Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chính của bài viết là hoàn thiện quy trình đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Kiểm toán Sao Việt, nhằm nâng cao hiệu quả và độ tin cậy của các báo cáo tài chính.
Hệ thống kiểm soát nội bộ đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính chính xác và tin cậy của báo cáo tài chính Quá trình đánh giá hệ thống này cần được thực hiện một cách hệ thống và lý thuyết, nhằm xác định hiệu quả và khả năng phát hiện các rủi ro Việc áp dụng các phương pháp đánh giá phù hợp sẽ giúp nâng cao chất lượng kiểm toán và đảm bảo tuân thủ các quy định hiện hành.
- Đánh giá thực trạng tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ trong quy trình kiểm toán báo cáo tài chính của Công ty TNHH Kiểm toán Sao Việt
Bài viết này nhằm đánh giá và nhận xét về quy trình đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong kiểm toán báo cáo tài chính của Công ty TNHH Kiểm toán Sao Việt Đồng thời, bài viết cũng đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình này, từ đó nâng cao hiệu quả và độ tin cậy trong công tác kiểm toán.
Câu hỏi nghiên cứu
Câu hỏi nghiên cứu đặt ra là liệu Công ty TNHH Kiểm toán Sao Việt có áp dụng quy trình tìm hiểu và đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong kiểm toán báo cáo tài chính hay không, và quy trình này được thực hiện như thế nào Để nâng cao hiệu quả kiểm toán, cần đưa ra các giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện quy trình đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ của công ty.
Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện được mục tiêu nghiên cứu của đề tài khóa luận, người viết đã sử dụng phương pháp định tính Cụ thể các phương pháp như sau:
Phương pháp nghiên cứu tài liệu là quá trình thu thập thông tin liên quan đến đề tài từ các giáo trình, website, chuẩn mực kế toán, chuẩn mực kiểm toán và các thông tư Mục tiêu của phương pháp này là hệ thống hóa những kiến thức cơ bản và lý luận cần thiết để hỗ trợ cho công tác nghiên cứu đề tài.
Phương pháp quan sát là một kỹ thuật quan trọng trong kiểm toán, cho phép kiểm toán viên đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng Qua việc quan sát quá trình và cách thức làm việc của các thành viên trong nhóm kiểm toán, họ có thể thu thập tài liệu, chứng từ và trao đổi trực tiếp với kế toán tại đơn vị khách hàng để đảm bảo tính chính xác và hiệu quả của hệ thống kiểm soát.
- Phương pháp phân tích: Trên cơ sở các thông tin và tài liệu thu thập được tiến hành phân tích, nhận xét và kết luận phân tích
- Phương pháp thống kê, tổng hợp: Kết quả phân tích được tổng hợp theo từng nhóm đối tượng nghiên cứu, đánh giá tổng thể và thực trạng
- Phương pháp so sánh và đối chiếu: Đối chiếu giữa lý luận và thực tế.
Cấu trúc đề tài
Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, Khóa luận có ba (3) Chương gồm:
Chương 1: Cơ sở lý thuyết về hệ thống kiểm soát nội bộ trong kiểm toán báo cáo tài chính
Chương 2: Thực trạng đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong kiểm toán báo cáo tài chính của Công ty TNHH Kiểm toán Sao Việt
Chương 3 trình bày các giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Kiểm toán Sao Việt Các giải pháp này bao gồm việc cải tiến quy trình đánh giá, nâng cao năng lực đội ngũ kiểm toán viên và áp dụng công nghệ thông tin để tối ưu hóa quy trình kiểm toán Đồng thời, việc tăng cường đào tạo và cập nhật kiến thức cho nhân viên cũng sẽ góp phần nâng cao hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ, đảm bảo tính chính xác và tin cậy của báo cáo tài chính.
Bên cạnh đó, Khóa luận có ba (3) Phụ lục minh họa.
CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ
Khái quát chung về hệ thống kiểm soát nội bộ
1.1.1 Khái niệm hệ thống kiểm soát nội bộ
Hiện nay, khái niệm về HTKSNB đang ngày càng đa dạng Sự phát triển của xã hội đã mở rộng phạm vi hoạt động của HTKSNB, không chỉ giới hạn trong nội bộ đơn vị mà còn phải đáp ứng nhu cầu sử dụng thông tin từ các đối tượng bên ngoài.
Theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 315, kiểm soát nội bộ là quy trình được thiết kế, thực hiện và duy trì bởi Ban quản trị, Ban Giám đốc và các cá nhân khác nhằm đảm bảo đạt được mục tiêu của đơn vị Quy trình này giúp đảm bảo độ tin cậy của báo cáo tài chính, nâng cao hiệu quả và hiệu suất hoạt động, đồng thời tuân thủ pháp luật và các quy định liên quan.
Theo COSO 2013, KSNB là một quá trình do người quản lý, Hội đồng Quản trị và nhân viên của đơn vị chi phối, nhằm cung cấp sự bảo đảm hợp lý cho việc đạt được các mục tiêu quan trọng Những mục tiêu này bao gồm: (i) báo cáo tài chính đáng tin cậy, (ii) tuân thủ các luật lệ và quy định, và (iii) đảm bảo hoạt động hiệu quả và hữu hiệu.
Theo Liên đoàn Kế toán quốc tế (IFAC), Hệ thống Kiểm soát Nội bộ (HTKSNB) bao gồm các chính sách và thủ tục được thiết lập để đạt bốn mục tiêu chính: bảo vệ tài sản của doanh nghiệp, đảm bảo độ tin cậy của thông tin, tuân thủ pháp luật, và nâng cao hiệu quả hoạt động cùng hiệu năng quản lý.
KSNB và HTKSNB đều do con người xây dựng với mục đích chung, nhưng chúng có những điểm khác biệt KSNB tập trung vào việc kiểm soát thông qua các chính sách, thủ tục và quy định hệ thống được công nhận rộng rãi, trong khi HTKSNB chú trọng hơn đến các hành vi cụ thể và quy trình kiểm soát KSNB thường xem xét mục tiêu kiểm soát tổng thể hơn là các hành vi và thủ tục trong từng điều kiện cụ thể, trong khi kiểm soát hành vi cụ thể được gọi là các thủ tục kiểm soát.
Hệ thống kiểm soát nội bộ (HTKSNB) bao gồm các chính sách, thủ tục và bước kiểm soát được lãnh đạo đơn vị xây dựng, bao trùm mọi lĩnh vực trong đơn vị HTKSNB không chỉ bao gồm kiểm soát nội bộ mà còn liên quan đến con người và các phương tiện kỹ thuật, nhằm đảm bảo sự bền vững, ổn định và lâu dài Các lãnh đạo đơn vị thường thiết lập HTKSNB để kiểm soát các hoạt động trong phạm vi và trách nhiệm của đơn vị.
Có nhiều quan điểm khác nhau về HTKSNB do yêu cầu và góc độ nhìn nhận đa dạng Tuy nhiên, quan điểm chung được công nhận rộng rãi hiện nay là
HTKSNB là hệ thống các chính sách, quy định và thủ tục kiểm soát được xây dựng và áp dụng bởi lãnh đạo đơn vị nhằm quản lý và điều hành hoạt động hiệu quả Mục tiêu của HTKSNB tập trung vào ba vấn đề chính: tuân thủ luật pháp và quy định, đảm bảo hiệu quả hoạt động và hiệu năng quản lý, cũng như bảo đảm độ tin cậy của báo cáo tài chính.
1.1.2 Các yếu tố của hệ thống kiểm soát nội bộ
HTKSNB được cấu thành gồm năm bộ phận: Môi trường kiểm soát, Đánh giá rủi ro, Hoạt động kiểm soát, Thông tin và truyền thông, Giám sát
Mô hình 1.1 Mô hình Hệ thống kiểm soát nội bộ theo COSO
(Nguồn: The Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission)
Môi trường kiểm soát phản ánh sắc thái chung của đơn vị, nơi mỗi cá nhân thực hiện các hoạt động và nghĩa vụ kiểm soát của mình Do đó, con người là yếu tố trung tâm và quan trọng nhất trong môi trường này Môi trường kiểm soát đóng vai trò nền tảng cho các thành phần khác của hệ thống kiểm soát nội bộ.
Các nhân tố để đánh giá môi trường kiểm soát:
Một là, Tính chính trực và các giá trị đạo đức
Sự hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ (HTKSNB) phụ thuộc vào tính chính trực và sự tôn trọng các giá trị đạo đức của nhân viên trong tổ chức Ban giám đốc cần thực hiện các biện pháp nhằm loại bỏ hoặc giảm thiểu động cơ dẫn dắt nhân viên tham gia vào hành vi thiếu trung thực, bất hợp pháp hoặc phi đạo đức Việc truyền đạt các chính sách về tính chính trực và giá trị đạo đức có thể được thực hiện thông qua việc cung cấp các chuẩn mực hành vi, quy tắc đạo đức và hình mẫu điển hình cho nhân viên.
Hai là, Cam kết về năng lực
Năng lực là kiến thức và các kỹ năng cần thiết để hoàn thành nhiệm vụ thuộc phạm vi công việc của từng cá nhân
Ba là, Sự tham gia của Ban quản trị
Ban quản trị đóng vai trò quan trọng theo các chuẩn mực nghề nghiệp và quy định pháp luật, đồng thời phải giám sát thiết kế và hiệu quả của các thủ tục báo cáo sai phạm cũng như kiểm soát nội bộ của đơn vị.
Bốn là, Triết lý và phong cách điều hành của Ban Giám đốc
Triết lý quản lý phản ánh quan điểm và nhận thức của người lãnh đạo, trong khi phong cách điều hành thể hiện qua cá tính và thái độ của họ Những đặc điểm này được bộc lộ qua việc lựa chọn nguyên tắc kế toán một cách thận trọng hoặc không thận trọng, đặc biệt khi đối mặt với nhiều lựa chọn về nguyên tắc kế toán Sự thận trọng cũng được thể hiện trong quá trình xây dựng các ước tính kế toán nhằm lập và trình bày báo cáo tài chính.
Năm là, Cơ cấu tổ chức
Cơ cấu tổ chức là sự phân chia rõ ràng trách nhiệm và quyền hạn giữa các bộ phận trong đơn vị Sự phù hợp của cơ cấu này phụ thuộc vào quy mô và đặc điểm hoạt động của từng đơn vị.
Sáu là, Phân công quyền hạn và trách nhiệm
Cơ cấu tổ chức mở rộng bao gồm các chính sách liên quan đến thông lệ phổ biến, hiểu biết và kinh nghiệm của nhân sự chủ chốt, cùng với các nguồn lực cần thiết cho việc thực hiện nhiệm vụ Việc phân công trong tổ chức cũng bao gồm các chính sách và trao đổi thông tin, giúp tất cả nhân viên hiểu rõ mục tiêu của đơn vị, mối liên hệ giữa hành động của từng cá nhân và cách họ đóng góp vào các mục tiêu chung, cũng như nhận thức về trách nhiệm cá nhân trong công việc.
Bảy là, Các chính sách và thông lệ về nhân sự
Các chính sách và thực tiễn nhân sự phản ánh nhận thức về kiểm soát trong tổ chức Chính sách đào tạo không chỉ truyền đạt vai trò và nhiệm vụ tương lai mà còn bao gồm các hoạt động như tổ chức trường đào tạo và hội thảo, nhằm xác định kết quả công việc và hành vi mong đợi Việc đề bạt nhân sự dựa trên đánh giá định kỳ hiệu quả công việc thể hiện cam kết của tổ chức trong việc bổ nhiệm những nhân sự có năng lực vào các vị trí cao hơn.
Khái quát chung về kiểm toán báo cáo tài chính
Theo Luật kiểm toán độc lập số 67/2011/QH12, kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC) là quá trình kiểm tra và đưa ra ý kiến về tính trung thực và hợp lý của BCTC bởi kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán tại Việt Nam Đối tượng của kiểm toán là các BCTC, với mục đích xác nhận mức độ tin cậy và hợp lý của thông tin trong báo cáo Đặc trưng của kiểm toán BCTC là xác nhận tính trung thực và hợp lý, nhưng không đảm bảo mức độ chính xác và đầy đủ của thông tin, do đó không thể đảm bảo tính kịp thời trong hoạt động này.
Các bước chính trong một cuộc kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC) bao gồm: lập kế hoạch, tìm hiểu thông tin về doanh nghiệp, nắm bắt hệ thống kiểm soát nội bộ (KSNB) của doanh nghiệp, đánh giá rủi ro kiểm soát và phát triển chiến lược kiểm toán Tiếp theo, thực hiện thử nghiệm kiểm soát (TNKS), phát triển các thử nghiệm cơ bản, hoàn thành cuộc kiểm toán, lập báo cáo kiểm toán và tiến hành xử lý sau kiểm toán.
Quy trình đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong kiểm toán báo cáo tài chính 12 1 Sự cần thiết của việc đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong kiểm toán báo cáo tài chính
1.3.1 Sự cần thiết của việc đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong kiểm toán báo cáo tài chính Đánh giá HTKSNB trong đơn vị khách hàng là một thủ tục hết sức quan trọng và không thể thiếu đối với mỗi cuộc kiểm toán Thông qua tìm hiểu HTKSNB và các bộ phận, kiểm toán viên đánh giá được những điểm mạnh và điểm yếu của KSNB nói chung cũng như từng bộ phận, từng khoản mục…
HTKSNB càng hiệu quả thì rủi ro kiểm soát càng thấp, giúp KTV xác định phương pháp kiểm toán phù hợp, như thực hiện các thử nghiệm kiểm soát và giảm thiểu thử nghiệm cơ bản Ngược lại, nếu HTKSNB yếu kém và rủi ro kiểm soát cao, KTV sẽ cần tập trung vào các thử nghiệm cơ bản Do đó, việc đánh giá HTKSNB là cần thiết để KTV xác định khối lượng công việc và lựa chọn phương pháp kiểm toán hiệu quả, từ đó tiết kiệm thời gian và chi phí mà vẫn đảm bảo hiệu quả cho cuộc kiểm toán.
1.3.2 Quy trình đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong kiểm toán báo cáo tài chính 1.3.2.1 Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán
Tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng
Kiểm toán viên tiến hành tìm hiểu môi trường kiểm soát, hệ thống chứng từ, sổ sách và báo cáo kế toán, cũng như quy trình ghi nhận và xử lý các nghiệp vụ kế toán Qua việc nghiên cứu hệ thống kiểm soát nội bộ (HTKSNB), kiểm toán viên có cái nhìn sâu sắc về các thủ tục kiểm soát và chu trình nghiệp vụ của khách hàng Rủi ro kiểm soát được đánh giá dựa trên các cơ sở dẫn liệu của từng số dư hoặc nghiệp vụ, chủ yếu dựa vào xét đoán của kiểm toán viên về hiệu quả của các thủ tục kiểm soát liên quan.
Các hiểu biết về HTKSNB thường được mô tả lại dưới dạng các lưu đồ hoặc bảng mô tả và được lưu vào hồ sơ kiểm toán
Thực hiện các thử nghiệm kiểm soát bao gồm quan sát quy trình kiểm soát nội bộ, kiểm tra bằng chứng về việc thực hiện các thủ tục kiểm soát và phỏng vấn nhân viên liên quan để đánh giá hiệu quả của các biện pháp kiểm soát.
Lập kế hoạch kiểm toán
Kiểm toán viên đánh giá rủi ro sai sót trọng yếu trên báo cáo tài chính (BCTC) dựa trên hệ thống kiểm soát nội bộ (HTKSNB) ở cả mức tổng thể và từng tài khoản cụ thể Từ mức rủi ro này, họ lập kế hoạch kiểm toán chiến lược và lựa chọn các thử nghiệm phù hợp Quan trọng là kiểm toán viên cần tìm hiểu HTKSNB cho từng chu trình nghiệp vụ, bao gồm các chính sách và thủ tục liên quan đến xử lý nghiệp vụ cụ thể.
Chu trình bán hàng – thu tiền bao gồm các bước quan trọng như nhận đơn đặt hàng, xét duyệt đơn, xuất kho, lập hóa đơn, ghi chép doanh thu và nợ phải thu, cùng với việc thu tiền và ghi chép vào tài khoản tiền.
Chu trình mua hàng và thanh toán bao gồm các bước quan trọng như lập phiếu yêu cầu mua hàng, tạo đơn đặt hàng và hợp đồng kinh tế Sau khi nhận hàng, cần lập biên bản kiểm nhận và phiếu xuất kho Tiếp theo, ghi sổ kế toán để theo dõi công nợ, phê chuẩn việc trả tiền và ghi chép số tiền đã thanh toán.
Chu trình sản xuất bao gồm các thủ tục và chính sách liên quan đến việc quản lý nguyên vật liệu, từ việc dự trữ cho đến việc đưa nguyên liệu vào quy trình sản xuất và phân bổ chi phí cho từng sản phẩm.
Ngoài ra còn có các chu trình khác: chu trình tiền lương, chu trình tài chính, chu trình đầu tư…
Phương pháp tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ (HTKSNB) bao gồm việc kiểm tra và xem xét các tài liệu, thông tin từ hệ thống kế toán và kiểm soát nội bộ như sơ đồ tổ chức, sổ tay chính sách, sổ nhật ký, sổ cái, cùng các báo cáo dữ liệu thực tế và kế hoạch Sau khi nghiên cứu, kiểm toán viên (KTV) cần tiến hành phỏng vấn để tìm hiểu về các hoạt động kiểm soát đặc biệt và những thay đổi trong điều kiện kiểm soát.
1.3.2.2 Giao đoạn thực hiện kiểm toán
Trong giai đoạn này, kiểm toán viên cần cập nhật thông tin về kiểm soát nội bộ của khách hàng, thực hiện thử nghiệm kiểm soát cụ thể và đánh giá rủi ro kiểm soát Mục tiêu là thu thập bằng chứng về hiệu quả của các quy chế và thủ tục kiểm soát nhằm giảm thiểu các thử nghiệm cơ bản đối với số dư và nghiệp vụ.
Thử nghiệm kiểm soát có thể tiến hành bằng các phương pháp sau:
Kiểm tra chứng từ liên quan đến các nghiệp vụ kinh tế và sự kiện là cần thiết để thu thập bằng chứng kiểm toán, nhằm đánh giá hiệu quả hoạt động của hệ thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ.
Phỏng vấn và quan sát thực tế việc thực hiện chức năng kiểm soát của những người thực thi công việc kiểm soát nội bộ (KSNB) giúp xác định xem họ có để lại bằng chứng kiểm soát hay không Việc này không chỉ đảm bảo tính minh bạch trong quy trình kiểm soát mà còn góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của KSNB.
- Kiểm tra lại việc thực hiện thủ tục KSNB
Kiểm toán viên dựa vào tài liệu thu thập được như bảng tường thuật, bảng câu hỏi, lưu đồ và phép thử Walk-through để ước lượng mức rủi ro Trong trường hợp có sự thay đổi lớn, họ cần xem xét lại mức độ rủi ro kiểm soát và điều chỉnh nội dung, lịch trình, cũng như phạm vi thử nghiệm cơ bản đã được dự kiến.
1.3.2.3 Giai đoạn hoàn thành kiểm toán Đánh giá HTKSNB trong giai đoạn kết thúc kiểm toán thể hiện ở việc đánh giá thái độ của ban quản lý về việc hợp tác khắc phục những nhược điểm, các vấn đề còn tồn đọng trong toàn bộ quy trình quản lý, hoạt động của đơn vị
1.4 Vai trò của việc tìm hiểu và đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong quy trình kiểm toán báo cáo tài chính
Nghiên cứu hệ thống kiểm soát nội bộ và đánh giá rủi ro kiểm soát là điều thiết yếu đối với kiểm toán viên, đồng thời phản ánh sự tuân thủ các chuẩn mực nghề nghiệp trong quá trình thực hiện kiểm toán.
Mục tiêu của việc tìm hiểu và đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong quy trình kiểm toán báo cáo tài chính
quy trình kiểm toán báo cáo tài chính
Kiểm toán viên cần tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ (HTKSNB) và các yếu tố cấu thành để đánh giá điểm mạnh và điểm yếu của KSNB, từ đó hình dung khối lượng công việc và đánh giá rủi ro kiểm soát Việc này giúp xác định phương hướng và phạm vi kiểm tra, thiết kế thủ tục kiểm toán, cũng như dự kiến thời gian và nhân lực cần thiết cho kế hoạch kiểm toán Đánh giá HTKSNB của khách hàng không chỉ giúp kiểm toán viên xác lập mức độ tin cậy mà còn giảm thiểu thử nghiệm cơ bản, đồng thời đảm bảo chất lượng cuộc kiểm toán.
Kiểm toán viên sử dụng hệ thống kiểm soát nội bộ (HTKSNB) để nâng cao chất lượng và hiệu quả kiểm toán Chất lượng kiểm toán phụ thuộc vào việc thu thập đầy đủ và có hiệu lực bằng chứng kiểm toán, trong đó quy mô mẫu chọn là yếu tố quan trọng bị ảnh hưởng bởi HTKSNB Hệ thống kiểm soát nội bộ chất lượng cao sẽ cung cấp bằng chứng đáng tin cậy hơn, trong khi HTKSNB kém hiệu quả có thể làm giảm tính hiệu lực của bằng chứng Do đó, việc đánh giá HTKSNB của khách hàng giúp kiểm toán viên xác định mức độ tin cậy và giảm thiểu các thử nghiệm cơ bản cần thực hiện, đồng thời vẫn đảm bảo chất lượng kiểm toán.
Nghiên cứu tổng quan hệ thống kiểm soát nội bộ (HTKSNB) giúp làm rõ khái niệm và các bộ phận cấu thành của hệ thống này, từ đó cung cấp cơ sở lý luận quan trọng cho việc tìm hiểu và đánh giá hiệu quả của HTKSNB.
Tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ (HTKSNB) trong kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC) là bước quan trọng trong quy trình kiểm toán Kiểm toán viên cần nắm vững HTKSNB của khách hàng để thiết kế và thực hiện các thử nghiệm cơ bản, từ đó thu thập đầy đủ và phù hợp các bằng chứng kiểm toán, nâng cao hiệu quả của cuộc kiểm toán.
Dựa trên cơ sở lý thuyết ở Chương 1, người viết tiến hành tìm hiểu và đánh giá quy trình HTKSNB trong kiểm toán BCTC thực tế tại Công ty TNHH Kiểm toán Sao Việt.
THỰC TRẠNG ĐÁNH GIÁ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ
Tổng quan về Công ty TNHH Kiểm toán Sao Việt
Tên Công ty: Công ty TNHH Kiểm toán Sao Việt
Tên viết tắt: SV Co., Ltd Địa chỉ trụ sở: 386/51 Lê Văn Sỹ, Phường 14, Quận 3, Thành Phố Hồ Chí Minh
Người chịu trách nhiệm pháp lý: Nguyễn Mạnh Quân
Email: svc-hcm@vnn.vn
2.1.2 Quá trình hình thành và phát triển
Trong những năm gần đây, hoạt động kiểm toán độc lập tại Việt Nam đã không ngừng phát triển để đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế chuyển đổi theo cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế.
Công ty TNHH Kiểm toán Sao Việt, được thành lập theo Nghị định số 133/2005/NĐ-CP và Thông tư số 60/2006/TT-BTC, là công ty kiểm toán độc lập đầu tiên tại khu vực phía Nam, phản ánh xu thế phát triển mạnh mẽ của ngành kiểm toán độc lập tại Việt Nam.
Ngoài văn phòng chính tại số 386/51 Lê Văn Sỹ, Phường 14, Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh, Công ty còn có 04 chi nhánh và 01 Văn phòng đại diện:
Chi nhánh 01 tại Lô 66, đường số 11, KDC Công ty CP Xây dựng Cần Thơ, Phường Hưng Thạnh, Quận Cái Răng, Thành phố Cần Thơ
Chi nhánh 02 tại số 366/7A, Chu Văn An, Phường 12, Quận Bình Thạnh, Tp
Chi nhánh 03 tại số 41 Ngõ 62 đường Trần Bình, Phường Mai Dịch, Quận Cầu Giấy, Tp Hà Nội
Chi nhánh 04 tại số 97/21 Đường ĐHT 27, Phường Đông Hưng Thuận, Quận
Văn phòng đại diện tại C19 đường Lê Lợi, Phường Hòa Phú, Thành phố Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương
2.1.3 Cơ cấu tổ chức và nhân sự
Công ty TNHH Kiểm toán Sao Việt có đội ngũ nhân viên khoảng 80 người, trong đó có 20 Kiểm toán viên dày dạn kinh nghiệm từng đảm nhiệm các vị trí quan trọng tại nhiều Công ty Kiểm toán ở Việt Nam Để nâng cao năng lực chuyên môn, nhân viên công ty thường xuyên tham gia các chương trình đào tạo nội bộ, cập nhật kiến thức Kiểm toán viên hàng năm do Bộ Tài chính tổ chức, cùng với các chương trình tài trợ quốc tế.
Công ty TNHH Kiểm toán Sao Việt có đủ năng lực cung cấp cho khách hàng các dịch vụ chuyên ngành
Hình 2.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức
(Nguồn: Công ty TNHH Kiểm toán Sao Việt)
2.1.4 Các loại hình dịch vụ
Sự đa dạng về dịch vụ cung cấp cho khách hàng
Kiểm toán báo cáo tài chính; Kiểm toán Quyết toán vốn đầu tư; Kiểm toán xây dựng cơ bản; Soát xét Báo cáo tài chính;
Kiểm toán báo cáo tài chính vì mục đích thuế và dịch vụ quyết toán thuế;
Kiểm toán hoạt động; Kiểm toán tuân thủ;
Kiểm tra thông tin tài chính trên cơ sở các thủ tục thỏa thuận trước
Tư vấn tài chính; Tư vấn thuế; Tư vấn nguồn nhân lực;
Tư vấn ứng dụng công nghệ thông tin; Tư vấn quản lý;
Dịch vụ kế toán; Dịch vụ làm thủ tục về thuế;
Dịch vụ bồi dưỡng, cập nhật kiến thức tài chính, kế toán, kiểm toán
2.1.5 Phương pháp kiểm toán và tổ chức thực hiện
Phương pháp kiểm toán của Sao Việt tuân thủ các chuẩn mực kiểm toán Việt Nam, tập trung vào việc đánh giá rủi ro để tối ưu hóa quy trình kiểm toán Điều này giúp hạn chế việc mở rộng công việc ở những khu vực có rủi ro thấp hơn Chúng tôi sẽ tiến hành kiểm toán theo các giai đoạn cụ thể.
Giai đoạn 1: Chuẩn bị và lập kế hoạch kiểm toán
Tổ chức các cuộc tiếp xúc với các thành viên chủ chốt của Công ty;
Thu thập các thông tin chung về Công ty;
Xác định phạm vi công việc và kế hoạch kiểm toán tổng thể;
Tổ chức thảo luận sơ bộ với Công ty;
Soát xét sơ bộ các báo cáo tài chính, các ghi chép kế toán và tài liệu của Công ty;
Thành lập nhóm kiểm toán và phân công riêng công việc cho từng thành viên;
Phác thảo kế hoạch kiểm toán chi tiết;
Thảo luận kế hoạch kiểm toán với Ban giám đốc và giới thiệu nhóm kiểm toán với Ban Giám đốc Công ty
Giai đoạn 2: Thực hiện kiểm toán
Công việc kiểm toán sẽ bao gồm nhưng không giới hạn các công việc sau:
Kiểm tra tính tuân thủ hệ thống kiểm soát nội bộ của Công ty;
Kiểm tra soát xét việc ghi chép kế toán và sổ sách kế toán của Công ty;
Kiểm tra lập và soạn thảo báo cáo tài chính
Soát xét các thủ tục thanh toán, các cam kết khác về tín dụng và thanh toán;
Soát xét kiểm soát các thủ tục đấu giá, mua sắm tài sản mới và thanh toán cho các khoản đầu tư dở dang;
Phân tích tình hình biến động về vốn của Công ty trong năm;
Gửi thư xác nhận đối với các tài khoản ngân hàng, đầu tư, phải thu phải trả;
Quan sát thực tế tài sản cố định chủ yếu của Công ty và kiểm tra sự phản ánh của các tài sản này trong Bảng cân đối kế toán tại thời điểm lập báo cáo.
Đánh giá tính hiệu quả của Hệ thống kiểm soát nội bộ của Công ty trong quản lý tiền mặt, hàng tồn kho và tài sản cố định là cần thiết để xác nhận tính hiện hữu, quyền sở hữu và giá trị của các tài sản này tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán.
Phân tích các chỉ tiêu tài chính chủ yếu của Công ty giúp đánh giá khả năng sinh lời, khả năng thanh toán, hiệu quả kinh doanh và tình hình tài chính Việc xem xét các chỉ số này không chỉ phản ánh sức khỏe tài chính của doanh nghiệp mà còn cung cấp cái nhìn tổng quát về khả năng hoạt động và phát triển bền vững trong tương lai.
Thực hiện các thủ tục kiểm toán khác hoặc các thủ tục thay thế cần thiết trong từng trường hợp cụ thể
Sau khi hoàn tất kiểm toán tại Công ty, chúng tôi sẽ tổng hợp kết quả và ghi nhận các nội dung công việc đã thực hiện Đồng thời, chúng tôi sẽ đưa ra những khuyến nghị quan trọng mà Ban Giám đốc cần chú ý, liên quan đến công tác tài chính kế toán, hệ thống kiểm soát nội bộ và quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh.
Giai đoạn 3: Chuẩn bị và phát hành Báo cáo Kiểm toán
Tổng hợp kết quả kiểm toán;
Giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình kiểm toán;
Chuẩn bị dự thảo Báo cáo Kiểm toán và Thư quản lý;
Gửi các Báo cáo dự thảo cho Ban Giám đốc Công ty;
Hoàn chỉnh và phát hành chính thức Báo cáo Kiểm toán, Thư quản lý.
Thực trạng đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong kiểm toán báo cáo tài chính tại công ty TNHH Kiểm toán Sao Việt
cáo tài chính tại công ty TNHH Kiểm toán Sao Việt
2.2.1 Khái quát chung về tình hình đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng do Công ty TNHH Kiểm toán Sao Việt thực hiện Để đánh giá HTKSNB của khách hàng phụ thuộc rất nhiều vào kế hoạch tổ thức thực hiện của đội ngũ KTV và nhân viên công ty cần phải có trình độ, chuyên môn kể cả kinh nghiệm làm việc Hiện tại Công ty (gồm 3 chi nhánh) có tổng 13 kiểm toán viên hành nghề, riêng chi nhánh Tp Hồ Chí Minh có 7 kiểm toán viên đồng thời kiêm nhiệm chức vụ quan trọng khác trong Công ty như Tổng giám đốc, Phó Tổng giám đốc, Trưởng phòng Điều này ảnh hưởng đến việc phân chia công việc, khi thực hiện kiểm toán thì chỉ có một (1) đến hai (2) kiểm toán viên còn lại là nhân viên và trợ lý kiểm toán tham gia vào cuộc kiểm toán Vì hạn chế về mặt nhân sự cũng như trình độ chuyên môn, thời gian và chi phí, Công ty chưa thực sự chú trọng việc đánh giá HTKSNB, nhưng nhìn chung cuộc kiểm toán được thực hiện như sau:
Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán
Việc tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ (HTKSNB) tại công ty phụ thuộc vào công việc của kiểm toán viên, quy mô khách hàng và loại hình kinh doanh Các nội dung cần xem xét bao gồm môi trường kiểm soát, hệ thống kế toán và các thủ tục kiểm soát quan trọng.
Giai đoạn thực hiện kiểm toán
Trong giai đoạn này, kiểm toán viên thường tiến hành thử nghiệm kiểm soát song song với thử nghiệm cơ bản Các thử nghiệm kiểm soát chủ yếu tập trung vào những thủ tục quan trọng như xét duyệt chi tiền và nguyên tắc bất kiêm nhiệm Dựa trên kết quả này, kiểm toán viên sẽ điều chỉnh các thử nghiệm chi tiết cho phù hợp.
Giai đoạn kết thúc kiểm toán
Sau khi hoàn tất cuộc kiểm toán, công ty không tiến hành tìm hiểu kỹ hệ thống kiểm soát nội bộ (HTKSNB) và đánh giá rủi ro kiểm soát của khách hàng, dẫn đến việc phần lớn không thực hiện viết thư quản lý theo mẫu B210 – VACPA 2019 – Phụ lục 01.
2.2.2 Áp dụng quy trình đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Phú Thịnh 2.2.2.1 Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán
Thứ nhất: Tìm hiểu khái quát về khách hàng
Công ty TNHH Phú Thịnh được thành lập theo Quyết định số 1966/QĐ-UB ngày 14/12/2006 của UBND tỉnh Phú Yên, và đã nhận Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số 3604000045 do Sở Kế hoạch & Đầu tư cấp vào ngày 01/8/2007.
Tên công ty: Công ty TNHH Phú Thịnh
Địa chỉ: Lê Trung Kiên – Phường 5 – TP Tuy Hoà – Phú Yên
Ngành nghề kinh doanh: Quản lý, khai thác các công trình thủy lợi, thủy nông, cung ứng nước phục vụ sản xuất nông nghiệp
Thế mạnh của doanh nghiệp: Quản lý, khai thác công trình thủy lợi trong toàn tỉnh
Cơ cấu tổ chức nhân sự
Chủ tịch Công ty Chức danh Ông Nguyễn Minh Huệ Chủ tịch - Người đại diện pháp luật
Ban giám đốc Chức danh Ông Trần Tiến Anh Giám đốc - Nghỉ hưu từ ngày 014/09/2019 Ông Nguyễn Văn Chiến Phó Giám đốc
Kế toán trưởng Chức danh Ông Võ Thành Thôn Kế toán trưởng
Chức năng, nhiệm vụ của Công ty:
Quản lý và khai thác các công trình thủy lợi, thủy nông, cung ứng nước phục vụ sản xuất nông nghiệp
Là chủ đầu tư trong việc xây dựng, sửa chữa, tu bổ, nâng cấp hoàn thiện các công trình thủy lợi thuộc Công ty quản lý
Tổ chức ký hợp đồng kinh tế để cung cấp nước và thu thủy lợi phí, tuân thủ quy định của Nhà nước và kế hoạch hàng năm của UBND tỉnh.
Công ty TNHH Phú Thịnh được UBND tỉnh giao nhiệm vụ quản lý và khai thác các hệ thống thủy nông như sau:
Hệ thống thủy nông Đồng Cam, huyện Đông Hòa, Tây Hòa, Phú Hòa và TP Tuy Hòa
Hệ thống thủy nông Tam Giang, huyện Tuy An
Hồ chứa nước Hóc Răm, huyện Tây Hòa
Hồ chứa nước Phú Xuân, huyện Đồng Xuân
Hồ chứa nước Đồng Tròn, huyện Tuy An
Hồ chứa nước Xuân Bình, thị xã Sông Cầu
Hồ chứa nước Kỳ Châu, huyện Đồng Xuân
Trạm bơm điện Nam Bình, huyện Đông Hòa
Trạm bơm điện Phú Vang, TP Tuy Hòa
Trạm thủy nông sử dụng nước sau thủy điện Sông Hinh, huyện Tây Hòa
Hồ chứa nước Suối Vực, huyện Sơn Hoà
Ngành nghề kinh doanh chính
Quản lý, khai thác công trình thủy lợi, thủy nông, cung ứng nước phục vụ sản xuất nông nghiệp;
Xây dựng công trình dân dụng, thủy lợi, giao thông;
Khai thác cát, sỏi, đá xây dựng;
Mua bán vật liệu xây dựng;
Khảo sát, thiết kế và giám sát thi công xây dựng công trình thủy lợi Đánh giá tình hình tài chính
Tại ngày 31/12/2019, tình hình tài chính của Công ty được trình bày rõ ràng trong báo cáo tài chính, bao gồm kết quả hoạt động kinh doanh và các dòng lưu chuyển tiền tệ cho năm tài chính kết thúc cùng ngày, từ trang 05 đến trang 25.
Sự kiện phát sinh kết thúc năm tài chính
Vào thời điểm lập báo cáo, Chủ tịch Công ty khẳng định rằng không có tình huống nào có thể làm sai lệch các số liệu trong báo cáo tài chính của Công ty.
Thứ hai: Khảo sát HTKSNB để lập kế hoạch kiểm toán
Kiểm toán viên sẽ tìm hiểu về HTKSNB bao gồm việc tìm hiểu về môi trường kiểm soát, hệ thống kế toán và các thủ tục kiểm soát
Môi trường kiểm soát: kiểm toán viên đánh giá nhận thức, quan điểm, sự quan tâm và hoạt động của nhà quản lý đối với HTKSNB
Hệ thống kế toán đóng vai trò quan trọng trong việc xác định mức độ rủi ro cụ thể, từ đó giúp xây dựng kế hoạch kiểm toán phù hợp Điều này đảm bảo độ tin cậy của hệ thống kế toán và kiểm soát, cũng như tập trung vào các nhóm nghiệp vụ quan trọng và số dư tài khoản chủ yếu.
Trong bước này, kiểm toán viên tìm hiểu các vấn đề sau:
Các chính sách kế toán của doanh nghiệp cần phải được đánh giá xem có tuân thủ Chuẩn mực kế toán quốc tế hay không, đồng thời cũng phải phù hợp với các quy định pháp luật hiện hành của Việt Nam Việc đảm bảo sự đồng nhất giữa các tiêu chuẩn quốc tế và luật pháp trong nước là rất quan trọng để nâng cao tính minh bạch và độ tin cậy trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp.
Kiểm toán viên đánh giá hệ thống kế toán tại doanh nghiệp bằng cách kiểm tra việc thực hiện chế độ, thể lệ và phương pháp hạch toán kế toán hiện hành hoặc chế độ cụ thể đã được Bộ Tài Chính phê duyệt Điều này nhằm xác định tính phù hợp của hệ thống kế toán với đặc điểm kinh doanh và yêu cầu quản lý của doanh nghiệp, đồng thời đảm bảo tính nhất quán trong quá trình hạch toán.
Kiểm tra chứng từ và sổ sách kế toán là một quy trình quan trọng để đảm bảo rằng các chứng từ được hoàn chỉnh và đầy đủ Việc lập, ghi chép, sử dụng và bảo quản sổ sách kế toán cần phải được thực hiện một cách kịp thời, đúng mẫu biểu để đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong quản lý tài chính.
- Bộ máy kế toán và trình độ của nhân viên kế toán có phù hợp không?
Để hiểu rõ hệ thống kế toán, kiểm toán viên sử dụng các kỹ thuật như thu thập tài liệu liên quan đến chính sách kế toán và quy định bảo quản chứng từ; phỏng vấn kế toán trưởng và nhân viên kế toán về quy trình và cách lưu trữ chứng từ; cũng như quan sát quá trình ghi chép các nghiệp vụ phát sinh, đảm bảo rằng việc lập và luân chuyển chứng từ, sổ sách kế toán được thực hiện đúng quy định.
Khi kiểm toán hệ thống kế toán của công ty, kiểm toán viên yêu cầu phòng kế toán trình bày các chính sách kế toán chủ yếu mà đơn vị áp dụng Tiếp theo, họ kiểm tra tài liệu để xác định tính đầy đủ của sổ sách kế toán, cách ghi chép và quy trình luân chuyển sổ có tuân thủ quy định hay không, từ đó phát hiện những thiếu sót trong hệ thống kế toán Cuối cùng, kiểm toán viên yêu cầu khách hàng cung cấp các văn bản ghi lại chính sách kế toán áp dụng, và các tài liệu này sẽ được lưu trữ trong Hồ sơ kiểm toán của khách hàng.
Thông tin thu thập về hệ thống kế toán của Công ty TNHH Phú Thịnh:
Chuẩn mực và chế độ kế toán áp dụng
Chuẩn mực và chế độ kế toán áp dụng
