VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI ––––––––––––––––– NGUYỄN THỊ ÚT SÁU THÍCH ỨNG VỚI HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP THEO HỌC CHẾ TÍN CHỈ CỦA SINH VIÊN ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Tâm lý học chuyên ngành Mã số: 62 31 80 05 LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÂM LÝ HỌC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN HỮU THỤ HÀ NỘI - 2013 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tơi Các số liệu kết nghiên cứu luận án trung thực chưa công bố cơng trình khác Tác giả luận án Nguyễn Thị Út Sáu i LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Học viện Khoa học Xã hội - Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam; Phòng Đào tạo; Khoa Tâm lý học - Học viện Khoa học Xã hội - Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam; Viện Tâm lý học - Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam nhà khoa học giúp đỡ tạo điều kiện để tơi hồn thành cơng trình nghiên cứu Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Nguyễn Hữu Thụ, người hướng dẫn khoa học tận tình dẫn, giúp đỡ tơi suốt q trình thực luận án Tơi xin bày tỏ lòng biết ơn tới Ban Giám hiệu, Ban Chủ nhiệm Khoa Tâm lý Giáo dục, Phòng Đào tạo, Phòng Thanh tra - Khảo thí Đảm bảo chất lượng giáo dục, Phịng Cơng tác học sinh - sinh viên, giảng viên em sinh viên Trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên động viên, tạo điều kiện để tơi hồn thành luận án Tơi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, Phòng Thanh tra - Khảo thí Đảm bảo chất lượng giáo dục, Phịng Cơng tác học sinh - sinh viên; giảng viên sinh viên Trường Đại học Nông Lâm - Đại học Thái Nguyên; Trường Đại học Công nghệ Thông tin Truyền thông - Đại học Thái Nguyên tạo điều kiện giúp đỡ để tổ chức nghiên cứu thực tiễn luận án Tôi xin bày tỏ biết ơn sâu sắc đến gia đình, người thân, bạn đồng nghiệp, người ln động viên, khuyến khích giúp đỡ mặt để tơi hồn thành cơng việc nghiên cứu Hà Nội, tháng 10 năm 2013 Tác giả luận án Nguyễn Thị Út Sáu ii MỤC LỤC Thích ứng thích ứng với HĐHT vấn đề quan trọng Tâm lý học thu hút quan tâm nhà Tâm lý học ngồi nước Đã có nhiều cơng trình nghiên cứu thích ứng, thích ứng với HĐHT khái quát lại có hướng: Có nhiều quan điểm nhà Tâm lý học nghiên cứu thích ứng: quan điểm nhà tâm lý học chức năng, quan điểm nhà tâm lý học hành vi, quan điểm nhà phân tâm học, quan điểm nhà tâm lý học quan hệ, quan điểm nhà tâm lý học nhân văn, quan điểm nhà tâm lý học nhận thức, quan điểm nhà tâm lý học vật biện chứng Mỗi quan điểm có cách tiếp cận riêng Tuy nhiên nói có hai hướng tiếp cận nghiên cứu thích ứng: 1.1.1.1 Quan điểm tiếp cận thích ứng người góc độ sinh học 1.1.2 Nghiên cứu thích ứng với hoạt động học tập 1.1.2.1 Nghiên cứu thích ứng với hoạt động học tập nước a Các cơng trình nghiên cứu thích ứng học tập học sinh Tiểu học b Các cơng trình nghiên cứu thích ứng học tập học sinh SV Đại học 1.2.1.1 Khái niệm thích ứng 1.3.1.1 Mặt nhận thức Mặt nhận thức thay đổi qua giai đoạn khác q trình học tập theo HCTC Có thể nhận thức lúc đầu lệch lạc, chưa rõ chưa đúng, trình hoạt động, trình thể hành vi thích ứng, nhận thức ngày rõ hơn, Về khó khăn: Những năm đầu chuyển đổi mơ hình đào tạo, trường Đại học thuộc ĐHTN gặp nhiều khó khăn hạn chế: Thứ nhất: xuất phát từ nhận thức: Nhiều GV chưa hiểu rõ mơ hình đào tạo theo tín nên thực khó khăn Theo quán tính, cách dạy cách học chậm thay đổi Đây trở ngại lớn việc chuyển đổi mơ hình đào tạo iii Thứ hai: chương trình đào tạo: Trong đào tạo theo tín chỉ, chương trình đóng vài trị quan trọng bậc yếu tố cấu thành nên trình đào tạo Vì vậy, việc hồn chỉnh chương trình phải trước bước, nhiên ban đầu trường chưa thực điều Ở trường đào tạo có ngành chương trình đào tạo Tuy nhiên chương trình thiết kế riêng rẽ nên tính liên thơng khơng cao, tổ chức đào tạo gặp nhiều khó khăn Khi xây dựng chương trình, đơn vị chưa làm cẩn thận nên có nhiều sai sót Đặc biệt có sai sót trùng lặp mã mơn học, sai loại tín gây khó khăn cho phận lập kế hoạch xử lý học vụ Thứ ba: Phần mềm quản lý đào tạo khơng ổn định Đào tạo theo tín bắt buộc phải sử dụng phần mềm, phần mềm ĐHTN sử dụng chưa đáp ứng đa dạng công tác đào tạo Nhà cung cấp phần mềm chưa đóng gói phần mềm để chuyển giao cho trường, vừa triển khai, vừa hoàn thiện phần mềm nên chưa ổn định Cho đến nay, việc sử dụng phần mềm lệ thuộc vào nhà cung cấp Nhiều chức thực việc quản lý SV học chương trình Đồng thời, nhà cung cấp phần mềm có quyền truy cập vào hệ thống khơng có đảm bảo tính bảo mật liệu xử lý, điểm số SV Thứ tư: Về phương pháp giảng dạy: Nhiều GV có ý kiến số dạy theo tín giảm nhiều so với niên chế nên không đủ thời gian để truyền đạt hết kiến thức cho SV Thực đào tạo theo tín chỉ, SV phải tự học Trong lên lớp GV phải xác định nội dung cốt lõi SV phải biết để GV iv giảng lớp; nội dung SV nên biết để GV hướng dẫn SV tự học; nội dung SV biết để GV giao cho SV Tuy nhiên, số GV chưa đổi cách dạy, trình bày đầy đủ nội dung đề cương môn học chương trình Theo phong trào ứng dụng CNTT dạy học, nhiều GV lạm dụng trình chiếu, hạn chế khả sáng tạo thầy trò Thứ năm: Về cách học: SV chưa biết cách học theo tín chỉ, khả tự học SV yếu, dĩ nhiên phần cách dạy, cách đánh giá GV SV khơng chủ động để tích lũy kiến thức, nhiều SV học theo kiểu đối phó chủ yếu để lấy điểm chính, kiểu cần ngăn chặn để tránh tượng khá, giỏi nhiều kiến thức thực tế Thứ sáu: Về tài liệu học tập: Một yêu cầu đào tạo theo tín phải đủ tài liệu để SV nghiên cứu Tuy nhiên qua thống kê trường cho thấy nhiều môn học chưa có giáo trình, đề cương giảng, số giáo trình xuất q cũ, khơng có tính thời Một số GV khơng thơng báo cho SV tài liệu học tập, tài liệu tham khảo, làm hạn chế chất lượng học tập SV Thứ bảy: Về quản lý dạy học: Nhìn chung phịng chức năng, Khoa chun mơn chưa có biện pháp cụ thể để quản lý giảng GV đặc biệt quản lý chất lượng giảng Đồng thời hoạt động cố vấn học tập chưa phát huy tác dụng tư vấn hoạt động SV Thứ tám: Cách đánh giá: Kết đánh giá môn học số trường, số khoa chưa đạt yêu cầu Ngân hàng đề thi nhiều môn học chủ yếu đề thi địi hỏi SV học thuộc lịng, v có tượng SV quay cóp vi phạm quy chế thi Thứ chín: Tồn Đại học chưa có thử nghiệm để chuẩn bị cho bước chuyển từ đào tạo theo niên chế sang đào tạo theo tín chỉ; lãnh đạo Đại học, lãnh đạo đơn vị hầu hết cán GV chưa có điều kiện tiếp cận nhiều với đào tạo theo tín trước thực hiện; Mức kinh phí đào tạo cho SV cịn thấp, Đại học có nhiều SV diện sách nên tổng mức thu học phí bị ảnh hưởng Hơn nữa, nhà nước đảm bảo 60 - 70% lương cho cán giáo viên biên chế, đơn vị đào tạo có xu hướng mở rộng quy mơ đào tạo hệ, nhiên việc xây dựng mua sắm trang thiết bị phục vụ cho công tác đào tạo bị hạn chế Đồng thời chất lượng đầu vào SV ĐHTN thấp Đây nói nguyên nhân gây nên khó khăn việc chuyển đổi sang phương thức đào tạo theo tín ĐHTN 2.1.2 Vài nét khách thể nghiên cứu DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO vi DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt ĐHTN ĐHSP ĐHNL ĐHCNTT&TT ĐH HĐHT HCTC SV GV Xin đọc Đại học Thái Nguyên Đại học Sư phạm Đại học Nông Lâm Đại học Công nghệ Thông tin Truyền thông Đại học Hoạt động học tập Học chế tín Sinh viên Giảng viên vii DANH MỤC CÁC BẢNG Thích ứng thích ứng với HĐHT vấn đề quan trọng Tâm lý học thu hút quan tâm nhà Tâm lý học ngồi nước Đã có nhiều cơng trình nghiên cứu thích ứng, thích ứng với HĐHT khái quát lại có hướng: Thích ứng thích ứng với HĐHT vấn đề quan trọng Tâm lý học thu hút quan tâm nhà Tâm lý học ngồi nước Đã có nhiều cơng trình nghiên cứu thích ứng, thích ứng với HĐHT khái quát lại có hướng: Có nhiều quan điểm nhà Tâm lý học nghiên cứu thích ứng: quan điểm nhà tâm lý học chức năng, quan điểm nhà tâm lý học hành vi, quan điểm nhà phân tâm học, quan điểm nhà tâm lý học quan hệ, quan điểm nhà tâm lý học nhân văn, quan điểm nhà tâm lý học nhận thức, quan điểm nhà tâm lý học vật biện chứng Mỗi quan điểm có cách tiếp cận riêng Tuy nhiên nói có hai hướng tiếp cận nghiên cứu thích ứng: Có nhiều quan điểm nhà Tâm lý học nghiên cứu thích ứng: quan điểm nhà tâm lý học chức năng, quan điểm nhà tâm lý học hành vi, quan điểm nhà phân tâm học, quan điểm nhà tâm lý học quan hệ, quan điểm nhà tâm lý học nhân văn, quan điểm nhà tâm lý học nhận thức, quan điểm nhà tâm lý học vật biện chứng Mỗi quan điểm có cách tiếp cận riêng Tuy nhiên nói có hai hướng tiếp cận nghiên cứu thích ứng: 1.1.1.1 Quan điểm tiếp cận thích ứng người góc độ sinh học 1.1.1.1 Quan điểm tiếp cận thích ứng người góc độ sinh học 1.1.2 Nghiên cứu thích ứng với hoạt động học tập 1.1.2 Nghiên cứu thích ứng với hoạt động học tập 1.1.2.1 Nghiên cứu thích ứng với hoạt động học tập nước 1.1.2.1 Nghiên cứu thích ứng với hoạt động học tập nước ngồi a Các cơng trình nghiên cứu thích ứng học tập học sinh Tiểu học a Các công trình nghiên cứu thích ứng học tập học sinh Tiểu học viii ... đề: ? ?Thích ứng với hoạt động học tập theo học chế tín sinh viên Đại học Thái Nguyên? ?? 1.2 Lý luận thích ứng với hoạt động học tập theo học chế tín sinh viên 1.2.1 Thích ứng 1.2.1.1 Khái niệm thích. .. LUẬN VỀ THÍCH ỨNG, THÍCH ỨNG VỚI HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP THEO HỌC CHẾ TÍN CHỈ CỦA SINH VIÊN 1.1 Vài nét lịch sử nghiên cứu thích ứng, thích ứng với hoạt động học tập Thích ứng thích ứng với HĐHT vấn đề... đọc Đại học Thái Nguyên Đại học Sư phạm Đại học Nông Lâm Đại học Công nghệ Thông tin Truyền thông Đại học Hoạt động học tập Học chế tín Sinh viên Giảng viên vii DANH MỤC CÁC BẢNG Thích ứng thích