BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNG VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ QUÂN SỰ DƢƠNG NGỌC CƠ NGHIÊN CỨU ẢNH HƢỞNG CỦA -POLYOXYMETYLEN ĐẾN CÁC ĐẶC TÍNH CƠ – LÝ – HÓA, NĂNG LƢỢNG VÀ TỐC ĐỘ CHÁY CỦA THUỐC PHÓNG BALLISTIC LUẬN ÁN TIẾN SĨ KỸ THUẬT Hà Nội – 2021 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHỊNG VIỆN KHOA HỌC VÀ CƠNG NGHỆ QUÂN SỰ DƢƠNG NGỌC CƠ NGHIÊN CỨU ẢNH HƢỞNG CỦA -POLYOXYMETYLEN ĐẾN CÁC ĐẶC TÍNH CƠ – LÝ – HĨA, NĂNG LƢỢNG VÀ TỐC ĐỘ CHÁY CỦA THUỐC PHÓNG BALLISTIC Chuyên ngành: Kỹ thuật hóa học Mã số: 52 03 01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KỸ THUẬT NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS Phạm Văn Toại PGS TS Nguyễn Mạnh Tƣờng Hà Nội – 2021 i LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng Các số liệu, kết nghiên cứu trình bày luận án hồn tồn trung thực chƣa đƣợc công bố cơng trình khác, liệu tham khảo đƣợc trích dẫn đầy đủ Hà Nội, ngày tháng năm 2021 Nghiên cứu sinh Dƣơng Ngọc Cơ ii LỜI CẢM ƠN Luận án đƣợc thực hoàn thành Viện Hóa học–Vật liệu/Viện Khoa học Cơng nghệ qn sự, Bộ Quốc phịng Viện Thuốc phóng Thuốc nổ/Tổng cục Cơng nghiệp Quốc phịng Nghiên cứu sinh xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới TS Phạm Văn Toại PGS TS Nguyễn Mạnh Tƣờng tận tình hƣớng dẫn, tạo điều kiện thuận lợi suốt trình thực luận án Sự động viên, khuyến khích kịp thời kiến thức khoa học chuyên ngành sâu đƣợc thầy cung cấp, chia sẻ sở, tiền đề nguồn động lực to lớn giúp NCS thực hoàn thành nội dung nghiên cứu luận án NCS trân trọng cảm ơn Thủ trƣởng Viện Khoa học Cơng nghệ qn sự; Thủ trƣởng Phịng Đào tạo/Viện Khoa học Cơng nghệ qn sự, Viện Hóa học–Vật liệu, Viện Thuốc phóng Thuốc nổ; giảng viên, nhà khoa học, bạn bè đồng nghiệp nhiệt tình giúp đỡ trình học tập, nghiên cứu Cuối cùng, NCS xin bày tỏ lòng cảm ơn ngƣời thân gia đình, thơng cảm động viên chia sẻ khó khăn, tạo điều kiện cho NCS suốt thời gian nghiên cứu hoàn thành luận án Nghiên cứu sinh Dƣơng Ngọc Cơ iii MỤC LỤC Trang DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT vi DANH MỤC CÁC BẢNG ix DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ x MỞ ĐẦU Chƣơng TỔNG QUAN 1.1 Tính chất, thành phần thuốc phóng ballistic 1.1.1 Khái niệm thành phần thuốc phóng ballistic 1.1.2 Tính chất thuốc phóng keo ballistic 1.1.3 Thuốc phóng dùng cho bình tích áp (PAD) TLPKTT 28 1.2 Vai trò -POM thuốc phóng 30 1.2.1 Khái niệm, phân loại -POM 30 1.2.2 Một số tính chất quan trọng γ - POM 32 1.2.3 Khả ức chế cháy - POM thuốc phóng ballistic 36 1.3 Tƣơng hợp hố học thuốc phóng với chất 38 1.3.1 Khái niệm chung tƣơng hợp hố học thuốc phóng 38 1.3.2 Khả tƣơng hợp chất với thuốc phóng 39 1.4 Tình hình nghiên cứu sử dụng - POM thuốc phóng keo 41 1.4.1 Tình hình nghiên cứu giới 41 1.4.2 Tình hình nghiên cứu Việt Nam 42 Chƣơng ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 45 2.1 Đối tƣợng nghiên cứu 45 2.2 Hoá chất thiết bị nghiên cứu 45 2.2.1 Hóa chất 45 2.2.2 Thiết bị nghiên cứu 46 2.3 Phƣơng pháp nghiên cứu 47 2.3.1 Phƣơng pháp tạo mẫu thuốc phóng keo 47 iv 2.3.2 Phƣơng pháp tạo bề mặt dập cháy thuốc phóng 49 2.3.3 Các phƣơng pháp nghiên cứu tƣơng hợp 51 2.3.4 Phƣơng pháp xác định đặc trƣng lƣợng thuốc phóng 53 2.3.5 Các phƣơng pháp xác định độ an định thuốc phóng 53 2.3.6 Phƣơng pháp đo độ bền kéo nén thuốc phóng 53 Chƣơng KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 54 3.1 Nghiên cứu tƣơng hợp - POM với cấu tử 54 3.1.1 Khả tƣơng hợp -POM với NC No3 54 3.1.2 Tƣơng hợp γ-POM với DBP, vaseline centralite No2 56 3.1.3 Tƣơng hợp γ-POM với TP ballistic 57 3.2 Ảnh hƣởng γ-POM đến tính chất - lý - hố thuốc phóng 62 3.2.1 Ảnh hƣởng -POM đến độ bền kéo, nén thuốc phóng 62 3.2.2 Ảnh hƣởng γ-POM đến nhiệt lƣợng cháy 68 3.2.3 Ảnh hƣởng γ-POM đến thể tích khí sinh cháy 71 3.3 Nghiên cứu ảnh hƣởng -POM đến tốc độ cháy TP 73 3.3.1 Ảnh hƣởng hàm lƣợng -POM đến tốc độ cháy TP 74 3.3.2 Ảnh hƣởng kích thƣớc hạt -POM đến tốc độ cháy TP 76 3.3.3 Ảnh hƣởng phụ gia tốc độ cháy đến tốc độ cháy TP 79 3.3.4 Ảnh hƣởng γ-POM phụ gia xúc tác đến bề mặt cháy TP 92 3.4 Nghiên cứu ảnh hƣởng -POM đến độ an định TP 103 3.4.1 Ảnh hƣởng nhiệt độ thử nghiệm đến áp suất khí thuốc 103 3.4.2 Ảnh hƣởng hàm lƣợng -POM đến mức độ sinh khí 105 3.4.3 Ảnh hƣởng γ-POM đến thời gian chịu nhiệt TP 108 3.4.4 Ảnh hƣởng γ-POM đến áp suất khí sinh điểm gãy 109 3.5 Ứng dụng thiết kế đơn thành phần TP bình tích áp TLPKTT 111 3.5.1 Tính tốn thiết kế đơn thành phần 111 3.5.2 Chế tạo TP dùng cho bình tích áp tên lửa PKTT 113 3.5.3 Kết thử nghiệm tính thuật phóng TP 114 v KẾT LUẬN 117 DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ 120 TÀI LIỆU THAM KHẢO 121 PHỤ LỤC 128 vi DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT β Hệ số nhiệt chất, KJ/(kg.%) E Thể tích khí sinh 2,5 g TP (Thử nghiệm VST) ν Hệ số phụ thuộc áp suất tốc độ cháy P Áp suất khí thuốc, atm Pgh Áp suất giới hạn thí nghiệm LAVA, mmHg P1 Áp suất thời điểm thí nghiệm LAVA, mmHg Pi Áp suất thời điểm i thí nghiệm LAVA, mmHg Qv Nhiệt lƣợng cháy, Kcal/kg  Là số dẫn nhiệt, (cm2/s) Kb Hệ số cân oxi thuốc phóng M Thể tích khí sinh hỗn hợp chất kiểm tra γ-POM, mL S Thể tích khí sinh 2,5 g γ-POM (Thử nghiệm VST), mL m Độ bền kéo tối đa, N/mm2 b Độ bền kéo điểm đứt, N/mm2 m Biến dạng kéo lớn nhất, N/mm2 b Biến dạng kéo đứt, N/mm2 R Hằng số khí T Nhiệt độ cháy TP, oK To Nhiệt độ cháy ban đầu, oK Tp Nhiệt độ bề mặt pha K, oK Tg Nhiệt độ thuỷ tinh hoá, oC u Tốc độ cháy, mm/s VR Thể tích khí sinh tƣơng tác chất kiểm tra γ-POM W Thể tích khí cháy TP, l/kg Wgh Tốc độ tăng áp suất giới hạn thí nghiệm LAVA, mmHg/h DG Dietylenglycol Dinitrat vii DBP Dibutylphthalate DNT Dinitrotoluene DEP Dietylphthalate DPA Diphenyl anmine DINA Dietanol nitroamin dinitrat ĐKTC Điều kiện tiêu chuẩn DSC Phân tích nhiệt quét vi sai (Differential Scanning Calorimetry) DTA Phân tích nhiệt vi sai (Differential thermal analysis) DMA Phân tích động học (Dynamic Mechanical Analysis) - POM γ-polyoxymethylene HMX Thuốc nổ octogen IST Kiểm tra bảo quản đẳng nhiệt (Isothermal Storage Test) MVST Kiểm tra áp kế chân không (Manometric Vacuum Stability Test) NC Nitrocellulose NG Nitroglycerin NIBGTN Nitro isobutyl glycerin trinitrate NLTLKB Nhiên liệu tên lửa keo ballistic NLTLRHH Nhiên liệu tên lửa rắn hỗn hợp NLTL Nhiên liệu tên lửa NM Nitromass – Bán thành phẩm sau trộn, nấu TP NCS Nghiên cứu sinh PAD Bình tích áp tên lửa phịng khơng tầm thấp POM polyoxymethylene PVST Kiểm tra độ bền áp suất chân không (Pressure Vacuum Stability Test) PIST Kiểm tra áp suất điều kiện đẳng nhiệt (Pressure Isothermal Storage Test) PKTT Phịng khơng tầm thấp viii RDX Thuốc nổ hecxogen STANAG Tiêu chuẩn NATO TGA Phân tích nhiệt trọng lƣợng (Thermogravimetric Analysis) TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN/QS Tiêu chuẩn Việt Nam lĩnh vực quân TPTN Thuốc phóng thuốc nổ TP Thuốc phóng TLPKTT Tên lửa phịng khơng tầm thấp VST Phƣơng pháp độ bền chân không (Vacuum Stability Testing) 114 Kết chế tạo đƣợc thỏi TP dùng cho bình tích áp TLPKTT với tiêu kỹ thuật nhƣ Bảng 3.16 Bảng 3.16 Kết phân tích tiêu kỹ thuật sản phẩm chế thử TT Hạng mục Kết phân tích Tiêu chuẩn áp dụng Hàm lƣợng NG, % 30,2 TCVN/QS 755:2013 Hàm lƣợng dibutyl phthalat, % 2,0 TCVN/QS 755:2013 Hàm lƣợng centralite No2, % 1,61 TCVN/QS 755:2013 Hàm lƣợng vaseline, % 0,93 31TC 110:2003 Nhiệt lƣợng cháy, kcal/kg 809,1 TCVN/QS 889:2019 59 10 phút TCVN/QS 418:2006 5,38 TCVN/QS 888:2019 An định hóa học theo Vi-ây lặp 10 chu kỳ, Tốc độ cháy, mm/s Kết phân tích Bảng 3.16 cho thấy, TP ballistic đƣợc chế tạo thử nghiệm đạt thành phần, nhiệt lƣợng cháy, tốc độ cháy đề Độ an định TP đạt yêu cầu sử dụng bình tích áp tên lửa PKTT 3.5.3 Kết thử nghiệm tính thuật phóng TP TP sau định hình máy ép, thỏi thuốc đƣợc gia cơng khí, đƣợc phủ chống cháy bề mặt ngồi phƣơng pháp rót dung dịch chống cháy vào khuôn phủ chứa sẵn thỏi thuốc Sản phẩm sau phủ đƣợc sấy hố rắn, sau để thƣờng hố gia cơng khí đạt hình dạng, kích thƣớc Thử nghiệm đánh giá khả làm việc sản phẩm đƣợc đối chứng với thỏi TP nƣớc điều kiện thử nghiệm (nhiệt độ 20 oC, độ ẩm 80 %) Kết đƣợc thể nhƣ Bảng 3.17, Hình 3.42 Hình 3.43: 115 Hình 3.42 Kết thử nghiệm TP nƣớc ngồi Hình 3.43 Kết thử nghiệm TP chế thử 116 Đƣờng cong xạ thuật Hình 3.42 cho thấy mẫu TP nƣớc ngồi có giai đoạn trễ trƣớc cháy ổn định, có điều thuốc đƣợc bảo quản thời gian dài, khả mồi cháy không đƣợc tức thời nhƣ kết đốt thỏi TP (Hình 3.43) chế tạo Bảng 3.17 Kết thử nghiệm so sánh tính xạ thuật TT TP Yêu cầu Áp suất Thời Áp suất trung bình lớn nhất, gian đoạn ổn định, Pmax bar cháy, s Ptb, bar < 240 > 11 < 95 TP nƣớc 175,36 13,90 78,27 TP chế thử 151,27 12,46 88,23 Kết thử nghiệm Bảng 3.17 cho thấy, thỏi TP chế thử có thời gian cháy 12,46 s (lớn 11 s) đạt yêu cầu đề Các tiêu khác nhƣ áp suất lớn nhất, áp suất trung bình ổn định nằm giới hạn yêu cầu Tuy nhiên, so với thỏi TP nƣớc ngoài, thời gian cháy nhƣ nhỏ hơn, áp suất ổn định lớn áp suất Pmax nhỏ Có chênh lệch TP nƣớc ngồi đƣợc bảo quản thời gian dài nên khó bắt cháy hơn, nên cần mồi cháy với lực mồi lớn hơn, q trình mồi cháy có độ trễ (Hình 3.42) Trong lƣợng TP bình tích áp khơng đổi, nên áp suất trung bình đoạn ổn định giảm xuống Với kết thử nghiệm này, thấy rằng, thỏi TP chế thử sử dụng đƣợc cho bình tích áp TLPKTT 117 KẾT LUẬN Với nội dung thực Luận án đạt đƣợc kết đóng góp nhƣ sau: Những kết a) Đã nghiên cứu tƣơng hợp của -POM với số hợp phần thuốc phóng (NC, centralite No2, DBP vaseline) thuốc phóng ballistic phƣơng pháp DSC, VST TGA Kết nghiên cứu cho thấy, -POM hoàn toàn tƣơng hợp hoá học với NC, centralite No2, DBP, vazseline thuốc phóng ballistic Kết góp phần khẳng định rằng, sử dụng -POM thành phần thuốc phóng ballistic b) Đã nghiên cứu ảnh hƣởng -POM đến nhiệt lƣợng cháy, thể tích khí cháy tốc độ cháy thuốc phóng keo ballistic Kết nghiên cứu cho thấy, tăng hàm lƣợng -POM thuốc phóng làm giảm nhiệt lƣợng, giảm tốc độ cháy tăng thể tích khí cháy Cụ thể là, tăng hàm lƣợng -POM lên % làm nhiệt lƣợng cháy giảm trung bình 11,557 kcal/kg, tốc độ cháy giảm trung bình 0,21 mm/s (ở 80 atm), thể tích khí cháy tăng trung bình 4,19 mL/g tính đƣợc hệ số nhiệt hoá thực nghiệm  POM -4,59 (kcal/(kg  %)) Bên cạnh đó, kích thƣớc hạt -POM loại xúc tác có ảnh hƣởng đến tốc độ cháy thuốc phóng Kết nghiên cứu cho thấy, nên sử dụng kích thƣớc hạt khơng 45μm xúc tác đồng chì phthalate phù hợp cho điều chỉnh tốc độ cháy thuốc phóng bình tích áp tên lửa phịng khơng tầm thấp c) Đã tiến hành nghiên cứu ảnh hƣởng -POM đến độ bền kéo, nén thuốc phóng Kết nghiên cứu cho thấy, -POM khơng tạo liên kết hóa học với thuốc phóng đóng vai trị nhƣ chất độn trơ Khi phối liệu - 118 POM thuốc phóng, hàm lƣợng -POM nên lựa chọn không 12 %, thuốc phóng đảm bảo đƣợc độ giãn dài đạt % d) Đã tiến hành nghiên cứu ảnh hƣởng -POM đến độ an định hố học thuốc phóng phƣơng pháp áp kế (LAVA) Kết nghiên cứu cho thấy, có mặt -POM làm giảm độ an định thuốc phóng keo ballistic Điều đƣợc thể qua tăng lƣợng tạo khí, tăng áp suất, giảm thời gian chịu nhiệt thuốc phóng keo ballistic rõ rệt tăng hàm lƣợng POM thử nghiệm LAVA Trên sở kết nghiên cứu, đƣa khuyến nghị thơng số quy trình đo an định cho TP ballistic có sử dụng POM nhƣ sau: nhiệt độ 110oC; thời gian không 13,5 h; áp suất giới hạn 282 mmHg; tốc độ tăng áp suất (Wgh) không 28 mmHg/h e) Đã ứng dụng kết nghiên cứu thiết kế 01 đơn thành phần TP dùng cho bình tích áp TLPKTT Kết thử nghiệm cho thấy, sản phẩm thỏi TP chế thử đạt tiêu kích thƣớc, hình dạng, lƣợng thử nghiệm động mẫu đạt yêu cầu xạ thuật Những đóng góp luận án a) Bằng phƣơng pháp DSC, TGA, VST chứng minh tƣơng hợp -POM với cấu tử thuốc phóng ballistic (NC No3, DBP, vaseline, centralite No2) thực nghiệm xác định đƣợc hệ số nhiệt hoá  POM -4,59 (kcal/(kg  %)) b) Đã đƣa quy luật ảnh hƣởng -POM đến độ bền kéo nén, độ an định, nhiệt lƣợng cháy, thể tích khí cháy tốc độ cháy thuốc phóng ballistic áp suất khác c) Bƣớc đầu ứng dụng kết nghiên cứu thiết kế đơn thành phần chế tạo thỏi thuốc phóng dùng cho bình tích áp tên lửa PKTT Kết cho 119 thấy, thỏi thuốc phóng chế thử có tính đạt đƣợc yêu cầu kỹ thuật đề (kích thƣớc, hình dạng, đặc trƣng lƣợng tiêu xạ thuật) Hướng nghiên cứu luận án a) Nghiên cứu tìm phƣơng pháp phù hợp để xác định khả tƣơng hợp polyme với hợp phần TP ballistic dùng cho tên lửa b) Nghiên cứu chủng loại xúc tác, kích thƣớc (nano), chế hoạt động giảm tốc độ cháy để làm sở nghiên cứu, sản xuất loại thuốc phóng keo có -POM cháy áp suất thấp c) Nghiên cứu xây dựng quy trình phƣơng pháp áp kế để đánh giá độ an định thuốc phóng có chất sinh khí 120 DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CƠNG BỐ CT1 Duong Ngoc Co, Pham Van Toai, Nguyen Manh Tuong, Le Duy Binh, Nguyen Trung Toan (2020), “Researching on the compatibility of polyoxymethylene and energetic materials”, (CASEAN-6) 6th Academic conference on natural science for young scientists, master and PhD students from Asean contries, 23-26 Oct 2019, pp 177-182 CT2 Dƣơng Ngọc Cơ, Phạm Văn Toại, Nguyễn Mạnh Tƣờng, Phạm Kim Đạo, (2020), “Nghiên cứu ảnh hưởng -polyoxymethylene đến độ bền học TP nitroxenlulo nitroglyxerin”, Tạp chí Nghiên cứu Khoa học Công nghệ Quân sự, số 9-2020, pp 112-117 CT3 Dƣơng Ngọc Cơ, Phạm Văn Toại, Nguyễn Mạnh Tƣờng, Lê Duy Bình, Phạm Kim Đạo (2020), “Nghiên cứu ảnh hưởng  - Polyoxymethylene đến nhiệt lượng cháy, tốc độ cháy thể tích khí cháy TP hai gốc sở nitroxenlulo nitroglyxerin”, Tạp chí Hoá học, T.58, số 5E1,2, pp 121-125 CT4 Dƣơng Ngọc Cơ, Phạm Văn Toại, Nguyễn Mạnh Tƣờng, Phạm Kim Đạo (2020), “Nghiên cứu tương hợp hoá học Nitroxenlulo với  - Polyoxymethylene”, Tạp chí Nghiên cứu Khoa học Công nghệ Quân sự, số 71 (02-2021), trang 110-115 CT5 Dƣơng Ngọc Cơ, Phạm Văn Toại, Nguyễn Mạnh Tƣờng, Phạm Quang Hiếu (2021), Nghiên cứu xây dựng đơn thành phần TP ứng dụng cho bình PAD tên lửa phịng khơng tầm thấp (tương đương thỏi thuốc 9X154 Nga), Tạp chí Hố học Ứng dụng, số 2(57)/2021, trang 19-22 121 TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] Ngô Văn Giao, (2005) Tính chất thuốc phóng nhiên liệu tên lửa Hà Nội Ngô Văn Giao, Dƣơng Công Hùng, and Đàm Quang Sang, (2007) Cơ sở lý thuyết cháy nổ NXB Quân đội Nhân dân Nguyễn Công Hoè, Trần Ba, and Dƣơng Đức Thục, (1982) Một số vấn đề sở thuốc phóng nhiên liệu tên lửa rắn Đại học KTQS Đoàn Minh Khai Phan Đức Nhân, Nguyễn Minh Tuấn, Dƣơng Công Hùng, (2013) Công nghệ sản xuất thuốc phóng nhiên liệu tên lửa Nitroxenlulo Học Viện KTQS, Hà Nội: Quân đội Nhân dân Phạm Thế Phiệt, (1995) Lý thuyết động tên lửa Học viện Kỹ thuật Quân sự, p 304t Đặng Hồng Tiến, (2007) "Tên lửa phịng khơng mang vác hệ thống phịng khơng tầm thấp tích hợp, hiệu " (in 1V), Thơng tin khoa học Kỹ thuật Quân Tổng cục Kỹ thuật, vol 29, pp 1-8 Tiêu chuẩn Việt Nam Thuốc phóng keo - Phương pháp áp kế, (2016) Tiêu chuẩn Quân Thuốc phóng keo – Phương pháp thử nghiệm Vi-ây, (2006) Tiêu chuẩn Việt Nam Thuốc phóng rắn – Phương pháp đo tốc độ cháy áp suất không đổi, (2019) Tiêu chuẩn Việt Nam Vật liệu nổ - thuốc nổ, thuốc phóng rắn – Phương pháp đo nhiệt lượng cháy, (2019) Tiêu chuẩn Quân Nhiện liệu tên lửa rắn Phương pháp đo độ bền kéo, nén, (2008) Phạm Văn Toại, "Hồn thiện cơng nghệ chế tạo thỏi thuốc phóng 9X913VN 9X194VN dùng cho bình PAD PUD tên lửa Igla," Viện Thuốc phóng Thuốc nổ Vƣơng Văn Trƣờng and Bùi Thị Hồng Phƣơng, (2013) "Nghiên cứu quy trình tổng hợp γ-polyoxymetylen," (in 1V), Tạp chí Khoa học Công nghệ nhiệt đới vol Adriano Linero Jiménez, (2014) Development of a model of the degradation of the mechanical properties of polyoxymethylene (POM) in the presence of biodiesel University of Skövde AT Camp, CH Carton, and HK Haussmann, (1954) "Possible Catalytic Mechanisms in Double Base Propellant Burning," in Bulletin of the Tenth Meeting of the JANNAF Solid Propellant Group, Wright Air Development Center, pp 81106 Adams G K Suh N P, Lenchitz C, (1974) "Observation of the role of Lead modifier in Super - Sate Burning of Nitrocellulose Propellants," (in E), Combustion and Flame, vol 22, pp 289-293 Alan Whitmore, (2008) "A CATALYST REDUCES THE AMOUNT OF ENERGY NECESSARY TO START AND MAINTAIN THE PROCESS OF CONVERTING FUEL TO HOT GASSES "IT LOWERS THE THRESHOLD oF ACTIVATION''," (in E), burning rate catalysts Alexander S Shteinberg, (2006) "Fast Reactions in Energetic Materials: HighTemperature Decomposition of Rocket Propellants and Explosives Translated from Russian Edition (5-9221-0690-2)," (in E) 122 [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26] [27] [28] [29] [30] [31] [32] [33] [34] [35] [36] AP Denisyuk, TM Kozyreva, and VG Khubaev, (1975) "The effects of ratio of PbO to carbon black on the burning rate of ballasted gunpowder," (in E), Combustion, Explosion and Shock Waves, vol 11, no 2, pp 271-273 AP Denisyuk, AD Margolin, NP Tokarev, VG Khubaev, and LA Demidova, (1977) "Role of carbon black in combustion of ballistic powders with lead-containing catalysts," (in E), Combustion, Explosion and Shock Waves, vol 13, no 4, pp 490496 Albert T Camp, Elmer R Csanady, and Paul R Mosher, 1980) "Plateau Propellant Compositions," DEPARTMENT OF THE NAVY WASHINGTON DC Beat Vogelsanger, (2004) "Chemical stability, compatibility and shelf life of explosives," (in E), CHIMIA International Journal for Chemistry, vol 58, no 6, pp 401-408 CJ Elmqvist, PE Lagerkvist, and LG Svensson, (1983) "Stability and compatibility testing using a microcalorimetric method," (in E), Journal of Hazardous Materials, vol 7, no 3, pp 281-290 Cai Youfang, (1987) "Combustion Mechanism of Double‐Base Propellants with lead burning rate catalysts," (in E), Propellants, explosives, pyrotechnics, vol 12, no 6, pp 209-214 Carroll F Doyle, (1965) "Shaped explosives containing fibrous polyoxymethylene," ed: Google Patents Djalal Trache and Ahmed Fouzi Tarchoun, (2019) "Analytical methods for stability assessment of nitrate esters-based propellants," (in E), Critical reviews in analytical chemistry, vol 49, no 5, pp 415-438 F Volk, MA Bohn, and G Wunsch, (1987) "Determination of chemical and mechanical properties of double base propellants during aging," (in E), Propellants, explosives, pyrotechnics, vol 12, no 3, pp 81-87 Gunar Krastins, (1957) "The Kinetics and Mechanism of the Thermal Decomposition of Nitroglycerin," University of Connecticut, Guy Lengellé, Jean Duterque, Claude Verdier, Alain Bizot, and Jean-Franỗois Trubert, (1979) "Combustion mechanisms of double base solid propellants," in Symposium (International) on Combustion, vol 17, no 1, pp 1443-1451: Elsevier Haridwar Singh and KRK Rao, (1977) "Platonization in double-base rocket propellants," (in E), AIAA Journal, vol 15, no 11, pp 1545-1549 Hicks J A Hewkin D J, Powling J and Watts H, (1971) "The Combustion of Nitric Ester-Based Propellant: Ballistic Modification by Lead Compounds," (in E), Combustion Science and Technology, pp 307-327 Jai Prakash Agrawal, (2010) High energy materials: propellants, explosives and pyrotechnics John Wiley & Sons Kubota N, (1973) The mechanism of Super-rate burning of catalyzed double base propellants Princeton University L Dauerman and YA Tajima, (1968) "Solid-phase reactions of a double-base propellant," (in E), AIAA Journal, vol 6, no 4, pp 678-683 L Druet and M Asselin, (1988) "A review of stability test methods for gun and mortar propellants, I: the chemistry of propellant ageing," (in E), Journal of energetic materials, vol 6, no 1-2, pp 27-43 Leo Reich, (1973) "Compatibility of polymers with highly energetic materials by DTA," (in E), Thermochimica Acta, vol 5, no 4, pp 433-442 123 [37] [38] [39] [40] [41] [42] [43] [44] [45] [46] [47] [48] [49] [50] Leo Reich, (1974) "Compatibility of polymers with highly energetic materials by DTA: Part II," (in E), Thermochimica Acta, vol 8, no 4, pp 399-408 Liguan Pei, Kehai Dong, Yanhui Tang, Bo Zhang, Chang Yu, and Wenzuo Li, (2017) "A density functional theory study of the decomposition mechanism of nitroglycerin," (in E), Journal of molecular modeling, vol 23, no 9, pp 1-11 Lisette R Warren, Zixuan Wang, Colin R Pulham, and Carole A Morrison, (2021) "A Review of the Catalytic Effects of Lead‐Based Ballistic Modifiers on the Combustion Chemistry of Double Base Propellants," (in E), Propellants, Explosives, Pyrotechnics, vol 46, no 1, pp 13-25 MA Bohn, (1998) "The use of kinetic equations to evaluate the ageing behaviour of energetic material-possible problems," in Symp Chem Probl Connected Stab Explos 11th, pp 89-151 Gabriela Berkowicz, Tomasz M Majka, and Witold Żukowski, (2020) "The pyrolysis and combustion of polyoxymethylene in a fluidised bed with the possibility of incorporating CO2," (in E), Energy Conversion and Management, vol 214, p 112888 Manfred A Bohn, (2017) "Principles of ageing of double base propellants and its assessment by several methods following propellant properties," (in E), STO-MPAVT-268 Maria Alice Carvalho Mazzeu, Elizabeth da Costa Mattos, and Koshun Iha, (2010) "Studies on compatibility of energetic materials by thermal methods," (in E), Journal of Aerospace Technology and Management, vol 2, no 1, pp 53-58 Michael D Judge, (2003) "An investigation of composite propellant accelerated ageing mechanisms and kinetics," (in E), Propellants, Explosives, Pyrotechnics: An International Journal Dealing with Scientific and Technological Aspects of Energetic Materials, vol 28, no 3, pp 114-119 Milena Stanković, Mirjana Dimić, Milorad Blagojević, Slobodan Petrović, and Dušan Mijin, (2003) "Compatibility examination of explosive and polymer materials by thermal methods," (in E), Scientific and Technical Review, vol 53, pp 25-29 Milton Farber and RD Srivastava, (1978) "A mass-spectrometric investigation of the chemistry of plateau burning propellants," (in E), Combustion and Flame, vol 31, pp 309-323 Mirjana Dimić, Bojana Fidanovski, Ljiljana Jelisavac, and Vesna Rodić, (2017) "Analysis of the of propellants-polymers compatibility by different test methods," (in E), Scientific Technical Review, vol 67, no 2, pp 13-19 Muhamed Sućeska, Sanja Matečić Mušanić, Ivona Fiamengo, Sanko Bakija, Ante Bakić, and Janoš Kodvanj, (2010) "Study of mechanical properties of naturally aged double base rocket propellants," (in E), Central European journal of energetic materials, vol 7, no 1, p 47 N Grassie and RS Roche, (1968) "The thermal degradation of polyoxymethylene," (in E), Die Makromolekulare Chemie: Macromolecular Chemistry and Physics, vol 112, no 1, pp 16-33 Naminosuke Kubota, (1979) "Determination of plateau burning effect of catalyzed double-base propellant," in Symposium (International) on Combustion, vol 17, no 1, pp 1435-1441: Elsevier 124 [51] [52] [53] [54] [55] [56] [57] [58] [59] [60] [61] [62] [63] [64] [65] Narciso Vila Ramirez, Miguel Sanchez-Soto, Silvia Illescas, and Antonio Gordillo, (2009) "Thermal degradation of polyoxymethylene evaluated with FTIR and spectrophotometry," (in E), Polymer-Plastics Technology and Engineering, vol 48, no 4, pp 470-477 Ohlemiller T J Kubota N, Caveny L H and Summerfield M, (1975) The mechanism of super-rate burning of catalyzed double base propellants erospace and Mechanical Sciences Department, Princeton University, Princeton, New Jersey Prakash B Joshi, Alan H Gelb, Bernard L Upschulte, and B David Green, (2005) "Polyoxymethylene as structural support member and propellant," ed: Google Patents RA Fifer and JA Lannon, (1975) "Effect of pressure and some lead salts on the chemistry of solid propellant combustion," (in E), Combustion and Flame, vol 24, pp 369-380 Robert P Kusy and John Q Whitley, (2005) "Degradation of plastic polyoxymethylene brackets and the subsequent release of toxic formaldehyde," (in E), American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics, vol 127, no 4, pp 420-427 Roman K Glaznev et al., (2019) "Experimental and numerical study of polyoxymethylene (Aldrich) combustion in counterflow," (in E), Combustion and Flame, vol 205, pp 358-367 Sanja Matečić Mušanić and Muhamed Sućeska, (2009) "Artificial ageing of double base rocket propellant: Effect on dynamic mechanical properties," (in E), Journal of thermal analysis and calorimetry, vol 96, no 2, pp 523-529 Sherif Elbasuney, Ahmed Fahd, Hosam E Mostafa, Sherif F Mostafa, and Ramy Sadek, (2018) "Chemical stability, thermal behavior, and shelf life assessment of extruded modified double-base propellants," (in E), Defence technology, vol 14, no 1, pp 70-76 S Sinha and W Patwardhan, (1968) "Burning of Platonized Propellants," (in E), Explosivstoffe, vol 10, p 223 Tao Zeng, Rongjie Yang, Jianmin Li, Weiqiang Tang, and Dinghua Li, (2021) "Thermal decomposition mechanism of nitroglycerin by ReaxFF reactive molecular dynamics simulations," (in E), Combustion Science and Technology, vol 193, no 3, pp 470-484 Timothy L Boykin and Robert B Moore, (1998) "The role of specific interactions and transreactions on the compatibility of polyester ionomers with poly (ethylene terephthalate) and nylon 6, 6," (in E), Polymer Engineering & Science, vol 38, no 10, pp 1658-1665 V-M Archodoulaki, Sigrid Lüftl, and Sabine Seidler, (2004) "Thermal degradation behaviour of poly (oxymethylene): Degradation and stabilizer consumption," (in E), Polymer degradation and stability, vol 86, no 1, pp 75-83 W De Klerk, M Schrader, and A Van der Steen, (1999) "Compatibility testing of energetic materials, which technique?," (in E), Journal of thermal analysis and calorimetry, vol 56, no 3, pp 1123-1131 Walker J F, (1944) Formaldehyde, New York: Reinhold P.C William H Graham and Jamie B Neidert, (1993) "The mechanism of lead catalysis of double-base rocket propellant combustion: Super-rate burning and the plateau/mesa phenomena," (in E), Combustion and Flame;(United States), vol 95 125 [66] [67] [68] [69] [70] [71] [72] [73] [74] [75] [76] [77] [78] [79] [80] [81] [82] [83] [84] Wim PC de Klerk, (2015) "Assessment of stability of propellants and safe lifetimes," (in E), Propellants, Explosives, Pyrotechnics, vol 40, no 3, pp 388393 Wim de Klerk, Niels van der Meer, and Reinier Eerligh, (1995) "Microcalorimetric study applied to the comparison of compatibility tests (VST and IST) of polymers and propellants," (in E), Thermochimica acta, vol 269, pp 231-243 WP De Klerk, 1996) "Thermal Analysis of Some Propellants and Explosives with DSC and TG/DTA," PRINS MAURITS LABORATORIUM TNO RIJSWIJK (NETHERLANDS) Yamamoto Akira, (1962) "Composite propellants," ed: Google Patents STANAG 4147 (Edition 2) – Chemical comatibility of ammunition coponents with explosives (non – nuclear applications), (2001) Ляпин Н.М и др, (2003) Ингибиторы горения (флегматизаторы) нитроцеллюлозных порохов // Химия и компьютерное моделирование Бутлеровские сообщения Газизов Ф.Ф Енейкина Т.А., Латфуллин Н.С и др, 1999) "Постактивные компоненты в прогрессивно-горящих порохах " in "Тезисы 3-й Уральской конференции «Полимерные материалы и двойные технологии технической химии»," Пермь Староверов А.А и др Енейкина Т.А., 2002) "Баллиститные пороха - как доноры нитроглицерина при получении двухосновных порохов " in "Тезисы Всероссийской научно-технической конференции «Современные проблемы технической химии»," Казань: КГТУ Журавлева Л.А Талалаев А.П., Ибрагимов Н.Г., Чебуков Г.И., Охрименко Э.Ф., Кузьмицкий Г.Э, (2001) "Твердое ракетное топливо баллиститного типа," 2001 А М Виницкий, (1973) Ракетные двигатели на твердом топливе Москва А.П Глазкова, (1976) Катализ горения взрывчастых веществ Москва: Наука А.П Денисюк, (1988) Горение порохов и твердых ракетных топлив АП Денисюк, ЛА Демидова, and ВИ Галкин, (1995) "Ведущая зона горения баллиститных порохов с катализаторами," (in R), Физика горения и взрыва, vol 31, no 2, pp 32-40 АВ Козьяков et al., (2005) "способ изготовления заряда баллиститного твердого ракетного топлива," (in R) АД Сергиенко, ГЭ Кузьмицкий, and АЕ Степанов, (1997) "Аэрозольобразующий твердотопливный состав для пожаротушения," 1997 Андреев К К, (1966) Tермическое разложение и горение взрывчатых веществ М Наукаб, p 346 с Беляев А.Ф Бахман Н.Н., (1967) Горение гетерогенных конденсированных систем М.: Наука, p 227с Б.П Жуков, (1999) Энергетические конденсированные системы Москва, p 596 В А Харитонов, Введение в технологию энергонасыщенных материалов: учебное пособие Алт гос техн ун-т, БТИ - Бийск: Изд-во Алт гос техн унта, p 20 126 Василий Михайлович Зиновьев, Ольга Александровна Гладкова, Вячеслав Султанович Матыгуллин, and Андрей Евгеньевич Голубев, (2015) "способ получения высокосперсных диметиловых эфиров полиоксимеленглколей," 2015 [86] В И Тищунин, (1946) Курс порохов, частъ I и II; IV и V Москва [87] О С Кукурина В М Сутягин, В Г Бондалетов, (2010) ОСНОВНЫЕ СВОЙСТВА ПОЛИМЕРОВ Издательство Томского политехнического университета, p 96 [88] Боклашов Н М Марьин В К, Романенко Б Г и др, (2005) Производство и эксплуатация порохов и взрывчатых веществ Пенза, ПАИИ, p 350 с [89] Дебердеев Р.Я Берлин Ал.Ал., Перухин Ю.В, Гарипов Р.М, (2013) Полиоксиметилены Москва, Наука, p 286 [90] ДД Талин, (2007) Физико-химические свойства взрывчатых веществ, порохов и твердых ракетных топлив: учебное пособие p 274 [91] Денисюк А П, (1994) Горение порохов и твердых ракетных топлив Менделеева: Издательство Москва, p 171c [92] Д.Л Русин М.А Фиошина, (2004) Основы химии и технологии порохов и твердых ракетных топлив Москва: Министерство образования российской федерации, p 264 [93] Е Ф Гегров Ю М Милехин Е В Берковская, (2006) Технолония порохов и твердых ракетных топлив в приложении к конверсионным программам p 392c [94] Г В Козлов Н Н Вершинин and Ю А Григорьев, (2014) Теории гoрения и взрыва Пенза, pp 53-56 [95] Геннадий Васильевич Куценко et al., (2011) "способ измельчения тведых компонентов для изготовления смесевого ракетного твердого топлива," (in R) [96] Я.Б Гороховатский, (1977) Каталитические свойства веществ Том IV Киев: Наукова дума [97] Ибрагимов Н.Г Козьяков А.В Журавлева Л.А., Куценко Г.В , Молчанов В.Ф., Никитин В.Т., Вшивкова В.И, (2009) "Способ изготовления заряда из баллиститного твердого ракетного топлива," 2009 [98] Жуков Б.П, (1951) Исследование и разработка баллиститных ракетных порохов Москва: Российский химико-технологический университет им Д.И.Менделеева [99] К.К Андреев, (1966) Термическое разложение и горение взрывчатых веществ Москва: Наука [100] Кабан Б.М Косточко А.В., (2014) Пороха, ракетные топлива и их свойства Физико-химические свойства порохов и ракетных твердых топлив: Учеб, пособие М.: ИНФРА-М [101] Николай Михайлович Ляпин, Наиль Султанович Латфуллин, Татьяна Александровна Енейкина, and Александр Александрович Староверов, (2003) "Ингибиторы горения (флегматизаторы) нитроцеллюлозных порохов," (in R), Химия и компонентное моделирование.-Бутлеровские сообщения, no 1, pp 37-40 [102] Марголин А Д Денисюк А П, Токарев Н П и др (1977) "Роль сажи при горении баллиститных порохов со свинецсодержащими катализаторами," (in R), Физика горения и взрыва, vol 13, pp 576-584 [85] 127 [103] Н М Боклашов В К Марьин, Б Г Романенко и др, (2005) Производство и эксплуатация порохов и взрывчатых веществ: П80 Учебник Пенза: ПАИИ, p 350 [104] Михайлов Ю.М, (2001) Физико-химия флегматизированных порохов p 200 [105] Мюресова Л.А Ибрагимов Н.Г., Талалаев А.П., Андрейчук В.А, (1999) "Модификатор скорости горения баллиститных топлив," 1999 [106] М.Н Краснов П.Н Дерябин, А.А Ганин, (2004) Индексация и марировка боеприпасов артиллерии Пенза: ПАИИ, p 29 [107] Н Ф Панченко А В Кубасов, А С Жуков, Б В Певченко, Р Г Никитин, (2017) "Kатализ скорости горения высокоэнергетической конденсированной системы с плато- и мезоэффектом," (in R), Вестник технологического университета, vol 20, no 2, pp 18-21 [108] Огородников С К, (1984) Формальдегид Л.: Химия, p 280 [109] Петрухин Н В Цуцуран В И., Гусев С А, (1999) Военно-технический анализ состояния и перспективы развития ракетных топлив: Учеб М.: МО РФ, p 332 [110] Фогельзанг А.Е Шепелев Ю.Г, А.П Денисюк, А.Е Деминов, (1990) "Влияние начальной температуры на скорость горения баллиститных порохов в области высокого давления," (in R), Физика горения и взрыва, pp 40-45 [111] Финяков С.В Зенин А.А., Пучков В.М и др, (1996) "Влияние октогена на механизм горения баллиститных порохов," (in R), Физика горения и взрыва, vol 2, no 3, p 42 [112] Похил П.Ф, (1953) О механизме горения бездымых порохов Изд АН СССР [113] Поздняков В.В (RU) et al., "Ракетный двигатель тверого топлива." [114] Груздев Ю.А Рогов Н.Г., (2005) Физико-химические свойства порохов и твердых ракетных топлив: учебное пособие СПб, p 200 с [115] Русин Д.Л Фиошина М.А., (2001) Основы химии и технологии порохов и твердых ракетных топлив Москва [116] Т Саегуса Дж Фурукава, (1965) Полимеризация альдегидов и окисей Перевод с английского Москва: А.И Братковской Мир [117] Талин Д.Д Васильева Г.А., (2004) Термодинамическое проектирование баллиститных p 41 [118] Зенин А А, (1980) Процессы в зонах горения баллиститных порохов М Атомиздат 128 PHỤ LỤC ... tài ? ?Nghiên cứu ảnh hưởng ? ?polyoxymetylen đến đặc tính cơ- lý- hóa, lượng tốc độ cháy thuốc phóng ballistic? ?? để đáp ứng nhu cầu đặt Mục tiêu nghiên cứu: Nghiên cứu khả tƣơng hợp, quy luật ảnh hƣởng... VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNG VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ QUÂN SỰ DƢƠNG NGỌC CƠ NGHIÊN CỨU ẢNH HƢỞNG CỦA  -POLYOXYMETYLEN ĐẾN CÁC ĐẶC TÍNH CƠ – LÝ – HÓA, NĂNG LƢỢNG VÀ TỐC ĐỘ CHÁY CỦA THUỐC PHĨNG BALLISTIC. .. -POM đến tốc độ cháy TP 76 3.3.3 Ảnh hƣởng phụ gia tốc độ cháy đến tốc độ cháy TP 79 3.3.4 Ảnh hƣởng γ- POM phụ gia xúc tác đến bề mặt cháy TP 92 3.4 Nghiên cứu ảnh hƣởng -POM đến độ an