Tính cấp thiết của đề tài
Chất lượng đào tạo của các trường Đại học tại Việt Nam hiện đang là một vấn đề quan trọng được xã hội và Chính phủ đặc biệt quan tâm, do chất lượng chưa đạt yêu cầu so với các nước trong khu vực và thế giới Sự gia tăng nhanh chóng số lượng trường Đại học trong vòng 10 năm qua, với hơn 20% trường mới được thành lập hoặc nâng cấp, đã dẫn đến quy mô đào tạo tăng đột biến, trong khi đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất và chương trình đào tạo chưa được cải thiện đáng kể Sinh viên sau khi ra trường thường không đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp, dẫn đến việc phải đào tạo lại, gây lãng phí thời gian và nguồn lực Mặc dù Chính phủ đã có nhiều nghiên cứu và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, nhưng tình hình vẫn còn nhiều bất cập Định hướng phát triển giáo dục hiện đại, đặc biệt là giáo dục đại học, theo các chuẩn mực quốc tế đã trở thành mục tiêu chung của ngành Những thách thức từ Cách mạng khoa học công nghệ, toàn cầu hóa và kinh tế tri thức đang đặt ra yêu cầu cấp bách cho ngành giáo dục Trong bối cảnh đó, nghiên cứu về nguồn nhân lực giáo dục đại học và phương pháp phát triển trong tương lai là rất cần thiết Tại Viện Ngân hàng Tài chính, trường Đại học Kinh tế Quốc dân, với hơn 56 năm xây dựng và phát triển, Viện hoạt động theo cơ chế tự chủ và chịu trách nhiệm theo quy định của Trường, đồng thời thực hiện các chức năng đào tạo, tư vấn và nghiên cứu về ngân hàng - tài chính cho các tổ chức và cá nhân.
Mặc dù Viện Ngân hàng Tài chính trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã đạt được một số thành công, nhưng trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt trong lĩnh vực đào tạo, tư vấn và nghiên cứu về Ngân hàng – Tài chính, cần nâng cao chất lượng dịch vụ đào tạo để tạo sự khác biệt Đội ngũ giáo viên có trình độ chuyên môn cao và các chương trình đào tạo chất lượng là yếu tố quan trọng Chất lượng đào tạo của nhà trường phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm cả các yếu tố bên ngoài và sự liên kết, điều này ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm đào tạo.
Mặc dù Viện đã được thành lập từ lâu, nhưng sự phát triển kinh tế nhanh chóng đã tạo ra nhu cầu nâng cao nguồn nhân lực Tuy nhiên, Viện vẫn đối mặt với nhiều thách thức trong việc đảm bảo chất lượng đào tạo, bao gồm các yếu tố như nguồn tài chính, cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên và chất lượng đầu vào còn thiếu hụt.
Dựa trên những thực tế hiện tại, tôi quyết định nghiên cứu về việc "Nâng cao chất lượng đào tạo Đại học hệ chính quy tại Viện Ngân hàng Tài chính, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân".
Tổng quan tình hình nghiên cứu
Vấn đề nâng cao chất lượng đào tạo đến nay đã nhận được sự quan tâm đúng mực của các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước
Có thể kể đến một số sách, công trình nghiên cứu tiêu biểu đã đề cập đến vấn đề này ở nhiều mức độ, nhiều cách tiếp cận khác nhau:
Nguyễn Hữu Châu (chủ biên) đã biên soạn cuốn sách "Chất lượng giáo dục, những vấn đề lí luận và thực tiễn" (2008) nhằm cung cấp cho bạn đọc những quan niệm cơ bản về chất lượng giáo dục Cuốn sách này do NXB Giáo dục phát hành, tập trung vào các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến giáo dục.
Chất lượng giáo dục, các thành tố cơ bản của chất lượng giáo dục, các tiêu chí và chỉ số cơ bản về chất lượng giáo dục;
Đánh giá giáo dục là một quá trình quan trọng, bao gồm việc xác định tiêu chí và chỉ số đánh giá chất lượng giáo dục Các phương pháp và kỹ thuật đánh giá chất lượng giáo dục đa dạng, từ điều tra đến phân tích số liệu Quy trình đánh giá chất lượng giáo dục cần được thực hiện một cách hệ thống và khoa học, nhằm xác định các thành tố cơ bản của giáo dục như chương trình học, giảng dạy và kết quả học tập Việc áp dụng các phương pháp đánh giá phù hợp sẽ giúp nâng cao chất lượng giáo dục và đáp ứng nhu cầu phát triển xã hội.
Nguyễn Đức Chính (2002) trong cuốn "Kiểm định chất lượng trong giáo dục đại học" do NXB Đại học Quốc gia Hà Nội xuất bản, đã trình bày các khái niệm quan trọng liên quan đến quản lý chất lượng trong giáo dục đại học Tác giả nhấn mạnh vai trò của việc kiểm định chất lượng nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập trong các cơ sở giáo dục.
Chất lượng giáo dục là một yếu tố quan trọng, bao gồm các lý do và nguyên tắc quản lý chất lượng, cùng với vấn đề kiểm định chất lượng Nghiên cứu về công tác đảm bảo chất lượng và kiểm định giáo dục tại nhiều quốc gia trên thế giới cho thấy sự đa dạng trong phương pháp và quy trình thực hiện Tại Việt Nam, hiện trạng công tác này đang trong quá trình phát triển, cần cải thiện để nâng cao chất lượng giáo dục.
Luận văn thạc sỹ kinh tế của Thạc sỹ Trần Thị Mai (2017) tập trung vào việc phân tích và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo tại trường Đại học Kinh Tế Nghệ An Bài nghiên cứu này không chỉ đánh giá thực trạng đào tạo mà còn đưa ra những khuyến nghị cụ thể để cải thiện hiệu quả giáo dục, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho khu vực.
Luận văn thạc sỹ đã tiến hành phân tích chi tiết chất lượng đào tạo tại Trường Đại học Kinh tế Nghệ An trong ba năm 2014, 2015 và 2016 Dựa trên những kết quả phân tích này, luận văn đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện và nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường.
Luận văn Thạc sỹ kinh tế của Phạm Sỹ Liên (2016) tập trung vào việc nâng cao chất lượng đào tạo tại Trường Đại học Thái Bình Tác giả đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về chất lượng đào tạo đại học và phân tích thực trạng đào tạo chính quy, chỉ ra những kết quả, hạn chế và nguyên nhân chủ yếu Luận văn đề xuất các phương hướng và giải pháp cụ thể nhằm cải thiện chất lượng đào tạo đại học trong bối cảnh hiện nay.
Chất lượng đào tạo đại học đã nhận được sự quan tâm đáng kể, với nhiều bài viết, công trình khoa học và hội thảo được tổ chức để thảo luận về tầm quan trọng của vấn đề này trong các cơ sở giáo dục đại học Những tài liệu nghiên cứu phong phú này cung cấp nguồn lý luận quý giá, hỗ trợ tác giả trong việc xây dựng cơ sở lý luận cho nghiên cứu của mình.
Mục tiêu nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu
Bài luận văn này nhằm đề xuất các biện pháp nâng cao chất lượng đào tạo đại học chính quy tại Viện Ngân hàng Tài chính, trường Đại học Kinh tế Quốc dân Mục tiêu là tăng cường năng lực cạnh tranh và uy tín của nhà trường, đồng thời đáp ứng yêu cầu phát triển trong tương lai.
+ Nghiên cứu cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng đào tạo đại học
+ Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng về chất lượng Đại học hệ chính quy của Viện Ngân hàng tài chính trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Để đảm bảo chất lượng đào tạo Đại học hệ chính quy tại Viện Ngân hàng Tài chính trường Đại học Kinh tế Quốc dân, cần triển khai một số giải pháp quan trọng Trước tiên, cải tiến chương trình giảng dạy theo hướng cập nhật và phù hợp với nhu cầu thị trường lao động Thứ hai, tăng cường đào tạo giảng viên thông qua các khóa học nâng cao và hội thảo chuyên môn Thứ ba, xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với doanh nghiệp để tạo cơ hội thực tập và việc làm cho sinh viên Cuối cùng, áp dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy và quản lý đào tạo để nâng cao hiệu quả học tập.
Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành đề tài, tác giả luận văn sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục như:
Các phương pháp nghiên cứu lý luận gồm:
Phương pháp phân tích và tổng hợp, cùng với việc phân loại và hệ thống hóa tài liệu liên quan, là những bước quan trọng để thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài Việc khái quát hóa thông tin giúp làm rõ các vấn đề nghiên cứu và tạo nền tảng vững chắc cho các kết luận.
Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn gồm:
Bài viết này tập trung vào việc quan sát và đánh giá hoạt động đảm bảo chất lượng đào tạo hệ chính quy tại Viện Ngân hàng Tài chính, trường Đại học Kinh tế Quốc dân Để thu thập thông tin thực tiễn liên quan đến đề tài, chúng tôi đã tiến hành điều tra thông qua bảng hỏi ý kiến.
Nghiên cứu các sản phẩm đánh giá chất lượng đào tạo và tổng kết kinh nghiệm đảm bảo chất lượng đào tạo
Tham khảo ý kiến chuyên gia là bước quan trọng trong việc đánh giá các vấn đề liên quan đến đề tài Đồng thời, tổ chức khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của biện pháp đề xuất để đảm bảo tính hiệu quả và ứng dụng thực tiễn.
Nội dung kết cấu của luận văn
Nội dung kết cấu của luận văn gồm có:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng đào tạo
Chương 2: Phân tích thực trạng chất lượng đào tạo Đại học hệ chính quy của Viện Ngân hàng Tài chính trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Chương 3 trình bày các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo đại học chính quy tại Viện Ngân hàng Tài chính thuộc trường Đại học Kinh tế Quốc dân Những giải pháp này tập trung vào việc cải thiện chương trình giảng dạy, nâng cao năng lực giảng viên, và tăng cường cơ sở vật chất để đáp ứng nhu cầu học tập của sinh viên Đồng thời, Viện cũng sẽ đẩy mạnh hợp tác với các doanh nghiệp và tổ chức tài chính để tạo cơ hội thực tập và việc làm cho sinh viên, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh của họ trên thị trường lao động.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO
Một số khái niệm cơ bản về đào tạo đại học
Theo giáo sư IshiKawa- Chuyên gia chất lượng Nhật Bản:
“Chất lượng là sự thỏa mãn nhu cầu thị trường với chi phí thấp nhất”
Theo Juran: “Chất lượng sản phẩm là sự phù hợp mục đích sử dụng”
Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế ISO (International organization for standardization)
Chất lượng sản phẩm và dịch vụ là tổng hợp các tiêu chí và đặc điểm của sản phẩm, phản ánh mức độ thỏa mãn nhu cầu của người tiêu dùng trong những điều kiện sử dụng nhất định, phù hợp với công dụng của sản phẩm.
Chất lượng sản phẩm được xác định bởi sự phù hợp với nhu cầu và mục đích sử dụng của khách hàng, điều này cho thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa chất lượng và xu hướng thị trường Do đó, việc đổi mới và cải tiến sản phẩm là cần thiết để đáp ứng yêu cầu của khách hàng Khách hàng đóng vai trò quyết định trong việc xác định chất lượng, không phải nhà sản xuất hay nhà quản lý Tuy nhiên, việc chú trọng vào quan điểm khách hàng có thể dẫn đến việc bỏ qua các đặc tính nội tại quan trọng của sản phẩm.
Cục đo lường chất lượng Việt Nam định nghĩa chất lượng là tổng hợp các tính chất thể hiện giá trị sử dụng phù hợp với nhu cầu xã hội, đồng thời đảm bảo yêu cầu của người sử dụng và tiêu chuẩn thiết kế cũng như khả năng sản xuất của từng quốc gia (TCVN 5814-1994).
Chất lượng sản phẩm phụ thuộc vào nhiều yếu tố trong chu kỳ sống của nó, bao gồm chất lượng máy móc, lao động, nguyên vật liệu, quản lý và cung ứng Những yếu tố này tạo nên một tổng thể quyết định đến chất lượng cuối cùng của sản phẩm.
Sản phẩm có những chức năng và công dụng cơ bản, mang lại lợi ích rõ rệt về giá trị sử dụng và tính hữu ích Những đặc tính này không chỉ giúp người tiêu dùng hiểu rõ hơn về sản phẩm mà còn nâng cao trải nghiệm sử dụng của họ.
- Những đặc điểm riêng biệt dặc trưng cho từng sản phẩm: thể hiện sự đặc biệt của sản phẩm tạo ra khả năng cạnh tranh của sản phẩm
Tính tin cậy của sản phẩm thể hiện khả năng duy trì hiệu suất chính xác, ổn định và an toàn trong một khoảng thời gian nhất định.
- Tuổi thọ của sản phẩm: thể hiện thời gian tồn tại có ích của sản phẩm trong quá trình đáp ứng yêu cầu người tiêu dùng
- Các dịch vụ sau bán: thể hiện sự đáp ứng đòi hỏi của khách hàng sau khi đã trao sản phẩm cho họ
Hiện nay, quan niệm về chất lượng sản phẩm đang ngày càng phát triển để phù hợp với nhu cầu thị trường Các doanh nghiệp liên tục nâng cao chất lượng sản phẩm nhằm đáp ứng yêu cầu của khách hàng, nhưng cần phải cân nhắc giữa chất lượng và các yếu tố kinh tế, xã hội, công nghệ Khi nói đến chất lượng, giá cả và dịch vụ sau bán hàng cũng là những yếu tố không thể thiếu Bên cạnh đó, việc giao hàng đúng thời hạn và thái độ phục vụ của nhân viên cũng đóng vai trò quan trọng trong sản xuất hiện đại.
1.1.2.1 Một số khái niệm chung về đào tạo
Đào tạo là quá trình tác động đến con người để họ tiếp thu tri thức, kỹ năng và kỹ xảo một cách có hệ thống, giúp họ thích nghi với cuộc sống và thực hiện những nhiệm vụ lao động nhất định Qua đó, đào tạo góp phần phát triển kinh tế xã hội và duy trì nền văn minh nhân loại.
Theo Trần Khánh Đức (2004), đào tạo là quá trình có tổ chức và mục đích nhằm phát triển tri thức, kỹ năng và thái độ của cá nhân Quá trình này không chỉ giúp hoàn thiện nhân cách mà còn tạo nền tảng vững chắc để người học có thể bước vào nghề nghiệp với năng suất và hiệu quả cao.
Theo Lê Đức Ngọc (2005), đào tạo là hoạt động học tập giúp người lao động thực hiện hiệu quả hơn các chức năng và nhiệm vụ của mình Cụ thể, đào tạo liên quan đến việc tiếp thu kiến thức và kỹ năng cần thiết để nâng cao năng lực làm việc.
8 thức, kỹ năng đặc biệt, nhằm thực hiện những công việc cụ thể một cách hoàn hảo hơn
Theo Luật giáo dục nghề nghiệp 2014, đào tạo được định nghĩa là hoạt động dạy và học nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết cho người học Mục tiêu của đào tạo là giúp người học có khả năng tìm việc làm hoặc tự tạo việc làm sau khi hoàn thành khóa học, cũng như nâng cao trình độ nghề nghiệp.
Bản chất của đào tạo là dạy các kỹ năng thực hành và kiến thức chuyên môn trong một lĩnh vực cụ thể, nhằm giúp người học nắm vững tri thức một cách có hệ thống Mục tiêu của đào tạo là tạo tiền đề cho người học thích nghi với cuộc sống và đủ khả năng đảm nhận công việc nhất định Khái niệm đào tạo hẹp hơn so với giáo dục.
Đào tạo thường diễn ra ở giai đoạn sau khi một cá nhân đã đạt đến độ tuổi và trình độ nhất định Có nhiều hình thức đào tạo khác nhau, bao gồm đào tạo cơ bản, đào tạo chuyên sâu, đào tạo chuyên môn, đào tạo lại, đào tạo từ xa và tự đào tạo.
1.1.2.2 Các quan điểm về chất lượng đào tạo
Chất lượng đào tạo, giống như chất lượng sản phẩm, là một khái niệm khó định nghĩa và đo lường Vì vậy, có nhiều quan điểm khác nhau khi thảo luận về chất lượng đào tạo.
- Chất lượng được đánh giá bằng "đầu vào"
Một số quốc gia phương Tây tin rằng chất lượng đào tạo phụ thuộc vào chất lượng và số lượng các yếu tố đầu vào của cơ sở đào tạo Quan điểm này được gọi là "quan điểm nguồn lực", nhấn mạnh tầm quan trọng của các nguồn lực trong việc nâng cao chất lượng giáo dục.
Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo
Chất lượng giáo dục, đặc biệt là trong đào tạo đại học, bị tác động bởi nhiều yếu tố cả khách quan lẫn chủ quan Mỗi cơ sở giáo dục có thể chịu ảnh hưởng từ những yếu tố khác nhau, tuy nhiên, việc đánh giá chất lượng đào tạo vẫn cần phải dựa trên những tiêu chí cụ thể.
1.2.1 Nhóm các yếu tố bên trong
Sứ mệnh đào tạo con người mới là trách nhiệm chung của toàn xã hội, nhưng đội ngũ giảng viên đóng vai trò quyết định trong chất lượng đào tạo Tục ngữ “không thầy đố mày làm nên” vẫn còn nguyên giá trị, khẳng định rằng giảng viên không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn hướng dẫn sinh viên cách học và xử lý thông tin Họ cần rèn luyện sinh viên vận dụng kiến thức và kỹ năng để giải quyết vấn đề trong thực tiễn Do đó, giảng viên cần có năng lực và trình độ cao để đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy và áp dụng các hình thức giáo dục hiện đại.
Chất lượng đội ngũ giáo viên là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm giáo dục, mặc dù phương pháp đào tạo vẫn lấy người học làm trung tâm.
Số lượng và chất lượng giáo viên ảnh hưởng lớn đến kết quả đào tạo, vì tấm gương đạo đức và tài năng của thầy cô là yếu tố quan trọng trong việc hình thành nhân cách và năng lực của sinh viên Để tạo ra nguồn nhân lực chất lượng, cần có đội ngũ giáo viên giỏi, vì thầy không thể truyền đạt điều mà bản thân chưa có Trình độ chuyên môn yếu kém sẽ dẫn đến việc truyền tải kiến thức không đầy đủ, ảnh hưởng đến sự phát triển của sinh viên Do đó, các trường cần xây dựng đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, chất lượng và có trách nhiệm nghề nghiệp Đồng thời, việc nâng cao trình độ giáo viên, cập nhật kiến thức khoa học hiện đại và cải thiện năng lực giảng dạy là điều cần thiết để đảm bảo chất lượng đào tạo.
Sự gia tăng nhu cầu của người học dẫn đến việc mở rộng quy mô đào tạo, điều này có ảnh hưởng lớn đến chất lượng giáo dục Khi nhu cầu tăng cao, các trường sẽ tăng số lượng lớp học để đáp ứng, đồng thời cải thiện thu nhập cho đội ngũ giáo viên Tuy nhiên, việc tăng quy mô đào tạo cũng đồng nghĩa với việc số lượng sinh viên trong mỗi lớp tăng lên, gây khó khăn cho giáo viên trong việc quản lý và đánh giá kết quả học tập của từng sinh viên.
Giáo trình là tài liệu quan trọng trong việc giảng dạy, giúp sinh viên tiếp thu kiến thức sâu hơn thông qua bài giảng Hiện nay, các trường học khuyến khích giáo viên viết tài liệu tham khảo lưu hành nội bộ, tạo ra giáo trình chuẩn mực dựa trên kinh nghiệm thực tiễn nhiều năm Tuy nhiên, để biên soạn giáo trình đạt chuẩn, người viết cần có trình độ và kinh nghiệm Ngoài ra, tài liệu cần được cập nhật hàng năm để phù hợp với sự phát triển của môn học.
19 luôn được sửa đổi, hiệu chỉnh bổ sung kịp thời để phù hợp với sự phát triển của thời đại, nhằm không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo
Giáo án là kế hoạch quan trọng giúp Thầy truyền đạt kiến thức đến Sinh viên, do đó, việc chuẩn bị giáo án cần được thực hiện nghiêm túc và cẩn thận để nâng cao chất lượng đào tạo Nếu giáo án không được chuẩn bị kỹ lưỡng và thời gian không được bố trí hợp lý với nội dung cần truyền đạt, chất lượng bài giảng sẽ không đạt yêu cầu.
Hiện nay, việc chuẩn bị giáo án của giáo viên còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo, đặc biệt là đối với giáo viên trẻ Để nâng cao chất lượng giáo dục, các trường cần chú trọng đến vấn đề này, thực hiện kiểm tra thường xuyên đối với giáo viên và có biện pháp xử lý kịp thời đối với những giáo viên không chuẩn bị kỹ lưỡng giáo án hoặc không có giáo án khi lên lớp.
1.2.1.4 Chất lượng tuyển sinh đầu vào
Trong những năm gần đây, công tác tuyển sinh trên cả nước đã có nhiều thay đổi mạnh mẽ, với sự tách nhóm giữa các trường đào tạo uy tín và những trường gặp khó khăn trong việc tuyển sinh Nhà nước đã tăng quyền tự chủ cho các trường trong việc xác định chỉ tiêu và phương thức xét tuyển, khiến thí sinh không chỉ quan tâm đến việc vào đại học mà còn đến chất lượng trường, ngành học và cơ hội việc làm sau khi ra trường Sự cạnh tranh trong tuyển sinh ngày càng gia tăng, ngay cả với các trường có uy tín, khiến họ phải thực hiện nhiều chiến dịch truyền thông để thu hút thí sinh, trong khi vẫn có những ngành không đủ chỉ tiêu tuyển sinh.
1.2.1.5 Cơ sở vật chất-trang thiết bị
Cơ sở vật chất và trang thiết bị giảng dạy đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đào tạo cho cả giáo viên và học sinh Việc cải thiện cơ sở vật chất và trang thiết bị hiện nay là một yêu cầu cấp thiết trong công tác giáo dục tại Việt Nam.
Hệ thống cơ sở vật chất trong các trường học đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đào tạo Mỗi ngành học cần được trang bị cơ sở vật chất phù hợp để đảm bảo hiệu quả giảng dạy và học tập Việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên và giảng viên, từ đó góp phần nâng cao trình độ và kỹ năng của người học.
Hệ thống cơ sở vật chất trong trường học, bao gồm phòng học lý thuyết, phòng thực hành, thư viện, ký túc xá và các thiết bị giảng dạy như giáo trình, giáo án, bảng chuyên dụng, máy chiếu và máy tính, đóng vai trò quan trọng trong chất lượng đào tạo Những yếu tố này, cùng với đội ngũ giáo viên, chương trình giảng dạy và tài liệu học tập, là những điều kiện cần thiết để đảm bảo hiệu quả giáo dục.
Phương pháp giảng dạy đóng vai trò quan trọng trong quá trình truyền đạt tri thức và kỹ năng cho sinh viên, giúp phát triển năng lực trí tuệ và hình thành thế giới quan Đối tượng của dạy học là sinh viên với sự đa dạng về nhận thức và quan điểm, điều này làm cho việc giảng dạy trở nên phức tạp Người thầy không chỉ cần nắm vững kiến thức môn học mà còn phải có hiểu biết về nhiều lĩnh vực khác như tâm lý, giao tiếp và xử lý tình huống sư phạm Thời gian và kinh nghiệm giảng dạy là yếu tố quý giá giúp nâng cao chất lượng đào tạo Để kiến thức của người thầy trở thành kiến thức của sinh viên, phương pháp giảng dạy là yếu tố then chốt, và mỗi người sẽ chọn phương pháp phù hợp với khả năng và trình độ của mình, dẫn đến sự khác biệt trong kết quả giảng dạy.
1.2.2 Nhóm các yếu tố bên ngoài
1.2.2.1 Các yếu tố về môi trường
Giáo dục - đào tạo là một hiện tượng xã hội quan trọng, phát triển từ nhu cầu của xã hội Quá trình đào tạo hệ cao đẳng cũng phản ánh mục đích phục vụ cho những yêu cầu của cộng đồng.
Môi trường xã hội xung quanh có vai trò quan trọng trong việc hình thành nhu cầu đào tạo, ảnh hưởng trực tiếp đến công tác quản lý quá trình đào tạo tại các cơ sở cao đẳng Sự tác động này diễn ra ở nhiều khía cạnh khác nhau, từ việc xác định chương trình học đến cách thức tổ chức và triển khai các hoạt động đào tạo.
Đánh giá và phương pháp đánh giá chất lượng đào tạo
1.3.1 Mục đích của đánh giá chất lượng
Đánh giá chất lượng giáo dục nhằm đảm bảo đạt chuẩn mực trong đào tạo, cải tiến và nâng cao chất lượng để đáp ứng nhu cầu của người sử dụng nguồn nhân lực và bảo vệ quyền lợi của người học Ngoài ra, đánh giá còn phục vụ cho việc giải trình với xã hội và các cơ quan tài trợ Nhiều tổ chức hiện nay chú trọng đến việc xác minh chất lượng giáo dục của cơ sở đào tạo trước khi quyết định tài trợ Sinh viên và phụ huynh cũng xem xét chất lượng giáo dục khi lựa chọn trường để đăng ký dự tuyển.
1.3.2 Các quan điểm đánh giá chất lượng đào tạo
Có nhiều quan điểm khác nhau trong việc sử dụng các tiêu chí để đánh gía chất lượng đào tạo của các trường chuyên nghiệp
* Quan niệm và cách làm thứ nhất:
Chương trình đào tạo tại các đơn vị đào tạo thuộc trường đại học cần được đánh giá chất lượng dựa trên các yếu tố đảm bảo chất lượng của trường Những yếu tố này đã được quy định trong các tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, bộ tiêu chuẩn kiểm định các trường cao đẳng ban hành năm 2007 bao gồm 10 tiêu chuẩn với 53 tiêu chí cụ thể.
* Quan niệm và cách làm thứ 2:
Khi đánh giá một trường đại học, ta đang xem xét một thực thể, trong khi việc đánh giá chương trình đào tạo lại là đánh giá một hoạt động cụ thể Do đó, cần thiết phải xây dựng các tiêu chuẩn riêng cho việc kiểm định chương trình Quá trình kiểm định chất lượng chương trình đào tạo nên được tập trung vào các hoạt động dạy và học để đảm bảo tính hiệu quả và chất lượng của giáo dục.
23 tức là cần tập trung xem xét: a) chất lượng đầu vào, b) Chất lượng quá trình, c) Chất lượng đầu ra
Mạng lưới đảm bảo chất lượng các trường đại học Đông Nam Á (AUNQA) khuyến cáo các trường đại học chú trọng đến mô hình chất lượng dạy/học trong quá trình tự đánh giá chương trình đào tạo Theo PGS.TS Ngô Doãn Đãi từ Đại học Quốc gia Hà Nội, có bốn yếu tố quan trọng cần lưu ý: 1) Kết quả học tập mong muốn, 2) Kết quả đạt được, 3) Sự hài lòng của các cá nhân và tổ chức liên quan, và 4) Đảm bảo chất lượng cùng với tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế.
1.3.3 Phương pháp đánh giá chất lượng đào tạo
1.3.3.1 Đánh giá thông qua Các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng đào tạo
* Tiêu chuẩn 1: Sứ mạng và mục tiêu của trường đại học
Sứ mạng của trường đại học được xác định dựa trên chức năng, nhiệm vụ, nguồn lực và định hướng phát triển, đồng thời gắn kết với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và quốc gia.
Mục tiêu của trường đại học được xác định phù hợp với quy định về đào tạo trình độ đại học trong Luật Giáo dục và sứ mạng của nhà trường Những mục tiêu này sẽ được rà soát, bổ sung và điều chỉnh định kỳ để đảm bảo việc triển khai thực hiện hiệu quả.
* Tiêu chuẩn 2: Tổ chức và quản lý
Cơ cấu tổ chức của trường đại học được xác định theo quy định của Điều lệ trường đại học, đồng thời được chi tiết hóa trong quy chế tổ chức và hoạt động của nhà trường.
+ Có hệ thống văn bản để tổ chức, quản lý một cách có hiệu quả các hoạt động của nhà trường
+ Chức năng, trách nhiệm và quyền hạn của các bộ phận, cán bộ quản lý, giảng viên và nhân viên được phân định rõ ràng
Tổ chức Đảng và các đoàn thể trong trường đại học hoạt động hiệu quả, được đánh giá cao hàng năm, và tuân thủ các quy định pháp luật trong các hoạt động của mình.
Tổ chức đảm bảo chất lượng giáo dục đại học cần có một trung tâm hoặc bộ phận chuyên trách với đội ngũ cán bộ có năng lực, nhằm triển khai các hoạt động đánh giá hiệu quả Điều này giúp duy trì và nâng cao chất lượng các hoạt động của nhà trường.
Nhà trường xây dựng các chiến lược và kế hoạch phát triển ngắn hạn, trung hạn và dài hạn phù hợp với định hướng và sứ mạng của mình Đồng thời, nhà trường cũng thiết lập các chính sách và biện pháp giám sát, đánh giá việc thực hiện các kế hoạch này để đảm bảo hiệu quả.
Nhà trường cần thực hiện đầy đủ chế độ báo cáo định kỳ cho cơ quan chủ quản và các cơ quan quản lý, đồng thời lưu trữ toàn bộ các báo cáo một cách cẩn thận.
* Tiêu chuẩn 3: Chương trình giáo dục
Chương trình giáo dục đại học được xây dựng dựa trên khung chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo, với sự tham gia của giảng viên, cán bộ quản lý, đại diện tổ chức nghề nghiệp và nhà tuyển dụng Chương trình này có mục tiêu rõ ràng, cấu trúc hợp lý và được thiết kế hệ thống, nhằm đáp ứng chuẩn kiến thức, kỹ năng đào tạo đại học và linh hoạt với nhu cầu nhân lực của thị trường lao động.
+ Chương trình giáo dục chính quy và giáo dục thường xuyên được thiết kế theo quy định, đảm bảo chất lượng đào tạo
Chương trình giáo dục được cập nhật định kỳ dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế và ý kiến từ nhà tuyển dụng, cựu sinh viên, cùng các tổ chức giáo dục Mục tiêu là đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và toàn quốc.
+ Chương trình giáo dục được thiết kế theo hướng đảm bảo liên thông với các trình độ đào tạo và chương trình giáo dục khác
+ Chương trình giáo dục được định kỳ đánh giá và thực hiện cải tiến chất lượng dựa trên kết quả đánh giá
* Tiêu chuẩn 4: Hoạt động đào tạo
+ Đa dạng hoá các hình thức đào tạo, đáp ứng yêu cầu học tập của người học theo quy định
Công nhận kết quả học tập của sinh viên theo niên chế kết hợp với học phần là cần thiết Đồng thời, cần có kế hoạch chuyển đổi quy trình đào tạo từ niên chế sang học chế tín chỉ, linh hoạt và phù hợp, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người học.
Để nâng cao chất lượng giảng dạy, cần xây dựng kế hoạch và phương pháp đánh giá hợp lý cho các hoạt động của giảng viên Việc chú trọng đổi mới phương pháp dạy và học, cũng như cải tiến cách đánh giá kết quả học tập, sẽ giúp phát triển năng lực tự học, tự nghiên cứu và khả năng làm việc nhóm của sinh viên.
