CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1.1 Khái niệm, đặc điểm và vai trò của hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại
1.1.1.1 Khái niệm hoạt động cho vay khách hàng cá nhân
Theo Luật các tổ chức tín dụng năm 2010, cho vay được định nghĩa là hình thức cấp tín dụng, trong đó bên cho vay cung cấp cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng cho mục đích cụ thể trong thời gian xác định, với điều kiện hoàn trả cả gốc và lãi.
Ngân hàng thương mại đóng vai trò là bên cho vay, trong khi bên vay gồm cá nhân, doanh nghiệp và tổ chức kinh tế có nhu cầu vay vốn để phục vụ cho các hoạt động kinh doanh và tiêu dùng.
Hoạt động cho vay có thể được phân loại theo đối tượng khách hàng, bao gồm cho vay doanh nghiệp, tổ chức tài chính và khách hàng cá nhân Trong phạm vi luận văn này, khách hàng cá nhân được hiểu là các cá nhân và hộ gia đình có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hộ cá thể.
Hoạt động cho vay khách hàng cá nhân là quá trình ngân hàng cung cấp vốn cho cá nhân và hộ gia đình nhằm phục vụ nhu cầu sản xuất, kinh doanh hoặc tiêu dùng trong một khoảng thời gian nhất định, với nguyên tắc hoàn trả cả gốc và lãi đúng hạn Các đặc điểm của hoạt động này bao gồm tính linh hoạt trong khoản vay, thời gian hoàn trả đa dạng và yêu cầu thủ tục đơn giản, giúp khách hàng dễ dàng tiếp cận nguồn tài chính cần thiết.
Các sản phẩm cho vay cá nhân rất đa dạng, đáp ứng nhu cầu vay vốn phong phú của khách hàng với nhiều mục đích sử dụng linh hoạt.
Khách hàng cá nhân vay vốn thường có mục đích đa dạng, phụ thuộc vào hoàn cảnh và thu nhập của từng người Do đó, dịch vụ cho vay nhắm đến tất cả người dân trong xã hội, đáp ứng nhu cầu tài chính khác nhau của họ.
Những cá nhân có thu nhập cao có nhu cầu tiêu dùng khác biệt so với những người có thu nhập thấp hoặc trung bình Tùy vào hoàn cảnh cụ thể, nhu cầu của họ có thể bao gồm nhà ở, vật dụng xa xỉ, hoặc phương tiện đi lại như ô tô, xe máy Ngược lại, một số người vay tiền để du học hoặc chi trả cho các nhu cầu y tế Do đó, sản phẩm cho vay khách hàng cá nhân cần phải đa dạng và phong phú, nhằm đáp ứng tối đa nhu cầu tiêu dùng của mọi tầng lớp trong xã hội.
Thứ hai, giá trị mỗi món vay khách hàng cá nhân nhỏ nhưng khối lượng các món vay lớn
Giá trị các khoản vay tiêu dùng thường khác nhau tùy thuộc vào mục đích sử dụng và thu nhập hàng tháng của khách hàng Một điểm chung là giá trị của các khoản vay này thường nhỏ hơn so với các khoản vay doanh nghiệp, vì chúng phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng cá nhân và hộ gia đình Hơn nữa, giá trị hàng hóa tiêu dùng thường không lớn, hoặc khách hàng đã có sự tích lũy trước đó để đáp ứng nhu cầu vay vốn của mình.
Trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển, nhu cầu tiêu dùng của người dân cũng tăng cao, dẫn đến việc nhiều người tiêu dùng phải vay vốn để đáp ứng nhu cầu cá nhân và gia đình Do không phải ai cũng có khả năng chi trả bằng nguồn thu nhập hiện tại, số lượng khách hàng có nhu cầu vay vốn ngày càng đông, làm cho quy mô cho vay khách hàng cá nhân trở nên rất lớn.
Thứ ba, hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tiềm ẩn nhiều rủi ro
Số lượng khoản vay đối với khách hàng cá nhân (KHCN) lớn giúp ngân hàng thương mại (NHTM) phân tán rủi ro, nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ Tình hình tài chính của KHCN thường xuyên biến động do các yếu tố như công việc và sức khỏe Nhiều KHCN thành lập cơ sở kinh doanh một cách tự phát, dẫn đến hoạt động kinh doanh không hiệu quả do quản lý kém và thiếu kinh nghiệm Hơn nữa, công nghệ và chuyên môn chưa hiện đại làm giảm khả năng cạnh tranh trên thị trường Sự không ổn định trong tình hình tài chính của khách hàng khiến ngân hàng đối mặt với nguy cơ khó thu hồi vốn khi khách hàng gặp khó khăn như phá sản, ốm đau hay thất nghiệp.
Việc thẩm định và quyết định cho vay khách hàng cá nhân (KHCN) gặp khó khăn do thông tin không cân xứng, khiến ngân hàng thương mại (NHTM) khó đưa ra quyết định chính xác Thông tin cá nhân thường không được tiết lộ, điều này buộc NHTM phải quản lý chặt chẽ các khoản vay Để giảm thiểu rủi ro, hầu hết các khoản vay cá nhân đều yêu cầu có tài sản đảm bảo.
Thứ tư, chi phí cho vay khách hàng cá nhân thường cao hơn cho vay doanh nghiệp
Chi phí cho vay khách hàng cá nhân của các ngân hàng thương mại thường cao do yêu cầu về nhân lực và công cụ Đối tượng vay là cá nhân có diễn biến phức tạp, với số lượng khoản vay lớn nhưng quy mô mỗi khoản vay lại tương đối nhỏ.
Thứ năm, các khoản cho vay khách hàng cá nhân thường có lãi suất cao
Lãi suất cho vay cá nhân thường cao hơn so với cho vay doanh nghiệp do chi phí vay cho khách hàng cá nhân lớn hơn trên mỗi đơn vị vốn Điều này xuất phát từ mức độ rủi ro cao và tính nhạy bén kém với lãi suất của các khoản vay này.
Thứ sáu, thời hạn cho vay khách hàng cá nhân khá đa dạng
Khách hàng cá nhân có thể lựa chọn thời gian vay vốn đa dạng, bao gồm ngắn hạn, trung hạn và dài hạn, tùy thuộc vào mục đích vay, giá trị khoản vay, thu nhập hàng tháng và thỏa thuận với ngân hàng Các khoản vay bổ sung vốn lưu động cho sản xuất kinh doanh thường có thời hạn ngắn hạn, trong khi các khoản vay phục vụ nhu cầu tiêu dùng như mua nhà, mua xe thường có thời hạn trung và dài hạn.
1.1.1.3 Vai trò của hoạt động cho vay khách hàng cá nhân a Đối với ngân hàng thương mại
Hoạt động cho vay khách hàng cá nhân, bên cạnh cho vay doanh nghiệp, đang trở thành lĩnh vực chính và mang lại lợi nhuận cao cho các ngân hàng thương mại nhờ vào sự đa dạng và phong phú trong số lượng khách hàng.
THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HOÀN KIẾM
KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM –
2.1 KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HOÀN KIẾM
2.2.1 Giới thiệu chung về lịch sử hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Hoàn Kiếm
2.2.1.1 Giới thiệu chung về lịch sử hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam
Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), với tên viết tắt là VCB, được thành lập vào ngày 01/04/1963 theo Quyết định số 115/CP của Hội đồng Chính phủ Tiền thân của ngân hàng này là Cục Ngoại hối thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Trụ sở chính của Vietcombank tọa lạc tại số 198 Trần Quang Khải, Quận Hoàn Kiếm, Thành phố Hà Nội, Việt Nam.
Sau hơn 50 năm hoạt động, Ngân hàng Vietcombank (VCB) đã trở thành một trong những ngân hàng thương mại lớn nhất Việt Nam, với đội ngũ hơn 15.000 cán bộ nhân viên VCB hiện có hơn 500 chi nhánh, phòng giao dịch, văn phòng đại diện và đơn vị thành viên cả trong và ngoài nước, bao gồm trụ sở chính tại Hà Nội, 101 chi nhánh và 395 phòng giao dịch trên toàn quốc.
Công ty có 03 công ty con tại Việt Nam, 01 văn phòng đại diện tại Singapore, 01 văn phòng đại diện tại TP Hồ Chí Minh, cùng với 02 công ty con ở nước ngoài và 04 công ty liên doanh Hoạt động ngân hàng được hỗ trợ bởi mạng lưới hơn 1.726 ngân hàng đại lý trải rộng tại 158 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn cầu.
2.2.1.2 Giới thiệu chung về lịch sử hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – CN Hoàn Kiếm
Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Hoàn Kiếm được thành lập vào ngày 21/11/2008, theo Quyết định số 34/VCB-TCCB của Tổng Giám đốc VCB, đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ của ngân hàng trong bối cảnh phát triển chung của thành phố.
Vào ngày 10/11/2008, Phòng giao dịch số 1 của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam được nâng cấp thành Vietcombank - Chi nhánh Hoàn Kiếm, tọa lạc tại số 23 phố Phan Chu Trinh, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội Với vị trí đắc địa giữa trung tâm thủ đô, nơi tập trung nhiều cơ quan, doanh nghiệp lớn và ngân hàng khác, VCB Hoàn Kiếm đã khởi động một cách tích cực quá trình cạnh tranh trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ tài chính - ngân hàng, nhằm phục vụ tốt hơn cho khách hàng doanh nghiệp và cư dân tại TP Hà Nội.
VCB Hoàn Kiếm chú trọng cung cấp đa dạng sản phẩm và dịch vụ như huy động vốn, thẻ, kinh doanh ngoại tệ, thanh toán xuất nhập khẩu và các sản phẩm ngân hàng bán lẻ Đặc biệt, ngân hàng định hướng tăng cường cho vay cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, cá nhân, cũng như hộ sản xuất kinh doanh cá thể.
Sau 10 năm phát triển, đến cuối năm 2018, VCB Hoàn Kiếm đã đóng góp tích cực vào sự phát triển của VCB với quy mô 130 cán bộ nhân viên và 04 phòng giao dịch Ngân hàng đã xây dựng được hệ thống khách hàng rộng lớn, phục vụ gần 130 ngàn khách hàng từ nhiều thành phần kinh tế Tính đến tháng 12 năm 2018, tổng nguồn vốn huy động đạt 19 ngàn tỷ đồng, dư nợ tín dụng gần 8.500 tỷ đồng, với mức tăng trưởng trung bình hàng năm trên 800 tỷ đồng và tỷ lệ nợ xấu dưới 0,5%.
2.2.2 Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Hoàn Kiếm
Bộ máy tổ chức của VCB Hoàn Kiếm hiện nay gồm 6 phòng nghiệp vụ, 04 phòng giao dịch được được đặt trên địa bàn của thành phố Hà Nội
Giám đốc: Quản lý chung và trực tiếp quản lý, quyền chỉ đạo hoạt động phòng
Khách hàng doanh nghiệp, Khách hàng bán lẻ, trực tiếp chỉ đạo phòng Hành chính Nhân sự và phụ trách công tác Đảng
Phó Giám đốc chịu trách nhiệm chỉ đạo hoạt động kinh doanh của chi nhánh, trực tiếp quản lý các phòng nghiệp vụ như Phòng Khách hàng doanh nghiệp, Phòng Khách hàng bán lẻ, Phòng Dịch vụ khách hàng, Phòng Kế toán, Phòng Hành chính nhân sự, Phòng ngân quỹ và 04 phòng giao dịch, đồng thời đảm nhiệm công tác Công đoàn và Đoàn thanh niên.
Sơ đồ 2.1 Cơ cấu tổ chức tại Vietcombank Hoàn Kiếm
Các phòng khách hàng của VCB bao gồm Phòng Khách hàng doanh nghiệp và Phòng Khách hàng bán lẻ, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển mối quan hệ với khách hàng Nhiệm vụ của các phòng này là phân tích rủi ro, thẩm định hạn mức tín dụng và cung cấp các sản phẩm tín dụng, đầu tư dự án cùng các dịch vụ ngân hàng khác Mọi hoạt động đều hướng đến mục tiêu phát triển kinh doanh an toàn, hiệu quả và mở rộng thị phần của VCB trong từng giai đoạn.
Phòng Dịch vụ Khách hàng bao gồm các bộ phận như Dịch vụ Khách hàng tổ chức, Dịch vụ Khách hàng cá nhân và bộ phận kinh doanh Thẻ Nhiệm vụ của phòng này là thực hiện các dịch vụ liên quan đến khách hàng như mở tài khoản, giao dịch tiền mặt, rút tiền, gửi tiền, huy động vốn, quản lý hồ sơ khách hàng và chuyển tiền cho cả khách hàng cá nhân và tổ chức.
Phòng Kế toán bao gồm các bộ phận Kế toán, Tổng hợp, Quản lý nợ và Kiểm tra giám sát tuân thủ Bộ phận Kế toán thực hiện chức năng của đơn vị kế toán cơ sở tại Chi nhánh.
Phó giám đốc phụ trách
Phó giám đốc phụ trách P.DVKH và BP tác nghiệp
Phó giám đốc phụ trách P.KHBL
Để đảm bảo công tác kế toán tổng hợp chính xác và kịp thời, bộ phận tổng hợp tham mưu cho Ban giám đốc trong việc xây dựng và theo dõi kế hoạch kinh doanh, ngân sách và phát triển mạng lưới hàng năm Bộ phận này cũng phân tích và đề xuất các định hướng phát triển phù hợp với thực tế của chi nhánh, đồng thời thực hiện báo cáo theo yêu cầu nội bộ và các cơ quan quản lý Bộ phận quản lý nợ thực hiện các tác nghiệp trên hệ thống phần mềm liên quan đến hồ sơ tín dụng và báo cáo về khoản vay, đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật và VCB Cuối cùng, bộ phận kiểm tra giám sát tuân thủ xây dựng chương trình kiểm tra hàng năm và trình Giám đốc phê duyệt theo kế hoạch kiểm soát của VCB.
Phòng Hành chính nhân sự: Bao gồm bộ phận Hành chính Nhân sự - Văn thư -
Tin học đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ Ban Giám đốc tổ chức bộ máy và quản lý cán bộ Phòng tham mưu giúp cải thiện công tác hành chính và quản trị trong công nghiệp, đồng thời duy trì và phát triển các mối quan hệ quan trọng.
KH thực hiện tất cả các hoạt động và sản phẩm ngân hàng tại chi nhánh theo đúng Bộ luật lao động và quy định hiện hành của Ngân hàng Nhà nước và Vietcombank Bộ phận Tin học chịu trách nhiệm vận hành, quản lý và duy trì hệ thống công nghệ thông tin liên quan đến hoạt động kinh doanh tại chi nhánh, đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật, Ngân hàng Nhà nước và Vietcombank.
Phòng Ngân quỹ có nhiệm vụ quản lý thu chi tiền mặt VNĐ, ngoại tệ và séc du lịch, đảm bảo an toàn cho kho quỹ Đồng thời, phòng cũng thực hiện việc rút và nộp tiền mặt theo quy định của VCB, tuân thủ các chế độ và văn bản liên quan.
THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – CN HOÀN KIẾM
Hoạt động ngân hàng thương mại, đặc biệt là cho vay đối với khách hàng cá nhân (KHCN), phải tuân thủ các quy định pháp lý từ các cơ quan lập pháp, Ngân hàng Nhà nước và Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam Tại VCB Hoàn Kiếm, hoạt động cho vay đối với KHCN được triển khai dựa trên các văn bản pháp lý cụ thể để đảm bảo tính hợp pháp và hiệu quả trong quá trình thực hiện.
- Bộ Luật dân sự năm số 91/2015/QH13 ngày 24/11/2015 và các hướng dẫn thi hành;
Luật các Tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12, được Quốc hội thông qua vào ngày 16/06/2010, cùng với Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật này số 17/2017/QH14, được ban hành vào ngày 20/11/2017, đã tạo ra khung pháp lý quan trọng cho hoạt động của các tổ chức tín dụng tại Việt Nam.
Thông tư 39/2016/TT-NHNN, ban hành ngày 30/12/2016, quy định về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng Thông tư này nhằm đảm bảo tính minh bạch và an toàn trong hoạt động cho vay, đồng thời bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng Các tổ chức tín dụng cần tuân thủ các quy định về điều kiện cho vay, lãi suất và quy trình xét duyệt hồ sơ vay vốn.
- Thông tư 13/2018/TT-NHNN ngày 16/05/2018 của NHNN quy định về hệ thống kiểm soát nội bộ của NHTM, CN ngân hàng nước ngoài;
- Quyết định số 268/QĐ-HĐQT-CSTD ngày 08/03/2017 của HĐQT Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam về việc ban hành Quy định về cho vay đối với KHCN;
- Quyết định số 2507/QĐ-VCB.QLRRTD ngày 28/12/2018 về Ban hành quy trình tín dụng đối với KHCN;
- Quyết định 109/QĐ-VCB-QLRRTD ngày 15/01/2019 về việc ban hành Chính sách bảo đảm tín dụng của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam;
- Quyết định số 1864/QĐ-VCB.CSSPBL ngày 20/11/2017 Ban hành sản phẩm cho vay mua, xây sửa nhà đất cho KHCN;
- Quyết định số 963/QĐ-NHNT.CSSPBL Ban hành quy định về sản phẩm cho vay mua nhà dự án dành cho KHCN;
Các quy định liên quan đến các sản phẩm tín dụng bán lẻ như cho vay mua ô tô, cho vay cầm cố giấy tờ có giá, cho vay du học và cho vay cho cán bộ, công nhân viên cần được nắm rõ Những quy định này không chỉ đảm bảo quyền lợi cho người vay mà còn giúp các tổ chức tín dụng quản lý rủi ro hiệu quả hơn Việc hiểu biết về các điều khoản, lãi suất và điều kiện vay là rất quan trọng để người tiêu dùng đưa ra quyết định tài chính đúng đắn.
Tại VCB, các quy định và quy trình tín dụng thường xuyên được cập nhật, nhằm cải thiện chất lượng dịch vụ Sản phẩm cho vay cá nhân ngày càng được chuẩn hóa, giúp rút ngắn thời gian xử lý và giảm thiểu rủi ro tín dụng.
VCB Hoàn Kiếm thực hiện cho vay khách hàng cá nhân (KHCN) dựa trên chính sách cho vay của ngân hàng Chính sách này thường xuyên được điều chỉnh để phù hợp với các điều kiện kinh tế xã hội và môi trường hoạt động tại địa phương, nhằm đảm bảo phát triển hoạt động cho vay một cách an toàn và bền vững.
Hiện nay, hoạt động cho vay khách hàng cá nhân (KHCN) của VCB Hoàn Kiếm tuân thủ Quyết định số 268/QĐ-HĐQT-CSTD ngày 08/03/2017, quy định rõ về trình tự cho vay và chính sách cấp tín dụng cho từng nhóm đối tượng Các quy định này đảm bảo an toàn, hiệu quả và thuận tiện, đồng thời được áp dụng thống nhất trong toàn hệ thống Hướng dẫn cụ thể về chính sách tiếp thị khách hàng và cấp tín dụng cũng được nêu rõ trong văn bản này.
41 tài sản bảo đảm và chính sách định giá tiền vay
2.2.2 Quy trình hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – CN Hoàn Kiếm
VCB đã ban hành nhiều văn bản quy định chi tiết về quy trình cho vay khách hàng cá nhân (KHCN), trước đây được tích hợp vào quy trình cấp tín dụng và Sổ tay tín dụng Sau nhiều lần nghiên cứu và chỉnh sửa, Trụ sở chính VCB đã ban hành Quyết định số 2507/QĐ-VCB.QLRRTD vào ngày 28/12/2018, quy định quy trình tín dụng dành cho KHCN.
Ngân hàng VCB Hoàn Kiếm hiện đang thực hiện hoạt động cho vay khách hàng cá nhân (KHCN) theo quy định nghiêm ngặt nhằm đảm bảo tính thống nhất trong toàn hệ thống Quy trình cho vay KHCN tại đây được thiết kế rõ ràng, an toàn và hiệu quả, với yêu cầu tuân thủ cao Các bước trong quy trình cho vay KHCN tại VCB Hoàn Kiếm được tóm tắt như sau:
1 Bộ phận quan hệ khách hàng Phòng KHCN CN/PGD thực hiện tiếp cận KH, hướng dẫn, thu thập thông tin hồ sơ KH, lập Báo cáo nhu cầu tín dụng ;
2 Bộ phận thẩm định tại Phòng KHCN/PGD tiếp nhận hồ sơ nhu cầu tín dụng của KH, thẩm tính đầy đủ, xác thực của hồ sơ, thẩm định KH, thẩm định TSBĐ, lập Báo cáo thẩm định cho vay và Báo cáo thẩm định TSBĐ;
3 Cấp có thẩm quyền ra quyết định khoản vay:
- Không đồng ý cho vay: Cán bộ KHCN chuyển thông báo cho KH
Bộ phận KHCN sẽ thông báo cho khách hàng về việc đồng ý cho vay, sau đó khách hàng và ngân hàng sẽ ký kết tất cả các hợp đồng và văn bản liên quan Đồng thời, cần thực hiện đăng ký giao dịch bảo đảm, hoàn thiện hồ sơ khách hàng và chuyển hồ sơ sang bộ phận Quản lý nợ giải ngân.
4 Phòng Quản lý nợ kiểm tra tính đầy đủ, hợp lệ của hồ sơ, khai báo hợp đồng vay trên hệ thống và làm thủ tục giải ngân cho khách hàng;
5 Cán bộ KHCN trực tiếp quản lý nợ sau cho vay Nếu KH phát sinh nợ xấu: bàn giao hồ sơ cho Ban xử lý nợ có vấn đề để thực hiện các nghiệp vụ cần thiết thu hồi nợ
Hồ sơ khoản vay KHCN tại VCB Hoàn Kiếm sẽ được xử lý qua 4 bộ phận liên quan, bao gồm Phòng Khách hàng bán lẻ/PGD, Ban Giám đốc và các bộ phận khác.
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – CN HOÀN KIẾM
Lãi từ hoạt động cho vay khách hàng cá nhân và thu nhập thuần từ lãi của VCB Hoàn Kiếm đang gia tăng cả về giá trị tuyệt đối lẫn tỷ trọng trong tổng thu nhập từ lãi.
Như đã phân tích ở phần trên, bảng 2.11 tổng hợp lại những kết quả đạt được trong hoạt động cho vay KHCN của VCB Hoàn Kiếm
Bảng 2.11 Kết quả đạt được của VCB Hoàn Kiếm Đơn vị: tỷ đồng
Lãi từ cho vay KHCN 33,37 54,66 112,99 190,01 242,19 Tổng thu lãi cho vay CN 182 215 293,6 445,86 527,74
Tỷ trọng lãi cho vay KHCN/Tổng thu lãi cho vay NH 18,34% 25,42% 38,48% 42,62% 45,89%
Tỷ suất lợi nhuận từ cho vay KHCN 1,07% 1,90% -0,33% 0,80% 1,19% Thu nhập thuần từ cho vay KHCN 5,34 16,21 -7,95 26,67 46,26
Tỷ lệ tăng trưởng lãi cho vay KHCN 100% 164% 207% 168% 127%
Tỷ lệ tăng trưởng thu nhập từ cho vay
Tỷ trọng thu nhập từ cho vay
KHCN/Tổng thu nhập từ lãi NH (%) 3,00% 8,53% -3,31% 7,73% 10,75%
(Nguồn: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của VCB Hoàn Kiếm 2014-2018)
Theo bảng 2.11, lãi và thu nhập thuần từ hoạt động cho vay KHCN của VCB Hoàn Kiếm đã liên tục tăng qua các năm Mặc dù tỷ suất lợi nhuận giảm sâu vào năm 2016, nhưng từ đó đến nay, tỷ suất này đã có những cải thiện tích cực, tăng trở lại trong các năm 2017 và 2018 Sự phát triển mạnh mẽ của cho vay KHCN, đặc biệt từ năm 2016, đã góp phần làm tăng dư nợ cho vay và lãi thu được từ hoạt động này.
Từ cuối năm 2016, VCB Hoàn Kiếm đã tập trung vào việc tăng trưởng cho vay thực chất, đặc biệt chú trọng vào các sản phẩm bất động sản và nhà dự án, nhằm gia tăng lợi nhuận cận biên Sự chuyển hướng này diễn ra do tình trạng dư nợ cho vay cầm cố giá tăng cao trong năm 2016 đã dẫn đến tỷ suất lợi nhuận cận biên giảm Nhờ vào chiến lược này, tỷ suất lợi nhuận hoạt động cho vay KHCN của VCB Hoàn Kiếm đã có dấu hiệu tăng tích cực trở lại.
Vào thứ hai, bên cạnh việc duy trì tăng trưởng tín dụng cao, chất lượng cho vay vẫn được quản lý chặt chẽ, với tỷ lệ nợ xấu và nợ nhóm 2 trong cho vay khách hàng cá nhân (KHCN) luôn ở mức thấp và được kiểm soát hiệu quả.
Trong giai đoạn 2014-2018, nợ xấu cho vay KHCN của VCB Hoàn Kiếm luôn được kiểm soát tốt, duy trì dưới 0,5% Tỷ lệ nợ quá hạn và nợ xấu không vượt quá giới hạn cho phép, thấp hơn so với toàn hệ thống VCB và các ngân hàng khác VCB Hoàn Kiếm đã thực hiện các biện pháp tích cực trong quản lý, giám sát và thu hồi nợ, dẫn đến tỷ trọng nợ xấu của KHCN trên tổng dư nợ luôn ở mức thấp, chủ yếu tập trung vào sản phẩm cho vay mua nhà/xây dựng/sửa chữa nhà Thành công này nhờ vào việc chú trọng quản trị rủi ro, thẩm định chặt chẽ và kiểm tra giám sát sau cho vay, giúp phát hiện và giải quyết kịp thời các khoản nợ có vấn đề, tạo cơ sở vững chắc cho việc mở rộng hoạt động cho vay KHCN trong tương lai.
Thứ ba, VCB Hoàn Kiếm đã quan tâm nhiều hơn đến công tác tiếp thị phát triển
KH, đưa tư duy bán hàng chủ động đến từng cán bộ, từ đó đa dạng hoá danh mục
KH, hạn chế rủi ro tín dụng phát sinh
Công tác tiếp thị phát triển khách hàng tại VCB Hoàn Kiếm được triển khai qua hai hình thức chính: tiếp thị trực tiếp và tiếp thị gián tiếp Tiếp thị trực tiếp cho phép cán bộ ngân hàng giới thiệu sản phẩm thông qua tiếp xúc trực tiếp với khách hàng, trong khi tiếp thị gián tiếp diễn ra thông qua một bên thứ ba để giới thiệu sản phẩm Nhờ đó, danh mục khách hàng cho vay của ngân hàng được đa dạng hóa, mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường.
Ngân hàng hiện đang chủ động tìm kiếm khách hàng vay vốn thông qua các mối quan hệ như sale bất động sản và sale ô tô Đối với nhóm khách hàng mua nhà dự án và ô tô, ngân hàng kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng vốn bằng cách giải ngân theo tiến độ thanh toán quy định Khách hàng chủ yếu là các cặp vợ chồng có thu nhập ổn định và mục đích mua nhà là để ở Trước khi cho vay, ngân hàng tiến hành thẩm định uy tín của chủ đầu tư, chất lượng tiến độ và khả năng thanh khoản của dự án Theo số liệu, nợ xấu trong lĩnh vực cho vay mua nhà dự án chỉ chiếm 0,01% tổng dư nợ Những năm gần đây, VCB Hoàn Kiếm đã tăng cường hoạt động cho vay mua nhà dự án thông qua việc liên kết với các chủ đầu tư tại khu vực nội thành.
Hà Nội, đưa ra các gói lãi suất ưu đãi hỗ trợ KH mua nhà có nhu cầu vay vốn, hợp tác với các sàn bất động sản,…
VCB Hoàn Kiếm đã thực hiện một khoản đầu tư lớn trên nhiều phương diện, đặc biệt tập trung vào việc nâng cao cơ sở vật chất và phát triển nguồn nhân lực, nhằm tối ưu hóa hiệu quả cho vay đối với khách hàng cá nhân.
VCB Hoàn Kiếm đã đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở vật chất, đặc biệt là các phòng giao dịch hiện đại và khang trang Hệ thống phòng giao dịch được trang bị đầy đủ ATM, máy quẹt thẻ và các thiết bị hỗ trợ quy trình TDTN hiệu quả Công nghệ tiên tiến nhất trong ngành ngân hàng được áp dụng, với phần mềm Silverlake tích hợp toàn hệ thống, giúp quản lý hồ sơ và xử lý nghiệp vụ nhanh chóng, an toàn, đồng thời nâng cao kiểm soát, giảm rủi ro và chi phí, rút ngắn thời gian xử lý.
Các CBKH, CBTĐ được đào tạo bài bản và về cơ bản có trình độ học vấn cao
Ngân hàng CN thường xuyên tổ chức các khóa đào tạo cho đội ngũ cán bộ nhân viên, đặc biệt là những người làm công tác cho vay học tập, nhằm cập nhật văn bản, quy trình nghiệp vụ và các quy định mới từ chính phủ và NHNN Những chương trình đào tạo này không chỉ nâng cao chuyên môn và kỹ năng mềm mà còn giúp xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp cho cán bộ, từ đó phục vụ khách hàng tốt nhất và tối đa hóa lợi ích cho VCB.
2.3.2 Hạn chế và nguyên nhân
Mặc dù tỷ suất lợi nhuận từ hoạt động cho vay khách hàng cá nhân có những tín hiệu khả quan và tăng trưởng qua các năm, nhưng giá trị tỷ lệ này vẫn còn thấp so với mặt bằng chung của toàn ngành và chưa có nhiều cải thiện.
Trong những năm gần đây, hoạt động cho vay của VCB Hoàn Kiếm đã có sự tăng trưởng khả quan, với lợi nhuận tuyệt đối tăng trưởng tốt Tuy nhiên, tỷ trọng thu nhập từ cho vay khách hàng cá nhân (KHCN) trong tổng thu nhập từ lãi của chi nhánh vẫn còn khiêm tốn và tăng chậm qua các năm Cụ thể, tỷ suất lợi nhuận từ cho vay KHCN thấp nhất vào năm 2016 chỉ đạt -0,33%, trong khi cao nhất vào năm 2014 cũng chỉ dừng lại ở mức 1,9%.
Do phạm vi nghiên cứu chỉ giới hạn trong hoạt động cho vay KHCN, việc tìm kiếm và thu thập số liệu về tỷ suất lợi nhuận riêng cho hoạt động này tại các chi nhánh VCB và ngân hàng Việt Nam gặp nhiều khó khăn Vì vậy, chúng ta sẽ xem xét và so sánh với chỉ số NIM (Tỷ lệ thu nhập lãi cận biên), một chỉ số phổ biến được sử dụng để đánh giá hiệu quả sinh lời của các ngân hàng.
Biểu đồ 2.6 Hiệu quả sinh lời (NIM) của toàn hệ thống ngân hàng tại Việt Nam
(Nguồn: Báo cáo triển vọng ngành ngân hàng 2018)
Biểu đồ 2.7 Hiệu quả sinh lời (NIM) của một số ngân hàng tại Việt Nam
(Nguồn: Báo cáo triển vọng ngành ngân hàng 2018)
Dựa vào Biểu đồ 2.4 và 2.5, tỷ suất lợi nhuận hoạt động cho vay KHCN của VCB Hoàn Kiếm năm 2017 chỉ đạt 0,8%, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ thu nhập lãi cận biên của VCB (2,5%) và toàn ngành (3%) Khi so sánh với các ngân hàng khác như VPBank, MB và HDBank, vốn phát triển mạnh trong lĩnh vực cho vay KHCN và tiêu dùng, tỷ suất lợi nhuận của VCB Hoàn Kiếm còn thấp hơn đáng kể Cụ thể, tỷ lệ thu nhập lãi cận biên của VPBank là 8,7%, MB là 4,2%, HDBank là 4,1%, và Techcombank là 3,8%.
Tỷ trọng lãi và thu nhập thuần từ lãi trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại VCB Hoàn Kiếm hiện chưa đạt mức cao trong tổng thu lãi cho vay.
