Giáo viên hớng dẫn: Hồ Sĩ Sơn Ts.Vũ Văn Thinh Trờng đại học thuỷ lợi Cộng hoà xã hội chủ nghĩa việt nam Khoa máy xây dựng &TBTL Độc lập -- Tự do -- Hạnh phúc Bộ môn máy xây dựng đồ án môn học máy thuỷ lợi Sinh viên thiết kế: Nguyễn Văn Tính Lớp 44M Ngành học : Máy xây dựng &TBTL đầu đề thiết kế: Thiết kế máy ủi với lỡi ben quay Lắp trên máy kéo:CAT-D6R I.số liệu cho trớc Máy cơ sở: CAT-D6R Lực kéo ở tay số I: 97,5 KN, N đc =108 KW Vận tốc số I: 2,6 km/h G mk =17.288 Kg Làm việc ở đất cấp III II.Thuyết minh tính toán: Tính toán các thông số cơ bản. Xác định chiều sâu cắt ứng với góc dốc khác nhau. Xác định lực tác dụng lên máy ủi Tính chọn sơ bộ hệ thông thuỷ lực. Tính toán bên khung ủi. Bản vẽ: - Bản vẽ chung của máy: A 0 - Bản vẽ chi tiết khung ủi: A 1 Ngày giao đề : 10/8/2006 Ngày hoàn thành : 20/9/2006 Giáo viên hớng dẫn Hồ Sĩ Sơn SVTH : Nguyễn Văn Tính - Lớp 44M 1 Giáo viên hớng dẫn: Hồ Sĩ Sơn Ts.Vũ Văn Thinh Phần I: Mở đầu. Lời nói đầu Trong công cuộc phát triển đất nớc theo hớng công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc. Trong công cuộc xây dựng nói chung và xây dựng công trình thuỷ lợi nói riêng, không thể thiếu đợc máy xây dựng, đặc biệt với các công trình thuỷ lợi rất cần thiết có máy làm đất vì công trình thuỷ lợi thờng có khối l- ợng lớn công tác làm đất chiếm 60 ữ 80% khối lợng công trình nên việc cơ giới hoá công tác làm đất là quan trọng cần thiết . Những công trình thuỷ lợi đòi hỏi phải có công tác đất, xử lý nền móng rất khắt khe, điều đó dẫn tới sự cần thiết của máy làm đất gồm các loại máy làm đất có công dụng chung nh máy ủi, san, đào .và máy thuỷ lợi có công dụng riêng (máy thuỷ lợi chuyên dùng). Máy ủi đợc sử dụng rộng rãi, nó có thể dùng để san mặt bằng công trình, định hình mặt đờng, san phẳng, đào đắp các công trình có chiều cao 3m . Với tính năng đa dạng nh vậy máy ủi vạn năng đợc sử dụng rộng rãi, nhiều hơn cả trong các loại máy làm đất. Hiện nay có rất nhiều chủng loại và số lợng máy đợc nhập vào nớc ta, của các nớc Nga, Nhật, Mỹ . Nhng do điều kiện về địa chất, khí hậu của nớc ta khác với so với các nớc sản xuất, nên máy không đáp ứng đợc hoàn toàn yêu cầu công tác đất rất đa dạng của nớc ta. Để sử dụng đạt hiệu quả cao nhất, bền nhất chúng ta phải nắm vững kỹ thuật, tính năng của máy, chúng ta còn phải cải tiến hợp lý, thiết kế, chế tạo, các bộ công tác của các loại máy, cho phù hợp với điều kiện nớc ta và thay thế sửa chữa máy xây dựng khi bị hỏng. Đồ án môn học Máy thuỷ lợi sẽ giúp cho chúng ta hiểu rõ hơn, làm tốt hơn vấn đề trên. SVTH : Nguyễn Văn Tính - Lớp 44M 2 Giáo viên hớng dẫn: Hồ Sĩ Sơn Ts.Vũ Văn Thinh Phần Ii: Xác định thông số cơ bản. I. Bảng thông số máy cơ sở CATERPILLAR(D6R) Kích thớc giới hạn Chiều Rộng một bản xích (mm) Cơ cấu Di chuyển Dài (mm) Rộng (mm) Cao (mm) 3861 2440 3195 560 Xích Công suất động cơ: N đc = 97,5 (KW). Trọng lợng xe máy: G mx = 17288 (KG). Lực kéo số I: T k I = 108 (KN). Vận tốc số I: v I = 2,6 (Km/h) II- Các thông số cơ bản của l ỡi ủi: - Chiều cao và chiều dài của lỡi ủi quyết định khối lợng đất đợc vận chuyển khi máy làm việc, do đó nó ảnh hởng đến khả năng làm việc, công suất lực kéo . 1. Xác định chiều cao lỡi ủi: - Chiều cao của lỡi ủi xác định theo lực kéo T và điều kiện nền đất, để tính toán sơ bộ máy ủi, chiều cao lỡi ủi có thể xác định theo công thức kinh nghiệm sau: Đối với máy có lỡi ủi quay: TTH .5,0.1,0.450 3 = (mm). Trong đó: T- Lực kéo danh nghĩa của máy kéo (KN). T đựơc xác định theo công thức: T = G b . b Trong đó: G b trọng lợng bám của máy ủi G b =(1,17-1,22). G mk Chọn G b =(202,2696 ữ 210,9136) (KN) SVTH : Nguyễn Văn Tính - Lớp 44M 3 Giáo viên hớng dẫn: Hồ Sĩ Sơn Ts.Vũ Văn Thinh Chọn : Gb =210 (KN) b Hệ số bám của máy ủi. Chọn b =0.9; Vậy T =210.0,9 =189 (KN) 3 450. 0,1.189 0,5.189 1104,17( ).H mm = = Chọn chiều cao lỡi ủi H = 1100(mm). 2. Xác định chiều dài lỡi ủi L: Chiều dài của lỡi ủi phải phủ kín chiều ngang của máy kéo khi quay với góc quay lớn nhất và thừa ra mỗi bên ít nhất là 100 mm. Chiều dài lỡi ủi cố định tính theo công thức: Lc = (2,8 ữ 3,0) .H =3080 ữ 3300 Lc=3100 (mm) Chiều dài lỡi ủi quay tính theo công thức: Lq = Lc +(30 ữ 33)%Lc =4000 (mm) Chọn L = 4000(mm) =4.0 (m) 3. Xác định góc cắt : Góc cắt ảnh hởng lớn đến việc tiêu hao năng lợng cho quá trình đào, góc cắt càng nhỏ thì lực cản cắt càng nhỏ. = 50 o -55 o Chọn = 55 o 4. Xác định góc nhọn : Góc nhọn xác định đặc tính thay đổi áp lực riêng của lỡi lên đất theo mức độ mài mòn mép cắt. Góc càng nhỏ thì diện tích mép cắt bị mòn tăng chậm, lực cản cắt nhỏ nhng độ bền lỡi cắt giảm do đó 20 o . Chọn = 25 o . 5. Xác định góc cắt sau : Góc cắt sau xác định theo điều kiện làm việc của máy ủi, không đợc nhỏ hơn các góc lên dốc và góc xuống dốc của nền thi công. Góc càng nhỏ thì lực ma sát giữa lõi cắt và đất càng lớn, do đó = 30 ữ 35 o . SVTH : Nguyễn Văn Tính - Lớp 44M 4 Giáo viên hớng dẫn: Hồ Sĩ Sơn Ts.Vũ Văn Thinh Chọn = 30 o . 6. Xác định góc quay : Chọn xuất phát từ yêu cầu vận chuyển đất về một phía. Khi thay đổi trọng tâm máy cũng thay đổi. Thông thờng lấy 55-60 Chọn = 60 o . 7. Xác định góc chếch : Góc chếch có thể thay đổi để máy làm việc ở sờn dốc, đất rắn chắc cũng nh để định hình mặt đờng. Khi máy có cơ cấu điều chỉnh thì góc chếch có thể thay đổi từ 0 o đến (6ữ12 o ), không có cơ cấu điều chỉnh, thì thay đổi đến 5 o . 8. Xác định góc đổ : Góc đổ chọn sao cho đất không tràn qua lỡi ra phía sau. Khi góc đổ nhỏ thì đất nhanh tích luỹ vào trong lỡi và lát cắt mau cuộn lại để đổ ra phía tr- ớc nh vậy sẽ tăng áp lực của đất vào lỡi ủi dẫn đến tăng lực ma sát. Xuất phát từ điều kiện đó, có thể chọn trong giới hạn: = 70 ữ 75 o đối với lỡi ủi không quay. Chọn = 75 o . 9. Xác định góc đặt lỡi ủi : Góc đặt lỡi ủi là góc giữa đờng nối mép cắt với mép trên lỡi ủi(không kể tấm chắn) và phơng nằm ngang. Khi góc cắt lỡi ủi nhỏ thì đất có thể tràn qua l- ỡi, khi góc cắt lớn sẽ làm xấu đi diều kiện chuyển động của đất theo lỡi ủi lên phía trên, làm tăng khả năng dính bám của đất và tiêu tốn năng lợng, do đó ngời ta chọn = 75 o . 10. Xác định chiều dài phần thẳng a: Chiều dài phần thẳng a phụ thuộc vào điều kiện liên kết với lỡi cắt, phần thẳng chịu mòn nhiều nhất do đó phải chọn vật liệu hợp lý. Chiều dài a có ảnh hởng lớn đến việc tách đất ra khỏi khối đất chính. a =150-250 mm. Chọn a =250 mm SVTH : Nguyễn Văn Tính - Lớp 44M 5 1 R H 11 1 H a Hình 1:Dạng hình học lưỡi ủi . Giáo viên hớng dẫn: Hồ Sĩ Sơn Ts.Vũ Văn Thinh 11. Xác định bán kính cong của luỡi ủi R: Hình dạng hợp lý của lỡi ủi là hình thân khai với sự giảm dần độ cong về phía trên, nhng chế tạo khó khăn do đó coi lỡi ủi là một cung tròn có bán kính R. Đối với lỡi ủi quay : R = 0,8.H = 0,8.1075,46 R = 1100( mm) 12. Xác định chiều cao tấm chắn H 1 : Chiều cao tấm chắn H 1 phải bảo đảm điều kiện quan sát của ngời lái khi nâng lỡi ủi. Thông thờng H 1 = (0,1ữ0,25)H, trị số lớn lấy đối với máy lớn. Tấm chắn có dạng hình thang, chiều dài cạnh trên lấy lớn hơn chiều rộng nắp máy cơ sở khoảng 200 ữ 300 mm nhng không nhỏ hơn 0,5L. Thay số ta tìm đợc H 1 : H 1 = 0,1 . 1100 ữ 0.25. = 110 ữ 275 (mm). Chọn H 1 =250mm Bảng thông số cơ bản mặt cắt ngang l ỡi ủi: Các thông số trị số Góc cắt : 55 Góc cắt sau : 30 Góc đổ: 75 Góc đặt tấm chắn : 1 100 Góc cắt đặt lỡi ủi: 75 Góc nhọn : 25 Chiều cao lỡi ủi : H 1100 (mm) Chiều dài lỡi ủi : L 4000 (mm) Bán kính bề mặt cong lỡi ủi R: 1100 (mm) Chiều dài phần thẳng :a 250 (mm) Chiều cao tấm chắn:H1 110 (mm) SVTH : Nguyễn Văn Tính - Lớp 44M 6 Giáo viên hớng dẫn: Hồ Sĩ Sơn Ts.Vũ Văn Thinh Phần III: Tính lực kéo Ta xét lực cản của máy ủi trong trờng tổng quát nhất, khi máy ủi làm việc trên dốc với góc . Tổng lực cản lớn nhất phát sinh ở cuối quá trình đào và bắt đầu nâng lỡi ủi. Trong trờng hợp này lực kéo phải thắng cản sau. T W 1 + W 2 + W 3 + W 4 + W 5 . Trong đó: W 1 - lực cản cắt. W 2 - lực cản ma sát giữa lỡi ủi và nền đào do lực cản cắt theo ph- ơng pháp tuyến P o2 gây ra. W 3 - lực cản di chuyển khối đất trớc lỡi ủi. W 4 - lực cản ma sát giữa đất và lỡi ủi. W 5 - lực cản di chuyển máy ở trên dốc. I-Lực cản cắt W 1 : W 1 = k . F. Sin Trong đó: k - hệ số cản cắt theo bảng (1-9) trang 25 sách MTL.Đối với đất cấp III k = (0,12-0,25)MPa . Chọn k= 0,15 MPa= 150 KN/m 2 . F - diện tích lát cắt F = L . h L - chiều dài lỡi cắt h - chiều dày trung bình của lát cắt góc lệch của lỡi ủi so với trục dọc của máy Thay số vào ta đợc: W 1 = 250.3.sin(90).h (KN) W 1 = 750.h (KN) II. Lực cản ma sát giữa l ỡi ủi với nền đào do lực cản cắt pháp tuyến P 02 gây ra W 2 . W 2 = f 1 . P 02 . Sin Trong đó: P 02 = k . L . x SVTH : Nguyễn Văn Tính - Lớp 44M 7 Giáo viên hớng dẫn: Hồ Sĩ Sơn Ts.Vũ Văn Thinh k hệ số cản cắt theo phơng P 02 . k = 0,6 MPa = 600 KN/m 2 . x chiều rộng của lỡi cắt với nền đào.x=7-10 mm chọn x= 8 mm = 0,008 m f 1 hệ số ma sát giữa đất và thépTra bảng (1-5).Chọn f 1 = 0,6 W 2 = 600.0,008.3,0 . 0,6 . sin(60) (KN) W 2 = 10,8 (KN) III. Lực cản di chuyển đất tr ớc l ỡi ủi (W 3 ). W 3 = V đ . . f 2 . Cos . Sin W 3 = G đ . f 2 . Cos . Sin Trong đó: V d - thể tích khối đất trớc lỡi ủi d 2 d k.2 H.L V = k đ - hệ số thuộc tính chất đất và tỷ số L H ; L H = 1100 4000 =0,275 Với 0,275 H L = theo bảng (7-3) k đ = 1,142 2 2 3 . 4,0.1,1 2,12( ) 2. 2.1,142 d d L H V m k = = = f 2 hệ số ma sát giữa đất với đất theo bảng (1-5), f 2 = 0,75 trọng lợng riêng của đất theo bảng (1-2), đất cấp III, = 18(KN/m 3 ) G d =2,26.18 =40,68 (KN) W 3 = 2,12. 18 .0,75.1. Cos W 3 = 28,62. Cos () IV. Lực ma sát giữa đất và l ỡi ủi (W 4 ): W 4 = W 4 + W 4 áp lực tác dụng lên lỡi ủi: N = N 1 + N 2 N 1 là áp lực do thành phần trọng lợng đất. SVTH : Nguyễn Văn Tính - Lớp 44M 8 Giáo viên hớng dẫn: Hồ Sĩ Sơn Ts.Vũ Văn Thinh N 1 = G d . Cos ( - ) N 2 là áp lực do thành phần lực cản di chuyển khối đất trớc lỡi ủi: N 2 = f 2 .G d .Cos.Sin N = N 1 + N 2 = G d .[Cos( - ) + f 2 .Cos.Sin]. N =38,55[cos(50).cos() +sin(50).sin() +sin(50). cos()] N =57.cos() + 31,16.sin() W 4 là lực cản ma sát khi đất di chuyển theo lỡi ủi từ dới lên trên. W 4 = f 1 .N.Cos.Sin W 4 =0,6.cos(50).sin(60).[57.cos() + 28,62.sin()] =22,21.cos() + 12,14. sin() W 4 là lực cản ma sát khi đất di chuyển dc theo lỡi ủi W 4 = f 1 .N.Cos = 0,6.cos(60).[57.cos() + 28,62.sin()] =17,1. cos() + 8,586.sin() (KN) W 4 = (22,21 +17,1). cos() +(12,14 + 8,586). sin() W 4 =39,31.cos() + 20,726. sin() (KN) V. Lực cản di chuyển bản thân máy ủi trên dốc (W 5 ) W 5 = .G m . Cos + (G m + G d ) . Sin Trong đó: hệ số cản truyển động = 0,15 G m -trọng lợng máy ủi Theo đầu đề thiết kế: G m = 172,88 (KN) Theo tính toán ở trên ta có: G d = 38,155 (KN) W 5 = 0,15.172,88 . Cos + (172,88 + 38,155) .Sin () =25,932. Cos + 211,04.Sin () Tổng lực cản chuyển động tác dụng lên máy: SVTH : Nguyễn Văn Tính - Lớp 44M 9 Giáo viên hớng dẫn: Hồ Sĩ Sơn Ts.Vũ Văn Thinh W = W 1 + W 2 + W 3 + W 4 + W 5 =720.h+10,8 +(28,62+39,31+25,932). Cos +(20,72 + 211,04).Sin W =720.h +10,8 +93,862. Cos +231,76.Sin Mà tổng lực cản chuyển động của máy không đợc lớn hơn lực kéo của Máy. Do đó: T 720.h +10,8 +93,862. Cos +231,76.Sin 189 720.h +10,8 +93,862. Cos +231,76.Sin 189 (93,862. Cos +231,76.Sin ) 189 h Xác định chiều sâu cắt ứng với góc khác nhau: dựa vào công thức nội suy trên với mỗi góc dốc khác nhau cho ta một giá trị chiều sâu cắt h tơng ứng, đến khi nào h 0 thì dừng lại. SVTH : Nguyễn Văn Tính - Lớp 44M 10 . Ngành học : Máy xây dựng &TBTL đầu đề thiết kế: Thiết kế máy ủi với lỡi ben quay Lắp trên máy kéo:CAT -D6R I.số liệu cho trớc Máy cơ sở: CAT -D6R Lực kéo. máy ủi I. Trọng lợng bộ lỡi ủi :(G u ) Trọng lợng bộ lỡi ủi cần phải kiểm tra đối với máy ủi cáp vì lỡi ủi ngập vào đất nhờ trọng lợng bộ lỡi ủi, còn với