Néi dung
Động cơ và mục đích của Mĩ khi tiến hành “ cách mạng màu sắc”
1.1.1 Khái niệm “ cách mạng màu sắc ”
Trong những năm gần đây, từ vựng chính trị quốc tế đã chứng kiến sự xuất hiện của nhiều cụm từ mới như “cách mạng hoa hồng”, “cách mạng màu cam”, “cách mạng hoa Tuy-líp” và “cách mạng màu hoa dẻ” Những thuật ngữ này không chỉ phổ biến trên các phương tiện thông tin đại chúng toàn cầu mà còn được nhắc đến nhiều trong bối cảnh Việt Nam.
Các cuộc "cách mạng màu" hay "cách mạng màu sắc" đã xuất hiện từ những năm 2000, chủ yếu tại các nước thuộc Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG) Những cuộc cách mạng này được gắn liền với các tên gọi đặc trưng như "cách mạng hoa hồng" ở Gru-di-a (2003), "cách mạng màu cam" ở U-crai-na (2004), "cách mạng hoa Tuy-lip" ở C r gơ-xtan, và "cách mạng Jeans" ở Bê-la-rút Điều này cho thấy rằng mỗi cuộc cách mạng đều mang theo một màu sắc hoặc loài hoa đặc trưng, tạo thành một mẫu số chung trong bản chất của chúng.
Tên gọi “cách mạng màu sắc” có nguồn gốc lịch sử từ cuộc cách mạng Hà Lan năm 1566, khi sự xung đột giữa hai thế lực cũ và mới dẫn đến một kết quả trung hòa Cuộc cách mạng này đã cho phép quận cộng quý tộc mới từ nước ngoài trở về Hà Lan và nắm quyền.
Hà Lan là biểu tượng của sự đa dạng màu sắc và văn hóa, nhưng phải đến năm 1609, Tây Ban Nha mới công nhận nền độc lập của Hà Lan trong vòng 12 năm Sau nhiều cuộc đấu tranh, đến năm 1648, Tây Ban Nha mới chính thức công nhận độc lập cho Hà Lan, sau 90 năm Tuy nhiên, thành quả của cuộc cách mạng này chỉ mang lại quyền bầu cử cho 0.2% dân số.
Trong lịch sử thế giới, khái niệm “màu của cuộc cách mạng” thường được nhắc đến, tương tự như trong hội họa, nơi các màu sắc được pha trộn để tạo ra những màu mới Cuộc sống cũng như vậy, là sự hòa trộn không rõ ràng giữa các chính kiến và lợi ích cá nhân với lợi ích chung Điều này giải thích tại sao từ thập niên 90 của thế kỷ XX, người Trung Quốc đã thay đổi cụm từ “mang màu sắc Trung Quốc” thành “mang đặc sắc Trung Quốc” “Cách mạng” không chỉ đơn thuần là sự thay đổi mà còn là một cuộc đảo lộn về kinh tế và xã hội, thể hiện qua sự chuyển mình trong tiến trình phát triển.
"Cách mạng màu sắc" (Colour revolution) là cuộc cách mạng do các lực lượng đối lập, được sự ủng hộ của Mỹ và phương Tây, thực hiện thông qua hình thức chính biến không bạo lực, chủ yếu là biểu tình và thảo luận nhằm chống lại chính quyền Các nhà cách mạng thường sử dụng một màu sắc hoặc một loài hoa làm biểu tượng cho phong trào của họ Họ cũng đặc biệt nhấn mạnh vai trò quan trọng của các tổ chức phi chính phủ, đặc biệt là các tổ chức sinh viên, trong việc tạo ra các cuộc chính biến không bạo lực.
1.1.2 Sự thay đổi chiến l-ợc toàn cầu của Mĩ sau chiến tranh lạnh đến nay
Trong suốt 45 năm từ 1947 đến 1991, lịch sử thế giới chứng kiến nhiều biến động và căng thẳng do cuộc chiến tranh lạnh, mà người Mỹ đã mô tả là "chiến tranh không đổ máu, không nổ súng" Tuy nhiên, thực tế cho thấy chiến tranh lạnh đã dẫn đến nhiều cuộc chiến tranh cục bộ và xung đột quân sự ở nhiều khu vực trên thế giới, với những hậu quả vẫn còn ảnh hưởng đến ngày nay tại các nơi như Trung Cận Đông, Afghanistan và Angola.
Cuộc chiến tranh đã dẫn đến sự sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa tại Liên Xô và sự tan rã của hệ thống xã hội chủ nghĩa trên toàn cầu Điều này chứng tỏ rằng Mỹ đã đạt được mục tiêu của mình trong cuộc chiến này, khẳng định vị thế chiến thắng của mình trong cuộc đối đầu lịch sử.
Chiến tranh lạnh đã để lại nhiều vấn đề nghiên cứu và tranh luận, nhưng sự sụp đổ của Liên Xô đánh dấu sự kết thúc của trật tự thế giới hai cực Ianta Từ đó, Mỹ đã có cơ hội vươn lên trở thành siêu cường duy nhất, với sức mạnh quân sự không thể phủ nhận, đặc biệt là sau cuộc chiến tranh vùng Vịnh Tuy nhiên, việc kết thúc chiến tranh lạnh không có nghĩa là Mỹ có thể tự do gây chiến tranh mọi nơi Ngay lập tức, Mỹ đã điều chỉnh chiến lược, với mục tiêu ngăn chặn sự xuất hiện của các nước bá quyền mới, nhằm duy trì vị thế lãnh đạo thế giới và kịp thời đối phó với những đối thủ ngang tầm.
Sau khi tách khỏi Liên bang Xô Viết vào ngày 8/12/1991, Nga vẫn giữ vị thế là cường quốc quân sự hạt nhân hàng đầu châu Âu và thế giới, với 70% lãnh thổ, 70% sức mạnh kinh tế, 75% lực lượng quân đội và một vạn vũ khí hạt nhân từ Liên Xô trước đây Nga đặt mục tiêu khôi phục ảnh hưởng của mình như một cường quốc toàn cầu, do đó, trở thành một đối thủ tiềm tàng mà Mỹ cần kiềm chế để thành công trong việc thiết lập trật tự thế giới đơn cực do mình lãnh đạo.
Sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc về kinh tế, quân sự và chính trị đang trở thành thách thức mới đối với vị trí lãnh đạo của Mỹ ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, nơi chiếm 68% diện tích và 65% dân số Đông Á Sự tăng trưởng kinh tế ấn tượng với tốc độ 9% mỗi năm đã giúp GDP của Trung Quốc từ năm 1980 đến cuối những năm 90 tăng gấp 4 lần, đạt 4,8 nghìn tỷ USD, biến nước này thành nền kinh tế lớn thứ 5 thế giới Theo báo cáo Quốc phòng của Mỹ vào tháng 2 năm 1998, Trung Quốc được dự đoán sẽ trở thành "đối thủ cạnh tranh toàn cầu" của Mỹ vào năm 2015.
Sự kiện 11/9/2001 đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong chiến lược toàn cầu của Mỹ sau chiến tranh lạnh Ngày thứ ba bi thảm này không chỉ trở thành nỗi ám ảnh lâu dài mà còn tác động sâu sắc đến chính sách đối ngoại và an ninh của chính quyền G Bush Trong bối cảnh đó, đảm bảo an ninh đã trở thành ưu tiên hàng đầu trong chiến lược an ninh quốc gia của Mỹ, với vấn đề “chống khủng bố” được đặt lên vị trí hàng đầu trong các chính sách của nước này.
Mỹ đầu tư khoảng 4000 tỷ USD vào ngân sách quốc phòng hàng năm và tích cực thúc đẩy thành lập các liên minh chống khủng bố Tuy nhiên, thực chất những liên minh này chỉ là vỏ bọc cho kế hoạch mở rộng ảnh hưởng của Mỹ ra khu vực mới Sự kiện 11/9 đã được Mỹ khai thác để biến "nguy cơ" thành "thời cơ", nhằm thực hiện các mục tiêu bá chủ toàn cầu Mục tiêu chính của Mỹ là kiểm soát các khu vực địa-chính trị và địa-kinh tế quan trọng trên thế giới hiện nay.
Tóm lại, việc nghiên cứu chiến lược toàn cầu của Mỹ từ sau chiến tranh lạnh đến nay giúp làm rõ sự tác động của chiến lược này đối với động cơ can thiệp của Mỹ trong các cuộc cách mạng màu sắc gần đây ở Trung Á và Đông Âu, đặc biệt là ở các quốc gia thuộc Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG).
1.1.3 Động cơ và mục đích can thiệp của Mĩ đối với các cuộc “ cách mạng màu sắc ” Để đạt đ-ợc mục đích chiến l-ợc của mình Mĩ đã tích cực thăm dò, tìm kiếm đến với những khu vực mà Mĩ thấy có lợi cho mình cũng nh- thuận lợi cho kế hoạch của mình Tại các khu vực nh- Trung á, Đông Âu trong những thời gian gần đây đã liên tiếp có những xáo động về chính trị do hệ quả của các cuộc “cách mạng màu sắc” mang lại, điều đó cũng nói lên rằng không phải ngẫu nhiên mà liên tiếp trong thời gian gần từ 2003 - 2006 liên tiếp các cuộc cách mạng có tính chất giống nhau, thậm chí nh- nhiều ng-ời đã khẳng định chúng là “bản sao” của nhau Đó chính là những “kịch bản” đ-ợc tạo dựng bởi bàn tay của Mĩ cùng đồng minh của mình là ph-ơng Tây Vậy động cơ nào đã thúc giục Mĩ đến với khu vực này và sự can thiệp của Mĩ đã cho ra đời các cuộc “cách mạng màu sắc”?
TiÓu kÕt
Dựa trên việc phân tích các yếu tố dẫn đến việc Mỹ thực hiện "cách mạng màu sắc" tại các quốc gia trong Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG), chúng tôi xin đưa ra một số nhận xét quan trọng.
Mỹ luôn theo đuổi tham vọng bá chủ toàn cầu trong một thế giới đơn cực do mình lãnh đạo, điều này đã trở thành mục tiêu chiến lược không thay đổi của Washington Để đạt được mục tiêu này, Mỹ liên tục triển khai các chiến lược toàn cầu và sử dụng mọi biện pháp cần thiết Sau chiến tranh lạnh, sự thay đổi trong chiến lược toàn cầu của Mỹ đã trở thành yếu tố quyết định cho việc can thiệp vào các cuộc "cách mạng màu sắc" tại các quốc gia thuộc Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG) trong thời gian gần đây.
Lợi dụng sự yếu kém của nền kinh tế và bất ổn xã hội, đặc biệt là những rối loạn chính trị do chế độ gây ra, các đối tượng xấu có thể tìm cách thao túng tình hình.
Sự đa nguyên đa đảng tại các quốc gia trong Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG) đã tạo ra nhiều kẽ hở, tạo điều kiện cho các thế lực bên ngoài can thiệp Trong bối cảnh Mỹ đang theo đuổi những tham vọng mới trong chiến lược toàn cầu, các quốc gia SNG trở thành mục tiêu để Mỹ và đồng minh can thiệp và củng cố vị thế của họ.
Mặc dù Nga đã phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa, mâu thuẫn về ý thức hệ giữa Nga và Mỹ đã chấm dứt với sự kết thúc của Chiến tranh Lạnh Tuy nhiên, căng thẳng giữa hai quốc gia vẫn tiếp diễn, đặc biệt là trong các tranh chấp tại "không gian hậu Xô Viết", trở thành vấn đề nóng của tình hình quốc tế hiện nay Sự cạnh tranh ảnh hưởng giữa Mỹ và Nga đã thúc đẩy Washington gia tăng can thiệp vào các cuộc cách mạng màu sắc tại các quốc gia thuộc Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG) trong thời gian qua.
Ba nhân tố này không chỉ là động cơ mà còn là mục đích can thiệp chính của Mỹ, đồng thời tạo điều kiện cho Mỹ tiến hành can thiệp vào các cuộc "cách mạng màu sắc".
Ch-ơng 2 Chiến l-ợc và thủ đoạn của Mĩ trong các cuộc “cách mạng màu sắc” ở một số nước thuộc Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG)
Vào đầu thế kỷ XXI, các cuộc cách mạng màu sắc bùng nổ tại các quốc gia Trung Á và Đông Âu, đặc biệt là trong tổ chức Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG) như Nam Tư, Gru-di-a, U-crai-na, C r gơ-xtan, U-dơ-bê-kít-xtan, Bê-la-rút và A-déc-bai-dan Nhiều nguyên nhân đã dẫn đến sự bùng nổ này, nhưng vai trò của Mỹ và các đồng minh phương Tây không thể phủ nhận Mặc dù các cuộc cách mạng diễn ra ở nhiều nước, chỉ có Gru-di-a, U-crai-na và C r gơ-xtan thực sự đạt được thành công Chương này sẽ phân tích ba cuộc cách mạng tại ba quốc gia này để làm rõ chiến lược và thủ đoạn của Mỹ trong các cuộc "cách mạng màu sắc".
2.1 “Cách mạng hoa hồng” ở Gru-di-a (2003)
2.1.1 Âm m-u của Mĩ trong cuộc “ cách mạng hoa hồng ” ở Gru-di-a
Nằm ở vị trí chiến lược giữa Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Trung Á, Gru-di-a không chỉ là điểm giao thoa văn hóa mà còn là nơi có các đường ống dẫn dầu quan trọng kết nối nguồn năng lượng dồi dào của vùng Caspi với Thổ Nhĩ Kỳ và Tây Âu Sự quan trọng của vị trí này khiến cả Mỹ và Nga đều xem Gru-di-a là ưu tiên hàng đầu trong chính sách phát triển của mình.
Sau khi lên cầm quyền, Shevardnadze đã thực hiện chính sách đối ngoại thân phương Tây, đặc biệt là với Mỹ, giúp Gruzia ngày càng xa rời Nga và các nước Cộng hòa tách ra từ Liên Xô Chính sách này mở ra cơ hội cho Washington đầu tư mạnh mẽ vào Gruzia, với hơn 1 tỷ USD, biến quốc gia này trở thành nơi nhận viện trợ lớn thứ hai theo đầu người từ Mỹ, chỉ sau Israel.
Sau 10 năm cải cách, chính sách đối ngoại thân phương Tây của Shevardnadze không đáp ứng được kỳ vọng của người dân Gru-di-a, mà ngược lại, đã tạo điều kiện cho nạn tham nhũng gia tăng Chính trị độc tài tại đây đã làm giàu cho các băng nhóm xã hội đen thông qua buôn lậu và tham nhũng, khiến đất nước mắc nợ nước ngoài lên đến 2 tỷ USD, tương đương 60% GDP Tình hình bất ổn này đã thu hút sự chú ý từ các cường quốc như Mỹ và Nga Đối với Nga, Gru-di-a là một vị trí chiến lược quan trọng, không chỉ trong quân sự mà còn trong kiểm soát ngành năng lượng thông qua UES Sự hiện diện của Gru-di-a ổn định có liên quan mật thiết đến sự phát triển của Nga, và chính sách thân Mỹ của Shevardnadze đã khiến Moscow không hài lòng, điều mà Tổng thống Putin đã thừa nhận.
Sau khi Shevardnadze tuyên bố từ chức, Tổng thống Nga V Putin nhận định rằng sự thay đổi chính quyền tại Gru-di-a không gây bất ngờ cho Liên bang Nga, mà là hệ quả của những sai lầm trong chính sách đối nội và đối ngoại của ban lãnh đạo trước đó Trong khi đó, Mỹ cũng muốn loại bỏ Shevardnadze, người đã trở nên không còn được ưa chuộng.
"Hết đát" được sử dụng để xây dựng một chiến lược mới nhằm thúc đẩy lợi ích của Mỹ trong khu vực chiến lược quan trọng này Chiến lược này thể hiện sự điều chỉnh linh hoạt của Mỹ trong bối cảnh địa chính trị hiện nay.
Mĩ nó đã mang tính chi phối mạnh mẽ với quá trình của cuộc khủng hoảng chính trị ở Gru-di-a
Sau chiến tranh lạnh, Mỹ đã triển khai chiến lược cô lập nhằm làm yếu Nga và các nước trong Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG), đưa họ vào quỹ đạo của chủ nghĩa tư bản phương Tây dưới sự lãnh đạo của Washington Trong chiến lược này, Gru-di-a được xem là một mắt xích quan trọng do vị trí địa-chính trị và địa-kinh tế của quốc gia này.
Mĩ muốn biến Gru-di-a thành đồng minh tiền tiên để cô lập Nga Về kinh tế
Mĩ muốn Gru-di-a thành đại diện của mình tại khu vực để bảo vệ lợi ích của
Mỹ tập trung vào năng lượng và an ninh năng lượng, đồng thời muốn biến Gruzia thành một căn cứ chiến lược để gây sức ép lên Nga và khu vực xung quanh.
Mỹ đã cung cấp sự ủng hộ chính trị và quân sự cho chính quyền Shevardnadze, bao gồm việc hỗ trợ Gru-di-a gia nhập EU và NATO, cùng với viện trợ kinh tế cần thiết để thúc đẩy Shevardnadze thực hiện các chính sách đối nội và đối ngoại phù hợp với lợi ích của Mỹ.
Tiểu kết ch-ơng 2
Trong bối cảnh chính trị hiện nay tại "không gian hậu Xô Viết", hiện tượng hiệu ứng domino đang diễn ra với các cuộc cách mạng như "cách mạng hoa hồng" ở Gru-di-a, "cách mạng màu cam" ở U-crai-na và "cách mạng hoa tuy-líp" ở C r gơ-xtan Sự gia tăng nhu cầu thay đổi, thường được biện minh bằng cáo buộc gian lận trong bầu cử, đang trở thành xu hướng nổi bật tại các quốc gia từng thuộc Liên Xô.
Sự kiện này chỉ có ý nghĩa nếu nó phản ánh nguyện vọng của người dân, nhưng khi xem xét kỹ lưỡng, rõ ràng có sự can thiệp và chỉ đạo từ bên ngoài, đặc biệt là từ Mỹ và phương Tây Kịch bản chung tại các quốc gia này thường bắt nguồn từ mâu thuẫn nội tại, với những cáo buộc về "gian lận", "không minh bạch" và "không phù hợp với tiêu chuẩn phương Tây" trong bầu cử Điều này dẫn đến việc kêu gọi quần chúng xuống đường biểu tình, cuối cùng kết thúc với sự lên ngôi của phe đối lập được phương Tây ủng hộ.
Khi chính phủ tại các nước này bị lật đổ, họ lại kêu gọi "ổn định tình hình", mặc dù trước đó đã có nhiều bằng chứng cho thấy Mỹ đã cung cấp hàng trăm triệu USD cho phe đối lập.
Trước thực tế hiện nay, chiến lược "xuất khẩu cách mạng" theo kiểu hiệu ứng domino nhằm mở rộng ảnh hưởng tại các khu vực chiến lược truyền thống của Nga đã trở nên rõ ràng.
Xét tổng thể về mặt địa- chính trị, cả ba n-ớc trên đều là những n-ớc
C r gơ-xtan, mặc dù là một quốc gia nhỏ bé và nghèo nàn ở Trung Á, lại có vị trí chiến lược quan trọng, đóng vai trò là "đệm" cuối cùng giữa Nga và Afghanistan Cả Mỹ và Nga đều có căn cứ quân sự gần thủ đô Biskếch Trong khi đó, Ukraina nằm giữa Nga và châu Âu, còn Gru-di-a kiểm soát con đường dẫn vào khu vực giàu tài nguyên dầu khí quanh biển Caspi, nơi được coi là rốn dầu thứ hai trên thế giới Mỹ đã nhiều lần thuyết phục Gru-di-a và các quốc gia lân cận cho phép xây dựng các tuyến đường ống dẫn dầu không đi qua lãnh thổ Nga, nhằm giảm thiểu sự kiểm soát của Mátxcơva đối với nguồn nguyên liệu chiến lược này.
Những cuộc cách mạng xuất khẩu dựa trên hiệu ứng domino đã trở thành công cụ "tiêu diệt" các chế độ không được Mỹ ưa chuộng Câu chuyện gần đây về Gru-di-a và U-crai-na cho thấy khi các chính quyền thân phương Tây được thiết lập, hầu hết những gì Washington mong đợi đều trở thành hiện thực.
Ch-ơng 3 Đánh giá chiến l-ợc của Mĩ qua các cuộc
Hậu quả của các cuộc “ cách mạng màu sắc”
Nghiên cứu các sự kiện chính trị ở Gru-di-a, U-crai-na và C r gơ-xtan cho thấy mục đích của Mỹ và các đồng minh phương Tây trong việc thực hiện "cách mạng màu sắc" là lật đổ các chính quyền không thân thiện và thiết lập những chính quyền dễ bị thao túng Điều này nhằm thực hiện mưu đồ "bá chủ toàn cầu" và kiềm chế ảnh hưởng của Nga trong khu vực.
"Cách mạng màu sắc" đã để lại những hậu quả nghiêm trọng mà hiện nay các quốc gia từng trải qua phải đối mặt Những hệ lụy này thể hiện rõ rệt trên nhiều phương diện khác nhau, ảnh hưởng đến sự ổn định chính trị, kinh tế và xã hội của các quốc gia đó.
3.1.1 Nền chính trị luôn trong tình trạng không ổn định Đối với Gru-di-a, đất n-ớc bị chia rẽ bởi một vấn đề ng-ời dân ở ápkhadia Đây là một thành phố biển d-ới thời Liên Xô đã giành đ-ợc độc lập thực sự sau một cuộc chiến tranh chống chính phủ trung -ơng trong những năm 1992 – 1993 Trong n-ớc phong trào li khai vẫn hoạt động, hàng trăm nghìn ng-ời Gru-di-a sống ở ápkhadia bị chính quyền xua đuổi phải sống cuộc đời của những ng-ời tử nạn Nam Ossetie, một vùng lãnh thổ rừng núi ở Cáp-ca-dơ cũng đã đứng lên giành độc lập Phía Tây Nam n-ớc cộng hòa Adjaire trở thành một tỉnh thuộc quyền kiểm soát của Aslam Abachize một ng-ời có mối liên hệ mật thiết với các tổ chức Maphia làm giàu nhờ các vụ buôn lậu
Tháng 9 năm 2006, Gru-di-a xảy ra khủng hoảng với Nga khi n-ớc này bắt giữ 5 sĩ quan quân đội Nga Đằng sau vụ bắt giữ này là những lợi ích địa - chính trị trong mối quan hệ đan xen chằng chịt giữa Nga và Grudia cùng những yếu tố ph-ơng Tây đứng đằng sau
Từ khi diễn ra “Cách mạng màu cam”, Ukraine đã rơi vào tình trạng bất ổn kéo dài Năm 2005, dưới sự lãnh đạo của Tổng thống V Yushchenko, đất nước này liên tục chứng kiến các mâu thuẫn giữa Tổng thống và Thủ tướng trong Quốc hội, dẫn đến việc hai Thủ tướng, Timôsenko và Ekhanurov, bị cách chức trong vòng hai năm.
Cuộc khủng hoảng nghị viện năm 2006 tại C r gơ-xtan xảy ra do các phe phái trong liên minh cam đàm phán về chức vụ thay vì tập trung vào chương trình hành động Đến cuối năm 2006, quốc hội đã bãi nhiệm hai bộ trưởng Vào tháng 4 năm 2007, Tổng thống và Thủ tướng mới đã đạt được thỏa thuận tổ chức bầu cử Quốc hội trước thời hạn vào tháng 8 năm 2007, nhưng tình hình chính trị tại quốc gia này vẫn tiếp tục bất ổn.
Cuộc khủng hoảng chính trị tại miền Nam đã dẫn đến việc một số nghị sĩ bị ám sát, cùng với sự đối đầu giữa tổng thống và quốc hội về cải cách hiến pháp Hàng chục nghìn người dân đã xuống đường biểu tình, trong khi các khu vực được coi là căn cứ của BaKiev hiện đang nằm dưới sự kiểm soát của phe đối lập Tuy nhiên, các thể chế nhà nước vẫn chưa công nhận quyền lực của các lãnh đạo đối lập như Bakiev, Kulov hay Otunbayeva, dẫn đến việc lực lượng đối lập chưa thể kiểm soát toàn bộ đất nước.
Chính quyền sau “Cách mạng màu sắc” là một tập hợp của nhiều đảng phái và trào l-u chính trị khác nhau về mục đích tham nhũng, kém hiệu quả
Tại quê hương của các "cuộc cách mạng Cam", hiện có gần 130 đảng phái và phong trào chính trị với nhiều tư tưởng và mục đích khác nhau Trong số đó, lực lượng cam tập hợp hơn 10 đảng phái có xu hướng chính trị đa dạng, tương tự như tình hình ở Gru-di-a, U-crai-na và C r gơ-xtan Ở quốc hội đa đảng, sự chuyển đổi giữa các nghị sỹ diễn ra thường xuyên, đặc biệt là tại U-crai-na, nơi có nghị sỹ thay đổi "màu cờ sắc áo" đến 6 lần trong một nhiệm kỳ Vào tháng 3/2007, 16 nghị sỹ của phái "Cách mạng màu Cam" đã chuyển sang phái liên minh cầm quyền, dẫn đến mâu thuẫn giữa nội các do lực lượng xanh - đỏ kiểm soát và Tổng thống đại diện cho Cách mạng cam, gây ra bất ổn chính trị xã hội.
3.1.2 Nền kinh tế suy giảm
Những bất ổn liên tục về chính trị đã làm triệt tiêu về động lực cải cách kinh tế, cải thiện đời sống nhân dân
Cuộc cách mạng hoa hồng ở Gru-di-a năm 2003 không mang lại tăng trưởng kinh tế và dân chủ như kỳ vọng Tình hình kinh tế - chính trị của đất nước này trở nên tồi tệ hơn, bất chấp sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Mỹ và các nước phương Tây nhằm quảng bá giá trị dân chủ Hiện tại, nền kinh tế Gru-di-a đang đối mặt với khủng hoảng, với nợ nước ngoài gia tăng, chủ yếu từ Nga và Thổ Nhĩ Kỳ.
Theo thống kê mới nhất, nợ nước ngoài của Gru-di-a đã lên tới 2 tỷ USD, chiếm 60% GDP của quốc gia này Trong những năm qua, khoảng 1 triệu người đã rời bỏ Gru-di-a để sinh sống tại Liên bang Nga.
Nền kinh tế Grudia, một mảnh đất phì nhiêu giàu tài nguyên thiên nhiên từng là vựa hoa quả của Liên Xô, ngày nay có hai g-ơng mặt
Đồng tiền ổn định và tỷ lệ lạm phát thấp đã góp phần vào sự hồi sinh của các nhà máy trống rỗng kể từ khi quốc gia này giành độc lập vào năm 1991.
Những chung c- sang trọng đang mọc khắp thủ đô, những lái xe đang đổi những chiếc xe cũ thời Liên Xô sang những chiếc xe của ph-ơng Tây
Theo thống kê của Ngân hàng Thế giới, khoảng 54% dân số Gru-di-a sống dưới mức nghèo khổ, với thu nhập tính theo tỷ lệ phần trăm GDP ở mức thấp nhất so với các nước cộng hòa trong khu vực.
U-crai-na là một n-ớc có tiềm năng lớn, có tất cả những ngành công nghiệp mà một quốc gia lớn ở châu Âu cần có Đây chính là cái cớ của nhiều tr-ờng phái khoa học, đ-ợc thế giới công nhận nh- điện năng, dầu khí, chế tạo máy, vũ trụ Tổ hợp công nghiệp Antônốp đã tạo ra hơn 100 kiểu máy bay nổi tiếng ở hàng chục quốc gia; trạm tuốc bin hạt nhân U-crai-na có mặt ở 35 n-ớc, đứng thứ 4 và chiếm 13% thị phần thế giới Thế nh-ng hơn 2 năm qua kể từ khi cuộc “cách mạng màu Cam” nổ ra, những khó khăn về kinh tế - xã hội tiếp tục xấu đi, đặc biệt là sự phân hoá về đời sống bằng nông nghiệp ở phía Tây ngày càng sâu sắc Sự xuống dốc của nền kinh tế ở U-crai-na đã làm cho ng-ời dân ở đây quay l-ng lại với “Cách mạng màu Cam” bằng lá phiếu bầu cử quốc hội tháng 3 năm 2006, Đảng của Tổng thống V.Yushchenko chỉ đứng thứ 3 với 13,95% số phiếu
Cuộc "cách mạng hoa Tuy-líp" vào tháng 3 năm 2005 không mang lại cuộc sống tốt đẹp cho hơn 5 triệu người dân C r gơ-xtan, khi mà tình hình chính trị hỗn loạn đã gây thiệt hại kinh tế ước tính hơn 1 triệu USD mỗi ngày Nền kinh tế đang lùi lại ít nhất 20 năm, với nợ nước ngoài lên đến 2 tỷ USD và giá cả tăng nhanh từ 1,5 đến 2 lần Sự suy giảm đời sống của người dân đã tạo điều kiện cho phe đối lập kêu gọi biểu tình, trong khi "chiếc ghế" tổng thống liên tục bị đe dọa bởi các cuộc tranh chấp giữa các phe phái.
3.1.3 Cách mạng không đem lại lợi ích cho đông đảo dân chúng
Những ng-ời dân xuống đ-ờng trong cuộc “cách mạng hoa hồng”,
Cách mạng màu da cam và cách mạng hoa Tuy-líp đã mang theo hy vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn và một xã hội công bằng hơn, nơi mọi người đều có việc làm và trẻ em được đến trường Tuy nhiên, những ước mơ này vẫn chưa thành hiện thực, khi số trẻ em bỏ học tại Gru-di-a, U-crai-na và C r gơ-xtan ngày càng tăng Nhiều làng quê trở nên hoang vắng do thiếu trẻ em đến trường, trong khi đó, số lượng trẻ em lang thang thất học ngày càng gia tăng.
Vài đánh giá về chiến l-ợc của Mĩ thông qua “ cách mạng màu sắc”
"Cách mạng màu sắc" thực chất là những hành động lật đổ chính trị một cách hòa bình do các phe phái và tổ chức đối lập thực hiện, dưới sự chỉ đạo và hỗ trợ toàn diện của Mỹ cùng các đồng minh phương Tây, với mục đích thay đổi chế độ hoặc lật đổ chính quyền đương nhiệm.
Thời điểm “cách mạng màu sắc” thường xuất hiện khi một quốc gia tổ chức bầu cử cho đảng cầm quyền, Quốc hội hoặc Chính phủ, hoặc khi có sự bất ổn về kinh tế và chính trị.
Thứ hai: Nguyên nhân dẫn tới “cách mạng màu sắc”
Nguyên nhân chính dẫn đến tình hình này là sự can thiệp của Mỹ và các đồng minh phương Tây nhằm lật đổ các chính quyền được coi là “kẻ thù” hoặc “đối lập hệ tư tưởng” với họ Đồng thời, Mỹ cũng có âm mưu thiết lập sự kiểm soát toàn bộ khu vực Á - Âu, nhằm giành quyền kiểm soát các nguồn tài nguyên và những khu vực địa chiến lược quan trọng.
Nguyên nhân sâu xa của tình trạng hiện nay bắt nguồn từ những sai lầm trong chính sách đối nội và đối ngoại của chính quyền, dẫn đến việc người dân ngày càng mất lòng tin vào Đảng cầm quyền và khả năng điều hành của chính phủ Sự lục đục và suy yếu của bộ máy trung ương, cùng với tình trạng kinh tế trì trệ, tham nhũng gia tăng và tội phạm bùng phát, đã khiến đời sống nhân dân ngày càng khó khăn Hơn nữa, các mâu thuẫn về dân tộc, sắc tộc và tôn giáo chưa được giải quyết triệt để, trong khi lực lượng vũ trang không còn là chỗ dựa vững chắc cho chính quyền Khi đất nước rơi vào khủng hoảng chính trị và kinh tế, đây trở thành cơ hội cho lực lượng đối lập nổi dậy, tiến hành cách mạng màu sắc dưới sự chỉ đạo của Mỹ, khiến cho sự chống đỡ của chính quyền trở nên yếu kém.
"Cách mạng màu sắc" là một phần quan trọng trong chiến lược "diễn biến hòa bình" của Mỹ sau chiến tranh lạnh Thực tế diễn biến của các cuộc "cách mạng màu sắc" tại các quốc gia thuộc Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG) gần đây cho thấy Mỹ đã áp dụng nhiều thủ đoạn khác nhau của chiến lược này, thể hiện qua một số khía cạnh đáng chú ý.
Mỹ nhắm đến các quốc gia thuộc không gian hậu Xô Viết, như Gru-di-a và U-crai-na, để thực hiện "cách mạng màu sắc", với mục tiêu chuyển hóa chế độ hoặc lật đổ chính quyền đương nhiệm.
Trong các cuộc cách mạng màu sắc ở Mỹ và phương Tây, phương thức chủ yếu được áp dụng là phi bạo lực, sử dụng các vũ khí "mềm" như kinh tế, chính trị, tư tưởng, văn hóa và ngoại giao Sức mạnh quân sự chỉ được dùng như một công cụ răn đe, tạo sức ép và hỗ trợ cho phương thức "chuyển hóa hòa bình", và chỉ được huy động khi thực sự cần thiết.
Mỹ tiếp tục thúc đẩy mô hình xã hội "đa nguyên" nhằm thực hiện âm mưu "lật đổ chính trị trong hòa bình" thông qua các biện pháp của "cách mạng màu sắc".
Mỹ đã can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia thông qua việc thúc đẩy các khái niệm như "đa đảng", "dân chủ", "nhân quyền", "tự do kinh tế" và "tự do tôn giáo" Họ tìm cách vô hiệu hóa lực lượng vũ trang, chia rẽ nội bộ và mua chuộc các quan chức cấp cao của Đảng cầm quyền và nhà nước, đặc biệt trong những thời điểm nhạy cảm của quá trình bầu cử.
Công nghệ kiểm phiếu đóng vai trò quan trọng trong việc thăm dò tín nhiệm và bầu cử, thường mang lại lợi thế cho phe đối lập, từ đó tạo ra bầu không khí chính trị căng thẳng.
Để thực hiện "cách mạng màu sắc", Mỹ thường tập trung vào việc xây dựng và tổ chức lực lượng lãnh đạo cho phe đối lập trong nước, đồng thời huấn luyện lực lượng nòng cốt Các lực lượng bên ngoài chủ yếu đóng vai trò răn đe và hỗ trợ, nhằm tạo sức ép, và chỉ được sử dụng khi có thời cơ và điều kiện thuận lợi.
Bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam
Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, sự mở cửa và hội nhập của các quốc gia mang đến cơ hội cho Mỹ và phương Tây thao túng chính trị thông qua việc điều khiển các lực lượng đối lập dưới chiêu bài “dân chủ” và “nhân quyền” Những sự kiện thay đổi chính quyền ở Gru-di-a, U-crai-na, và C r gơ-xtan đã trở thành bài học quan trọng cho Việt Nam Trong khi nỗ lực hội nhập quốc tế để phát triển, Việt Nam cũng phải chú trọng đến nhiệm vụ bảo vệ đất nước, giữ vững ổn định chính trị - xã hội, nâng cao cảnh giác cách mạng và củng cố khối đoàn kết toàn dân Việc phát triển kinh tế cần được xem là trọng tâm, vì trong các cuộc “cách mạng màu sắc”, Mỹ thường lợi dụng yếu tố kinh tế để lôi kéo nhân dân Đồng thời, Việt Nam cần tăng cường an ninh quốc phòng, chống tham nhũng để củng cố niềm tin của nhân dân vào chế độ Ngoài ra, cần kiểm soát chặt chẽ các tổ chức phi chính phủ và phương tiện thông tin đại chúng, đồng thời nghiên cứu các cuộc cách mạng màu sắc trên thế giới để có biện pháp đối phó hiệu quả.