nam đã có những biến chuyển mạnh mẽ Thị trường bảo hiểm, đặc biệt là bảo hiểm phi nhân thọ và bảo hiểm nhân thọ, ngày càng được mở rộng với sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế trong việc cung cấp dịch vụ bảo hiểm.
Tính đến năm 2016, Việt Nam có 28 doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, 11 doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ và 10 doanh nghiệp môi giới bảo hiểm hoạt động, cùng với hơn 33 văn phòng đại diện của các công ty bảo hiểm và môi giới nước ngoài Trong bối cảnh này, việc cạnh tranh và nâng cao năng lực cạnh tranh trở thành yêu cầu thiết yếu cho các doanh nghiệp trong ngành bảo hiểm.
Manulife Việt Nam, thành viên của Manulife Financial, tự hào là doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ nước ngoài đầu tiên tại Việt Nam từ năm 1999, với trụ sở riêng trị giá hơn 10 triệu USD Mặc dù Manulife đã nâng cao năng lực cạnh tranh và khẳng định thương hiệu, nhưng thị phần của công ty đã giảm trong những năm gần đây do áp lực từ các đối thủ như Prudential Việt Nam và Bảo Việt nhân thọ, hiện đang dẫn đầu thị trường về doanh thu phí bảo hiểm Manulife Việt Nam hiện đứng thứ 3 trong thị trường bảo hiểm nhân thọ, và vị trí dẫn đầu của Prudential vẫn vững chắc, mặc dù các công ty khác đang nỗ lực cải thiện thứ hạng.
Đề tài "Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty TNHH Manulife Việt Nam" được chọn làm luận văn thạc sĩ nhằm đề xuất các giải pháp hiệu quả để cải thiện khả năng cạnh tranh của Manulife tại thị trường Việt Nam.
Tổng quan và đóng góp của luận văn
Cạnh tranh là một chủ đề nghiên cứu lâu đời, được nhiều cá nhân và tổ chức phân tích từ quy mô quốc gia đến doanh nghiệp cụ thể Nghiên cứu về cạnh tranh ở mỗi giai đoạn mang lại những đóng góp và ý nghĩa thực tiễn khác nhau Kể từ khi chuyển sang cơ chế thị trường định hướng XHCN, cạnh tranh đã diễn ra mạnh mẽ ở từng doanh nghiệp và sản phẩm, ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của xã hội Nhiều công trình nghiên cứu về năng lực cạnh tranh đã được công bố, góp phần làm rõ hơn vấn đề này.
Bài viết "Năng lực cạnh tranh quốc gia: Thông điệp từ xếp hạng Chỉ số năng lực cạnh tranh toàn cầu 2012 – 2013" của Phan Nhật Thanh (2012) đã phân tích khái niệm năng lực cạnh tranh quốc gia và chỉ số năng lực cạnh tranh toàn cầu Tác giả đã khảo sát xếp hạng và điểm số năng lực cạnh tranh của Việt Nam từ năm 2008 đến 2012, đồng thời so sánh với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới Kết quả cho thấy việc nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia là yêu cầu cấp thiết và không thể thiếu trong thời gian tới.
Luận văn thạc sĩ của Vương Quốc Thắng (2009) tại khoa quản trị kinh doanh, trường đại học Quốc gia Hà Nội, nghiên cứu "Năng lực cạnh tranh của ngành cao su Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế" Tác phẩm chỉ ra mối quan hệ hữu cơ giữa các cấp độ năng lực cạnh tranh: sản phẩm, doanh nghiệp, ngành và quốc gia Đặc biệt, tác giả đã lựa chọn khung lý thuyết phù hợp thông qua việc phân tích so sánh các tiếp cận lý thuyết khác nhau và nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của ngành cao su Việt Nam Kết hợp lý luận với phân tích và khảo sát thực tế, tác giả đã làm rõ những thành công và hạn chế trong việc xây dựng và phát triển năng lực cạnh tranh của ngành cao su Việt Nam.
Để nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành cao su Việt Nam trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, cần thực hiện một số đề xuất quan trọng Thứ nhất, cải thiện chất lượng sản phẩm thông qua việc ứng dụng công nghệ mới và quy trình sản xuất hiện đại Thứ hai, tăng cường nghiên cứu và phát triển để tạo ra các sản phẩm cao su có giá trị gia tăng Cuối cùng, xây dựng các chiến lược marketing hiệu quả nhằm quảng bá sản phẩm ra thị trường quốc tế, đồng thời thiết lập mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với các đối tác toàn cầu để nâng cao vị thế của ngành cao su Việt Nam.
- “Tăng cường năng lực cạnh tranh của Tập đoàn Bưu chính Viễn thôngViệt
Luận văn thạc sĩ của Trần Thị Anh Thư (2012) nghiên cứu về vai trò của Việt Nam trong Tổ chức Thương mại Thế giới, thuộc chuyên ngành quản lý kinh tế tại Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương Đề tài đã đạt được những kết quả đáng kể, góp phần làm rõ những ảnh hưởng và cơ hội mà Việt Nam có được từ việc tham gia tổ chức này.
Bài viết hệ thống hóa và phân tích các cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp từ nhiều tác giả trong và ngoài nước Dựa trên tổng quan lý thuyết, tác giả đã đề xuất hai mô hình phân tích năng lực cạnh tranh phù hợp với VNPT, cùng với 9 nhóm chỉ tiêu yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp này.
Tác giả đã phân tích kinh nghiệm tăng cường năng lực cạnh tranh của các tập đoàn bưu chính viễn thông quốc tế như Bưu chính Úc và Tập đoàn Điện tử Viễn thông Hàn Quốc, cùng với kết quả khảo sát về năng lực cạnh tranh của VNPT trong giai đoạn 2006 – 2010 Qua đó, tác giả đã chỉ ra những thành tựu đạt được và những hạn chế trong năng lực cạnh tranh của VNPT Đồng thời, tác giả cũng đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của VNPT trong bối cảnh Việt Nam là thành viên WTO.
Sách tham khảo "Nâng cao sức cạnh tranh của các doanh nghiệp thương mại Việt Nam trong hội nhập kinh tế quốc tế" của Nguyễn Vinh Thanh (NXB Lao động - xã hội, 2005) và "Nâng cao sức cạnh tranh của các doanh nghiệp trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế" của Vũ Trọng Lâm (NXB Chính trị quốc gia) cung cấp những kiến thức quan trọng về cách thức nâng cao sức cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Trong tác phẩm "Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong điều kiện toàn cầu hóa" của tác giả Trần Sửu (2006), NXB Lao động, các lý luận về sức cạnh tranh của doanh nghiệp và doanh nghiệp thương mại trong nền kinh tế thị trường được làm rõ Tác phẩm cũng trình bày những kinh nghiệm nâng cao sức cạnh tranh từ cả trong nước và quốc tế, đồng thời đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp hiện nay.
Trong thời gian qua, bốn doanh nghiệp thương mại Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể Để nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp này, cần đề xuất các giải pháp hiệu quả và phù hợp với thị trường hiện tại Việc cải thiện quy trình kinh doanh, tăng cường ứng dụng công nghệ và phát triển nguồn nhân lực là những yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp Việt Nam vươn lên trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Bài viết của tác giả Phạm Thị Trang trên Tạp chí Tài chính đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp bảo hiểm Các giải pháp này tập trung vào việc cải thiện dịch vụ khách hàng, áp dụng công nghệ mới, và tăng cường đào tạo nguồn nhân lực Ngoài ra, tác giả cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng thương hiệu mạnh mẽ và phát triển các sản phẩm bảo hiểm đa dạng để đáp ứng nhu cầu thị trường Những đề xuất này không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành bảo hiểm.
Bài viết năm 2012 đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nghiên cứu năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa hiện nay Tác giả đã phân tích các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong ngành, so sánh với các tiêu chí quốc tế, và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ tại Việt Nam.
Nghiên cứu của Gulumser Murat và cộng sự (2013) tại Úc về "Năng lực cạnh tranh chung đối với ngành bảo hiểm" dựa trên mẫu 1998, sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp với thống kê mô tả Nhóm tác giả đã phân tích năng lực cạnh tranh thông qua ma trận hình ảnh cạnh tranh và các khía cạnh liên quan để đảm bảo tính cạnh tranh cho các doanh nghiệp dịch vụ bảo hiểm Kết quả nghiên cứu cho thấy các chính sách giá của các doanh nghiệp rất khác nhau, phụ thuộc vào chi phí phát sinh, mức lương và đặc điểm của thị trường.
- “Để đạt được lợi thế cạnh tranh trong ngành bảo hiểm: Ảnh hưởng của cải tiến marketing và sáng tạo trong hoạt động marketing” của tác giả Festus M
Theo Epetimehin (2011), để đáp ứng yêu cầu của các bên liên quan, việc nghiên cứu và phát triển sản phẩm, dịch vụ thông qua cải tiến marketing là rất quan trọng đối với các doanh nghiệp bảo hiểm Nghiên cứu này phân tích tác động của cải tiến marketing đến năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp bảo hiểm và chỉ ra rằng sự sáng tạo và cải tiến trong marketing chính là chìa khóa thành công cho các doanh nghiệp trong ngành này.
Bài nghiên cứu của tác giả Kampire Charity (2011) mang tên “Các chiến lược cạnh tranh được thực hiện đối với các doanh nghiệp bảo hiểm tại Rwanda” sử dụng ma trận QSPM và ma trận SWOT để đề xuất các chiến lược cạnh tranh hiệu quả cho ngành bảo hiểm tại Rwanda.
Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chính của bài viết là đánh giá năng lực cạnh tranh của Công ty TNHH Manulife nhằm đề xuất giải pháp nâng cao thị phần của công ty Trong bối cảnh hiện tại, Manulife đang phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các đối thủ như Công ty TNHH Prudential Việt Nam và Tổng công ty Bảo Việt.
- Phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của công ty TNHH Manulife trên cơ sở so sánh với đối thủ cạnh tranh
- Xác định các yếu tố nào cấu thành năng lực cạnh tranh của công ty TNHH Manulife
- Đề xuất định hướng và giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh về thị phần của công ty TNHH Manulife
- Thực trạng năng lực cạnh tranh của công ty TNHH Manulife hiện nay như thế nào? Có những ưu điểm và hạn chế gì cần khắc phục?
- Năng lực cạnh tranh của Công ty so với các đối thủ cạnh tranh tiêu biểu trong ngành ra sao?
- Giải pháp chủ yếu nào phù hợp nhất nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty TNHH Manulife?
4 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: năng lực cạnh tranh của công ty TNHH Manulife
+ Về không gian: tác giả nghiên cứu tại công ty TNHH Manulife trên cơ sở so sánh với các đối thủ cạnh tranh của Công ty
Dữ liệu trong bài viết được thu thập từ hai nguồn: số liệu thứ cấp từ năm 2014 đến 2016 và số liệu sơ cấp thông qua khảo sát đánh giá của khách hàng và các chuyên gia vào tháng.
Đề tài nghiên cứu áp dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp với thống kê mô tả, phân tích và so sánh để đảm bảo tính chính xác và sâu sắc trong việc thu thập và phân tích dữ liệu.
Phương pháp nghiên cứu định tính được áp dụng để tổng quan các lý thuyết về năng lực cạnh tranh và doanh nghiệp bảo hiểm, từ đó xây dựng khung nghiên cứu phù hợp Tác giả cũng sử dụng phương pháp chuyên gia để đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của Công ty TNHH Manulife Việt Nam và các đối thủ cạnh tranh, thông qua ý kiến của các cán bộ quản lý và nhân sự có nhiều kinh nghiệm trong ngành bảo hiểm Kết quả từ việc xây dựng ma trận hình ảnh cạnh tranh giúp tác giả đánh giá những thành tựu và hạn chế trong năng lực cạnh tranh của Công ty, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho Công ty TNHH Manulife Việt Nam trong tương lai.
Đề tài này không chỉ áp dụng phương pháp thống kê mà còn tập trung vào việc thu thập và phân tích dữ liệu mô tả, sử dụng công cụ thống kê để đánh giá kết quả khảo sát từ khách hàng.
Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài gồm có 3 chương:
Chương 1 của luận văn tập trung vào cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, bao gồm các khái niệm cơ bản về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh Bài viết trình bày các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh và các công cụ mà doanh nghiệp có thể áp dụng để nâng cao năng lực này Thêm vào đó, luận văn cũng nghiên cứu một số kinh nghiệm thực tiễn từ các doanh nghiệp để cải thiện khả năng cạnh tranh của họ.
Chương 2 của luận văn tập trung vào thực trạng năng lực cạnh tranh của công ty TNHH Manulife Nội dung chương này bao gồm việc khái quát về công ty, phân tích và đánh giá năng lực cạnh tranh dựa trên các tiêu chí cụ thể Bên cạnh đó, chương cũng xem xét các công cụ mà công ty áp dụng để cải thiện năng lực cạnh tranh, đồng thời chỉ ra những hạn chế liên quan đến vấn đề này.
Chương 3 của luận văn tập trung vào việc đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho công ty TNHH Manulife, dựa trên các kết quả đánh giá đã được trình bày ở chương 2 Các giải pháp này sẽ giúp công ty cải thiện vị thế trên thị trường và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng trong tương lai.
CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC CÔNG CỤ PHÂN TÍCH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CẤP CÔNG TY
1.1 Khái niệm, phân loại và vai trò của cạnh tranh
1.1.1 Các khái niệm cơ bản
Cạnh tranh là một khái niệm đã tồn tại từ lâu, nhưng gần đây, đặc biệt tại Việt Nam, nó ngày càng trở nên phổ biến trong bối cảnh nền kinh tế mở và xu hướng tự do hóa thương mại Cạnh tranh được coi là phương thức thiết yếu giúp doanh nghiệp tồn tại và phát triển Tuy nhiên, khái niệm "cạnh tranh" vẫn chưa được định nghĩa một cách thống nhất, với nhiều nhà nghiên cứu đưa ra các góc nhìn khác nhau về vấn đề này.
Theo diễn đàn cấp cao của OECD, "cạnh tranh là khả năng tạo ra việc làm và thu nhập cao hơn trong điều kiện cạnh tranh quốc tế." Khái niệm này kết hợp hoạt động cạnh tranh của doanh nghiệp, ngành và quốc gia Ủy ban Cạnh tranh Công nghiệp Mỹ định nghĩa cạnh tranh quốc gia là "trình độ sản xuất hàng hóa dịch vụ đáp ứng yêu cầu thị trường quốc tế, đồng thời duy trì và mở rộng thu nhập thực tế của người dân trong điều kiện thị trường tự do và công bằng xã hội." Điều này nhấn mạnh vai trò quan trọng của các điều kiện cạnh tranh trong một xã hội công bằng.
Từ góc độ vĩ mô, các khái niệm về cạnh tranh đều hướng đến mục tiêu chung là tối đa hóa sự thỏa mãn nhu cầu thị trường trong nước và quốc tế, đồng thời tạo ra việc làm và nâng cao thu nhập cho nền kinh tế.
Các nhà kinh tế của trường phái tư sản cổ điển quan niệm: “Cạnh tranh là một
Quá trình bao gồm các hành vi phản ứng tạo ra dư địa hoạt động cho mỗi thành viên thị trường, đồng thời đảm bảo mỗi người nhận được phần xứng đáng theo khả năng của mình Theo quan niệm này, cạnh tranh chủ yếu diễn ra trên phương diện giá cả, vì vậy lý thuyết giá cả có mối liên hệ chặt chẽ với lý thuyết cạnh tranh.
Cạnh tranh tư bản chủ nghĩa, theo Mác, được định nghĩa là sự ganh đua giữa các nhà tư bản nhằm chiếm lĩnh điều kiện sản xuất và tiêu thụ hàng hóa để tối đa hóa lợi nhuận Cạnh tranh không chỉ là hoạt động của các doanh nghiệp trong nền sản xuất hàng hóa mà còn phản ánh cuộc đấu tranh gay gắt để đạt được lợi thế trong thị trường.
Cạnh tranh được hiểu là một quá trình kinh tế trong đó các chủ thể như quốc gia, ngành hoặc doanh nghiệp cạnh tranh để chiếm lĩnh thị trường và thu hút khách hàng Để có một khái niệm đầy đủ về cạnh tranh, cần xác định rõ chủ thể tham gia, tính chất, phương thức và mục đích của quá trình này Mục tiêu cuối cùng của cạnh tranh là tối đa hóa lợi nhuận thông qua việc giành lấy các điều kiện sản xuất và tiêu thụ sản phẩm có lợi nhất.
Cạnh tranh là mối quan hệ giữa các cá nhân trong việc đạt được lợi ích kinh tế, với mục tiêu chính là lợi nhuận và ảnh hưởng đến thị trường Bản chất kinh tế của cạnh tranh không chỉ thể hiện qua lợi nhuận mà còn qua đạo đức kinh doanh và uy tín của các doanh nghiệp Điều này ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa doanh nghiệp với người lao động, từ đó tạo ra tiềm lực cạnh tranh, cũng như với người tiêu dùng và các đối thủ cạnh tranh khác.
1.1.1.2 Khái niệm năng lực cạnh tranh
