Khóa luận tốt nghiệp MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1 Tính cấp thiết đề tài 2 Tình hình nghiên cứu đề tài 3 Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu đề tài Cơ sở lý luận phương pháp nghiên cứu Đóng góp đề tài Kết cấu đề tài CHƯƠNG 1: THỐNG NHẤT GIỮA LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN LÀ MỘT NGUYÊN TẮC CĂN BẢN CỦA TRIẾT HỌC MÁC- LÊNIN 1.1 Quan điểm triết học Mác- Lênin nguyên tắc thống lý luận thực tiễn 1.1.1 Phạm trù lý luận 1.1.2 Phạm trù thực tiễn .9 1.1.3 Nguyên tắc thống lý luận thực tiễn 14 1.2 Quan điểm chủ tịch Hồ Chí Minh nguyên tắc thống .19 CHƯƠNG 2: GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC Ở ĐẠI HỌC HUẾ HIỆN NAY 28 2.1 Vai trò nguồn nhân lực phát triển kinh tế xã hội nước ta 28 2.1.1 Khái niệm nguồn nhân lực .28 2.1.2 Vai trò nguồn nhân lực phát triển kinh tế xã hội nước ta 29 2.2 Thực trạng giáo dục đào tạo nguồn nhân lực Đại Học Huế 36 2.3 Một số giải pháp giáo dục đào tạo nguồn nhân lực ĐHH 49 KẾT LUẬN 57 TÀI LIỆU THAM KHẢO 59 Đinh Thanh Bình Khóa luận tốt nghiệp MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Nguồn nhân lực nguồn lực quan trọng, nguồn lực hàng đầu định phát triển kinh tế quốc gia, địa phương nguồn lực tích cực để khai thác có hiệu nguồn lưc tự nhiên nguồn lực xã hội Để thực thành cơng q trình cơng tác xã hội, trình phát triển kinh tế - xã hội theo hướng cơng nghiệp hóa, đại hóa đến năm 2020, nước ta trở thành quốc gia công nghiệp theo hướng đại hóa địi hỏi phải có đội ngũ nguồn nhân lực có sức khỏe tốt, có trình độ, có đạo đức, có lý tưởng, đủ khả tiếp nhận thành tựu khoa học kỹ thuật tiên tiến áp dụng chúng vào sản xuất, vào đời sống kinh tế xã hội Nghị đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII xác định lấy việc phát huy nguồn lực người làm yếu tố cho phát triển nhanh bền vững, người khơng mục tiêu mà cịn động lực phát triển Nguồn nhân lực có chất lượng cao nhân tố giữ vai trị định cho thành cơng cơng nghiệp hóa, đại hóa đất nước Tuy nhiên, muốn phát triển nguồn nhân lực có số lượng đơng đảo đảm bảo chất lượng đáp ứng đòi hỏi kinh tế phát triển điều kiện xã hội công nghiệp cần phải có chiến lược phát triển lâu dài đắn khoa học Đại Học huế với bề dày lịch sử gần 55 năm hình thành phát triển, trở thành “thương hiệu” trung tâm đào tạo uy tín miền Trung -Tây Nguyên Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho công xây dựng đất nước nói chung khu vực miền Trung - Tây Nguyên nói riêng, đại học đa ngành, với nhiều ngành sở đào tạo chun sâu, Đại Học Huế có vai trị quan trọng việc cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho nước, trước hết cho khu vực miền Trung -Tây Nguyên Với việc mở rộng quy mơ đa dạng loại hình đào tạo, Đại Học Huế đóng vai trị quan trọng việc cung cấp nguồn nhân lực cho trình phát triển kinh tế xã hội nước Chính vậy, nghiên cứu lý luận tổng kết thực tiễn để tìm đường phù hợp cho việc giáo dục đào tạo phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu nước giới cần thiết Sự nhạy bén tổng kết tư lý luận thực tiễn Đảng ta tiếp tục lựa chọn chủ nghĩa Đinh Thanh Bình Khóa luận tốt nghiệp Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm tảng tư tưởng, kim nam cho nhận thức hành động Đây coi nguyên tắc sống cịn dân tộc Bởi chứa đựng quan điểm biện chứng lý luận thực tiễn chìa khóa để giải tốt tương lai, đặc biệt vấn đề phát triển nguồn nhân lực Với vấn đề nêu với mong muốn đưa giải pháp để giáo dục đào tạo nguồn nhân lực Đại Học Huế phục vụ q trình cơng nghiệp hóa, đại hóa nên tơi lựa chọn đề tài: “Ngun tắc thống lý luận thực tiễn với giáo dục đào tạo nguồn nhân lực Đại Học Huế” để làm khóa luận tốt nghiệp Tình hình nghiên cứu đề tài Để thu thập tài liệu phục vụ cho việc thực đề tài nội dung trên, nghiên cứu số cơng trình nghiên cứu phát triển nguồn nhân lực nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu với “quản lý phát triển nguồn nhân lực xã hội”, Nxb Đại Học Quốc Gia Hà Nội 2002; GS.TS Phạm Minh Hạc phân tích vấn đề người nghiệp cơng nghiệp hóa đại hóa Việt Nam, Nxb trị Quốc Gia Hà Nội 1996; TS Nguyễn Hữu Dũng: “sử dụng nguồn lực người Việt Nam”, Nxb Lao Động – Xã Hội 2003; tác giả Mai Quốc Chánh “ Các giải pháp nâng cao chât lượng nguồn nhân lực theo hướng cơng nghiệp hóa,hiện đại hóa”Nxb Chính trị quốc Hà Nội 1999, tác giả Phan Thành Nghị “Giải pháp nâng cao hiệu quản lý nguồn nhân lực GD –ĐT” tạp chí giáo dục số 11 năm 2004 Tuy nhiên, kết nghiên cứu nguồn nhân lực đề cập tới vấn đề chung nguồn nhân lực bước giải vấn đề tháo gỡ khó khăn trước mắt vấn đề Còn vấn đề phát triển nguồn nhân lực Đại Học Huế chưa đề cập đến Kế thừa có chọn lọc thành tựu tác giả trước, đề tài tập trung phân tích luận giải thống lý luận thực tiễn đặt việc giáo dục đào tạo phát triển nguồn nhân lực Đại Học Huế Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu đề tài Mục đích đề tài: Để hiểu sâu sắc vấn đề thống lý luận thực tiễn giáo dục đào tạo phát triển nguồn nhân lực Đại Học Huế Nhiệm vụ đề tài: Đinh Thanh Bình Khóa luận tốt nghiệp Một là, làm rõ nguyên tắc thống lý luận thực tiễn triết học Mác-Lênin Hai là, Quan điểm Hồ Chí Minh nguyên tắc thống lý luận thực tiễn Trên sở thực trạng giáo dục đào tạo nguồn nhân lực Đại Học Huế, đề xuất giải pháp giáo dục đào tạo phát triển nguồn nhân lực Đại Học Huế Cơ sở lý luận phương pháp nghiên cứu Cơ sở lý luận đề tài: Dựa lý luận chủ nghĩa Mác–Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh Đường lối cách mạng Đảng cộng sản Việt Nam Phương pháp nghiên cứu đề tài: Phương pháp xuyên suốt tối ưu việc nghiên cứu đề tài phối kết hợp phương pháp lơgíc lịch sử, phân tích - tổng hợp, chứng minh phương pháp khái quát so sánh để giải vấn đề đặt Đóng góp đề tài Đề tài nêu lên cách có hệ thống khoa học quan điểm triết học Mác– Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh nguyên tắc thống lý luận thực tiễn Đường lối cách mạng Đảng Cộng Sản Việt Nam, vận dụng quan điểm vào việc đánh giá thực trạng giáo dục đào tạo phát triển nguồn nhân lực Đại Học Huế Trên sở khóa luận đề mục tiêu, phương hướng – nhiệm vụ giải pháp chiến lược để giáo dục đào tạo phát triển nguồn nhân lực Đại Học Huế Kết cấu đề tài Ngoài phần mở đầu kết luận nội dung đề tài gồm chương tiết Chương1: Thống lý luận thực tiễn nguyên tắc triết học Mác- Lênin Chương 2: Giáo dục – đào tạo nguồn nhân lực Đại Học Huế Đinh Thanh Bình Khóa luận tốt nghiệp CHƯƠNG 1: THỐNG NHẤT GIỮA LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN LÀ MỘT NGUYÊN TẮC CĂN BẢN CỦA TRIẾT HỌC MÁC- LÊNIN 1.1 Quan điểm triết học Mác- Lênin nguyên tắc thống lý luận thực tiễn 1.1.1 Phạm trù lý luận Trước hết cần khẳng định phạm trù lý luận phạm trù mang tính trừu tượng, từ trước đến nay, có nhiều quan niệm, quan điểm khác lý luận Lý luận đời từ thời cổ đại, triết học đời, lúc đầu tri thức túy trải qua trình nhận thức lâu dài với xuất ngành khoa học tri thức lý luận hình thành ngày mang tính khái qt trừu tượng hóa cao Kế thừa yếu tố hợp lý phát triển cách sáng tạo MácĂngghen xây dựng nên học thuyết biện chứng vật lý luận: “ lý luận kinh nghiệm khái quát ý thức người, toàn tri thức giới khách quan, hệ thống tương đối độc lập tri thức có tác dụng tái lơgíc khái niệm lơgíc khách quan vật [24, 242-243] Nói cách khác, lý luận hệ thống tri thức hệ thống hóa, khái quát hóa từ tài liệu thực tiễn, kinh nghiệm lịch sử phản ánh mối liên hệ chất quy luật giới khách quan phát triển tư người Chính mà chủ tịch Hồ Chí Minh rõ “lý luận tổng kết kinh nghiệm loài người, tổng hợp tri thức tự nhiên xã hội tích trữ lại q trình lịch sử” [ 21,497 ] Để hình thành lý luận, người phải trải qua trình nhận thức kinh nghiệm Nhận thức kinh nghiêm trình quan sát lặp lặp lại, diễn biến vật tượng Kết nhận thức kinh nghiệm tri thức kinh nghiệm Tri thức kinh nghiệm bao gồm tri thức kinh nghiệm thông thường tri thức kinh nghiệm khoa học Tri thức kinh nghiệm thông thường thơng qua q trình sinh hoạt hoạt động hàng ngày người Nó giúp người giải nhanh số vấn đề cụ thể, đơn giản trình tác động trực tiếp đối tượng Tri thức kinh nghiệm khoa học kết trình thực nghiệm khoa học Nó địi hỏi chủ thể phải tích luỹ lượng tri thức định hoạt động sản xuất hoạt động khoa học hình thành tri thức kinh nghiệm khoa học Tri Đinh Thanh Bình Khóa luận tốt nghiệp thức kinh nghiệm khoa học giúp nhà khoa học hình thành lý luận Tri thức kinh nghiệm thành tố tri thức trình độ thấp Thế sở hình thành lý luận Lý luận sản phẩm cao nhận thức, phản ánh thực khách quan vào não người Cho nên, chất lý luận hình ảnh chủ quan giới khách quan Nhận thức trình biện chứng từ chưa biết đến biết, từ biết đến biết nhiều, từ nông cạn đến sâu sắc, từ tượng đến chất … Đúng Lênin nhận xét: “ Trong lý luận nhận thức tất lĩnh vực khác khoa học cần suy luận cách biện chứng nghĩa đừng giả định nhận thức bất di bất dịch có sẵn mà phải phân tích xem xét hiểu biết nào, hiểu biết không đầy đủ khơng xác trở thành đầy đủ xác nào” [ 12, 117] Như thấy, nhận thức q trình biện chứng diễn phức tạp bao gồm nhiều giai đoạn, trình độ, vịng khâu hình thức khác Tuỳ theo tính chất nghiên cứu mà q trình phân chia thành nhận thức cảm tính nhận thức lý tính Nhận thức cảm tính (hay cịn gọi trực quan sinh động) giai đoạn q trình nhận thức Nó thể ba hình thức cảm giác, tri giác biểu tượng Cảm giác hình thức trình nhận thức nguồn gốc hiểu biết người Cảm giác phản ánh mặt, thuộc tính bên ngồi vật vào giác quan người Sự vật, tượng trực tiếp tác động vào giác quan người gây nên cảm giác Cảm giác kết tác động vật chất vật, tượng vào giác quan người, chuyển hố lượng kích thích bên ngồi thành yếu tố ý thức Theo Lênin “cảm giác hình ảnh chủ quan giới khách quan” [ 10, 138] Cảm giác nhận thức thuộc tính riêng lẻ vật, tượng Muốn hiểu chất vật tượng phải nắm cách tương đối tồn vẹn thuộc tính vật, tượng Nhận thức chuyển sang tri giác Tri giác tổng hợp nhiều cảm giác, đem lại hình ảnh hồn chỉnh vật Tri giác nảy sinh sở cảm giác, kết hợp cảm giác So với cảm giác, tri giác hình thức cao nhận thức cảm tính, đem lại cho tri thức vật đầy đủ hơn, phong phú Đinh Thanh Bình Khóa luận tốt nghiệp Tuy nhiên, nhận thức cấp độ tri giác cho biết hình ảnh chủ quan tương đối toàn diện đối tượng Trong nhận thức khơng phải lúc địi hỏi vật xuất trước giác quan, mà nhiều xuất lần biến mất, người phải nhận thức Như xuất mâu thuẫn vật, tượng có thực tế với thực tế vật khơng có trước giác quan người Khi giải mâu thuẫn nhận thức chuyển sang cấp độ cao biểu tượng Biểu tượng hình ảnh vật giữ lại trí nhớ, tiếp xúc trực tiếp nhiều lần với vật để lại cho ấn tượng, hình ảnh vật Những ấn tượng, hình ảnh đậm nét sâu sắc đến mức lên kí ức vật khơng cịn trước mắt Đó biểu tượng Trong biểu tượng giữ lại nét chủ yếu, bật vật cảm giác, tri giác đem lại trước Biểu tượng thường có tác nhân tác động kích thích đến trí nhớ người Hình thức cao biểu tượng tưởng tượng, tưởng tượng mang tính chủ động sáng tạo Tưởng tượng có vai trị to lớn hoạt động sáng tạo khoa học sáng tạo nghệ thuật Biểu tượng cịn mang tính chất cụ thể sinh động nhận thức cảm tính, song bắt đầu mang tính chất khái qt gián tiếp Có thể xem biểu tượng hình thức trung gian độ cần thiết để chuyển từ nhận thức cảm tính lên nhận thức lý tính Trên sở tài liệu nhận thức cảm tính cung cấp, nhận thức phát triển cao hơn, nhận thức lý tính Nhận thức lý tính hay cịn gọi tư trừu tượng giai đoạn cao chất q trình nhận thức, nảy sinh sở nhận thức cảm tính Nếu cảm giác, tri giác nhận thức ngưịi hạn chế, người cảm giác mà hiểu tốc độ ánh sáng, giá trị hàng hoá, quan hệ giai cấp, hình thái kinh tế xã hội…Muốn hiểu phải nhờ đến sức mạnh tư trừu tượng Tư trừu tượng phản ánh khái quát gián tiếp thực khách quan Tư phải gắn liền với ngôn ngữ, biểu đạt thành ngôn ngữ, ngôn ngữ vỏ vật chất tư Tư có tính chất động sáng tạo, phản ánh mối liên hệ chất, tất nhiên bên vật, Đinh Thanh Bình Khóa luận tốt nghiệp phản ánh vật sâu sắc đầy đủ Nhận thức lý tính thể ba hình thức khái niệm, phán đoán suy lý Khái niện hình thức tư trừu tượng, phản ánh mối liên hệ thuộc tính chất, phổ biến tập hợp vật tượng Khái niệm đóng vai trò quan trọng tư khoa học Khái niệm vật liệu tạo thành ý thức, tư tưởng Khái niệm phương tiện để người tích luỹ thông tin, suy nghĩ trao đổi tri thức với Khái niệm có tính chất khách quan phản ánh mối liên hệ, thuộc tính khách quan vật tượng giới Vì vận dụng khái niệm phải ý tính khách quan Nếu áp dụng khái niệm cách chủ quan, tuỳ tiện rơi vào chiết trung ngụy biện Như Lênin nhận xét: “những khái niệm người chủ quan tính trừu tượng chúng, tách rời chúng khách quan chỉnh thể, trình, kết cuộc, khuynh hướng, nguồn gốc” [ 19, 223-224] Chúng ta cần phải ý đến tính biện chứng, mềm dẻo chúng vận dụng khái niệm Phải mài sắc gọt giũa khái niệm, phải bổ sung nội dung cho khái niệm có, thay khái niệm cũ khái niệm để phản ánh thực phù hợp với thực tiễn Phán đốn hình thức tư trừu tượng liên kết khái niệm để khẳng định phủ định thuộc tính, mối liên hệ thực khách quan Phán đốn hình thức liên hệ khái niệm Phản ánh mối liên hệ vật tượng ý thức người Tuy nhiên, phán đốn khơng phải tổng số giản đơn khái niệm tạo thành mà trình biện chứng khái niệm có quan hệ phụ thuộc lẫn Phán đoán biểu hình thức ngơn ngữ mệnh đề theo quy tắc văn phạm định Suy lý hình thức tư trừu tượng, đó, xuất phát từ nhiều phán đoán làm tiền đề để rút phán đoán làm kết luận Nói cách khác suy lý trình đến phán đốn từ phán đoán tiền đề Nếu phán đoán liên hệ khái niệm suy lý liên hệ phán đốn Suy lý cơng cụ hùng mạnh tư trừu tượng thể trình vận động tư từ biết đến nhận thức chưa biết cách gián tiếp Có thể nói, tồn Đinh Thanh Bình Khóa luận tốt nghiệp khoa học xây dựng hệ thống suy lý nhờ suy lý mà người ngày nhận thức sâu sắc hơn, đầy đủ thực khách quan Tuy nhiên để phản ánh thực khách quan trình suy lý phải xuất phát từ tiền đề phải tn theo quy tắc lơgíc Do tiền đề vận dụng cách xác quy luật tư tiền đề kết phải phù hợp với thực [13,829-830] Xét chất, lý luận hệ thống tri thức khái quát từ thực tiễn, phản ánh mối liên hệ chất, tính quy luật giới khách quan, lý luận hình thành khơng phải nằm ngồi thực tiễn mà mối liên hệ với thực tiễn Do trình hình thành chất nó, lý luận có hai chức chức phản ánh thực khách quan chúc phương pháp luận cho hoạt động thực tiễn Lý luận phản ánh thực khách quan quy luật chung Tri thức kinh nghiệm tri thức lý luận phản ánh thực khách quan phạm vi lĩnh vực trình độ khác Lý luận phản ánh thực khách quan để làm phương pháp luận nhận thức cải tạo thực khách quan hoạt động thực tiễn Tóm lại, lý luận cơng cụ tư tưởng sắc bén có vai trị to lớn hoạt động thực tiễn định hướng nhận thức Lý luận giúp cho người thấy ưu điểm hạn chế việc biến đổi trình đối tượng hố khách thể Tự nhiên ln cần đến bàn tay người, tự nhiên định cho người trình tự tất yếu để trình tồn tại, người tự bổ sung, hoàn thiện cách thức cải tạo tự nhiên Lý luận ln đóng vai trị quan trọng việc tạo liên kết gắn bó chủ thể tự nhiên chủ thể nhận thức Lý luận có q trình hình thành phát triển nó, khơng phải lý luận có người xuất hiện, mà người phải phát triển đến giai đoạn định lý luận xuất Lý luận khơng phải sinh vốn hồn thiện mà bổ sung hồn thiện theo tiến trình phát triển lịch sử xã hội Hay nói cách khác, lý luận mang tính lịch sử xã hội, có lý luận khứ tương lai khơng cịn phù hợp 1.1.2 Phạm trù thực tiễn Đinh Thanh Bình Khóa luận tốt nghiệp Các nhà vật trước C.Mác có cơng lớn việc phát triển giới quan vật đấu tranh chống chủ nghĩa tâm, tôn giáo thuyết biết Tuy nhiên, lý luận họ nhiều hạn chế, thiếu sót, hạn chế lớn khơng thấy đựơc vai trò hoạt động thực tiễn nhận thức Do chủ nghĩa vật họ mang tính trực quan F.Bêcơn (1561-1626) nhà triết học vật Anh, người đặt móng cho phát triển chủ nghĩa vật siêu hình thể kỷ XVII – XVIII, đề cao vai trò tri thức ông nhấn mạnh nhiệm vụ triết học tìm đường nhận thức giới tự nhiên Theo ông, trình nhận thức phải kiên chống chủ nghĩa kinh nghiệm, chủ nghĩa kinh viện Nhận thức phải xuất phát từ giới tự nhiên thực nghiệm xuất phát từ giới tự nhiên thực nghiệm để tìm mối quan hệ nhân quả, phát kiểm tra chân lý Có thể nói Bêcơn nhà triết học thấy vai trò thực tiễn, thực nghiệm khoa học trình nhận thức, trình hình thành tri thức Đến Phoiơbắc, nhà triết học vật Đức kỉ XIX đề cập đến thực tiễn, ơng, có lí luận thực hoạt động chân người cịn thực tiễn mang tính chất bn bẩn thỉu Ơng khơng thấy vai trị, ý nghĩa thực tiễn nhận thức cải tạo giới Đối với ơng có hoạt động lý luận quan trọng Với Hêgghen, nhà triết học tâm Đức cuối kỉ XVIII đầu kỉ XIX có số tư tưởng hơp lý, sâu sắc thực tiễn Ông cho chủ thể tự “ nhân đơi” mình, đối tượng hố thân quan hệ với giới bên ngồi, ơng giới hạn thực tiễn ý niệm, hoạt động tư tưởng Đối với ông thực tiễn suy lý lơgíc Các nhà triết học vật trước Mác cho rằng, trình hình thành ý thức người mang tính thụ động Chính vậy, C.Mác đánh giá: “Khuyết điểm chủ yếu toàn chủ nghĩa vật từ trước đến - kể chủ nghĩa vật phoiơbắc- vật thực, cảm giác được, nhận thức hình thức khách thể hay hình thức trực quan, không nhận thức hoạt động cảm giác người, thực tiễn” [ 17 ,9] Sự phát triển khoa học thời cận đại, đặc biệt với việc đời ngành khoa học thực nghiệm thực cách mạng nhận thức luận Theo đó, chân lý khoa học phải đươc chứng minh thực nghiệm Mặc dù nhà triết học trước Mác chưa đặt vai trò thực tiễn Đinh Thanh Bình 10 ... Minh nguyên tắc thống lý luận thực tiễn Trên sở thực trạng giáo dục đào tạo nguồn nhân lực Đại Học Huế, đề xuất giải pháp giáo dục đào tạo phát triển nguồn nhân lực Đại Học Huế Cơ sở lý luận. .. trạng giáo dục đào tạo phát triển nguồn nhân lực Đại Học Huế Trên sở khóa luận đề mục tiêu, phương hướng – nhiệm vụ giải pháp chiến lược để giáo dục đào tạo phát triển nguồn nhân lực Đại Học Huế. .. triển nguồn nhân lực Với vấn đề nêu với mong muốn đưa giải pháp để giáo dục đào tạo nguồn nhân lực Đại Học Huế phục vụ q trình cơng nghiệp hóa, đại hóa nên lựa chọn đề tài: ? ?Nguyên tắc thống lý luận