MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU 3 Chương 1: Tổng quan về doanh nghiệp và hoạt động kinh doanh quốc tế của Shopee 4 1.1 Tổng quan doanh nghiệp của Shopee 4 1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển 4 1.1.2 Mô hình kinh doanh 5 1.1.3 Giá trị cốt lõi 5 1.1.4 Mục tiêu 6 1.2 Hoạt động kinh doanh quốc tế của Shopee 6 1.2.1 Chiến lược kinh doanh 6 1.2.2 Thị phần 9 1.2.3 Các cột mốc hoạt động trên thị trường quốc tế 11 Chương 2: Phân tích ảnh hưởng của môi trường văn hóa đến hoạt động kinh doanh của Shopee tại Việt Nam 13 2.1 Tình hình kinh doanh của Shopee tại Việt Nam 13 2.1.1 Tổng quan chung về tình hình kinh doanh của Shopee 13 2.1.2 Tình hình kinh doanh của Shopee tại thị trường Việt Nam 13 2.2 Ảnh hưởng của môi trường văn hóa Việt Nam đến Shopee 14 2.2.1 Thuận lợi: 15 2.2.2 Khó khăn 18 2.3 Sự thay đổi văn hóa tiêu dùng đại dịch Covid 20 2.3.1 Thuận lợi 20 2.3.2 Khó khăn 21 Chương 3: Bài học rút ra cho doanh nghiệp sau sự thành công của Shopee tại Việt Nam 22 KẾT LUẬN 24 DANH MỤC HÌNH ẢNH 25 TÀI LIỆU THAM KHẢO 25 LỜI MỞ ĐẦU Thương mại điện tử tại Việt Nam là một thị trường đầy tiềm năng phát triển vượt bậc trong bối cảnh thế giới đang bước vào cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 cũng như sự ảnh hưởng nghiêm trọng của đại dịch Covid – 19 tới thói quen sinh hoạt của người dân. Thị trường thương mại điện tử có sự cạnh tranh gay gắt đến từ các doanh nghiệp trong nước và ngoài nước, nổi bật nhất là trang web và ứng dụng Shopee – một nền tảng thương mại điện tử đã có nhiều hoạt động đáng chú ý trong vòng 4 năm từ lúc gia nhập vào Việt Nam vào năm 2017. Shopee là một trong nền tảng thương mại điện tử trực tuyến có lượng đơn hàng mỗi ngày lớn nhất tại Việt Nam, dù gia nhập muộn hơn các trang thương mại điện tử khác như Lazada và Tiki, qua đó thấy được vị thế của Shopee đối với các nhà sản xuất, nhà buôn bán và phân phối sản phẩm tại Việt Nam. Một trong những nhân tố ảnh hưởng và quyết định tới sự thành công của Shopee chính là nền văn hóa Việt Nam, bên cạnh các nhân tố về kinh tế, chính trị, xã hội, đã tác động rất lớn lên hoạt động kinh doanh của Shopee tại Việt Nam. Với mong muốn làm rõ hơn về ảnh hưởng của nhân tố văn hóa tới hoạt động kinh doanh của Shopee, từ đó đề xuất những phương án mới để tiếp tục phát triển hoạt động kinh doanh, nhóm 9 chúng em đã quyết định thực hiện bài tiểu luận này. Bài tiểu luận gồm 3 chương: Chương 1: Tổng quan doanh nghiệp Shopee Chương 2: Phân tích ảnh hưởng của Phân tích ảnh hưởng của môi trường văn hóa đến hoạt động kinh doanh của Shopee tại Việt Nam Chương 3: Bài học rút ra cho doanh nghiệp sau sự thành công của Shopee tại Việt Nam Chúng em xin chân thành cảm ơn cô đã giúp đỡ chúng em hoàn thành bài báo cáo này. Chương 1: Tổng quan về doanh nghiệp và hoạt động kinh doanh quốc tế của Shopee 1.1 Tổng quan doanh nghiệp của Shopee 1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển Vào năm 2015, Shopee được ra mắt tại Singapore với định hướng là sàn thương mại điện tử phát triển chủ yếu trên thiết bị di động, hoạt động như một mạng xã hội phục vụ nhu cầu mua bán mọi lúc, mọi nơi cho người dùng. Tích hợp hệ thống vận hành, giao nhận và hỗ trợ về khâu thanh toán, Shopee là bên trung gian giúp việc mua sắm trực tuyến dễ dàng và an toàn hơn cho cả bên mua lẫn bên bán. Shopee thuộc sở hữu của tập đoàn SEA được thành lập từ năm 2009 bởi nhà sáng lập Forrest Li, SEA là công ty Internet vận hành ba nền tảng trong các lĩnh vực: giải trí kỹ thuật số (Garena), thương mại điện tử (Shopee) và dịch vụ tài chính kỹ thuật số (SeaMoney). Tập trung chủ yếu ở khu vực Đông Nam Á, SEA đánh vào 7 thị trường: Indonesia, Đài Loan, Việt Nam, Thái Lan, Philippines, Malaysia và Singapore. Năm 2019, Shopee tiếp tục mở rộng thị trường hoạt động sang Brazil. Hình 1: Văn phòng Shopee có mặt ở 7 quốc gia. (Nguồn: Shopee Việt Nam) Với mục tiêu trở thành điểm đến trong thương mại điện tử tại Đông Nam Á, Shopee không ngừng nâng cao và phát triển. Sản phẩm tại Shopee rất đa dạng, bao gồm: sức khỏe, sắc đẹp, thời trang, tiêu dùng nhanh, nhà cửa đời sống, điện tử… 1.1.2 Mô hình kinh doanh Mô hình ban đầu của Shopee Việt Nam là C2C Marketplace Trung gian trong quy trình mua bán giữa các cá nhân với nhau. Tuy nhiên, hiện nay Shopee Việt Nam đã trở thành mô hình lai khi có cả B2C (doanh nghiệp đến người tiêu dùng). Khi tham gia những nền tảng Shopee, người bán hàng nhận được sự hỗ trợ tốt hơn về thanh toán, logistics và đặc biệt là nền tảng người dùng tích hợp. Đổi lại, Shopee kiếm tiền bằng việc chạy quảng cáo, tính phí cho các dịch vụ cung cấp cho người bán và cắt giảm phí giao dịch ở những thị trường nhất định. Trước thời điểm 01042019, Shopee không thu phí bán hàng đối với người tham gia bán hàng trên sàn. Khi đó, Shopee của là đơn vị trung gian để người mua hàng và bán hàng gặp nhau, trao đổi thông tin và thực hiện hành vi mua bán của mình. Tuy nhiên, từ sau ngày 01042019, Shopee đã thực hiện hoạt động thu phí bán hàng trên trang đối với người bán hàng gọi là phí thanh toán (phí từ 1 đến 2% sau mỗi giao dịch thành công, tùy thuộc vào phương thức thanh toán mà nhà cung cấp sử dụng). Phí sẽ được trừ vào mỗi đơn hàng trước khi số tiền còn lại được chuyển vào ví Shopee của người bán. Chính sách tương tự cũng được áp dụng cho người bán Shopee Mall tại Singapore cùng ngày với Việt Nam, sau khi áp dụng mô hình này ở Đài Loan và Indonesia. 1.1.3 Giá trị cốt lõi Kể từ khi thành lập Shopee, ban lãnh đạo đề ra 5 giá trị cốt lõi mà các nhân viên tại Shopee luôn phải thể hiện và luôn phải nằm trong tâm trí. Cụ thể tên và ý nghĩa của 5 giá trị cốt lõi như sau: • We serve: khách hàng là duy nhất người mà có thể quyết định giá trị sản phẩm và dịch vụ. Shopee nỗ lực thỏa mãn nhu cầu chưa được thỏa mãn. • We adapt: Shopee chấp nhận việc thay đổi một cách chóng vánh để có thể thích nghi được với tốc độ thay đổi chóng mặt của hành vi người dùng. • We run: Shopee đang chạy đua liên tục để gặt hái thành công trong khi đang đối mặt với sự thay đổi chóng mặt. • We commit: Shopee luôn cam kết với tất cả các đối tác, nhân viên, khách hàng rằng sẽ làm tốt nhất và trở thành tốt nhất có thể. • We stay humble: Shopee đã trải đoạn đường không hẳn là dài cũng không hẳn là ngắn từ những ngày đầu và Shopee không để đánh mất sự khiêm tốn để đạt được những đỉnh cao mới. 1.1.4 Mục tiêu Với niềm tin rằng công nghệ có thể thay đổi thế giới để kết nối cộng đồng người mua và người bán tốt hơn, khi mà điện thoại thông minh là thiết bị được dùng để mua sắm nhiều nhất, Shopee đặt ra mục tiêu nâng cao ứng dụng liên tục để đem lại sự liền mạch trong trải nghiệm mua sắm, đem đến sự thú vị cho người dùng bằng cách tạo ra các sự tương tác như trang mạng xã hội. 1.2 Hoạt động kinh doanh quốc tế của Shopee 1.2.1 Chiến lược kinh doanh Trong khi phần lớn lĩnh vực bán lẻ ở Đông Nam Á bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID19, thương mại điện tử vẫn tiếp tục phát triển với tốc độ chóng mặt với việc người tiêu dùng và thương gia ngày càng chuyển sang sử dụng các nền tảng trực tuyến. Theo Google Trends, Thái Lan có mức quan tâm tìm kiếm thương mại điện tử tăng 63% trong tháng 5 so với cùng thời điểm năm 2019. Malaysia và Việt Nam cũng có mức quan tâm tích cực, với mức tăng lần lượt là 32% và 13%. Dẫn dắt sự bùng nổ này là Shopee, trang thương mại điện tử hàng đầu trong khu vực được đo lường bởi người dùng hoạt động trung bình hàng tháng. Dưới đây là bốn yếu tố chiến lược quan trọng thúc đẩy hành trình của Shopee từ một công ty khởi nghiệp đầy tham vọng trở thành một cường quốc bán lẻ trong khu vực. • Thứ nhất, cung cấp dịch vụ trên nền tảng di động Người Đông Nam Á là những người sử dụng Internet di động nhiều nhất trên thế giới. Theo báo cáo của Google, Temasek và Bain and Company, có 360 triệu người dùng Internet trong khu vực và 90% trong số họ kết nối Internet chủ yếu thông qua điện thoại di động. Ngay từ đầu, Shopee đã coi di động là một xu hướng mới nổi và là con đường phát triển cho thương mại điện tử trong khu vực. Cách tiếp cận ưu tiên thiết bị di động của Shopee cho phép nó tận dụng lợi thế của sự tăng trưởng liên tục dự kiến trong việc thâm nhập thuê bao di động. Shopee cho biết hơn 95% đơn hàng trên nền tảng này hiện được thực hiện trên thiết bị di động. Đáp ứng nhu cầu này, Shopee mang đến trải nghiệm mua sắm trực tuyến từ đầu đến cuối trực tiếp trên ứng dụng di động. Người mua có thể duyệt sản phẩm, đặt hàng, thanh toán và theo dõi tình trạng giao hàng. Đồng thời, người bán có thể sử dụng ứng dụng để chụp ảnh, tạo danh sách, theo dõi hoạt động của cửa hàng, nhận thanh toán và theo dõi việc giao hàng thông qua các công cụ hậu cần và thanh toán tích hợp. • Thứ hai, thực hiện phương pháp tiếp cận siêu cục bộ Đông Nam Á là một khu vực chứ không phải là một thị trường riêng lẻ. Mỗi quốc gia có những đặc điểm và thách thức thương mại điện tử khác nhau, và nhân khẩu học của người tiêu dùng cũng khác nhau giữa các thị trường. Với suy nghĩ này, Shopee thực hiện phương pháp tiếp cận siêu bản địa hóa ở mỗi thị trường để mang lại trải nghiệm mua sắm trực tuyến phù hợp nhất cho các thương hiệu, người bán và người mua sắm. Bằng cách hiểu từng thị trường và hành vi của người dùng có nghĩa là Shopee có thể đáp ứng nhu cầu của họ. Ngoài việc có các văn phòng và đội ngũ địa phương tại mỗi thị trường mà công ty hoạt động, mỗi thị trường đều được bản địa hóa cao trong các danh mục sản phẩm và chiến dịch tiếp thị của mình. Ví dụ, tại Indonesia, Shopee đã tung ra Shopee Barokah để đáp ứng nhu cầu của người dùng Hồi giáo đối với nhiều sản phẩm và dịch vụ tuân thủ Shariah, đặc biệt là trong tháng ăn chay. Shopee cũng thực hiện các sáng kiến bản địa hóa xung quanh các lễ hội như Tết Nguyên đán hoặc Tết Nguyên đán và ở cấp độ hoạt động, nó cung cấp bảy phiên bản ứng dụng khác nhau và có nhiều tùy chọn thanh toán để phù hợp với nhu cầu cụ thể của từng quốc gia. • Thứ ba, cung cấp đa dạng trải nghiệm cho với khách hàng Một lĩnh vực đổi mới quan trọng của Shopee là khả năng cung cấp trải nghiệm xã hội và cá nhân hóa cho người dùng. Về mặt cá nhân hóa, Shopee tận dụng dữ liệu và AI để xác định các mẫu và thông tin chi tiết từ dữ liệu duyệt web và mua hàng của người dùng, đồng thời sử dụng các công nghệ mới như AI và các công cụ hỗ trợ AR để giúp các thương hiệu mang đến cho khán giả những trải nghiệm mua sắm khác biệt. Thay vì chỉ tập trung vào việc thúc đẩy giao dịch và cạnh tranh về giá, thương hiệu và người bán có thể giành chiến thắng bằng cách thu hút khách hàng và tạo mối quan hệ với thương hiệu thông qua những trải nghiệm này. Ngay từ đầu Shopee đã tích hợp mua sắm và xã hội. Nền tảng tạo ra trải nghiệm phong phú bằng cách xây dựng một cộng đồng mạnh mẽ cho phép người dùng kết nối và tương tác với nhau. Các tính năng bao gồm: Shopee Live (tính năng phát trực tiếp); Shopee Games (một chức năng chơi game trong ứng dụng); Shopee Feed (nguồn cấp dữ liệu xã hội trong ứng dụng cho phép người dùng chia sẻ nội dung về những gì họ đang niêm yết, mua và bán với cộng đồng Shopee lớn hơn); và Shopee Live Chat (chức năng trò chuyện cho phép người mua nói chuyện trực tiếp với người bán và tìm hiểu thêm thông tin trước và sau khi mua hàng). Công ty cũng đang sử dụng dữ liệu và AI để mua sắm trực tuyến an toàn hơn. Ví dụ: máy học theo tập lệnh được sử dụng để phát hiện các trường hợp gian lận tiềm ẩn và các sản phẩm giả mạo trên nền tảng, mang lại cho người dùng sự an tâm hơn. Đồng thời, ví di động tích hợp ShopeePay và AirPay mang đến cho người dùng một lựa chọn thuận tiện và an toàn, đồng thời giúp các doanh nghiệp nắm bắt các cơ hội mới. • Thứ tư, hỗ trợ cho người bán và bao gồm kỹ thuật số Shopee cam kết củng cố hệ thống buôn bán với đối tác của mình. Ở cấp độ cơ bản nhất, Shopee Seller Center liên tục được cập nhật với các chức năng mới giúp người bán dễ dàng theo dõi và quản lý hiệu suất bán hàng, thanh toán, hàng tồn kho và giao hàng của họ trên Shopee: Trên hết, về mặt tiếp thị, Shopee cung cấp một loạt dữ liệu và công cụ trực quan để theo dõi và thu thập thông tin chi tiết về mua sắm, cũng như cổng thông tin một cửa nơi người bán có thể tạo phiếu mua hàng và các công cụ khuyến mại khác. Shopee gần đây đã hợp tác với Google để ra mắt Google Ads với Shopee, một giải pháp tiếp thị đầu tiên dành cho các thương hiệu nhằm thúc đẩy doanh số bán hàng trực tuyến. Các thương hiệu trên Shopee sẽ được tiếp cận với các công cụ tiếp thị chuyên biệt để tăng cường sự hiện diện trực tuyến, tạo sự tương tác sâu hơn với khách hàng, đồng thời quản lý và đo lường các chiến dịch tiếp thị của họ một cách linh hoạt. 1.2.2 Thị phần Nhờ dòng tiền dồi dào từ mảng kinh doanh trò chơi, Sea (công ty mẹ của Shopee) đầu tư mạnh mẽ vào thương mại điện tử và dịch vụ tài chính số. Thống kê cho thấy, doanh thu mảng thương mại điện tử của Sea tăng 2,7 lần trong quý 3 năm 2020 so với cùng kỳ, chạm mốc 618 triệu USD. Cùng thời điểm, lỗ hoạt động mở rộng từ 277 triệu USD thành 338 triệu USD. Tuy vậy, nỗ lực của Shopee cũng mang lại trái ngọt. Theo báo cáo của iPrice Group, Shopee là sàn thương mại điện tử có lượt truy cập nhiều nhất Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam trong quý 12021. Chỉ hơn một năm trước đó, Lazada (của Alibaba) vẫn đứng số 1 ở Philippines, Singapore và Thái Lan, trong khi đó Tokopedia thống lĩnh thị trường Indonesia. Hình 2: Top 10 nền tảng Thương mại điện tử lớn nhất Đông Nam Á 2020. (Nguồn: Iprice Insights) Theo số liệu báo cáo Bảng xếp hạng các doanh nghiệp thương mại điện tử hàng đầu tại Đông Nam Á do IPrice Insights, Shopee đang dẫn đầu trong năm 2020 về lượng truy cập website trung bình tháng là hơn 280 triệu trong khi con số này của Lazada là 137 triệu. Báo cáo được thu thập từ lượt truy cập cả máy tính để bàn và thiết bị di động, sử dụng dữ liệu từ App Annie và SameWeb tại 6 quốc gia : Indonesia, Việt Nam, Philippines, Malaysia, Singapore và Thái Lan. Tại Việt Nam, theo số liệu báo cáo Bảng xếp hạng các doanh nghiệp thương mại điện tử hàng đầu tại đây do iPrice insights cập nhật trong quý 1 năm 2021 cho thấy Shopee Việt Nam tiếp tục dẫn đầu về lượng truy cập website, đạt trung bình 63 triệu lượttháng. Nền tảng này cũng đứng đầu ở chỉ số xếp hạng ứng dụng di động trên cả 2 hệ điều hành Android và IOS.
Tổng quan về doanh nghiệp và hoạt động kinh doanh quốc tế của Shopee
Tổng quan doanh nghiệp của Shopee
1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển
Ra mắt vào năm 2015 tại Singapore, Shopee đã định hình mình là một sàn thương mại điện tử chủ yếu trên di động, hoạt động như một mạng xã hội phục vụ nhu cầu mua sắm mọi lúc, mọi nơi Với hệ thống tích hợp vận hành, giao nhận và hỗ trợ thanh toán, Shopee đóng vai trò trung gian giúp việc mua sắm trực tuyến trở nên dễ dàng và an toàn cho cả người mua và người bán.
Shopee, thuộc tập đoàn SEA do Forrest Li sáng lập vào năm 2009, là một trong những nền tảng thương mại điện tử hàng đầu tại Đông Nam Á SEA cũng vận hành các dịch vụ giải trí kỹ thuật số (Garena) và tài chính kỹ thuật số (SeaMoney), tập trung vào 7 thị trường chính: Indonesia, Đài Loan, Việt Nam, Thái Lan, Philippines, Malaysia và Singapore Đặc biệt, vào năm 2019, Shopee đã mở rộng hoạt động sang thị trường Brazil.
Hình 1: Văn phòng Shopee có mặt ở 7 quốc gia (Nguồn: Shopee Việt Nam)
Shopee đang nỗ lực trở thành điểm đến hàng đầu trong thương mại điện tử tại Đông Nam Á bằng cách không ngừng cải tiến và phát triển Nền tảng này cung cấp một loạt sản phẩm đa dạng, bao gồm sức khỏe, sắc đẹp, thời trang, tiêu dùng nhanh, đồ dùng cho nhà cửa và điện tử.
Shopee Việt Nam khởi đầu với mô hình C2C Marketplace, đóng vai trò là trung gian trong giao dịch giữa cá nhân Hiện tại, nền tảng đã chuyển sang mô hình lai B2C, kết hợp giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng Người bán hàng trên Shopee được hỗ trợ tốt hơn về thanh toán, logistics và có nền tảng người dùng tích hợp Đổi lại, Shopee tạo ra doanh thu từ quảng cáo, thu phí dịch vụ cho người bán và cắt giảm phí giao dịch ở một số thị trường nhất định.
Trước ngày 01/04/2019, Shopee không áp dụng phí bán hàng cho người bán trên nền tảng của mình, đóng vai trò là trung gian kết nối giữa người mua và người bán, giúp họ trao đổi thông tin và thực hiện giao dịch.
Kể từ ngày 01/04/2019, Shopee đã bắt đầu thu phí thanh toán từ người bán hàng, với mức phí từ 1 đến 2% trên mỗi giao dịch thành công, tùy thuộc vào phương thức thanh toán Phí này sẽ được trừ vào mỗi đơn hàng trước khi số tiền còn lại được chuyển vào ví Shopee của người bán Chính sách này cũng được áp dụng cho người bán Shopee Mall tại Singapore cùng thời điểm với Việt Nam, sau khi đã triển khai tại Đài Loan và Indonesia.
Kể từ khi thành lập, Shopee đã xác định 5 giá trị cốt lõi mà nhân viên cần phải thể hiện và ghi nhớ, bao gồm: Tinh thần đồng đội, Khách hàng là trung tâm, Tinh thần khởi nghiệp, Đổi mới sáng tạo và Cam kết với kết quả Những giá trị này không chỉ định hướng hành động của nhân viên mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của công ty.
Khách hàng là người duy nhất quyết định giá trị của sản phẩm và dịch vụ Shopee cam kết nỗ lực để đáp ứng những nhu cầu chưa được thỏa mãn của người tiêu dùng.
Shopee nhanh chóng thích ứng với sự thay đổi để phù hợp với tốc độ biến động nhanh chóng trong hành vi của người dùng.
• We run: Shopee đang chạy đua liên tục để gặt hái thành công trong khi đang đối mặt với sự thay đổi chóng mặt.
• We commit: Shopee luôn cam kết với tất cả các đối tác, nhân viên, khách hàng rằng sẽ làm tốt nhất và trở thành tốt nhất có thể.
Shopee luôn giữ vững sự khiêm tốn trong suốt hành trình phát triển của mình, từ những ngày đầu cho đến nay, dù đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể.
Shopee tin rằng công nghệ có khả năng kết nối hiệu quả giữa người mua và người bán Với việc điện thoại thông minh trở thành thiết bị mua sắm phổ biến, Shopee cam kết cải tiến ứng dụng liên tục nhằm mang lại trải nghiệm mua sắm liền mạch và thú vị cho người dùng, đồng thời tạo ra các tương tác tương tự như trên mạng xã hội.
Hoạt động kinh doanh quốc tế của Shopee
Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 ảnh hưởng nặng nề đến lĩnh vực bán lẻ ở Đông Nam Á, thương mại điện tử lại ghi nhận sự phát triển mạnh mẽ Người tiêu dùng và thương gia đang dần chuyển sang các nền tảng trực tuyến Cụ thể, theo Google Trends, Thái Lan đã ghi nhận mức tăng 63% trong tìm kiếm thương mại điện tử vào tháng 5 so với cùng kỳ năm trước.
2019 Malaysia và Việt Nam cũng có mức quan tâm tích cực, với mức tăng lần lượt là 32% và 13%.
Shopee, trang thương mại điện tử hàng đầu khu vực với lượng người dùng hoạt động trung bình hàng tháng cao, dẫn dắt sự bùng nổ thương mại điện tử Bốn yếu tố chiến lược quan trọng đã thúc đẩy Shopee từ một công ty khởi nghiệp đầy tham vọng trở thành cường quốc bán lẻ trong khu vực.
• Thứ nhất, cung cấp dịch vụ trên nền tảng di động
Người Đông Nam Á là những người sử dụng Internet di động nhiều nhất trên thế giới, với 360 triệu người dùng Internet trong khu vực, trong đó 90% kết nối chủ yếu qua điện thoại di động Nhận thấy xu hướng này, Shopee đã sớm xác định di động là con đường phát triển cho thương mại điện tử trong khu vực Cách tiếp cận ưu tiên thiết bị di động của Shopee giúp tận dụng sự tăng trưởng dự kiến trong việc thâm nhập thuê bao di động.
Shopee cho biết hơn 95% đơn hàng trên nền tảng của họ được thực hiện qua thiết bị di động, vì vậy họ cung cấp trải nghiệm mua sắm trực tuyến toàn diện trên ứng dụng Người mua có thể dễ dàng duyệt sản phẩm, đặt hàng, thanh toán và theo dõi tình trạng giao hàng Đồng thời, người bán cũng có thể sử dụng ứng dụng để chụp ảnh, tạo danh sách sản phẩm, theo dõi hoạt động cửa hàng, nhận thanh toán và quản lý giao hàng thông qua các công cụ tích hợp.
Thứ hai, việc áp dụng phương pháp tiếp cận siêu cục bộ tại Đông Nam Á là rất quan trọng, vì đây là một khu vực đa dạng chứ không phải chỉ là một thị trường đơn lẻ Mỗi quốc gia trong khu vực này có những đặc điểm và thách thức riêng về thương mại điện tử, cũng như sự khác biệt trong nhân khẩu học của người tiêu dùng Do đó, Shopee đã thực hiện chiến lược siêu bản địa hóa tại từng thị trường, nhằm mang đến trải nghiệm mua sắm trực tuyến tối ưu cho các thương hiệu, người bán và người tiêu dùng.
Shopee nắm vững từng thị trường và hành vi người dùng, từ đó đáp ứng hiệu quả nhu cầu của khách hàng Công ty không chỉ thiết lập các văn phòng và đội ngũ địa phương tại mỗi thị trường mà còn đảm bảo bản địa hóa cao trong danh mục sản phẩm và chiến dịch tiếp thị của mình.
Tại Indonesia, Shopee đã giới thiệu Shopee Barokah nhằm phục vụ nhu cầu của người dùng Hồi giáo về các sản phẩm và dịch vụ tuân thủ Shariah, đặc biệt trong tháng Ramadan.
Shopee triển khai các sáng kiến bản địa hóa cho các lễ hội như Tết Nguyên đán, cung cấp bảy phiên bản ứng dụng khác nhau và đa dạng hóa tùy chọn thanh toán để đáp ứng nhu cầu riêng của từng quốc gia.
• Thứ ba, cung cấp đa dạng trải nghiệm cho với khách hàng
Shopee nổi bật với khả năng cung cấp trải nghiệm xã hội và cá nhân hóa cho người dùng Bằng cách sử dụng dữ liệu và AI, Shopee phân tích hành vi duyệt web và mua sắm để tạo ra những trải nghiệm mua sắm độc đáo Thay vì chỉ tập trung vào giá cả, các thương hiệu và người bán có thể thu hút khách hàng và xây dựng mối quan hệ thông qua những trải nghiệm này Ngay từ đầu, Shopee đã kết hợp mua sắm và xã hội, tạo ra một cộng đồng mạnh mẽ cho phép người dùng kết nối và tương tác.
Shopee cung cấp nhiều tính năng hữu ích như Shopee Live cho phép phát trực tiếp, Shopee Games mang đến trải nghiệm chơi game trong ứng dụng, Shopee Feed là nguồn cấp dữ liệu xã hội giúp người dùng chia sẻ nội dung về sản phẩm họ đang niêm yết, mua và bán với cộng đồng, và Shopee Live Chat cho phép người mua trò chuyện trực tiếp với người bán để tìm hiểu thêm thông tin trước và sau khi giao dịch.
Công ty đang áp dụng dữ liệu và trí tuệ nhân tạo để nâng cao sự an toàn trong mua sắm trực tuyến, với việc sử dụng máy học để phát hiện gian lận và sản phẩm giả mạo, tạo sự an tâm cho người dùng Hơn nữa, ví di động tích hợp ShopeePay và AirPay cung cấp lựa chọn thanh toán tiện lợi và an toàn, đồng thời mở ra cơ hội mới cho các doanh nghiệp.
• Thứ tư, hỗ trợ cho người bán và bao gồm kỹ thuật số
Shopee cam kết nâng cao hệ thống kinh doanh với các đối tác, thông qua việc liên tục cập nhật Shopee Seller Center với các tính năng mới Điều này giúp người bán dễ dàng theo dõi và quản lý hiệu suất bán hàng, thanh toán, hàng tồn kho và giao hàng trên nền tảng Shopee.
Shopee cung cấp nhiều dữ liệu và công cụ trực quan giúp theo dõi thông tin mua sắm, cùng với cổng thông tin nơi người bán có thể tạo phiếu mua hàng và các công cụ khuyến mại Gần đây, Shopee đã hợp tác với Google để ra mắt Google Ads với Shopee, một giải pháp tiếp thị đầu tiên cho các thương hiệu nhằm tăng doanh số bán hàng trực tuyến Các thương hiệu trên Shopee sẽ được sử dụng các công cụ tiếp thị chuyên biệt để nâng cao sự hiện diện trực tuyến, tạo sự tương tác sâu sắc với khách hàng, và quản lý cũng như đo lường chiến dịch tiếp thị một cách linh hoạt.
Sea, công ty mẹ của Shopee, đã tận dụng dòng tiền dồi dào từ lĩnh vực trò chơi để đầu tư mạnh vào thương mại điện tử và dịch vụ tài chính số Doanh thu từ thương mại điện tử của Sea trong quý 3 năm 2020 đã tăng 2,7 lần so với cùng kỳ năm trước, đạt 618 triệu USD Tuy nhiên, lỗ hoạt động cũng gia tăng từ 277 triệu USD lên 338 triệu USD trong cùng thời gian.
Nỗ lực của Shopee đã mang lại thành công rõ rệt, khi theo báo cáo của iPrice Group, sàn thương mại điện tử này đã thu hút lượt truy cập nhiều nhất tại Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam trong quý 1/2021 Trước đó, chỉ hơn một năm, Lazada của Alibaba vẫn chiếm vị trí số 1 tại Philippines, Singapore và Thái Lan, trong khi Tokopedia dẫn đầu thị trường Indonesia.
Hình 2: Top 10 nền tảng Thương mại điện tử lớn nhất Đông Nam Á
Theo số liệu báo cáo Bảng xếp hạng các doanh nghiệp thương mại điện tử hàng đầu tại Đông Nam Á do IPrice Insights, Shopee đang dẫn đầu trong năm
Phân tích ảnh hưởng của môi trường văn hóa đến hoạt động kinh doanh của Shopee tại Việt Nam
Tình hình kinh doanh của Shopee tại Việt Nam
2.1.1 Tổng quan chung về tình hình kinh doanh của Shopee
Trong năm 2020 đầy thách thức do đại dịch Covid-19, Shopee đã đạt được nhiều thành tựu ấn tượng, với tổng số đơn đặt hàng trên nền tảng này tăng mạnh.
1 tỷ, tổng giá trị hàng hóa đặt 11,9 tỷ USD, tăng 112,5% so với cùng kỳ 2019.
Trong quý 4 năm 2020, Shopee tại Indonesia đã đạt hơn 430 triệu đơn hàng, tăng trưởng 128% so với cùng kỳ năm trước Với sự hiện diện tại 6 quốc gia Đông Nam Á, Shopee hiện đang dẫn đầu về lượt truy cập trong khu vực.
Theo thống kê của App Annie, Shopee đang chiếm ưu thế tại nhiều thị trường Đông Nam Á, bao gồm Indonesia và Việt Nam, với số lượng người dùng hoạt động hàng tháng (MAU) cao, thời gian sử dụng ứng dụng trên Android lớn và số lượt tải xuống ấn tượng.
Shopee đã trở thành ứng dụng mua sắm được tải xuống nhiều thứ ba toàn cầu vào năm 2020 Ứng dụng này đã bắt đầu phát triển mạnh mẽ tại Brazil từ cuối năm 2019 và hiện đang trong giai đoạn thử nghiệm tại Mexico.
2.1.2 Tình hình kinh doanh của Shopee tại thị trường Việt Nam
Theo báo cáo của iPrice Insights ngày 9/2/2021, trong quý 4 năm 2020, Shopee Việt Nam dẫn đầu về lượng truy cập website với trung bình 68,6 triệu lượt/tháng, gấp 3 lần Tiki và Lazada, xếp thứ 2 và 3 Ngoài ra, Shopee cũng đứng đầu về xếp hạng ứng dụng di động trên cả Android và iOS.
Hình 3: Bảng xếp hạng các trang thương mại điện tử Việt Nam có lượt truy cập mỗi tháng lớn nhất trong quý IV/2020 (Nguồn: IPrice Insights)
Năm 2020, trong sự kiện 12.12, Shopee Sale Sinh nhật, đỉnh điểm sàn TMĐT này đã ghi nhận lượng sản phẩm bán ra trong một giờ đầu tiên tăng gấp
4 lần so với thời điểm cùng kỳ năm trước, trong đó có một người tiêu dùng đã đặt hơn 280 đơn hàng trong một buổi sáng.
Người tiêu dùng tại Việt Nam thường quan tâm đến các sản phẩm sức khỏe, sắc đẹp, nhà cửa và phụ kiện điện thoại Trong 8 giờ đầu tiên của ngày 12-12, Shopee đã bán ra 26.000 sản phẩm phụ kiện điện thoại như ốp lưng và dây cáp sạc Bên cạnh đó, người dùng cũng tích trữ nhiều sản phẩm sức khỏe và sắc đẹp, với hơn 13.000 sản phẩm nước tẩy trang và bông tẩy trang được tiêu thụ.
Ảnh hưởng của môi trường văn hóa Việt Nam đến Shopee
Môi trường văn hóa đóng vai trò quan trọng trong hoạt động kinh doanh quốc tế của các doanh nghiệp, đặc biệt là ở các quốc gia châu Á Sự hiểu biết về văn hóa địa phương giúp doanh nghiệp thích ứng và phát triển bền vững trên thị trường toàn cầu.
Việc nghiên cứu kỹ lưỡng môi trường văn hóa tại Việt Nam và áp dụng các chiến lược phù hợp sẽ quyết định thành công trong việc thâm nhập thị trường của doanh nghiệp.
Theo Tổng cục Thống kê, dân số Việt Nam năm 2019 ước đạt 97,58 triệu người, đứng đầu khu vực sông Mekong, thứ 3 ASEAN và thứ 15 thế giới Sự đông đảo này tạo ra một thị trường lớn với nhu cầu cao, thu hút đầu tư từ doanh nghiệp Trong đó, dân số nam là 48,59 triệu (49,8%), trong khi dân số nữ là 48,99 triệu (50,2%) Sự vượt trội về số lượng nữ giới góp phần thúc đẩy sự phát triển của thương mại điện tử, vì họ thường quan tâm đến mua sắm và khuyến mãi, giúp các công ty thương mại điện tử xây dựng chiến lược marketing hiệu quả nhằm thu hút người tiêu dùng.
Hình 4: Tháp dân số Việt Nam năm 2019
Việt Nam đang trong giai đoạn dân số vàng với tỷ lệ người lao động cao, tạo ra một lực lượng tiêu dùng mạnh mẽ Người tiêu dùng Việt Nam không chỉ có thu nhập ổn định mà còn sẵn sàng chi tiêu cho các sản phẩm mới, nhờ vào khả năng tiếp cận internet nhanh chóng Đặc biệt, tầng lớp trung lưu đang gia tăng, với gần 26% người tiêu dùng sẵn sàng trả giá cao cho sản phẩm chất lượng Điều này mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp thích ứng với thị trường và theo kịp xu hướng mới, đặc biệt là trong lĩnh vực bán lẻ và thương mại điện tử.
Shopee đã nhận thức được nhu cầu của người tiêu dùng và ra mắt gian hàng Hàng hiệu (Shopee Mall), nơi cung cấp đa dạng sản phẩm từ mỹ phẩm, điện tử đến các sản phẩm công nghệ như tivi và xe máy Tất cả các mặt hàng đều được Shopee kiểm chứng chất lượng, giúp tạo dựng niềm tin cho khách hàng khi mua sắm sản phẩm chính hãng.
• Sở thích mua sắm và xu hướng sống nhanh của người Việt Nam:
Người Việt Nam, đặc biệt là giới trẻ, ngày càng ưa chuộng những sản phẩm đa dụng và đa chức năng do lối sống nhanh và bận rộn Họ thường rút ngắn thời gian cho việc mua sắm và nấu ăn để dành thời gian cho thư giãn và giải trí Sự tò mò và khát khao khám phá cái mới khiến nhiều người sẵn sàng đặt đồ ăn bên ngoài và chờ đợi giao hàng, trong khi tìm kiếm những thú vui giúp họ thư giãn sau những giờ làm việc căng thẳng Ngành dịch vụ và thương mại điện tử đã nắm bắt xu hướng này thông qua các quảng cáo và slogan khuyến khích giới trẻ tìm kiếm trải nghiệm mới, từ đó thúc đẩy sự phát triển của thị trường.
Shopee là một siêu thị online với đa dạng mặt hàng từ mẫu mã đến chất lượng, thu hút người tiêu dùng Nền tảng C2C của Shopee kết nối dễ dàng giữa người mua và người bán, cho phép bất kỳ ai tham gia mua sắm chỉ với vài thao tác đơn giản Tại Shopee, một sản phẩm có thể được bán bởi hàng trăm người với giá cả khác nhau, tạo ra sự cạnh tranh và lựa chọn phong phú Tuy nhiên, người bán cần tuân thủ các quy định về sản phẩm, nếu vi phạm sẽ phải chịu trách nhiệm.
Với nhu cầu đặt đồ ăn online ngày càng tăng, Shopee Việt Nam đã cho ra mắt ứng dụng Shopee Food với slogan “Món gì cũng có” Ứng dụng cung cấp đa dạng món ăn, từ bình dân đến cao cấp, cho phép khách hàng dễ dàng chọn lựa Chỉ sau 15-30 phút, thực phẩm sẽ được giao tận nhà Tuy nhiên, hiện tại, dịch vụ này chỉ có mặt tại các thành phố lớn như Hà Nội, Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ và Hải Phòng.
Mạng xã hội đang trở nên phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt trong giới trẻ, những người luôn theo dõi các xu hướng toàn cầu Để đáp ứng nhu cầu này, các trang thương mại điện tử cần nhanh chóng cập nhật xu hướng, xây dựng kế hoạch quảng bá hiệu quả nhằm tiếp cận đúng đối tượng mục tiêu, từ đó thỏa mãn nhu cầu khách hàng và nâng cao chất lượng dịch vụ.
Gian hàng quốc tế trên Shopee Việt Nam thu hút lượng truy cập cao nhờ vào sự đa dạng về chủng loại, mẫu mã, và giá cả hợp lý, chủ yếu từ hàng Trung Quốc, Đài Loan, và Hàn Quốc Nhiều sản phẩm độc đáo, mới lạ chưa có mặt tại Việt Nam cũng góp phần làm tăng sức hấp dẫn Hơn nữa, phí vận chuyển cho hàng quốc tế rất cạnh tranh, chỉ từ 10.000 - 20.000 đồng, và thường có mã freeship khi thanh toán bằng Shopee Pay Shopee Global còn giúp người tiêu dùng dễ dàng mua sắm từ các website nước ngoài với giao diện tiếng Anh và không cần thẻ thanh toán quốc tế, xóa bỏ rào cản về thời gian giao hàng và khối lượng.
• Tỷ lệ người Việt Nam sử dụng điện thoại thông minh cao:
Theo thống kê của Cimigo, tỷ lệ người lớn từ 15 tuổi trở lên sử dụng điện thoại thông minh tại Việt Nam đạt 85% Sự phổ biến ngày càng tăng của điện thoại thông minh đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của thương mại điện tử Đặc biệt, 58% người dùng Việt Nam hiện nay thực hiện mua sắm trực tuyến qua điện thoại di động.
Để nâng cao trải nghiệm mua sắm trực tuyến, Shopee không chỉ phát triển website mà còn tích hợp ứng dụng di động với nhiều tính năng tối ưu và ưu đãi hấp dẫn Điều này giúp việc mua sắm trở nên dễ dàng hơn, đồng thời khuyến khích người tiêu dùng hình thành thói quen mua sắm ngay trên điện thoại của mình.
• Tỷ lệ người sử dụng tài khoản ngân hàng cao:
Với 63% người dân sở hữu tài khoản ngân hàng, thanh toán không dùng tiền mặt đang ngày càng phổ biến, cho phép khách hàng thực hiện giao dịch trực tuyến cho hóa đơn điện, nước, viễn thông, mua sắm trên các trang thương mại điện tử, nộp thuế điện tử và các khoản phí dịch vụ công Để đáp ứng nhu cầu này, Shopee đã triển khai nhiều hình thức thanh toán, trong đó 80% là không dùng tiền mặt Ví Shopee Pay, một sản phẩm ví điện tử của Shopee, được ưa chuộng, đặc biệt trong giới trẻ nhờ vào các chương trình khuyến mãi hấp dẫn như mã giảm giá và miễn phí vận chuyển Đây là phương thức thanh toán tiện lợi, an toàn và tiết kiệm, được cả người bán và người mua yêu thích.
Người Việt Nam từ xưa đã đề cao văn hóa tiết kiệm, thể hiện qua thói quen "mặc cả" khi mua sắm, đặc biệt ở nông thôn Nhiều người cũng bị thu hút bởi các khuyến mãi tại siêu thị, nhưng lại e ngại mua sắm trực tuyến do lo ngại về giá cả và tình trạng "bùng hàng" Shopee nổi bật với ưu điểm cho phép người mua tự do chọn giá từ hàng trăm gian hàng khác nhau và tích hợp tính năng mặc cả, giúp cả người mua và người bán đều có lợi Vào các ngày lễ lớn và những ngày dễ nhớ như 11.11, Shopee tổ chức sự kiện giảm giá, tặng voucher và các chương trình khuyến mãi khác, tạo cơ hội mua sắm hấp dẫn Đặc biệt, Shopee cung cấp mã miễn phí vận chuyển hàng ngày, giải quyết rào cản lớn về phí vận chuyển trong mua sắm online và xây dựng hệ thống giao hàng chuyên nghiệp.
• Thói quen mua sắm trực tiếp:
Việt Nam, với nền nông nghiệp lúa nước, đã hình thành thói quen mua bán tại chợ, nơi người dân tập trung để trao đổi sản phẩm Việc mua sắm trực tiếp giúp người tiêu dùng cảm nhận chất lượng hàng hóa, điều mà họ thường e ngại khi không thể chạm tay vào sản phẩm Trong khi đó, mua sắm trực tuyến không cho phép trải nghiệm trực tiếp, nhưng người tiêu dùng có thể xem video và dựa vào phản hồi từ những người đã mua trước để đánh giá sản phẩm.
Sự thay đổi văn hóa tiêu dùng đại dịch Covid
2.3.1 Thuận lợi Đợt dịch Covid từ năm 2020 đến nay, toàn dân Việt Nam có những giai đoạn phải cách ly xã hội, hạn chế tới các tụ điểm đông người, nhiều chợ, hàng quán phải tạm đóng cửa phục vụ cho công tác phòng dịch và dập dịch Người dân ở nhà nhiều hơn, nhu cầu giải trí trực tuyến tăng cao là điều kiện lý tưởng để các sàn thương mại điện tử áp dụng các tính năng mà họ đã thử nghiệm thời gian qua. Điều này tạo cơ hội thuận lợi hơn cho thương mại điện tử phát triển Theo Cục Thương mại điện tử và kinh tế số, thương mại điện tử Việt Nam tăng trưởng ấn tượng trong năm 2020 với mức tăng 18%, quy mô thị trường 11,8 tỉ USD, ước tính chiếm 5,5% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước Việt Nam cũng là nước duy nhất ở Đông Nam Á có tăng trưởng thương mại điện tử 2 con số.
Shopee đã khởi động chiến dịch “Shopee from home” nhằm giúp người dùng dễ dàng tìm kiếm và mua sắm sản phẩm trên ứng dụng Đội ngũ nhân viên làm việc tích cực để hỗ trợ người bán, đảm bảo đáp ứng nhu cầu mua sắm trực tuyến tăng cao Trong bối cảnh khan hiếm khẩu trang và nước rửa tay tại Việt Nam, Shopee vẫn cung cấp đủ nguồn hàng cho người tiêu dùng.
Dịch bệnh Covid-19 đã làm gián đoạn nghiêm trọng quá trình vận chuyển hàng hóa, gây khó khăn cho cả người mua trong việc mua sắm và nhận hàng, lẫn người bán trong việc nhập khẩu và phân phối sản phẩm.
Trong thời gian gần đây, Shopee đã nâng cấp ứng dụng của mình để cải thiện trải nghiệm người dùng, cho phép theo dõi và nhận thông tin cập nhật nhanh chóng từ bạn bè, người bán và thương hiệu Nền tảng này không chỉ hỗ trợ người dùng cá nhân mà còn giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt trong bối cảnh khó khăn do COVID-19 Để tăng cường khả năng hiển thị cho người bán địa phương, Shopee đã ra mắt Gói hỗ trợ người bán trên Shopee (SSSP).
Shopee đã nỗ lực hỗ trợ cả người kinh doanh, người dùng và người bán, điều này đã chứng tỏ hiệu quả và giúp nền tảng phát triển mạnh mẽ ngay cả trong bối cảnh đại dịch vẫn đang diễn ra.
Bài học rút ra cho doanh nghiệp sau sự thành công của
Shopee hiện đang dẫn đầu trong số các sàn thương mại điện tử tại Việt Nam, vượt xa các đối thủ như Tiki và Lazada, với lượng truy cập cao nhất Câu chuyện thành công của Shopee tại thị trường Việt Nam mang lại những bài học quý giá về cách thức hoạt động của một công ty nước ngoài trong môi trường kinh doanh quốc tế, đặc biệt là tại Việt Nam.
• Nghiên cứu khách hàng và môi trường văn hóa quốc tế, từ đó có kế hoạch rõ ràng
Khi mở rộng ra khỏi Singapore, Shopee đã xác định rõ sản phẩm và dịch vụ của mình, đồng thời phân tích đặc điểm thị trường từng quốc gia để xây dựng chiến lược kinh doanh quốc tế phù hợp Họ áp dụng chiến lược đa nội địa hóa để dễ dàng tiếp cận khách hàng tại các thị trường mới, như tại Việt Nam, nơi Shopee đã điều chỉnh dịch vụ để phù hợp với thói quen tiêu dùng địa phương Chẳng hạn, tại Indonesia, họ tạo ra một nền tảng mua sắm phù hợp với cộng đồng Hồi giáo, trong khi ở Việt Nam, họ sử dụng hình ảnh người nổi tiếng để thu hút khách hàng và triển khai các chương trình khuyến mãi hấp dẫn nhằm đáp ứng thói quen tiết kiệm của người tiêu dùng.
• Nghiên cứu các đối thủ cạnh tranh trên thị trường
Shopee không phải là sàn thương mại điện tử đầu tiên tại Việt Nam, nhưng đã tận dụng lợi thế từ việc gia nhập muộn để nhanh chóng nắm bắt thị trường Nhờ vào thói quen giao dịch online của người Việt, Shopee có cơ hội nghiên cứu và phân tích các đối thủ lớn như Lazada, Tiki và Chotot Từ đó, họ đã phát triển các chiến lược ngắn và dài hạn nhằm thu hút thị phần Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc nghiên cứu đối thủ cạnh tranh trong một thị trường đầy biến động.
• Tạo ấn tượng với khách hàng để họ phân biệt được thương hiệu của mình
Gây ấn tượng với khách hàng là rất quan trọng, và Shopee đã nâng cao trải nghiệm người dùng bằng cách đáp ứng nhu cầu của họ Thông điệp USP "Rẻ vô địch" luôn được Shopee duy trì, với các chương trình flash sale hàng ngày và voucher, coupon giúp khách hàng tiết kiệm khi mua sắm online Ngoài ra, Shopee còn khuyến mãi thanh toán qua ví điện tử AirPay với mức giảm lên đến 50% và miễn phí ship Để tạo dấu ấn thương hiệu, Shopee mời những tên tuổi nổi tiếng như Sơn Tùng, Bảo Anh, Tiến Dũng và Hoa hậu Tiểu Vy tham gia vào các chiến dịch truyền thông.
