Tổng quan tình hình nghiên cứu
Bảo hiểm xã hội là một chính sách quan trọng của Đảng và Nhà nước, được chú trọng trong những năm qua nhằm thu hút sự quan tâm của mọi tầng lớp nhân dân và người lao động Mặc dù có nhiều nghiên cứu khoa học về lĩnh vực này, nhưng số lượng đề tài tập trung vào quản lý công tác chi trả BHXH còn hạn chế Trong luận văn này, tôi đã tham khảo một số nghiên cứu liên quan đến quản lý chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH.
- Luận văn Thạc sĩ “Hoàn thiện công tác chi trả các chế độ Bảo hiểm xã hội tại
Thị xã Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang” của tác giả Lâm Thuyết Minh, thực hiện năm
2015 tại trường Đại học Tài chính – Marketing
Luận văn đã hệ thống hóa các vấn đề lý luận về quản lý chi trả chế độ BHXH, nhấn mạnh vai trò quan trọng của quản lý chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH trong quản lý nhà nước Bên cạnh đó, luận văn đánh giá thực trạng công tác quản lý chi trả chế độ BHXH tại Thị xã Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang trong giai đoạn 2010 – 2014, từ đó chỉ ra những thành tựu và hạn chế, cũng như nguyên nhân của những hạn chế này Cuối cùng, luận văn đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống tổ chức và hoạt động chi trả chế độ BHXH tại Thị xã Rạch Giá trong thời gian tới.
Luận văn chưa đề cập đến cơ sở lý thuyết quan trọng về công tác quản lý chi, cũng như mục tiêu và tiêu chí đánh giá thực trạng của nó Bên cạnh đó, luận văn được hoàn thiện trước khi ban hành quyết định số 828/QĐ-BHXH ngày 27/5/2016 và quyết định số 636/QĐ-BHXH ngày 22/4/2016, dẫn đến việc không đánh giá và giải quyết được thực trạng quản lý chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH hiện tại.
Luận văn chỉ đánh giá thực trạng chung và đề xuất các biện pháp tổng quát, nhưng chưa xem xét những thuận lợi và khó khăn riêng của từng địa phương trong tổ chức và chi trả chế độ BHXH Hơn nữa, luận văn chưa xác định mục tiêu cũng như tiêu chí đánh giá cụ thể cho hệ thống tổ chức và hoạt động chi trả Đặc biệt, nội dung chỉ tập trung vào một khía cạnh của quản lý chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH, chưa phản ánh toàn diện vấn đề.
Luận án Tiến sĩ của Ths Nguyễn Thị Hào, mang tên “Đảm bảo tài chính cho Bảo hiểm xã hội Việt Nam”, được thực hiện vào năm 2015 tại trường Đại học Kinh tế Quốc Dân, nghiên cứu về các giải pháp tài chính nhằm nâng cao hiệu quả và bền vững cho hệ thống bảo hiểm xã hội tại Việt Nam.
Luận án nghiên cứu khái niệm đảm bảo tài chính cho BHXH từ góc độ kinh tế chính trị học, tập trung vào các nội dung như đảm bảo thu, chi, cân đối và ổn định quỹ BHXH dài hạn, cũng như đảm bảo công bằng cho các đối tượng tham gia Các tiêu chí đánh giá bao gồm mức độ bao phủ, tuân thủ và bền vững tài chính của hệ thống BHXH Dựa trên các tiêu chí này, luận văn đã chỉ ra kết quả và hạn chế trong việc đảm bảo tài chính cho BHXH Việt Nam, đồng thời phân tích nguyên nhân và đề xuất giải pháp cải thiện.
Luận án chỉ nghiên cứu tổng quan về an sinh xã hội mà chưa đi sâu vào quản lý chi bảo hiểm xã hội (BHXH) Điều này dẫn đến việc chưa làm rõ vai trò và giải pháp của công tác quản lý chi BHXH trong việc đảm bảo cân bằng quỹ BHXH, cũng như ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống an sinh xã hội.
Các luận văn, luận án hiện có đã khái quát hóa lý luận về bảo hiểm xã hội (BHXH), nhưng chưa tổng hợp đầy đủ về quản lý chi BHXH Những nội dung quan trọng như mục tiêu, nội dung quản lý chi, tiêu chí đánh giá, và công tác thanh tra, kiểm tra chưa được đề cập Đây là những cơ sở lý thuyết cần thiết để đánh giá thực trạng quản lý chi và đưa ra giải pháp phù hợp Hơn nữa, nhiều tác giả chỉ tập trung vào vấn đề tại BHXH các tỉnh, thành phố cụ thể, nhưng giải pháp lại thiếu trọng tâm và chưa sát thực tế Điều này dẫn đến việc chưa giải quyết hiệu quả các vấn đề cấp bách, thay vào đó lại chú trọng vào các giải pháp mang tính vĩ mô, trong khi mỗi địa phương có đặc điểm và nguồn lực phát triển riêng.
Bùi Sỹ Lợi (2019) đã nghiên cứu về “Giải pháp Hoàn thiện chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế”, đánh giá những kết quả và hạn chế trong chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế tại Việt Nam Từ đó, ông đề xuất các giải pháp nhằm hiện thực hóa các mục tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, đồng thời nhấn mạnh cần tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện BHYT để phát huy tác động tích cực trong đời sống xã hội.
Khoảng trống nghiên cứu về công tác quản lý chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH tại BHXH huyện Vĩnh Lợi:
Các luận văn hiện có đã khái quát cơ sở lý luận về bảo hiểm xã hội (BHXH), nhưng chưa tổng hợp đầy đủ về quản lý chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH Các nội dung quan trọng như mục tiêu, tiêu chí đánh giá và công tác thanh tra chưa được đề cập, mặc dù đây là cơ sở lý thuyết cần thiết để đánh giá thực trạng quản lý chi và đưa ra giải pháp phù hợp Hơn nữa, nhiều tác giả chỉ tập trung vào các vấn đề tại BHXH của tỉnh, thành phố cụ thể, nhưng giải pháp đề ra lại thiếu trọng tâm và chưa sát với thực tế, thường chú trọng đến các giải pháp vĩ mô mà không cân nhắc đến đặc điểm, nguồn lực và định hướng phát triển riêng của từng địa phương.
Trong những năm gần đây, nghiên cứu về quản lý chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH còn hạn chế, trong khi các văn bản pháp lý mới như Quyết định số 828/QĐ-BHXH và Quyết định số 636/QĐ-BHXH đã đưa ra quy định cụ thể về quy trình và trách nhiệm trong công tác này Các quyết định này, cùng với Quyết định số 1515/QĐ-BHXH, tạo khung pháp lý quan trọng cho việc quản lý chi trả các chế độ BHXH và bảo hiểm thất nghiệp.
BHXH Việt Nam đã sửa đổi, bổ sung một số Điều trong Quyết định số 828/QĐ-BHXH ngày 27/5/2016, quy định về quản lý chi các chế độ BHXH và bảo hiểm thất nghiệp Sự thay đổi này khiến các luận văn trước đây trở nên lỗi thời, dẫn đến việc đánh giá thực trạng không còn chính xác.
Luận văn sẽ đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH tại huyện Vĩnh Lợi, với mục tiêu nâng cao hiệu quả và đảm bảo quyền lợi cho người hưởng chế độ Nghiên cứu sẽ tập trung vào thực trạng quản lý hiện tại, đồng thời đưa ra các phương hướng và mục tiêu rõ ràng, bao gồm cả các giải pháp cấp bách và chiến lược lâu dài Những giải pháp này không chỉ nhằm phục vụ tốt hơn nhu cầu của người thụ hưởng mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương, hỗ trợ thành công chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước.
Phương pháp nghiên cứu
5.1 Phương pháp thu thập số liệu
Từ năm 2016 đến 2018, chúng tôi đã thu thập số liệu và thông tin từ các báo cáo quyết toán của BHXH huyện Vĩnh Lợi, cũng như các văn bản của BHXH Việt Nam và BHXH tỉnh Bạc Liêu Ngoài ra, chúng tôi cũng xem xét các quy định pháp luật liên quan đến việc chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH.
- Hệ thống các văn bản quy định, quy trình về thực hiện chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH
5.2 Phương pháp phân tích số liệu
Bài luận văn áp dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh và đối chiếu số liệu nhằm phác họa thực trạng công tác quản lý chi trả lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội huyện Vĩnh Lợi trong giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2018.
Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, thì nội dung của luận văn này gồm có ba chương
Chương 1: Cơ sở khoa học về công tác quản lý chi trả lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội
Chương 2: Thực trạng công tác quản lý chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH tại BHXH huyện Vĩnh Lợi
Chương 3: Giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH tại BHXH huyện Vĩnh Lợi.
SỞ KHOA HỌC VỀ ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC QUẢN LÝ
Tổng quan về BHXH
1.1.1 Khái niệm và tính tất yếu của BHXH
Bảo hiểm xã hội (BHXH) có lịch sử lâu dài và đã trải qua nhiều thay đổi với nhiều mô hình phong phú, được áp dụng tại hàng trăm quốc gia trên thế giới Tuy nhiên, định nghĩa về BHXH vẫn còn gây tranh luận do được tiếp cận từ nhiều góc độ và quan điểm khác nhau, điều này thể hiện sự đa dạng và phong phú của BHXH.
TS Mạc Văn Tiến đăng trên báo BHXH Bộ Quốc Phòng tại địa chỉ webside http://bhxhbqp.vn/?act=nctd_detail&idnctd9&date85139600)
Bảo hiểm xã hội (BHXH) ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu của xã hội, đặc biệt trong bối cảnh nền sản xuất hàng hóa phát triển Trong quá trình lao động sản xuất, bên cạnh những thuận lợi, con người thường phải đối mặt với những rủi ro xã hội có thể làm giảm hoặc mất thu nhập Hiện nay, Luật Bảo hiểm xã hội năm đã được ban hành để bảo vệ quyền lợi của người lao động trước những sự kiện không may xảy ra.
2014 đã có quy định về Khái niệm bảo hiểm xã hội tại Điều 3 như sau:
Bảo hiểm xã hội là một hệ thống bảo vệ tài chính, giúp bù đắp một phần hoặc thay thế thu nhập cho người lao động khi họ gặp khó khăn như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hoặc khi đến tuổi nghỉ hưu và qua đời Hệ thống này hoạt động dựa trên sự đóng góp vào quỹ bảo hiểm xã hội do Nhà nước quản lý.
Tính tất yếu của BHXH
Để đáp ứng nhu cầu cơ bản trong cuộc sống như ăn, mặc, ở, con người cần lao động tạo ra sản phẩm thiết yếu Sự thỏa mãn nhu cầu của con người tỷ lệ thuận với của cải xã hội, cho thấy khả năng lao động ảnh hưởng lớn đến mức sống Tuy nhiên, không phải ai cũng có đủ sức khỏe và điều kiện để lao động, dẫn đến những rủi ro như ốm đau, tai nạn lao động hay thiếu việc làm Những tình huống khó khăn này không làm mất đi nhu cầu của con người mà còn gia tăng, thậm chí xuất hiện nhu cầu mới Trong bối cảnh rủi ro, nhu cầu trong sản xuất cũng tăng lên, gây khó khăn hơn cho cuộc sống Để hỗ trợ người lao động trong những lúc khốn khó, một quỹ chung được hình thành từ tiền lương và lợi nhuận, có sự tham gia của Nhà nước nhằm đảm bảo tính công bằng và chính xác trong việc hỗ trợ.
Sự ra đời của bảo hiểm xã hội (BHXH) là một yêu cầu khách quan, không phụ thuộc vào ý muốn cá nhân, nhằm đáp ứng sự phát triển của xã hội BHXH không chỉ giúp người lao động ổn định cuộc sống khi gặp rủi ro mà còn tạo tâm lý yên tâm để nâng cao năng suất lao động, từ đó tăng thu nhập trong tương lai và khuyến khích những người chưa tham gia BHXH Hơn nữa, BHXH còn góp phần duy trì hoạt động sản xuất liên tục trong doanh nghiệp, ngăn chặn tình trạng đình công và phá hoại tài sản.
1.1.2 Vai trò của BHXH Được trích dẫn Theo Tổ chức lao động quốc tế (ILO) thể hiện trong Công ước 102 năm 1952 tại Giơnevơ về các chế độ Bảo hiểm xã hội trong đó có các chế độ đang thực hiện tại Việt Nam (tham khảo Tại trang https://voer.edu.vn/m/vai-tro- cua-bao-hiem-xa-hoi/c5aae895) cụ thể như sau:
- Đối với người lao động:
Trong bối cảnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa hiện nay, các rủi ro như ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thai sản và mất việc làm ngày càng trở nên phổ biến và phức tạp Những rủi ro này không chỉ gây khó khăn cho người lao động về mặt vật chất và tinh thần mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến toàn xã hội.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một chính sách kinh tế xã hội quan trọng của Nhà nước, giúp người lao động đối phó với rủi ro và khó khăn trong cuộc sống BHXH cung cấp thu nhập thay thế và điều kiện lao động thuận lợi, từ đó hỗ trợ người lao động ổn định cuộc sống, yên tâm làm việc và tạo niềm tin vào tương lai.
Bảo hiểm xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng suất lao động và cải thiện chất lượng công việc, không chỉ cho từng doanh nghiệp mà còn cho toàn xã hội.
Đối với người sử dụng lao động, việc tạo ra sản phẩm phục vụ cuộc sống và phát triển xã hội phụ thuộc vào khả năng vận dụng sức lao động của công nhân Để đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả, người sử dụng lao động cần xây dựng mối quan hệ tốt với người lao động và giải quyết các vấn đề thuộc trách nhiệm của mình Khi người lao động cảm thấy yên tâm và tin tưởng vào cuộc sống, họ sẽ làm việc hăng hái hơn, từ đó tạo ra nhiều sản phẩm chất lượng, góp phần nâng cao kết quả sản xuất kinh doanh.
- Đối với nền kinh tế:
Gắn bó giữa giới chủ và giới thợ là yếu tố quan trọng giúp thị trường lao động phát triển một cách lành mạnh và bền vững Việc giải quyết mâu thuẫn giữa hai bên không chỉ nâng cao năng suất lao động mà còn khuyến khích sự sáng tạo, từ đó thúc đẩy sự phát triển của sản xuất.
- Đối với xã hội: (tham khảo Tại trang https://voer.edu.vn/m/vai-tro-cua- bao-hiem-xa-hoi/c5aae895)
Hoạt động bảo hiểm xã hội (BHXH) cần được xác định là một dịch vụ thiết yếu, với cơ quan BHXH hoạt động như một "doanh nghiệp" cung cấp các dịch vụ bảo hiểm cho người lao động Đây là loại dịch vụ mà mọi người đều cần, nhằm bảo vệ quyền lợi và an sinh cho người lao động trong xã hội.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một trong những chính sách xã hội quan trọng của Nhà nước, nhằm bảo vệ quyền lợi cho người lao động Hoạt động của BHXH giúp giải quyết những rủi ro mà người lao động có thể gặp phải, từ đó góp phần phục hồi năng lực làm việc và nâng cao khả năng sáng tạo trong lao động.
Quỹ BHXH, với vai trò là quỹ tiền tệ tập trung, có trách nhiệm tác động mạnh mẽ đến hệ thống tài chính ngân sách Nhà nước và hệ thống tín dụng ngân hàng Do đó, quỹ cần phải tự bảo tồn và phát triển thông qua nhiều hình thức khác nhau, bao gồm việc đầu tư vào các nguồn tiền "nhàn rỗi" của quỹ để gia tăng giá trị và hiệu quả sử dụng.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện công bằng xã hội và phân phối lại thu nhập giữa những người tham gia Quá trình phân phối lại thu nhập diễn ra theo hai hình thức: phân phối dọc giữa các nhóm như người khỏe với người già, nam với nữ, và người hưởng trợ cấp với người chưa hưởng, cùng với phân phối ngang giữa những người có thu nhập cao và thấp Nhờ vào việc phân phối lại thu nhập, đời sống của người lao động và gia đình họ được bảo đảm trước những rủi ro xã hội BHXH thực hiện nguyên tắc "lấy số đông bù số ít", cho phép người lao động chỉ cần đóng một khoản nhỏ từ thu nhập của mình vào quỹ BHXH, trong khi xã hội có đủ nguồn lực để trang trải các rủi ro xảy ra.
Quản lý chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH
1.2.1 Chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH
Theo Luật BHXH số 71/2006/QH11 ngày 12/07/2006 quy định:
Chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH là hình thức đảm bảo thu nhập cho người lao động khi họ gặp khó khăn như giảm khả năng lao động hoặc mất việc làm Hệ thống này dựa trên quỹ tiền tệ tập trung, nhằm hỗ trợ đời sống cho người lao động và gia đình, đồng thời góp phần vào an sinh xã hội.
- Vai trò của công tác quản lý chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH đối với người lao động
Vai trò quan trọng của BHXH đối với người lao động được thể hiện qua các điểm sau:
Chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) được thực hiện nhằm ổn định cuộc sống cho người lao động, cung cấp hỗ trợ kịp thời khi họ gặp rủi ro như ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và thất nghiệp Mục tiêu là giúp người lao động nhanh chóng phục hồi sức khỏe và sớm trở lại với công việc.
Theo phương thức bảo hiểm xã hội, người lao động sẽ đóng góp một phần thu nhập vào quỹ dự phòng khi có việc làm và sức khỏe Quỹ này hỗ trợ người lao động trong các trường hợp ốm đau, tai nạn, sinh đẻ, chăm sóc con cái, thất nghiệp và khi về hưu, giúp duy trì và ổn định cuộc sống cho họ và gia đình.
Trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội (BHXH), Nhà nước có trách nhiệm xây dựng và triển khai các chính sách, chế độ, đồng thời giám sát quá trình thực hiện nhằm bảo đảm quyền lợi và nghĩa vụ cho người tham gia Điều này cho thấy vai trò quản lý của Nhà nước đối với BHXH, bảo vệ quỹ BHXH mà không cần sử dụng ngân sách nhà nước cho lĩnh vực này.
Chính sách bảo hiểm xã hội, đặc biệt là chế độ hưu trí, đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định cuộc sống của người lao động khi họ đến tuổi nghỉ hưu hoặc không còn khả năng làm việc.
Theo Luật Bảo hiểm xã hội, người lao động đã tham gia đóng BHXH từ 20 năm trở lên sẽ được hưởng lương hưu hoặc trợ cấp hàng tháng khi hết tuổi lao động hoặc mất sức lao động Điều này giúp người cao tuổi có nguồn thu nhập ổn định, đảm bảo cuộc sống sinh hoạt hàng ngày Hiện nay, số tiền chi trả từ quỹ BHXH cho người hưởng lương hưu và trợ cấp hàng tháng lên tới hàng nghìn tỉ đồng.
Trong những năm qua, chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) đã được điều chỉnh liên tục để phù hợp với sự phát triển kinh tế và mức sống chung của xã hội Nhà nước đã thực hiện điều chỉnh lương hưu hợp lý vào các thời điểm tăng lương tối thiểu và xem xét chỉ số giá cả, đảm bảo cuộc sống ổn định cho người nghỉ hưu Các quyền lợi về bảo hiểm y tế (BHYT), chế độ ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và mức trợ cấp tuất một lần cũng đã được cải thiện đáng kể, tạo sự an tâm cho người lao động sau một đời cống hiến.
Nguồn quỹ bảo hiểm xã hội (BHXH) được Nhà nước bảo vệ và phát triển một cách bền vững sẽ là nền tảng quan trọng để không ngừng cải thiện chế độ BHXH và nâng cao đời sống cho người nghỉ hưu.
Chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) không chỉ góp phần nâng cao chất lượng lao động mà còn đảm bảo sự bình đẳng trong vị thế xã hội của người lao động giữa các thành phần kinh tế khác nhau, từ đó thúc đẩy sự phát triển sản xuất.
Chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) dựa trên nguyên tắc "đóng - hưởng" đã tạo ra sự bình đẳng cho người lao động Tất cả người lao động từ các thành phần kinh tế, ngành nghề và địa bàn khác nhau đều có cơ hội tham gia BHXH Phạm vi đối tượng tham gia không ngừng mở rộng, thu hút hàng triệu lao động và khuyến khích họ thực hiện nghĩa vụ cũng như quyền lợi BHXH Điều này mang lại sự an tâm và tin tưởng cho người lao động trong quá trình lao động, sản xuất và kinh doanh.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một công cụ quan trọng của Nhà nước, giúp phân phối thu nhập quốc dân một cách công bằng và hợp lý giữa các tầng lớp dân cư Đồng thời, BHXH còn giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước, góp phần bảo đảm an sinh xã hội bền vững.
Trên thị trường lao động, tiền lương được xem là giá cả của sức lao động, hình thành tự phát dựa trên quan hệ cung cầu và chất lượng lao động Nhà nước chỉ đóng vai trò quản lý thông qua quy định mức lương tối thiểu và các điều kiện lao động cần thiết.
Một bộ phận lao động gặp rủi ro trong cuộc sống như sức khỏe, năng lực hoặc hoàn cảnh gia đình có việc làm và thu nhập thấp sẽ được hưởng quyền lợi bảo hiểm xã hội (BHXH) để duy trì cuộc sống Chế độ hưu trí và tử tuất, dựa trên nguyên tắc tương đồng giữa mức đóng và mức hưởng, khuyến khích người lao động có thu nhập cao và đóng góp lâu dài, giúp họ an tâm nghỉ hưu với mức lương hưu cao.
- Vai trò công tác quản lý chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH đối với an sinh xã hội
Bảo hiểm xã hội (BHXH) đóng vai trò quan trọng trong chính sách an sinh xã hội, bao trùm hầu hết các nội dung của chính sách này với độ bao phủ rộng rãi Tại Việt Nam, các chế độ BHXH hiện nay bao gồm chế độ ốm đau, chế độ thai sản, chế độ hưu trí, chế độ tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, chế độ tử tuất, trợ cấp thất nghiệp, hỗ trợ tìm việc làm, và hỗ trợ học nghề.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) đóng vai trò quan trọng trong hệ thống An sinh xã hội, với nguyên tắc "chi" dựa trên "thu" Quỹ BHXH được hình thành từ sự đóng góp của các bên và được sử dụng để hỗ trợ người lao động khi gặp rủi ro Việc bảo tồn và phát triển quỹ BHXH đảm bảo tính ổn định lâu dài, tạo nền tảng vững chắc cho sự tồn tại và phát triển của hệ thống BHXH, đồng thời tạo ra sự khác biệt so với các chính sách an sinh xã hội khác.
Kinh nghiệm của một số địa phương trong quản lý chi trả lương hưu, trợ cấp
1.4.1 Kinh nghiệm của một số địa phương
1.4.1.1 Kinh nghiệm của tỉnh Lâm Đồng
Lâm Đồng là một trong 12 tỉnh thí điểm chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH qua bưu điện từ năm 2011, với tổng số tiền chi trả đạt gần 430 tỷ đồng cho 178.887 lượt đối tượng Trung bình mỗi tháng, bưu điện chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH cho 13.760 người, đạt tỷ lệ 97,98% danh sách chi trả Vào ngày 28/11/2012, Bưu Điện tỉnh Lâm Đồng đã phối hợp với Sở Lao động – TBXH và Bảo hiểm xã hội tỉnh tổ chức Hội nghị tổng kết công tác thí điểm quản lý và chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH qua hệ thống Bưu Điện trong giai đoạn 2011-2012.
Theo kết quả khảo sát ý kiến từ các đối tượng thụ hưởng, đa số người nhận đều thể hiện sự đồng thuận cao về công tác quản lý, chi trả và phong cách phục vụ của Bưu điện Điều này được ghi nhận trong Hội nghị tổng kết công tác thí điểm quản lý và chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH, cũng như trợ cấp Bảo trợ xã hội qua hệ thống Bưu Điện tại tỉnh Lâm Đồng trong giai đoạn 2011-2012.
Việc chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH qua hệ thống Bưu điện mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng gặp một số khó khăn Thời gian triển khai ngắn và địa bàn rộng khiến một số đối tượng thụ hưởng chưa nắm rõ thông tin về chủ trương này Điều này dẫn đến một số phản ứng tiêu cực tại một số địa phương do nhận thông tin sai lệch.
Để vượt qua những khó khăn trong công tác chi trả, BHXH tỉnh Lâm Đồng đã chủ động phối hợp với Bưu điện tỉnh tổ chức truyền thông hiệu quả, quảng bá dịch vụ qua các phương tiện truyền thông và treo băng rôn tại các điểm chi trả Các buổi gặp gỡ trực tiếp cũng được tổ chức nhằm giải đáp thắc mắc cho người dân, giúp họ hiểu rõ hơn về tiện ích của dịch vụ Nhờ đó, người dân đã tích cực ủng hộ, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác chi trả Từ tháng 01/2014, Bưu điện Lâm Đồng triển khai cấp sổ “Theo dõi lương hưu, trợ cấp BHXH” cho các đối tượng hưởng trên toàn tỉnh, với mẫu sổ gọn nhẹ và hình ảnh của người thụ hưởng để lưu trữ, phục vụ cho công tác quản lý hiệu quả hơn.
1.4.1.2 Kinh nghiệm của tỉnh Bắc Kạn
Công tác quản lý chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH qua Bưu điện tại tỉnh Bắc Kạn đã được triển khai từ tháng 01/2012 với sự chủ động của BHXH tỉnh Hàng tháng, BHXH bàn giao danh sách và chuyển kinh phí kịp thời cho Bưu điện, đảm bảo việc chi trả diễn ra đúng đủ, kịp thời và an toàn Đặc biệt, nhân viên Bưu điện còn mang tiền đến tận nơi cho những người cao tuổi và người bị ốm đau, góp phần nâng cao hiệu quả công tác chi trả.
Bưu điện tỉnh chủ động phối hợp với các tổ trưởng hưu trí, tổ trưởng dân phố và cán bộ tư pháp xã, phường để quản lý người hưởng và nắm bắt thông tin Để đảm bảo hiệu quả, Bưu điện đã bố trí nhân viên là người địa phương và yêu cầu nhân viên tại các điểm Bưu điện - văn hóa xã tham gia hỗ trợ chi trả, xác nhận thông tin trước khi thực hiện kỳ chi trả mới.
Việc chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH vẫn gặp khó khăn do một số điểm Bưu điện - Văn hóa xã chật chội và phải thuê địa điểm chi trả Thêm vào đó, một số nhân viên Bưu điện chưa nắm vững chính sách, dẫn đến việc không giải đáp thắc mắc của người dân một cách kịp thời và chính xác, ảnh hưởng đến công tác tư vấn và tuyên truyền.
Để nâng cao hiệu quả thực hiện nhiệm vụ, BHXH tỉnh cần tăng cường hướng dẫn và chỉ đạo Bưu điện các cấp Đồng thời, việc giáo dục và nâng cao nhận thức cho đội ngũ nhân viên Bưu điện là rất quan trọng Cần chủ động xây dựng kế hoạch chi trả và bố trí các điểm chi trả lương hưu rộng rãi, thuận tiện cho người hưởng.
Nam http://baobaohiemxahoi.vn/vi/tin-chi-tiet-buu-dien-tinh-bac-kan-tich-cuc-thuc- hien-cac-nhiem-vu-moi-4761f324.aspx)
1.4.1.3 Kinh nghiệm của tỉnh Đồng Tháp Được sự hướng dẫn chỉ đạo của BHXH Việt Nam, công tác quản lý chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp đã đạt được những kết quả quan trọng, góp phần khẳng định được vai trò, vị thế của mình trong đời sống xã hội, đưa chính sách của Đảng và Nhà nước đến với mọi tầng lớp nhân dân Năm
Năm 2018, BHXH tỉnh Đồng Tháp đã hỗ trợ hơn 55 nghìn lượt người hưởng chế độ BHXH và chi trả cho hơn 67 nghìn lượt người với tổng số tiền 1.163 tỷ đồng Để nâng cao chất lượng quản lý chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH, BHXH tỉnh đã chú trọng cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động nghiệp vụ Hiện nay, việc tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ qua phần mềm đã ổn định, giúp luân chuyển hồ sơ giữa các phòng nghiệp vụ và BHXH các huyện, thị xã Ứng dụng phần mềm này đã cải tiến thủ tục hành chính, xác định rõ trách nhiệm của công chức và viên chức, hạn chế tình trạng trả hồ sơ chậm, tiết kiệm thời gian và tạo thuận lợi cho người tham gia và thụ hưởng BHXH.
1.4.1.4 Kinh nghiệm của tỉnh Vĩnh Long
Theo chủ trương của BHXH Việt Nam, BHXH tỉnh Vĩnh Long đã chuyển giao công tác quản lý chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH cho hệ thống bưu điện Sự chuyển đổi này không chỉ rút ngắn thời gian chi trả mà còn nâng cao chất lượng dịch vụ đối với người tham gia, mang lại hiệu quả tích cực trong công tác quản lý.
BHXH và BHTN đã giúp giảm tải khối lượng công việc cho công chức, viên chức ngành BHXH, từ đó nâng cao hiệu quả công tác và tạo thuận lợi cho người hưởng chế độ Thời gian chi trả kéo dài hơn, với địa điểm chi trả được phân bố rộng rãi đến các xã, phường, thị trấn Đặc biệt, đối với những người gặp khó khăn trong việc di chuyển, cơ quan bưu điện sẽ tổ chức chi trả tận nhà, góp phần cải thiện dịch vụ cho người dân.
Năm 2018, BHXH tỉnh Vĩnh Long đã giải quyết chế độ và chính sách BHXH cho hơn 89 nghìn lượt người, tăng 17% so với năm trước Đồng thời, tổ chức chi trả cho hơn 297 nghìn lượt người với tổng số tiền lên đến 915 tỷ đồng, tăng 12% so với năm trước Thông tin chi tiết có thể tham khảo tại báo cáo tổng kết trên trang Bưu điện Việt Nam.
1.4.2 Giá trị rút ra đối với BHXH Huyện Vĩnh Lợi
Qua nghiên cứu thực tiễn về quản lý chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH tại một số tỉnh, BHXH huyện Vĩnh Lợi có thể rút ra những bài học quý giá cho công tác quản lý trong thời gian tới Những kinh nghiệm này sẽ giúp nâng cao hiệu quả và tính chính xác trong việc chi trả lương hưu và trợ cấp, đồng thời đảm bảo quyền lợi cho người hưởng.
Để nâng cao hiệu quả công tác bảo hiểm xã hội tại huyện Vĩnh Lợi, cần tranh thủ sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương và BHXH Việt Nam, BHXH tỉnh Bạc Liêu Cấp ủy Đảng sẽ lãnh đạo, chính quyền tổ chức thực hiện, trong khi cơ quan BHXH cần chủ động tham mưu và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan trong quản lý chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH, nhằm đảm bảo thực hiện tốt chính sách BHXH tại địa phương.
