BỘ LAO ĐỘNG – THƢƠNG BINH VÀ XÃ HỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM KỸ THUẬT NAM ĐỊNH TẬP BÀI GIẢNG THỰC HÀNH HÀN MIG/MAG NÂNG CAO (Dùng đào tạo trình độ Đại học, Cao đẳng) Mã số: TB2014-01-11 Ban chủ nhiệm đề tài: TS Vũ Ngọc Thương KS Vũ Văn Đạt NAM ĐỊNH, NĂM 2014 MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU Bài 01: HÀN GIÁP MỐI Ở VỊ TRÍ HÀN NGANG (2G) Mục tiêu .5 Điều kiện thực kỹ Nội dung .5 3.1 Bài tập thực hành số : Hàn giáp mối vị trí hàn ngang (2G) khơng vát mép 3.2 Bài tập thực hành số : Hàn giáp mối vị trí hàn ngang 2G có vát mép 14 Bài HÀN GIÁP MỐI Ở VỊ TRÍ ĐỨNG (3G) 23 1.Mục tiêu .23 2.Điều kiện thực kỹ 23 Nội dung .23 3.1 Bài tập thực hành số 1: Hàn giáp mối vị trí đứng 3G không vát mép 23 3.2 Bài tập thực hành số 2: Hàn giáp mối vị trí đứng 3G có vát mép thép chiều dày S = mm 32 3.3 Bài tập thực hành số 3: Hàn giáp mối vị trí đứng 3G có vát mép thép chiều dày S = 10mm 42 Bài HÀN GIÁP MỐI Ở VỊ TRÍ NGỬA (4G) 51 1.Mục tiêu 51 2.Điều kiện thực kỹ .51 Nội dung .51 3.1 Bài tập thực hành số 1: Hàn giáp mối vị trí ngửa 4G khơng vát mép 51 3.2 Bài tập thực hành số 2: Hàn giáp mối vị trí ngửa 4G có vát mép thép có chiều dày S=8mm 60 3.3 Bài tập thực hành số 2: Hàn giáp mối vị trí ngửa 4G có vát mép thép có chiều dày S= 10 mm 69 Bài 04: HÀN NỐI ỐNG Ở VỊ TRÍ TRỤC ỐNG THẲNG ĐỨNG (2G) 78 1.Mục tiêu 78 2.Điều kiện thực kỹ .78 Nội dung .78 3.1 Bài tập thực hành số 1: Hàn nối ống vị trí trục ống thẳng đứng 2G không vát mép 78 3.2 Bài tập thực hành số 2: Hàn nối ống đường kính Ф 90 vị trí trục ống thẳng đứng 2G 89 3.3 Bài tập thực hành số 3: Hàn nối ống đường kính Ф 110 vị trí trục ống thẳng đứng 2G 99 Tài liệu tham khảo .109 LỜI NĨI ĐẦU Cơng nghệ hàn ngày ứng dụng rộng rãi công nghiệp chế tạo máy, xây lắp cơng trình, đóng tàu, lượng, hóa chất, Trong xu phát triển đại hóa đất nước đặt nhu cầu lớn nguồn nhân lực có kiến thức kỹ tay nghề hàn, làm chủ công nghệ để tham gia thi công chế tạo lắp đặt công trình trọng điểm Quốc gia Tập giảng Thực hành hàn MIG/MAG biên soạn làm tài liệu giảng dạy học tập; Thời lượng đào tạo tín theo chương trình đào tạo trình độ Cao đẳng, Đại học chun ngành Cơng nghệ kỹ thuật Cơ khí (Cơng nghệ hàn) trường Đại học Sư phạm kỹ thuật Nam Định Ngồi tập giảng làm tài liệu tham khảo cho HSSV bậc đại học xây dựng quy trình hàn chất lượng cao; Làm tài liệu bồi dưỡng đào tạo nâng bậc thợ cho công nhân làm việc nhà máy xí nghiệp, Tập giảng Thực hành hàn MIG/MAG nâng cao bao gồm bốn học tương ứng với bốn vị trí hàn khác nhau, tập ứng dụng : Bài Hàn giáp mối vị trí hàn ngang (2G) ; Bài Hàn giáp mối vị trí hàn đứng (3G); Bài Hàn giáp mối vị trí hàn ngửa (4G); Bài Hàn nối ống vị trí trục ống thẳng đứng (2G) Vì thời lượng học theo chương trình có hạn chế nội dung thực hành biên soạn tập trung chủ yếu vào phương pháp hàn MAG ứng dụng cho vật liệu thép cacbon Chúng xin chân thành cảm ơn Bộ mơn Cơ khí Hàn, trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Nam Định tạo điều kiện thuận lợi cho việc biên soạn tập giảng Mặc dù chúng tơi có nhiều cố gắng q trình biên soạn chắn khơng thể tránh thiếu sót Chúng tơi mong nhận đóng góp ý kiến độc giả để nội dung Tập giảng ngày hoàn thiện Các ý kiến đóng góp xin gửi Email: vuthuong77@yahoo.com.au Xin trân trọng cảm ơn! Chủ biên TS Vũ Ngọc Thƣơng Bài 01: HÀN GIÁP MỐI Ở VỊ TRÍ HÀN NGANG (2G) Mục tiêu Học xong người học có khả năng: - Trình bày vị trí mối hàn ngang khơng gian - Giải thích khó khăn hàn ngang - Chuẩn bị phôi hàn kích thước vẽ đảm bảo yêu cầu kỹ thuật - Chuẩn bị dụng cụ, thiết bị hàn, vật liệu hàn, khí bảo vệ đầy đủ an tồn - Chọn chế độ hàn (dd, Ih, Uh, Vh) lưu lượng khí bảo vệ phương pháp chuyển động mỏ hàn phù hợp với mối hàn giáp mối vát mép vị trí hàn ngang - Gá lắp phơi hàn chắn, vị trí - Thực hàn mối hàn ngang đảm bảo độ sâu ngấu, không lẫn xỉ, cháy cạnh, vón cục biến dạng, kích thước vẽ - Làm sạch, kiểm tra, đánh giá chất lượng mối hàn - Thực tốt cơng tác an tồn vệ sinh phân xưởng Điều kiện thực kỹ 2.1.Thiết bị dụng cụ - Bộ thiết bị hàn MIG/MAG - Bộ dụng cụ hàn - Bộ bảo hộ lao động - Dụng cụ đo kiểm tra kích thước mối hàn 2.2 Vật liệu - Khí CO2 - Dây hàn E-70S-G đường kính 1mm - Thép CT31, kích thước (250x50x5)mm 2.3.Các điều kiện khác: Giáo trình kỹ thuật hàn, tài liệu tham khảo, máy chiếu đa năng, dụng cụ, trang bị bảo hộ lao động Nội dung 3.1 Bài tập thực hành số : Hàn giáp mối vị trí hàn ngang (2G) khơng vát mép 3.1.1 Trình tự thực Đọc vẽ, yêu cầu kỹ thuật đường hàn Hình.1.1 Bản vẽ mối hàn 2.Chuẩn bị trang thiết bị dụng cụ - Chuẩn bị máy hàn mỏ hàn MIG/MAG, - Chuẩn bị chai khí CO2 Lắp đồng hồ vào chai khí, kết nối ống dẫn khí từ chai vào máy - Kéo cần, máy mài bàn chải sắt, giũa, đe, búa, thước lá, mỏ lết Chuẩn bị vật liệu - Phôi hàn: loại thép CT 31 cắt phôi thép, nắn thẳng, phẳng Làm mép cần hàn cách giũa mài Hình.1.2 Kích thước phơi hàn - Chuẩn bị dây hàn Dây hàn E-70S-G đường kin ́ h 1mm - Chuẩn bị khí CO2 Xác định, chọn thông số hàn (theo bảng 1) Bảng Thơng số hàn mơi trường khí bảo vệ MIG/MAG (căn theo bảng hướng dẫn sử dụng nhà sản xuất dây hàn E-70S-G ) Chiều dày Đường vật liệu kính dây (mm) hàn (mm) ≤6 0,8 80÷120 16÷20 6÷8 6÷10 0,9 90÷135 17,5÷23 8÷10 10÷15 1,0 100÷160 19÷26 10÷15 15÷20 1,2 120÷200 21÷30 12÷18 20÷25 1,6 160÷250 24÷35 15÷20 Cường độ dòng điện hàn (A) Điện áp hàn (V) - Chọn dịng điện hàn đính : 120 ÷130A, điện áp 21V - Chỉnh lưu lượng khí bảo vệ 10÷ 12 lít/phút Lưu lượng khí bảo vệ (lít/phút) - Kiểm tra lưu thơng khí bảo vệ: Bấm công tắc mỏ hàn để kiểm tra Gá, đính tạo mối ghép - Đặt phơi lên đồ gá chỉnh khe hở ÷ mm - Mối đính phải đảm bảo đủ để liên kết định vị phơi hàn, kích thước vị trí đính đáp ứng yêu cầu kỹ thuật không ảnh hưởng đến trình hàn chất lượng mối hàn Gá lắp phơi vị trí hàn - Phơi hàn phải gá lắp chắn vị trí 2G Điều chỉnh thơng số chế độ hàn lót - Chỉnh dịng điện hàn khoảng : 100÷110 A, điện áp 20 ÷ 22 V - Chỉnh lưu lượng khí bảo vệ 10 ÷ 12 lít/phút Hàn lớp lót: - Góc nghiêng mỏ hàn:  =75o ÷ 85o;  = 75o ÷ 85o - Dao động lắc ngang mỏ hàn theo hình cưa lệch, vịng trịn lệch, thẳng tùy thuộc vào độ rộng khe hở lắp ghép Hình 1.3a Dao động theo hình Hình 1.3b Dao động theo hình cưa lệch vịng trịn lệch - Hàn theo phương pháp hàn phải Hình.1.4 Góc độ mỏ hàn - Hàn nối: Trong trường hợp hàn phải dừng sau hàn tiếp dùng máy mài mài mỏng bể hàn cuối, gây hồ quang cách điểm cuối từ 10 ÷ 15 mm, hàn đắp lên phần vừa mài Khi quan sát thấy điểm cuối chảy chuyển động mỏ hàn tương tự trước - Trước hàn đoạn cuối đường hàn ta thực mài mỏng điểm kết thúc đường hàn Làm kiểm tra đường hàn thứ (lớp lót) - Khi hàn hồn thành đường ta dùng bàn chải sắt, búa gõ xỉ,… làm mối hàn, dùng dụng cụ đo như: thước lá, thước cặp… để kiểm tra vị trí, hình dáng, kích thước đường hàn thấy có khuyết tật sửa khuyết tật tiến hành hàn đường hàn 10 Điều chỉnh thông số chế độ hàn lớp Căn vào chiều dầy vật liệu, đường kính dây hàn để chọn điều chỉnh thông số hàn theo bảng - Chỉnh dịng điện hàn khoảng : 110 ÷ 120A, điện áp 22 ÷ 24V - Chỉnh lưu lượng khí bảo vệ 12÷ 15 lít/phút 11 Hàn lớp tiếp theo: - Góc nghiêng mỏ hàn:  =75o ÷85o;  = 75o ÷ 85o - Phương pháp dao động theo hình cưa bán nguyệt - Hàn theo phương pháp hàn trái 12 Làm kiểm tra - Đánh đường hàn: Dùng búa gõ xỉ sau sử dụng bàn chải sắt làm mối hàn đến sáng trắng - Kiểm tra mối hàn mắt thường mẫu để đánh giá ngoại dạng mối hàn 13 Giao nộp tập mối hàn - Sinh viên tự đánh số sản phẩm mối hàn giao nộp cho giáo viên 3.1.2 Phiếu hƣớng dẫn thực trình tự hàn STT 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Các bƣớc Chuẩn bị máy hàn, mỏ hàn MIG/MAG Chuẩn bị dụng cụ: Kéo cần, máy mài, bàn chải sắt, giũa, đe, búa, thước lá, mỏ lết Chuẩn bị dây hàn, chai khí Ar/ CO2 Điều chỉnh chiều dài nhô đầu dây hàn: 12-15 mm Lắp đồng hồ vào chai khí Ar/CO2 Cắt phơi hàn theo kích thước vẽ Nắn thẳng, nắn phẳng phơi hàn Làm mép hàn (mài giũa) Điều chỉnh dịng điện đính theo bảng thơng số hàn Chỉnh lưu lượng khí bảo vệ ( 8-12) lít/phút Kiểm tra chụp khí, lưu thơng khí bảo vệ Gá đính, kẹp phơi vị trí 2G Điều chỉnh dịng điện hàn theo bảng thông số hàn Hàn đường hàn thứ - Góc nghiêng mỏ hàn:  =75o ÷ 85o;  = 75o ÷ 85o - Phương pháp dao động theo hình cưa lệch vịng trịn lệch Đánh đường hàn thứ sau hàn Kiểm tra lưu thơng khí bảo vệ, chụp khí ống tiếp điện Hàn đường hàn thứ 2: Kỹ thuật tương tự bước 14 Làm phôi hàn: Như bước 15 Kiếm tra ngoại dạng mối hàn mẫu mắt thường để đánh giá sơ chất lượng mối hàn Ghi tên nộp 3.1.3 Sai hỏng thƣờng gặp nguyên nhân biện pháp khắc phục Ghi TT 1) Tên Hình vẽ minh họa Nguyên nhân Cách khắc phục - Vận tốc hàn cao, mỏ hàn khơng có điểm dừng hai biên độ Mối hàn cháy cạnh - Dòng hàn lớn Điều chỉnh tốc độ vừa phải, dao động có điểm dừng hai biên độ Dịng điện khơng chọn q điện lớn - Rút ngắn khoảng - Hồ quang dài, cách hồ quang dịng điện khơng Chỉnh dịng điện ổn định phù hợp Kim loại bị bắn tóe Mối hàn khơng ngấu Dòng điện nhỏ, Điều chỉnh dòng tốc độ di điện hàn tốc độ chuyển đầu hàn phù hợp nhanh Cạnh kim loại không điền đầy - Góc độ mỏ hàn chưa Rỗ khí - Lưu lượng khơng đảm bảo - Tăng lưu lượng khí bảo vệ - Tác động gió từ mơi - Tránh bị gió thổi trường bên hàn ngồi - Điều chỉnh góc độ dao động mỏ hàn 3.1.4 Hƣớng dẫn đánh giá kết Nội dung đánh giá STT Thời gian Thái độ thao tác Điểm ngoại dạng khách quan Điểm 94,0 Điểm ngoại dạng chủ quan 6,0 Tổng 100 + Thời gian Bài Thời gian chuẩn Chênh lệch so với thời gian chuẩn Số điểm bị trừ 60 > 5% (3 phút) Không đánh giá Ghi + Thái độ, thao tác - Trường hợp giảng viên xác định vi phạm mục chấm điểm bị trừ điểm - Trong mục chấm điểm, số lần vi phạm > lần điểm trừ tính lần cần nhắc nhở thí sinh tránh mắc sai phạm tiếp Mục Nội dung mục chấm điểm Số điểm bị trừ Trường hợp để rơi kìm hàn chập hồ quang 2 Trường hợp khơng sử dụng kính bảo hộ mài gõ xỉ hàn Trường hợp trang phục bảo hộ khơng phù hợp Trường hợp có hành vi khơng an tồn (bao gồm trường hợp thí sinh bị thương nhẹ sơ suất thân) 5 Trường hợp gây hư tổn trung bình máy móc, thiết bị Trường hợp không thực bước khởi động thiết bị Trường hợp không thực bước đóng thiết bị kết thúc Trường hợp không vê ̣ sinh công nghiê ̣p sau kế t thúc bài thi Trường hợp cắt dây hàn có chiều dài lớn 5mm + Ngoại dạng khách quan Nội dung chín h Mục đánh giá Số điểm trừ b=(9÷11) Mặt phủ Chiều rộng mối hàn b=[11÷13] Hoặc b=(13÷15] 10 b>15 - Lưu lượng khí nhỏ Rỗ khí - Tác động gió từ mơi trường bên ngồi - Tăng lưu lượng khí bảo vệ - Tránh bị gió thổi hàn 3.2.4 Hƣớng dẫn đánh giá kết Nội dung đánh giá STT Thời gian Thái độ thao tác Điểm ngoại dạng khách quan Điểm ngoại dạng chủ quan Điểm 94,0 6,0 + Thời gian Thời gian chuẩn Chênh lệch so với thời gian chuẩn Số điểm bị trừ 60 > 5% (3 phút) Không đánh giá Ghi + Thái độ, thao tác - Trường hợp giảng viên xác định vi phạm mục chấm điểm bị trừ điểm - Trong mục chấm điểm, số lần vi phạm > lần điểm trừ tính lần cần nhắc nhở thí sinh tránh mắc sai phạm tiếp Mục Nội dung mục chấm điểm Số điểm bị trừ Trường hợp để rơi kìm hàn chập hồ quang 2 Trường hợp khơng sử dụng kính bảo hộ mài gõ xỉ hàn Trường hợp trang phục bảo hộ không phù hợp Trường hợp có hành vi khơng an tồn (bao gồm trường hợp thí sinh bị thương nhẹ sơ suất thân) 5 Trường hợp gây hư tổn trung bình máy móc, thiết bị Trường hợp không thực bước khởi động thiết bị Trường hợp không thực bước đóng thiết bị kết thúc Trường hợp không vê ̣ sinh công nghiê ̣p sau kế t thúc bài thi 95 Trường hợp cắt bỏ dây hàn có chiều dài lớn 5mm + Ngoại dạng khách quan Nội dung Mục đánh giá Số điểm trừ Chiều rộng mối hàn b=(12÷14) b=[14÷16] Hoặc b>19 b=(16÷19] b = 15 mm Chiều cao mối hàn điểm /1mm khoảng điểm /1 mm 01 điểm/1 khuyết tật điểm/1 khuyết tật điểm/1 khuyết tật β ≤ 50 β > 50 Trừ điểm/10 (từ độ thứ sai lệch trở đi) 96 Lệch mép Lõm đầu, cuối đường hàn Cháy chân mối hàn h≤1 h>1 Trừ điểm/1mm (từ mm thứ sai lệch trở đi) h≤1 h>1 Trừ điểm/1mm (từ mm thứ sai lệch trở đi) Chiều sâu vết cháy chân Một khuyết tật Từ khuyết tật thứ 10 điểm /1 khuyết tật Khơng có Một khuyết tật Từ khuyết tật thứ điểm /1 khuyết tật Chiều sâu vết cháy chân > Chiều sâu vết cháy chân < 0,5 Sự chuyển tiếp bề mặt đường hàn Chiều sâu vết cháy chân < Rỗ khí 97 Chân mối hàn lót Độ lồi mặt sau Một khuyết tật Từ khuyết tật thứ h6 điểm /1 khuyết tật điểm /1 khuyết tật Khuyết tật, Khuyết tật, Khuyết tật, h ≤ 0,5 0,5< h ≤ h>2 Khơng có khuyết tật Từ khuyết tật thứ điểm/1 khuyết tật Khơng có Một khuyết tật Từ khuyết tật thứ đ/1 khuyết tật Khơng có Khơng có Khơng có điểm / vết Khơng có h = mm Mặt đáy Lõm mặt đáy Sống dây hàn Rõ khí Vết chập hồ quang Bề mặt Kim loại bắn tóe sản bề mặt phẩm Phá hủy học Được loại bỏ hoàn toàn Khác điểm/1 hạt có đường kính ≥ 0,25 Khơng có Một khuyết tật Từ khuyết tật thứ 2 3/1 khuyết tật + Ngoại dạng chủ quan Nội dung mục chấm điểm Điểm trừ Bề mặt, chiều cao cạnh mối hàn không đồng 2,0 98 Ghi Ghi chú: Khuyết tật: khuyết tật ngắn mà tổng chiều dài khuyết tật không lớn 25mm 100 mm chiều dài đường hàn 25% đường hàn có chiều dài nhỏ 100 mm Lõm cuối đường hàn: kích thước tính từ đáy vết lõm đến bề mặt vật hàn Rỗ khí đơn: rỗ khí có nhiều lỗ khí mà khoảng lỗ khí nhỏ đường kính lỗ khí bé 3.3 Bài tập thực hành số 3: Hàn nối ống đƣờng kính Ф 110 vị trí trục ống thẳng đứng 2G 3.3.1 Trình tự thực Đọc vẽ, yêu cầu kỹ thuật đường hàn 4.17.Bản vẽ mối hàn 2.Chuẩn bị trang thiết bị dụng cụ - Chuẩn bị máy hàn mỏ hàn MIG/MAG, - Chuẩn bị chai khí CO2 Lắp đồng hồ vào chai khí, kết nối ống dẫn khí từ chai vào máy (dùng mỏ lết) - Máy mài tay, bàn chải sắt, giũa, đe, búa, thước lá, mỏ lết Chuẩn bị vật liệu hàn - Chuẩn bị dây hàn Lắp dây vào máy điều chỉnh chiều dài phần nhô dây hàn: 12÷ 15 mm - Chuẩn bị khí, mở van kiểm tra lượng khí chai - Phơi hàn: Cắt phơi thép ống Làm mép cần hàn cách giũa mài 99 Hình 4.18 Kích thước phơi hàn Xác định, chọn thông số hàn (theo bảng 1) - Chỉnh dịng điện hàn đính : 100 ÷ 110 A, điện áp 20 ÷ 22 V - Chỉnh lưu lượng khí bảo vệ: 8÷ 12 lít/phút - Kiểm tra lưu thơng khí bảo vệ Gá, đính tạo mối ghép - Đặt phôi ống lên đồ gá định tâm (khối v), chỉnh khe hở 3,2 ÷ mm gá phơi hình vẽ - Hàn đính chắn, mối hàn đính khơng nên hàn trực tiếp vào mép hàn lớp lót, nên hàn đính vào phần ngồi chiều dày ống (như hình vẽ) Độ lệch hai mép ống không vượt 1,6 mm Hình 4.19.a-Căn chỉnh, kẹp chặt Hình 4.19.b-Vị trí mối đính Gá lắp phơi vị trí hàn - Phôi hàn phải gá lắp chắn vị trí hàn ngang (đường sinh ống vng góc với mặt phẳng hình chiếu bằng, vị trí 2G) Hình 4.20- Gá phơi vị trí 2G Điều chỉnh thơng số chế độ hàn lót Căn vào chiều dầy vật liệu, đường kính dây hàn để chọn điều chỉnh thông số hàn theo bảng thông số chế độ hàn máy hàn 100 - Chỉnh dòng điện hàn khoảng : 100 ÷ 110 A, điện áp 20 ÷ 22 V - Chỉnh lưu lượng khí bảo vệ: 8÷ 12 lít/phút Hàn lớp lót: - Gây hồ quang vị trí cách mối hàn đính từ 10 ÷ 15 mm, thấy bể hàn hình thành hai mép phơi đưa mỏ hàn theo đường thẳng Khi bắt đầu hình thành lỗ khóa tiến hành dao động lắc ngang - Dao động lắc ngang mỏ hàn theo theo kiểu cưa lệch vòng tròn lệch, tùy thuộc vào độ rộng khe hở lắp ghép Hình 4.21.a Dao động theo hình cưa lệch Hình 4.21 Dao động theo hình vịng trịn lệch - Góc nghiêng mỏ hàn so với tiếp tuyến trục đường hàn điểm hàn theo hướng hàn từ 650850 (góc di chuyển) mỏ hàn so với đường sinh ống phía điểm hàn góc từ 650850 (góc làm việc) Hình 4.22.-Góc độ mỏ hàn - Khi dao động mỏ hàn phải dừng biên độ dao động để đảm bảo ngấu kim loại điền đầy cạnh mối hàn, dừng biên độ phía nhiều biên độ phía - Hàn nối lớp lót: Trong trường hợp hàn phải dừng sau hàn tiếp dùng máy mài mài mỏng bể hàn cuối, gây hồ quang cách điểm cuối từ 10 ÷ 15 mm, hàn đắp lên phần vừa mài Khi quan sát thấy điểm cuối chảy chuyển động mỏ hàn tương tự trước - Khi hàn gặp mối hàn đính ngắt hồ quang thực mài cắt bỏ mối hàn đính để thực tiếp trình hàn - Trước hàn đoạn cuối lớp lót ta thực mài mỏng điểm nối, điểm kết thúc đường hàn 101 Làm kiểm tra đường hàn thứ (lớp lót) - Kiểm tra mắt thường có khuyết tật sửa khuyết tật Đánh đường hàn, dùng búa gõ xỉ, máy mài, bàn chải sắt làm mối hàn đến sáng trắng 10 Điều chỉnh thông số chế độ hàn lớp Căn vào chiều dầy vật liệu, đường kính dây hàn để chọn điều chỉnh thông số hàn theo bảng thơng số hàn máy - Chỉnh dịng điện hàn khoảng : 100 ÷ 110 A, điện áp 20 ÷ 22 V - Chỉnh lưu lượng khí bảo vệ: 10 ÷ 15 lít/phút 11 Hàn lớp tiếp theo: (lớp trung gian, lớp phủ) - Gây hồ quang vị trí khơng trùng với vị trí khởi đầu hàn lớp hàn trước đó, thấy hồ quang ổn định đưa mỏ hàn theo đường thẳng dao động lắc ngang - Để tránh kim loại lỏng chảy xệ ta nên dao động mỏ hàn theo theo kiểu cưa lệch, vịng trịn lệch khơng nên hàn đường hàn có bề rộng vượt mm Hình4.23a-Dao động theo hình Hình.4.23b-Dao động theo hình cưa lệch vịng trịn lệch - Góc nghiêng mỏ hàn so với tiếp tuyến trục đường hàn điểm hàn theo hướng hàn từ 650850 (góc di chuyển) góc làm việc mỏ hàn phụ thuộc vào vị trí đường hàn hình vẽ: Hình 4.24 Góc làm việc mỏ hàn ứng với đường hàn - Hàn nối: Trong trường hợp hàn phải dừng sau hàn tiếp dùng máy mài mài mỏng bể hàn cuối, gây hồ quang cách điểm cuối từ 10 ÷ 15 mm, hàn đắp lên phần vừa mài Khi quan sát thấy điểm cuối chảy chuyển động mỏ hàn tương tự trước - Trước hàn đoạn cuối đường hàn ta thực mài mỏng điểm kết thúc đường hàn - Khi hàn hoàn thành đường ta dùng bàn chải sắt, búa gõ xỉ,… làm mối hàn, dùng dụng cụ đo như: thước lá, thước cặp… để kiểm tra vị trí, hình 102 dáng, kích thước đường hàn thấy có khuyết tật sửa khuyết tật tiến hành hàn đường hàn Thứ tự đường hàn bố trí sau: Hình 4.25 Thứ tự đường hàn - Điểm khởi đầu kết thúc đường hàn bố trí cách khoảng 10 ÷ 15 mm 13 Làm kiểm tra - Đánh đường hàn lớp phủ: Dùng búa gõ xỉ sau sử dụng bàn chải sắt làm mối hàn đến sáng trắng - Kiểm tra mối hàn mắt thường mẫu để đánh giá ngoại dạng mối hàn 14 Giao nộp tập mối hàn - Sinh viên tự đánh số sản phẩm mối hàn giao nộp cho giáo viên 3.3.2 Phiếu hƣớng dẫn thực quy trình hàn STT 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Các bƣớc Chuẩn bị máy hàn, mỏ hàn MIG/MAG Chuẩn bị dụng cụ: Kéo cần, máy mài, bàn chải sắt, giũa, đe, búa, thước lá, mỏ lết Chuẩn bị dây hàn, chai khí Ar/ CO2 Điều chỉnh chiều dài nhơ đầu dây hàn: 12-15 mm Lắp đồng hồ vào chai khí Ar/CO2 Cắt phơi hàn theo kích thước vẽ Nắn thẳng, nắn thẳng phôi hàn Làm mép hàn (mài giũa) Điều chỉnh dòng điện đính theo bảng thơng số hàn Chỉnh lưu lượng khí bảo vệ ( 8-12) lít/phút Kiểm tra chụp khí, lưu thơng khí bảo vệ Gá đính kẹp phơi vị trí 2G Điều chỉnh dịng điện hàn theo bảng thông số hàn Hàn đường hàn thứ - Góc nghiêng mỏ hàn:  =65o ~ 85o;  = 90o - Phương pháp dao động: cưa Đánh đường hàn thứ sau hàn Kiểm tra lưu thơng khí bảo vệ, chụp khí ống tiếp điện Hàn đường hàn thứ 2: Kỹ thuật tương tự bước 14 Làm phôi hàn: Như bước 15 Kiếm tra ngoại dạng mối hàn mẫu mắt thường để đánh giá sơ chất lượng mối hàn Ghi tên nộp 103 Ghi 3.3.3 Sai hỏng thƣờng gặp nguyên nhân biện pháp khắc phục TT 11) Tên Hình vẽ minh họa Nguyên nhân Cách khắc phục Điều chỉnh tốc độ vừa phải, dao động có điểm dừng hai biên độ Dịng điện - Dịng điện hàn khơng chọn q lớn lớn - Vận tốc hàn cao, mỏ hàn khơng có điểm dừng hai biên độ Mối hàn cháy cạnh - Rút ngắn khoảng cách hồ quang Chỉnh dòng điện phù hợp Kim loại bị bắn tóe - Hồ quang dài, dịng điện khơng ổn định Mối hàn khơng ngấu Dịng điện nhỏ, tốc Điều chỉnh dịng độ di chuyển đầu điện hàn tốc hàn nhanh độ phù hợp Cạnh kim loại không điền đầy - Góc độ mỏ hàn chưa - Lưu lượng khí nhỏ Rỗ khí - Tác động gió từ mơi trường bên ngồi - Điều chỉnh góc độ dao động mỏ hàn - Tăng lưu lượng khí bảo vệ - Tránh bị gió thổi hàn 3.3.4 Hƣớng dẫn đánh giá kết Nội dung đánh giá STT Thời gian Điểm 94,0 104 Thái độ thao tác Điểm ngoại dạng khách quan Điểm ngoại dạng chủ quan 6,0 + Thời gian Thời gian chuẩn Chênh lệch so với thời gian chuẩn Số điểm bị trừ 60 > 5% (3 phút) Không đánh giá Ghi + Thái độ, thao tác - Trường hợp giảng viên xác định vi phạm mục chấm điểm bị trừ điểm - Trong mục chấm điểm, số lần vi phạm > lần điểm trừ tính lần cần nhắc nhở thí sinh tránh mắc sai phạm tiếp Mục Số điểm bị trừ Nội dung mục chấm điểm Trường hợp để rơi kìm hàn chập hồ quang 2 Trường hợp không sử dụng kính bảo hộ mài gõ xỉ hàn Trường hợp trang phục bảo hộ không phù hợp Trường hợp có hành vi khơng an tồn (bao gồm trường hợp thí sinh bị thương nhẹ sơ suất thân) 5 Trường hợp gây hư tổn trung bình máy móc, thiết bị Trường hợp không thực bước khởi động thiết bị Trường hợp khơng thực bước đóng thiết bị kết thúc Trường hợp không vê ̣ sinh công nghiê ̣p sau kế t thúc bài thi Trường hợp cắt đầu dây hàn có chiều dài lớn 5mm + Ngoại dạng khách quan Nội dung Mặt phủ Mục đánh giá Số điểm trừ b=(12÷13) Chiều rộng mối hàn b=[13÷15] b>18 Hoặc 105 b=(15÷18] điểm /1mm khoảng điểm /1 mm 01 điểm/1 khuyết tật điểm/1 khuyết tật điểm/1 khuyết tật β ≤ 50 β > 50 Trừ điểm/10 (từ độ thứ sai lệch trở đi) h≤1 h>1 Trừ điểm/1mm (từ mm thứ sai lệch trở đi) h≤1 h>1 Trừ điểm/1mm (từ mm thứ sai lệch trở đi) Chiều sâu 106 Một khuyết tật Từ khuyết tật vết cháy chân Một khuyết tật Từ khuyết tật thứ 10 điểm /1 khuyết tật Khơng có Một khuyết tật Từ khuyết tật thứ điểm /1 khuyết tật Chiều sâu vết cháy chân < Chiều sâu vết cháy chân > Chiều sâu vết cháy chân < 0,5 Sự chuyển tiếp bề mặt đường hàn Chiều sâu vết cháy chân < Rỗ khí Chân mối hàn lót Mặt đáy Độ lồi mặt sau Một khuyết tật Từ khuyết tật thứ h6 điểm /1 khuyết tật điểm /1 khuyết tật Khơng có h=2 107 Lõm mặt đáy Khuyết tật, Khuyết tật, Khuyết tật, h ≤ 0,5 0,5< h ≤ h>2 Khơng có khuyết tật Từ khuyết tật thứ điểm/1 khuyết tật Khơng có Một khuyết tật Từ khuyết tật thứ đ/1 khuyết tật Khơng có Khơng có Khơng có điểm / vết Sống dây hàn Rõ khí Vết chập hồ quang Bề mặt Kim loại bắn tóe sản bề mặt phẩm Phá hủy học Được loại bỏ hoàn toàn Khác điểm/1 hạt có đường kính ≥ 0,25 Khơng có Một khuyết tật Từ khuyết tật thứ 2 3/1 khuyết tật + Ngoại dạng chủ quan Nội dung mục chấm điểm Điểm trừ Bề mặt, chiều cao cạnh mối hàn không đồng 2,0 Ghi Ghi chú: Khuyết tật: khuyết tật ngắn mà tổng chiều dài khuyết tật không lớn 25mm 100 mm chiều dài đường hàn 25% đường hàn có chiều dài nhỏ 100 mm Lõm cuối đường hàn: kích thước tính từ đáy vết lõm đến bề mặt vật hàn Rỗ khí đơn: rỗ khí có nhiều lỗ khí mà khoảng lỗ khí nhỏ đường kính lỗ khí bé 108 Tài liệu tham khảo [1] Nguyễn Bá An - Sổ tay thợ hàn - Nhà xuất xây dựng 2000 [2] TS Ngô Lê Thông Hàn điện nóng chảy Tập 1: Cơ sở lý thuyết NXB Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội 2007 [3] Ngơ Lê Thơng Hàn điện nóng chảy Tập 2: Cơng nghệ hàn NXB Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội 2007 [4] Nguyễn Văn Thông Vật liệu & Công nghệ hàn NXB Khoa học Kỹ thuật Hà Nội 2004 [5] PGS.TS Hồng Tùng; PGS.TS Nguyễn Thúc Hà; TS Ngơ Lê Thông KS Chu Văn Khang Sổ tay thợ hàn: Công nghệ, thiết bị định mức lượng, vật liệu hàn NXB Khoa học Kỹ thuật Hà Nội 2007 [6] AWS D1.1/D1.1M:2008 [7] EN ISO 5817-2003 [8] ESAB Pipelines Welding Handbook 1986 109 ... 3.1 Bài tập thực hành số 1: Hàn giáp mối vị trí đứng 3G khơng vát mép 23 3.2 Bài tập thực hành số 2: Hàn giáp mối vị trí đứng 3G có vát mép thép chiều dày S = mm 32 3.3 Bài tập thực. .. Bài tập thực hành số 1: Hàn giáp mối vị trí ngửa 4G không vát mép 51 3.2 Bài tập thực hành số 2: Hàn giáp mối vị trí ngửa 4G có vát mép thép có chiều dày S=8mm 60 3.3 Bài tập thực. .. 2.Điều kiện thực kỹ .78 Nội dung .78 3.1 Bài tập thực hành số 1: Hàn nối ống vị trí trục ống thẳng đứng 2G không vát mép 78 3.2 Bài tập thực hành số 2: Hàn nối