Gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội . thực trạng và giải pháp xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta hiện nay

Ở Việt Nam, xây dựng gia đình đã bước đầu đạt được những điểm tiến bộ trong công cuộc xây dựng gia đình văn hóa. Nhiều gia đình đã tiếp cận được những dịch vụ xã hội cơ bản, chất lượng cuộc sống ngày càng nâng cao. Kinh tế hộ gia đình đã đóng vai trò quan trọng trong thu nhập quốc dân; nhiều hộ gia đình đã nỗ lực vươn lên làm giàu chính đáng. Bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em và chăm sóc người cao tuổi trong gia đình được coi trọng và có nhiều tiến bộ. Bình đẳng giới, quyền trẻ em, vai trò của phụ nữ trong gia đình và xã hội ngày càng được đề cao. Chăm lo, vun đắp, xây dựng, giữ gìn hạnh phúc gia đình là giá trị cao đẹp mà mỗi người Việt Nam luôn quan tâm thực hiện và hướng tới. Các giá trị chung thủy, yêu thương, chia sẻ và bình đẳng trong hôn nhân luôn được coi trọng… Những thành tựu của công tác xây dựng gia đình đã góp phần tích cực vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng, phát triển văn hóa và con người Việt Nam, thực hiện thành công mục tiêu thiên niên kỷ về chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ sơ sinh. Bên đó còn tồn tại những khó khăn như ở không ít các địa phương, việc có danh hiệu gia đình văn hóa chỉ là hình thức. Không ít gia đình, khu phố, thôn bản đạt danh hiệu văn hóa chỉ trên danh nghĩa, có khuynh hướng nặng theo chỉ tiêu. Không ít nơi tỷ lệ gia đình văn hóa đạt chuẩn rất cao song thực trạng đời sống văn hóa, xã hội lại xuống cấp và diễn biến khá phức tạp..... Và vẫn còn tồn tại thực trạng bạo hành gia đình ở một số các địa phương. Mặt trái của cơ chế thị trường đã và đang tác động tiêu cực đến đạo đức xã hội, nhiều tệ nạn xã hội "tấn công" vào các gia đình, ảnh hưởng lớn đến lối sống, đến việc hình thành nhân cách của con người và các mối quan hệ trong gia đình; quan hệ vợ chồng, anh em, họ hàng, làng xóm bị phai mờ, giá trị tinh thần bị xem nhẹ; những thay đổi của xã hội đã kéo theo sự thay đổi của gia đình. Xuất phát từ tình hình thực tế trên và đứng trước những yêu cầu cấp thiết của quá trình quá độ lên chủ nghĩa xã hội, việc nghiên cứu “Gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Thực trạng và giải pháp xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta hiện nay” là vô cùng quan trọng. 2. Đối tượng nghiên cứu Thứ nhất, gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Thứ hai, thực trạng và giải pháp xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta hiện nay. 3. Phạm vi nghiên cứu Đề tài nghiên cứu thực trạng và giải pháp xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta hiện nay. 4. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của đề tài: Thứ nhất, làm rõ lý luận cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin về vấn đề dân tộc trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội; gia đình văn hoá. Thứ hai, đánh giá thực trạng xây dựng gia đình văn hoá ở nước tathời gian qua. Thứ ba, đề xuất giải pháp xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta thời gian tới. 5. Phương pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu, trong đó chủ yếu nhất là các phương pháp: phương pháp thu thập số liệu; phương pháp phân tích và tổng hợp; phương pháp lịch sử - logic;… 6. Kết cấu của đề tài Ngoài mục lục, phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, đề tài gồm 2 chương: Chương 1: Gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Chương 2: Thực trạng và giải pháp xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta hiện nay

PHẦN MỞ ĐẦU

1 Tính cấp thiết của đề tài

Gia đình là vấn đề quan trọng của mọi dân tộc và thời đại, luôn khẳng định sức mạnh và vai trò của mình Nó không chỉ là điểm tựa, cội nguồn và cái nôi của sự bình yên, mà còn là nền tảng đem lại hạnh phúc cho con người Gia đình hiện nay mang ý nghĩa phổ quát ở cả Phương Đông và Phương Tây, gắn liền với quá khứ và ảnh hưởng đến tương lai Do đó, gia đình trở thành vấn đề toàn cầu, có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển chung của nhân loại.

Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, gia đình đóng vai trò quan trọng như những tế bào nhỏ hình thành nên xã hội và cộng đồng lớn Gia đình không chỉ quyết định việc xây dựng nhân cách từng cá nhân mà còn là nơi nuôi dưỡng và giáo dục con người sống có ý thức và đạo đức Các thành viên trong gia đình cùng nhau học tập, xây dựng và phát triển để trở thành một gia đình văn hóa, hòa thuận và hạnh phúc Gia đình văn hóa thực hiện tốt nghĩa vụ công dân và kế hoạch hóa gia đình, góp phần vào sự phát triển của xã hội.

Gia đình văn hóa đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống và phát triển xã hội, với mỗi thành viên nỗ lực thay đổi tư duy để sống có ích hơn Việc xây dựng gia đình văn hóa tạo ra những con người chuẩn mực, góp phần hình thành một xã hội tốt đẹp hơn và gìn giữ bản sắc văn hóa Tại Việt Nam, nhiều gia đình đã đạt được tiến bộ trong việc tiếp cận dịch vụ xã hội, nâng cao chất lượng sống và đóng góp vào thu nhập quốc dân Sự quan tâm đến giáo dục trẻ em, chăm sóc người cao tuổi, và bình đẳng giới ngày càng được nâng cao Các giá trị như chung thủy, yêu thương và chia sẻ trong hôn nhân được coi trọng, góp phần tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội và thực hiện các mục tiêu về sức khỏe bà mẹ và trẻ sơ sinh Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những khó khăn, khi nhiều địa phương chỉ công nhận danh hiệu gia đình văn hóa một cách hình thức.

Nhiều khu phố và thôn bản đạt danh hiệu văn hóa chỉ trên danh nghĩa, với tỷ lệ gia đình văn hóa cao nhưng thực tế đời sống văn hóa và xã hội lại xuống cấp Bạo hành gia đình vẫn tồn tại ở một số địa phương, cho thấy mặt trái của cơ chế thị trường đang tác động tiêu cực đến đạo đức xã hội Nhiều tệ nạn xã hội đang "tấn công" vào các gia đình, ảnh hưởng lớn đến lối sống và hình thành nhân cách con người Các mối quan hệ trong gia đình như vợ chồng, anh em, họ hàng và làng xóm đang dần bị phai mờ, trong khi giá trị tinh thần bị xem nhẹ, phản ánh sự thay đổi của xã hội kéo theo sự thay đổi trong cấu trúc gia đình.

Nghiên cứu về "Gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội" là cần thiết trước bối cảnh thực tế hiện nay và những yêu cầu cấp thiết của quá trình chuyển đổi Việc tìm hiểu thực trạng và đề xuất giải pháp xây dựng gia đình văn hóa ở nước ta đóng vai trò quan trọng trong việc đáp ứng các yêu cầu xã hội.

Thứ nhất, gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.

Thứ hai, thực trạng và giải pháp xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta hiện nay.

3 Phạm vi nghiên cứu Đề tài nghiên cứu thực trạng và giải pháp xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta hiện nay.

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài:

Chủ nghĩa Mác-Lênin nhấn mạnh tầm quan trọng của vấn đề dân tộc trong giai đoạn quá độ lên chủ nghĩa xã hội, khẳng định rằng sự phát triển của các dân tộc phải gắn liền với việc xây dựng gia đình văn hóa Điều này không chỉ thể hiện sự tôn trọng đối với bản sắc dân tộc mà còn thúc đẩy sự đoàn kết và phát triển bền vững trong xã hội.

Trong thời gian qua, việc xây dựng gia đình văn hóa ở nước ta đã đạt được những kết quả nhất định, tuy nhiên vẫn còn nhiều thách thức cần khắc phục Để nâng cao chất lượng gia đình văn hóa, cần triển khai các giải pháp cụ thể như tăng cường giáo dục về giá trị gia đình, phát huy vai trò của cộng đồng và các tổ chức xã hội, cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động văn hóa, thể thao Những nỗ lực này sẽ góp phần hình thành và phát triển các gia đình văn hóa bền vững trong tương lai.

Đề tài áp dụng nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau, với trọng tâm là phương pháp thu thập số liệu, phương pháp phân tích và tổng hợp, cùng với phương pháp lịch sử - logic Những phương pháp này giúp đảm bảo tính chính xác và sâu sắc trong việc nghiên cứu.

6 Kết cấu của đề tài

Ngoài mục lục, phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, đề tài gồm 2 chương:

Chương 1: Gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.

Chương 2: Thực trạng và giải pháp xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta hiện nay

PHẦN NỘI DUNG

1.1 Khái niệm, vị trí và các chức năng của gia đình

Gia đình là một cộng đồng đặc biệt có vai trò quyết định đến sự tồn tại và phát triển của xã hội Theo C Mác và Ph Ăngghen, gia đình hình thành từ hai mối quan hệ cơ bản: quan hệ hôn nhân giữa vợ và chồng, và quan hệ huyết thống giữa cha mẹ và con cái Những mối quan hệ này được xây dựng trên sự gắn bó, liên kết và phụ thuộc lẫn nhau, được quy định bởi nghĩa vụ, quyền lợi và trách nhiệm của từng thành viên, có thể được xác định bằng pháp lý hoặc đạo lý.

Trong cấu trúc gia đình, quan hệ hôn nhân đóng vai trò nền tảng, tạo ra các mối quan hệ khác và là cơ sở pháp lý cho sự tồn tại của gia đình Quan hệ huyết thống, phát sinh từ hôn nhân, là mối liên kết tự nhiên mạnh mẽ nhất giữa các thành viên Ngoài hai mối quan hệ chính giữa vợ chồng và cha mẹ với con cái, còn tồn tại nhiều mối quan hệ khác như giữa ông bà và cháu, anh chị em, cùng với các mối quan hệ họ hàng như cô, dì, chú, bác với cháu.

Hiện nay, ở Việt Nam và trên thế giới, quan hệ cha mẹ nuôi và con nuôi được công nhận hợp pháp trong gia đình Dù gia đình hình thành từ hình thức nào, mối quan hệ nuôi dưỡng giữa các thành viên vẫn là điều tất yếu Mối quan hệ này bao gồm sự quan tâm và chăm sóc cả về vật chất lẫn tinh thần, thể hiện trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi giữa các thành viên Trong xã hội hiện đại, hoạt động nuôi dưỡng và chăm sóc của gia đình được xã hội ghi nhận, nhưng không thể hoàn toàn thay thế sự chăm sóc và nuôi dưỡng từ chính gia đình.

1 Bộ Giáo dục và Đào tạo (2021) Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học Hà Nội: NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr.240.

GIA ĐÌNH TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

Khái niệm, vị trí và các chức năng của gia đình

Gia đình là một cộng đồng đặc biệt, đóng vai trò quan trọng trong sự tồn tại và phát triển của xã hội C Mác và Ph Ăngghen đã nhấn mạnh rằng gia đình là mối quan hệ cơ bản trong quá trình phát triển lịch sử, nơi con người tái tạo cuộc sống và sinh sôi nảy nở Cơ sở hình thành gia đình bao gồm hai mối quan hệ chính: quan hệ hôn nhân giữa vợ và chồng, và quan hệ huyết thống giữa cha mẹ và con cái Những mối quan hệ này gắn bó, liên kết và phụ thuộc lẫn nhau thông qua nghĩa vụ, quyền lợi và trách nhiệm, được quy định bởi pháp lý hoặc đạo lý.

Trong cấu trúc gia đình, quan hệ hôn nhân đóng vai trò nền tảng, tạo ra các mối quan hệ khác và là cơ sở pháp lý cho sự tồn tại của gia đình Quan hệ huyết thống, phát sinh từ hôn nhân, là mối liên kết tự nhiên mạnh mẽ nhất giữa các thành viên Ngoài hai mối quan hệ chính giữa vợ chồng và cha mẹ với con cái, gia đình còn bao gồm các mối quan hệ khác như ông bà với cháu, anh chị em, và các mối quan hệ họ hàng như cô, dì, chú, bác với cháu.

Hiện nay, tại Việt Nam và trên thế giới, quan hệ giữa cha mẹ nuôi và con nuôi được công nhận qua các thủ tục pháp lý trong gia đình Dù gia đình được hình thành theo hình thức nào, mối quan hệ nuôi dưỡng luôn tồn tại, thể hiện qua sự quan tâm và chăm sóc giữa các thành viên Điều này không chỉ là trách nhiệm và nghĩa vụ mà còn là quyền lợi của mỗi người trong gia đình Trong xã hội hiện đại, sự chăm sóc và nuôi dưỡng của gia đình nhận được sự quan tâm từ cộng đồng, nhưng không thể thay thế hoàn toàn vai trò của gia đình trong việc nuôi dưỡng.

Các mối quan hệ này có sự liên kết chặt chẽ và luôn trong trạng thái vận động, biến đổi và phát triển Sự phát triển của chúng phụ thuộc vào mức độ phát triển của kinh tế và chính trị - xã hội.

Gia đình là một dạng cộng đồng xã hội đặc biệt, hình thành và duy trì chủ yếu dựa trên hôn nhân, quan hệ huyết thống và nuôi dưỡng Nó bao gồm các quy tắc về quyền lợi và nghĩa vụ của từng thành viên trong gia đình.

1.1.2 Vị trí của gia đình trong xã hội

1.1.2.1 Gia đình là tế bào của xã hội

Gia đình đóng vai trò quyết định trong sự tồn tại và phát triển của xã hội, tương tự như tế bào trong cơ thể sống Theo Ph Ăngghen, nhân tố chủ yếu trong lịch sử là sản xuất và tái sản xuất đời sống, bao gồm hai loại: sản xuất tư liệu sinh hoạt như thực phẩm, quần áo, nhà ở và công cụ, cùng với sản xuất con người thông qua việc truyền nòi giống Các trật tự xã hội được hình thành bởi trình độ phát triển của lao động và gia đình trong từng thời đại lịch sử và quốc gia cụ thể.

Gia đình được coi là tế bào tự nhiên của xã hội, đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất tư liệu tiêu dùng và tái sản xuất con người Sự tồn tại và phát triển của xã hội phụ thuộc vào khả năng tái tạo con người của gia đình Một xã hội phát triển khỏe mạnh cần có những gia đình tốt, như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: “Nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội, xã hội tốt thì gia đình càng tốt, gia đình tốt thì xã hội mới tốt.” Do đó, việc xây dựng gia đình vững mạnh là yếu tố then chốt để xây dựng một xã hội phát triển bền vững.

Mức độ tác động của gia đình đối với xã hội thay đổi theo từng chế độ và chính sách của giai cấp cầm quyền, cũng như đặc điểm của từng mô hình gia đình trong lịch sử Trong mỗi giai đoạn lịch sử, ảnh hưởng của gia đình không giống nhau; đặc biệt, trong các xã hội có chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất, sự bất bình đẳng trong quan hệ xã hội và gia đình đã hạn chế đáng kể tác động của gia đình Chỉ khi con người sống yên ấm và hòa thuận trong gia đình, họ mới có thể yên tâm lao động, sáng tạo và đóng góp cho xã hội.

2 Bộ Giáo dục và Đào tạo (2021) Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học Hà Nội: NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr.241-242.

Xây dựng một xã hội bình đẳng và hạnh phúc là vấn đề quan trọng trong cách mạng xã hội chủ nghĩa, góp phần vào sự phát triển của cả cá nhân lẫn cộng đồng Việc quan tâm đến các mối quan hệ gia đình và xã hội không chỉ giúp nâng cao chất lượng cuộc sống mà còn thúc đẩy sự tiến bộ chung của xã hội.

1.1.2.2 Gia đình là tổ ấm, nơi mang lại các giá trị hạnh phúc, sự hài hòa trong đời sống cá nhân mỗi thành viên

Mỗi cá nhân đều gắn bó chặt chẽ với gia đình từ khi còn trong bụng mẹ cho đến suốt cuộc đời Gia đình là môi trường lý tưởng để yêu thương, nuôi dưỡng và phát triển cá nhân Sự hạnh phúc và ổn định trong gia đình là điều kiện quan trọng cho sự hình thành nhân cách và trí lực, giúp mỗi người trở thành công dân tốt Trong không khí ấm áp của gia đình, cá nhân cảm thấy bình yên và có động lực để phấn đấu cho một cuộc sống xã hội tích cực.

1.1.2.3 Gia đình là cầu nối giữa cá nhân và xã hội

Gia đình là cộng đồng xã hội đầu tiên và có ảnh hưởng lớn đến sự hình thành và phát triển nhân cách của mỗi cá nhân Tình cảm thiêng liêng giữa vợ chồng, cha mẹ và con cái, cùng sự gắn bó giữa anh chị em chỉ có thể được thể hiện trọn vẹn trong gia đình Những tình cảm này khó có thể tìm thấy hoặc thay thế trong bất kỳ cộng đồng nào khác.

Con người có nhu cầu quan hệ xã hội đa dạng, không chỉ giới hạn trong gia đình mà còn với những người xung quanh Mỗi cá nhân là thành viên của cả gia đình lẫn xã hội, do đó, mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình cũng phản ánh mối quan hệ xã hội rộng lớn hơn Gia đình là cộng đồng xã hội đầu tiên, đáp ứng nhu cầu giao tiếp của mỗi cá nhân và là môi trường nơi họ học hỏi và thực hiện các mối quan hệ xã hội.

Xã hội ảnh hưởng đến cá nhân qua gia đình, nơi mà nhiều thông tin và hiện tượng xã hội có thể tác động tích cực hoặc tiêu cực đến sự phát triển của mỗi người Những tác động này thể hiện rõ ràng trong tư tưởng, đạo đức, lối sống và nhân cách của cá nhân.

Xã hội hiện nay đã có cái nhìn sâu sắc hơn về mỗi cá nhân khi đánh giá họ trong bối cảnh các mối quan hệ xã hội và gia đình Nhiều vấn đề quản lý xã hội cần được thực hiện thông qua hoạt động của gia đình để ảnh hưởng đến cá nhân Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của nghĩa vụ và quyền lợi của mỗi người trong cộng đồng.

1 Bộ Giáo dục và Đào tạo (2021) Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học Hà Nội: NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr.242-243

Gia đình là một yếu tố quan trọng trong việc quản lý xã hội của giai cấp cầm quyền, và đặc điểm của gia đình thay đổi theo từng chế độ xã hội Trong xã hội phong kiến, chế độ gia trưởng và các quy định khắt khe đối với phụ nữ nhằm duy trì sự bóc lột Ngược lại, trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, giai cấp công nhân nhấn mạnh sự bình đẳng trong gia đình và bảo vệ chế độ hôn nhân một vợ, một chồng, đồng thời giải phóng phụ nữ Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định rằng việc giải phóng phụ nữ là điều kiện cần thiết để xây dựng chủ nghĩa xã hội một cách hoàn chỉnh Do đó, quan hệ gia đình trong chủ nghĩa xã hội mang những đặc điểm chất lượng khác biệt so với các chế độ xã hội trước đây.

1.1.3 Chức năng cơ bản của gia đình

Cơ sở xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội

1.2.1 Cơ sở kinh tế - xã hội

Cơ sở kinh tế - xã hội để xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội bao gồm sự phát triển của lực lượng sản xuất và sự hình thành quan hệ sản xuất mới, xã hội chủ nghĩa, với việc chuyển đổi chế độ sở hữu từ tư hữu sang công hữu Mục tiêu là xóa bỏ áp bức, bóc lột và bất bình đẳng trong xã hội và gia đình, từ đó tạo ra quan hệ bình đẳng trong gia đình và giải phóng phụ nữ Như V.I Lênin đã chỉ ra, việc thủ tiêu chế độ tư hữu về ruộng đất, công xưởng và nhà máy là bước quan trọng để mở ra con đường giải phóng hoàn toàn cho phụ nữ và chấm dứt "chế độ nô lệ gia đình", thay thế nền kinh tế gia đình cá thể bằng nền kinh tế xã hội hóa quy mô lớn.

Xóa bỏ chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất sẽ loại bỏ nguyên nhân gây ra sự thống trị của đàn ông trong gia đình, từ đó giảm thiểu bất bình đẳng giới và tình trạng nô dịch đối với phụ nữ Sự thống trị kinh tế của đàn ông là lý do chính dẫn đến tình trạng này, và khi quyền kiểm soát kinh tế không còn, sự thống trị sẽ tiêu tan Hơn nữa, việc xóa bỏ chế độ tư hữu còn tạo điều kiện cho lao động tư nhân trong gia đình trở thành lao động xã hội, giúp phụ nữ có thể đóng góp giá trị cho sự phát triển xã hội, như Ph Ăngghen đã nhấn mạnh.

Khi tư liệu sản xuất trở thành tài sản chung, gia đình không còn là đơn vị kinh tế độc lập, mà nền kinh tế tư nhân chuyển thành một phần của lao động xã hội Điều này dẫn đến việc nuôi dạy con cái trở thành trách nhiệm chung của xã hội, giúp phụ nữ đạt được vị thế bình đẳng với nam giới Việc xóa bỏ chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất tạo điều kiện cho hôn nhân được xây dựng trên nền tảng tình yêu, thay vì dựa vào các yếu tố kinh tế hay xã hội.

1.2.2 Cơ sở chính trị - xã hội

Cơ sở chính trị - xã hội để xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ là thiết lập chính quyền nhà nước của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, nhà nước xã hội chủ nghĩa Nhân dân lao động thực hiện quyền lực của mình mà không phân biệt giới tính, đồng thời xóa bỏ những luật lệ lạc hậu, từ đó giải phóng phụ nữ và bảo vệ hạnh phúc gia đình V.I Lênin đã khẳng định rằng chính quyền Xôviết là chính quyền đầu tiên trên thế giới hoàn toàn thủ tiêu các pháp luật cũ kỹ, tư sản, những pháp luật đã đặt người phụ nữ vào tình trạng không bình đẳng với nam giới và dành đặc quyền cho nam giới.

1 Bộ Giáo dục và Đào tạo (2021) Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học Hà Nội: NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr.250-251.

Bộ Giáo dục và Đào tạo (2021) trong giáo trình "Chủ nghĩa xã hội khoa học" nhấn mạnh rằng cần loại bỏ mọi đặc quyền liên quan đến chế độ tư hữu cũng như những đặc quyền của nam giới trong gia đình.

Với vai trò là nhà nước quá độ lên xã hội chủ nghĩa, sự thể hiện rõ nét nhất được thể hiện qua hệ thống pháp luật, bao gồm Luật hôn nhân và gia đình, cùng với chính sách xã hội Những yếu tố này không chỉ đảm bảo quyền và lợi ích của công dân và gia đình mà còn bảo vệ bình đẳng giới, đồng thời định hướng và thúc đẩy xây dựng gia đình kiểu mới tiến bộ Điều này cho thấy rằng, khi hệ thống chính sách và pháp luật chưa hoàn thiện, việc xây dựng gia đình và đảm bảo hạnh phúc gia đình sẽ gặp nhiều hạn chế.

Văn hóa đóng vai trò thiết yếu trong việc xây dựng gia đình, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi chính trị và kinh tế hướng tới chủ nghĩa xã hội Đời sống văn hóa và tinh thần cũng đang thay đổi, chịu ảnh hưởng từ hệ tư tưởng chính trị của giai cấp công nhân, qua đó định hình nền tảng văn hóa và tinh thần của xã hội Đồng thời, các yếu tố văn hóa, phong tục tập quán và lối sống lạc hậu từ xã hội cũ đang dần bị loại bỏ để phù hợp hơn với thực tiễn hiện tại.

Sự phát triển của hệ thống giáo dục, đào tạo, khoa học và công nghệ không chỉ nâng cao trình độ dân trí mà còn cung cấp kiến thức khoa học và công nghệ cho xã hội Điều này giúp các thành viên trong gia đình tiếp thu nhận thức mới, tạo nền tảng cho việc hình thành các giá trị và chuẩn mực mới, đồng thời điều chỉnh các mối quan hệ gia đình trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Thiếu sự kết hợp giữa cơ sở văn hóa và các yếu tố kinh tế, chính trị sẽ dẫn đến việc xây dựng gia đình không hiệu quả và lệch lạc.

1.2.4 Chế độ hôn nhân tiến bộ

1.2.4.1 Khái niệm nguyên tắc hôn nhân tiến bộ

Hôn nhân là mối quan hệ giữa vợ và chồng được thiết lập sau khi kết hôn, trong đó việc kết hôn là quá trình mà nam và nữ xác lập quan hệ vợ chồng theo quy định pháp luật về điều kiện và thủ tục đăng ký kết hôn.

Khoản 1 điều 36 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam năm

Theo quy định năm 2013, cả nam và nữ đều có quyền kết hôn và ly hôn, với hôn nhân được xây dựng trên nguyên tắc tự nguyện, tiến bộ, một vợ một chồng, và sự bình đẳng cùng tôn trọng lẫn nhau giữa các cặp vợ chồng Điều 8 của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 nhấn mạnh rằng việc kết hôn là quyết định tự nguyện của nam và nữ Do đó, hôn nhân tiến bộ không chỉ đảm bảo quyền tự do kết hôn mà còn bảo vệ quyền tự do ly hôn.

1.2.4.2 Biểu hiện của nguyên tắc hôn nhân tiến bộ a) Hôn nhân tự nguyện

Tình yêu giữa nam và nữ là yếu tố cốt lõi và thiết yếu cho hôn nhân bền vững Dù trong bối cảnh hay thời đại nào, tình yêu vẫn luôn là khát vọng sâu sắc của con người Khi hôn nhân không còn dựa trên nền tảng tình yêu, hạnh phúc gia đình sẽ bị ảnh hưởng và hạn chế.

Hôn nhân tự nguyện là kết quả tất yếu của tình yêu, phản ánh sự phát triển tự nhiên của mối quan hệ nam nữ Như Ph Ăngghen đã chỉ ra, nghĩa vụ của những người yêu nhau là kết hôn và không kết hôn với người khác Hôn nhân tự nguyện đảm bảo quyền tự do lựa chọn bạn đời cho cả nam và nữ, không bị áp đặt bởi cha mẹ Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là cha mẹ không thể quan tâm và hướng dẫn con cái, giúp họ có nhận thức đúng đắn và trách nhiệm trong việc kết hôn.

Hôn nhân tiến bộ bao gồm quyền tự do ly hôn khi tình yêu giữa nam và nữ không còn tồn tại Ph Ăngghen nhấn mạnh rằng chỉ hôn nhân dựa trên tình yêu và duy trì tình yêu mới thực sự hợp đạo đức Khi tình yêu phai nhạt, ly hôn có thể mang lại lợi ích cho cả hai bên và xã hội Tuy nhiên, hôn nhân tiến bộ không khuyến khích ly hôn do những hậu quả tiêu cực mà nó để lại cho xã hội, vợ chồng và đặc biệt là con cái Do đó, cần ngăn chặn những quyết định ly hôn vội vàng và việc lợi dụng quyền ly hôn vì lý do ích kỷ hoặc vụ lợi Hôn nhân một vợ một chồng và sự bình đẳng giữa vợ chồng là những yếu tố quan trọng trong hôn nhân tiến bộ.

Không giống như những yếu tố vật chất, tình yêu là thứ không thể chia sẻ được.

Hôn nhân một vợ một chồng là kết quả tự nhiên của tình yêu, đồng thời là điều kiện cần thiết để đảm bảo hạnh phúc gia đình Hình thức hôn nhân này còn phù hợp với quy luật tự nhiên, tâm lý và đạo đức của con người.

THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG GIA ĐÌNH VĂN HOÁ Ở NƯỚC TA HIỆN NAY

Gia đình văn hoá và những vấn đề liên quan đến gia đình văn hoá

2.1.1 Khái niệm gia đình văn hoá

Gia đình là nền tảng vững chắc cho sự phát triển của xã hội và dân tộc, như Khổng Tử đã nhấn mạnh trong "Đại học": "Tề gia, trị quốc, bình thiên hạ" Một gia đình lành mạnh, ấm no và hạnh phúc là điều kiện tiên quyết để xây dựng một quốc gia hùng cường Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng khẳng định rằng gia đình là hạt nhân của xã hội; xã hội tốt đẹp bắt nguồn từ những gia đình tốt Do đó, để xây dựng chủ nghĩa xã hội, cần phải chú trọng vào việc cải thiện và phát triển gia đình, từ đó tạo ra một xã hội mới, thực sự theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành trách nhiệm cá nhân đối với xã hội, giúp mỗi người thực hiện nghĩa vụ của mình Sự hỗ trợ từ gia đình là cần thiết để duy trì mối liên hệ giữa cá nhân và xã hội Nhận thức được điều này, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã đề ra chủ trương xây dựng gia đình mới - gia đình văn hóa, thể hiện sự áp dụng sáng tạo lý luận của chủ nghĩa Mác vào bối cảnh lịch sử Việt Nam Khái niệm gia đình mới đã trải qua nhiều tên gọi, nhưng hiện nay, chúng ta thống nhất sử dụng cụm từ “gia đình văn hóa” để thể hiện sự phát triển này.

Gia đình văn hóa là danh hiệu do Chính phủ Việt Nam trao tặng cho những gia đình thực hiện tốt các tiêu chí văn hóa đã đề ra Mục đích của danh hiệu này là tạo ra các tiêu chuẩn văn hóa và khuyến khích các gia đình nỗ lực đạt được những tiêu chuẩn đó Bản chất của gia đình văn hóa vẫn là gia đình, nhưng nó nhấn mạnh đến tính chất và phẩm chất của mỗi gia đình trong xã hội.

Gia đình văn hóa là một hình mẫu gia đình hiện đại, khác biệt so với gia đình truyền thống hay kiểu gia đình trong thời kỳ phong kiến và thực dân Trong mô hình này, ngoài việc gìn giữ và phát huy các giá trị truyền thống, còn có sự bổ sung các yếu tố mới, tạo nên một cấu trúc gia đình đa dạng và phong phú hơn.

Trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, việc bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống gia đình, đồng thời áp dụng tư tưởng tiến bộ toàn cầu, là điều vô cùng quan trọng, trong đó phụ nữ đóng vai trò chủ đạo Hồ Chí Minh đã khẳng định sự đóng góp to lớn của phụ nữ Việt Nam trong cuộc sống gia đình, thể hiện qua sự tần tảo, trung hậu và xứng đáng với danh hiệu “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang” Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại tư tưởng phong kiến khiến phụ nữ đôi khi bị coi thường, phải gánh vác cả công việc xã hội lẫn việc nhà, và nhiều người còn phải chịu bạo hành từ chồng Điều này phản ánh sự bất bình đẳng và là vấn đề cấp bách cần được khắc phục, như C Mác đã từng nói: "Muốn sửa sang xã hội không có phụ nữ giúp vào thì chắc không làm nổi."

Gia đình văn hóa là sự kế thừa và phát triển của văn hóa gia đình truyền thống, thể hiện giá trị gia đình văn hóa hiện đại trong bối cảnh xã hội chủ nghĩa Gia đình này không chỉ phát triển về mặt vật chất mà còn về tinh thần, với nề nếp kỷ cương, hòa thuận, ấm áp, yêu thương và trách nhiệm giữa các thành viên Sự tồn tại và phát triển của gia đình văn hóa là kết quả của nhận thức đúng đắn về quy luật khách quan trong điều kiện phát triển cộng đồng và xã hội, đặc biệt trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

2.1.2 Những quan điểm của Đảng ta về gia đình văn hoá

Chủ tịch Hồ Chí Minh nhìn nhận gia đình không chỉ là một tế bào xã hội với các mối quan hệ ruột thịt, mà còn bao gồm tình cảm dân tộc và sự gắn kết giữa con người Việc kế thừa và phát triển tư tưởng này là cần thiết để xây dựng một xã hội đoàn kết và vững mạnh.

Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh tầm quan trọng của gia đình trong việc xây dựng gia đình văn hóa Đảng ta cũng đã triển khai nhiều chủ trương và chính sách nhằm nâng cao vai trò của gia đình, từ đó góp phần nâng cao chất lượng xây dựng gia đình văn hóa trong xã hội.

2.1.2.1 Chủ trương của Đảng và nhà nước về gia đình văn hoá

Tinh thần quan tâm đến gia đình và xây dựng gia đình văn hóa của Đảng và Nhà nước ta thể hiện rõ ràng và nhất quán Qua các kỳ đại hội, Đảng đã liên tục bổ sung và hoàn thiện nội dung cũng như tiêu chí xây dựng gia đình văn hóa, nhằm đảm bảo tính phù hợp trong từng giai đoạn lịch sử.

Tại Đại hội Đảng lần VI, khái niệm “Gia đình văn hóa” đã được Đảng ta đưa ra, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc Đảng, Nhà nước và các đoàn thể quần chúng cần xây dựng phương hướng, chính sách và biện pháp tổ chức thực hiện nhằm phát triển gia đình văn hóa.

Phạm Thị Nhung (15/3/2012) nhấn mạnh tư tưởng và tình cảm của Bác Hồ đối với phụ nữ, tập trung vào việc đảm bảo hạnh phúc và nâng cao ý thức xây dựng các mối quan hệ tình cảm, đạo đức trong gia đình Bác Hồ khuyến khích sinh đẻ có kế hoạch và nuôi dạy con cái một cách tốt nhất, đồng thời tổ chức đời sống vật chất và văn hóa trong gia đình Chủ trương "xây dựng gia đình mới" được nhấn mạnh tại Đại hội VII của Đảng, thể hiện tầm quan trọng của gia đình trong việc phát triển xã hội.

Đảng khẳng định tầm quan trọng của việc xây dựng gia đình văn hóa trong bối cảnh hiện nay, nhằm phát triển lực lượng sản xuất, ổn định đời sống, thực hiện kế hoạch hóa dân số và gìn giữ những truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc Tại Đại hội VIII, Đảng nhấn mạnh việc xây dựng nền văn hóa tiên tiến với bản sắc dân tộc, trong đó gia đình văn hóa đóng vai trò then chốt Các tiêu chí “no ấm, bình đẳng, tiến bộ và hạnh phúc” được đề ra, nhấn mạnh trách nhiệm của gia đình trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc, đồng thời thực hiện tốt luật hôn nhân và gia đình, để gia đình trở thành tế bào lành mạnh của xã hội và tổ ấm cho mỗi cá nhân.

Trong Hội nghị lần thứ V, Ban chấp hành Trung ương khoá VIII đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam, với những giá trị bản sắc dân tộc Đảng ta kêu gọi giữ gìn và phát huy các đạo lý tốt đẹp của gia đình Việt Nam, nâng cao vai trò gương mẫu của cha mẹ, đồng thời chú trọng vào việc xây dựng gia đình văn hoá và mối quan hệ gắn kết giữa gia đình, nhà trường và xã hội.

Vào năm 2000, Nhà nước Việt Nam đã ban hành Luật Hôn nhân và Gia đình mới, đánh dấu một bước tiến lớn trong việc điều chỉnh các quy định pháp lý phù hợp với điều kiện gia đình hiện đại trong nền kinh tế nhiều thành phần Luật này không chỉ chú trọng đến yếu tố bền vững của gia đình mà còn đề cao tiêu chí gia đình văn hóa Việt Nam, bao gồm các yếu tố như ấm no, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc và bền vững.

Bước vào thế kỷ XXI, Đại hội Đảng lần IX đã khẳng định vai trò quan trọng của gia đình không chỉ là tế bào của xã hội mà còn là tổ ấm của mỗi cá nhân Đại hội nhấn mạnh việc xây dựng gia đình văn hóa gắn liền với phát triển xã hội, từ đó thúc đẩy sự tiến bộ của Đảng và cộng đồng.

1 Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI, Đảng Cộng sản Việt Nam (1986), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội

2 Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII, Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội

3 Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII, Đảng Cộng sản Việt Nam (1996), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội

4 Văn kiện Hội nghị lần thứ V, Ban chấp hành Trung ương khoá VIII, Đảng Cộng sản Việt Nam

(1998), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội

5 Luật Hôn nhân và Gia đình (2000), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội

Thực trạng xây dựng gia đình văn hoáở nước ta thời gian qua

2.2.1 Gương mẫu chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng; pháp luật của Nhà nước; tích cực tham gia các phong trào thi đua của địa phương nơi cư trú

Theo quan điểm xã hội học, gia đình là một nhóm xã hội nhỏ, đóng vai trò thiết yếu trong cấu trúc xã hội Để phát triển bền vững, gia đình cần tuân thủ các quy tắc xã hội, được gọi là “gia đạo” Trong Nho giáo, gia đạo được coi trọng, yêu cầu các thành viên tu dưỡng để bảo tồn nề nếp gia phong Việc tuân thủ gia đạo không chỉ là quy tắc trong gia đình mà còn phản ánh đường lối, chính sách của Đảng, nhà nước và các quy định địa phương.

2.2.1.1 Những mặt đạt được và nguyên nhân a) Những mặt đạt được

Vấn đề gia đình văn hóa luôn được Đảng ta chú trọng, với các chủ trương phát triển qua từng giai đoạn Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” (1995-2016) và phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” (2000-2016) đã lan tỏa rộng rãi trên cả nước, phát triển ở từng địa phương và cơ sở Phong trào này dựa trên truyền thống và nhiệm vụ chính trị, kinh tế - xã hội của mỗi địa phương, khuyến khích sự sáng tạo của cộng đồng, nâng cao nhận thức về ý nghĩa của phong trào thông qua các chương trình phù hợp với văn hóa từng vùng Theo thông báo của Ban chấp hành Trung ương, việc xây dựng gia đình cần được tích cực đưa vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước và các cấp địa phương Những năm qua, cuộc vận động đã đạt được nhiều thành tựu to lớn.

Để xây dựng cộng đồng vững mạnh, việc chấp hành các chủ trương của Đảng và pháp luật của Nhà nước là rất quan trọng Nhiều hộ gia đình đã tình nguyện tham gia các phong trào do chính quyền địa phương phát động, như quyên góp xây dựng nhà văn hóa và hiến đất làm đường bê tông Cuộc vận động “xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch” do Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam khởi xướng đã ghi nhận nhiều kết quả tích cực “Năm không” bao gồm: không đói nghèo, không vi phạm pháp luật, không bạo lực gia đình, không sinh con thứ ba trở lên, và không có trẻ suy dinh dưỡng hoặc bỏ học “Ba sạch” thể hiện qua sạch nhà, sạch bếp, và sạch ngõ Mục tiêu của cuộc vận động là nâng cao nhận thức và hành động của phụ nữ trong việc xây dựng gia đình, từ đó giúp chị em thực hiện tốt các chủ trương của Đảng và Nhà nước, cũng như trang bị kỹ năng tổ chức cuộc sống hiệu quả.

Trần Hữu Tòng và Trương Thìn (1997) trong tác phẩm "Xây dựng gia đình văn hoá trong sự nghiệp đổi mới" nhấn mạnh vai trò quan trọng của gia đình trong việc phát triển văn hóa và nhân cách con người Việt Nam Gia đình được coi là tế bào lành mạnh, nơi lưu giữ các giá trị văn hóa tốt đẹp Tại tỉnh Thái Nguyên, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” đã đạt được nhiều kết quả tích cực, như xây dựng Quỹ đền ơn đáp nghĩa với 2.887 triệu đồng và Quỹ vì người nghèo với hơn 10,2 tỷ đồng, hỗ trợ xóa nhà dột nát cho 8.996 hộ dân.

Trong thời gian qua, đã có 151 nhà đại đoàn kết được xây dựng và quỹ vì người thu nhập thấp đã quyên góp được hơn 40 tỷ đồng nhằm phục vụ an sinh xã hội Đặc biệt, công tác xây dựng nhà văn hóa làng, bản, tổ dân phố đã đạt được 2.151 nhà văn hóa Hơn nữa, 302 câu lạc bộ thể dục - thể thao, trên 75.600 câu lạc bộ văn hóa - nghệ thuật, 214 câu lạc bộ phát triển kinh tế, 357 câu lạc bộ phụ nữ không sinh con thứ ba và 113 câu lạc bộ dân số - kế hoạch hóa gia đình cũng đã được thành lập Nhờ sự phát động và khuyến khích liên tục của Đảng và Nhà nước, nhiều gia đình tại địa phương đã nỗ lực thực hiện tốt các chỉ tiêu phấn đấu.

Tham gia tích cực vào việc gìn giữ và phát huy các truyền thống, bản sắc dân tộc và di tích lịch sử - văn hóa là rất quan trọng Mỗi dân tộc đều có truyền thống riêng, được hình thành từ những điều kiện lịch sử, kinh tế - xã hội đặc thù Văn hóa và bản sắc dân tộc không chỉ là sức mạnh của quốc gia mà còn là động lực cho sự phát triển Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc lưu giữ và truyền đạt các giá trị văn hóa truyền thống qua việc thờ cúng tổ tiên và tổ chức các lễ hội Các lễ hội như lễ hội xuống đồng, lễ hội Oóc Pò, và hát Xình ca không chỉ là hoạt động văn hóa tinh thần mà còn phản ánh những giá trị truyền thống của dân tộc, góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa.

1 Thái Nguyên tổng kết Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam_31/8/2020, Báo cáo số 1747/BC- SVHTTDL tỉnh Thái Nguyên

Tại thành phố Hồ Chí Minh, các hoạt động cúng lễ như cúng giao thừa (81,28%), Tết Đoan Ngọ (55,74%) và ngày rằm, mùng một (55,32%) không chỉ là dịp để gia đình quây quần bên nhau mà còn tạo ra môi trường văn hóa lành mạnh, giúp thực hiện chức năng giáo dục trong gia đình Bên cạnh đó, các phong tục thờ cúng như thờ Thành hoàng làng và các nhân vật có công với đất nước như Thánh Gióng, Hai Bà Trưng, Ngô Quyền, Trần Hưng Đạo, Bà Chúa Kho cùng các lễ hội nổi tiếng như lễ Phát ấn đền Trần, lễ hội Phủ Dầy, hội Gióng, hội Lim cũng được tổ chức và hưởng ứng mạnh mẽ Như vậy, giá trị văn hóa dân tộc vẫn được gìn giữ và phát huy trong từng gia đình, khẳng định vai trò quan trọng của văn hóa gia đình trong việc bảo tồn truyền thống văn hóa dân tộc.

Nếp sống văn minh trong việc cưới, tang và lễ hội ngày càng được thể hiện rõ, nhằm tránh hủ tục lạc hậu và ô nhiễm môi trường Tại các tỉnh miền núi phía Bắc, gia đình tổ chức đám cưới phải ký cam kết với chính quyền để đảm bảo trật tự an ninh; vi phạm sẽ bị phạt tiền Việc chúc tụng bằng rượu bia cũng được hạn chế, góp phần giảm tai nạn giao thông Đến 22 giờ đêm, loa đài phải tắt, nếu không sẽ bị xử phạt Trong tang lễ, xã có đội xe tang được trang bị đầy đủ, hoạt động nhờ kinh phí đóng góp từ mỗi hộ gia đình Các gia đình tổ chức tang lễ chỉ thực hiện sinh hoạt đơn giản, và chỉ những người đeo khăn tang mới tham gia Tại TP.HCM, lễ cưới được tổ chức tập thể cho thanh niên công nhân với hình thức văn minh, tiết kiệm và mô hình “Trao giấy chứng nhận đăng ký kết hôn” cho các cặp đôi.

Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay đang tích cực xây dựng văn hóa gia đình thông qua việc tổ chức đám cưới "Trang trọng - Lành mạnh - Tiết kiệm" và triển khai mô hình "Trợ giúp thủ tục pháp lý mai táng, khai tử" nhằm tiết kiệm thời gian và chi phí cho các gia đình Các cặp đôi khi đăng ký kết hôn được khuyến khích tham gia vào các hoạt động văn hóa, với phương châm "2 đúng - 3 không", giúp giảm thiểu lãng phí và phô trương Đối với tang lễ, thành phố khuyến khích các gia đình hạn chế các nghi lễ không cần thiết, như không để quàn xác quá 48 giờ và không tổ chức uống rượu bia, đồng thời vận động hỗ trợ người nghèo qua các thùng từ thiện Những nỗ lực này đã giúp giảm bớt nhiều hủ tục, hình thành các chuẩn mực sống văn minh, phù hợp với chỉ thị của Đảng và Nhà nước.

Phong trào xây dựng gia đình văn hóa, được Đảng và Nhà nước phát động từ năm 1960 tại thôn Ngọc Tỉnh, xã Ngọc Long, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên, đã thu hút sự tham gia của nhiều gia đình tự nguyện giúp đỡ nhau Đến nay, phong trào đã phát triển rộng rãi, không ngừng đổi mới để đáp ứng yêu cầu của cuộc sống hiện đại và hội nhập quốc tế, đồng thời vẫn gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Sự tham gia của mọi tầng lớp nhân dân vào phong trào này mang lại ý nghĩa sâu sắc không chỉ cho từng gia đình mà còn cho toàn xã hội.

Nhân dân Việt Nam luôn tự hào về truyền thống văn hóa và bản sắc dân tộc, đặc biệt là văn hóa gia đình Gia đình truyền thống Việt Nam chú trọng xây dựng gia đạo, gia phong và gia lễ, với gia đạo là chuẩn mực ứng xử giữa các thành viên, tạo nên sức mạnh cho gia đình Văn hóa gia đình là nền tảng cho văn hóa xã hội, góp phần vào sự phát triển của đất nước Khi gia đình có văn hóa tốt, xã hội sẽ trở nên lành mạnh và văn minh Những giá trị truyền thống và đạo lý tốt đẹp được truyền lại từ thế hệ này sang thế hệ khác, khiến mỗi người có trách nhiệm bảo vệ và phát huy những tư tưởng tốt đẹp ấy.

Nhận thức và trình độ của nhân dân ngày càng được nâng cao, điều này cho thấy tầm quan trọng của việc xây dựng gia đình văn hóa Việc thường xuyên bồi dưỡng và cung cấp kiến thức về văn hóa gia đình đã góp phần thúc đẩy công tác xây dựng gia đình văn hóa, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển cộng đồng.

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, 37 tầng lớp nhân dân đã được trang bị kiến thức về xây dựng gia đình văn hóa, dẫn đến sự chuyển biến sâu sắc trong nhận thức của các cấp ủy, chính quyền và đoàn thể Điều này nhấn mạnh vai trò quan trọng của gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ và hạnh phúc Các tổ chức và cá nhân đang tích cực xây dựng kế hoạch triển khai đồng bộ, từng bước đổi mới và nâng cao chất lượng cuộc sống gia đình, nhằm hoàn thành các chỉ tiêu và mục tiêu đề ra.

2.2.1.2 Những mặt hạn chế và nguyên nhân a) Những mặt hạn chế

Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu trong việc thực hiện các chủ trương và chính sách của Đảng cũng như pháp luật của nhà nước, nhưng vẫn còn tồn tại những hạn chế Cụ thể, hiện tượng chạy đua thành tích trong công tác xây dựng gia đình văn hóa và các vi phạm liên quan đến an toàn vệ sinh thực phẩm vẫn diễn ra, cần được khắc phục để nâng cao chất lượng cuộc sống cộng đồng.

KẾT LUẬN

Gia đình là tế bào của xã hội, đóng vai trò quan trọng trong sự ổn định và phát triển bền vững của quốc gia Việc chăm lo cho gia đình ấm no, hạnh phúc và văn minh là trách nhiệm của toàn hệ thống chính trị và nhân dân Kết hợp hài hòa giữa giá trị truyền thống và hiện đại sẽ tạo ra môi trường văn hóa lành mạnh, hỗ trợ sự phát triển của từng cá nhân và gia đình, từ đó góp phần xây dựng một Việt Nam phồn vinh Nhận thức rõ vai trò của gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, chúng ta cần đánh giá hiện trạng và đề ra biện pháp phù hợp để phát huy những mặt tích cực và khắc phục hạn chế trong xây dựng gia đình văn hóa Sự nỗ lực chung tay của Đảng, Nhà nước, chính quyền địa phương, và từng thành viên trong gia đình là cần thiết để tạo ra một xã hội văn minh và tiến bộ hơn.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1 Bộ Giáo dục và Đào tạo (2021) Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học Hà Nội: NXB Chính trị quốc gia Sự thật.

2 Chỉ thị số 49-CT/TW về xây dựng gia đình thời kì công nghiêp hóa, hiên đại hóa

Tiêu đề	Gia Đình Trong Thời Kỳ Quá Độ Lên Chủ Nghĩa Xã Hội. Thực Trạng Và Giải Pháp Xây Dựng Gia Đình Văn Hoá Ở Nước Ta Hiện Nay
Người hướng dẫn	THS. Đoàn Văn Re
Trường học	Đại học Bách Khoa TP Hồ Chí Minh
Chuyên ngành	Chủ nghĩa xã hội khoa học
Thể loại	bài tập lớn
Năm xuất bản	2021
Thành phố	Thành phố Hồ Chí Minh

Định dạng
Số trang	63
Dung lượng	295,59 KB