BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRẦN QUANG NAM NGHIÊN CỨU SUY CHỨC NĂNG VỎ THƯỢNG THẬN Ở BỆNH NHÂN DÙNG GLUCOCORTICOSTEROID DÀI HẠN BẰNG CÁC NGHIỆM PHÁP ĐỘNG LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC TP HỒ CHÍ MINH – NĂM 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRẦN QUANG NAM NGHIÊN CỨU SUY CHỨC NĂNG VỎ THƯỢNG THẬN Ở BỆNH NHÂN DÙNG GLUCOCORTICOSTEROID DÀI HẠN BẰNG CÁC NGHIỆM PHÁP ĐỘNG Chuyên ngành: NỘI-NỘI TIẾT Mã số: 62.72.20.15 LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN THY KHUÊ TP HỒ CHÍ MINH – NĂM 2013 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tơi Các số liệu kết trình bày luận án trung thực chưa công bố cơng trình khác Trần Quang Nam MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục chữ viết tắt Danh mục bảng Danh mục biểu đồ Danh mục hình ĐẶT VẤN ĐỀ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 Sinh lý trục hạ đồi-tuyến yên- thượng thận 1.2 Tác dụng sinh học glucocorticosteroid 15 1.3 Bệnh sinh suy chức vỏ thượng thận thứ phát glucocorticosteroid 16 1.4 Chẩn đoán suy chức vỏ thượng thận thứ phát glucocorticosteroid 19 1.5 Phương pháp ngưng thuốc glucocorticosteroid đánh giá chức thượng thận 35 1.6 Các nghiên cứu đánh giá chức thượng thận bệnh nhân dùng glucocorticosteroid 37 CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 39 2.1 Thiết kế đối tượng nghiên cứu 39 2.2 Qui trình thực nghiên cứu 41 2.3 Các phương pháp xét nghiệm nghiên cứu 45 2.4 Các biến số nghiên cứu 46 2.5 Phân tích thống kê 49 2.6 Vấn đề y đức 50 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 51 3.1 Đặc điểm chung dân số nghiên cứu 51 3.2 Kết nghiệm pháp Synacthen tác dụng ngắn 250 µg 57 3.2.1 Cortisol huyết tương nghiệm pháp Synacthen tác dụng ngắn 250 µg 57 3.2.2 Tương quan cortisol huyết tương lúc phút cortisol tối đa nghiệm pháp Synacthen tác dụng ngắn 250 µg 58 3.2.3 Tỉ lệ bệnh nhân đạt cortisol tối đa sau tiêm synacthen thời điểm 30 60 phút 58 3.3 Kết nghiệm pháp hạ đường huyết 59 3.3.1 Thay đổi nồng độ cortisol nghiệm pháp hạ đường huyết 59 3.3.2 Cách dùng insulin nghiệm pháp hạ đường huyết 60 3.3.3 So sánh cortisol huyết tương tối đa nghiệm pháp synacthen 250µg nghiệm pháp hạ đường huyết 3.4 Suy chức vỏ thượng thận thứ phát 61 61 3.5 So sánh đặc điểm nhóm suy chức vỏ thượng thận nhóm chức vỏ thượng thận bình thường 63 3.6 Xác định giá trị chẩn đoán suy chức vỏ thượng thận cortisol huyết tương buổi sáng nghiệm pháp hạ đường huyết 66 3.7 Giá trị gia tăng cortisol nghiệm pháp Synacthen chẩn đoán suy chức vỏ thượng thận 69 3.8 Xác định giá trị chẩn đoán suy chức vỏ thượng thận cortisol huyết tương tối đa nghiệm pháp Synacthen 250 µg 71 3.8.1 Sự tương quan cortisol huyết tương tối đa nghiệm pháp Synacthen cortisol huyết tương tối đa nghiệm pháp hạ đường huyết 71 3.8.2 Giá trị cortisol huyết tương tối đa nghiệm pháp Synacthen chẩn đoán suy chức vỏ thượng thận thứ phát 72 3.8.3 Giá trị chẩn đoán ngưỡng cortisol huyết tương tối đa nghiệm pháp Synacthen 250 µg 73 CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN 74 4.1 Nhận xét đặc điểm chung dân số nghiên cứu 75 4.2 Nhận xét biểu lâm sàng liên hệ với dùng glucocorticosteroid 76 4.3 Các bệnh lý phải dùng glucocorticosteroid nghiên cứu 77 4.4 Chế độ dùng thuốc liều trì glucocorticosteroid bệnh nhân 77 4.5 Nhận xét nghiệm pháp Synacthen tác dụng ngắn 250 µg 79 4.6 Nhận xét nghiệm pháp hạ đường huyết insulin 80 4.7 Nhận xét tỉ lệ suy chức vỏ thượng thận thứ phát glucocorticosteroid 82 4.8 Giá trị chẩn đoán cortisol huyết tương buổi sáng đánh giá chức thượng thận 84 4.9 Giá trị gia tăng cortisol nghiệm pháp Synacthen chẩn đoán suy thượng thận 87 4.10 Giá trị cortisol huyết tương tối đa nghiệm pháp Synacthen chẩn đoán suy chức vỏ thượng thận thứ phát 88 4.11 Giới hạn nghiên cứu 94 KẾT LUẬN 95 KIẾN NGHỊ 96 DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH SÁCH BỆNH NHÂN DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 17-OHCS : 17-hydroxycorticosteroid ACTH : Adreno Cortico Tropin Hormone BMI : Chỉ số khối thể CBG : Corticosteroid Binding Globulin CUT-OFF POINT : Điểm cắt DHEA : Dehydroepiandrosteron DOC : 11- deoxycorticosteron GTTĐ : Giá trị tiên đoán KTC : Khoảng tin cậy NP : Nghiệm pháp POMC : Proopiomelanocortin ROC : Receiver Operating Characteristics TSKD : Tỉ số DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng Nội dung Trang Bảng 1.1 Nguyên nhân suy chức vỏ thượng thận thứ phát 17 Bảng 1.2 Các nghiệm pháp xác định trình tiến triển suy chức vỏ thượng thận glucocorticosteroid 18 Bảng 1.3 Biểu suy chức vỏ thượng thận thứ phát 20 Bảng 1.4 Giá trị tham chiếu cortisol huyết tương 22 Bảng 1.5 Giá trị nghiệm pháp ACTH 250µg bệnh nhân dùng glucocorticosteroid có bệnh lý tuyến yên 25 Bảng 1.6 Tác dụng sinh học chế phẩm glucocorticosteroid thường dùng đường toàn thân 31 Bảng 2.7 Các bước thực nghiệm pháp Synacthen 250 µg 43 Bảng 3.8 Đặc điểm nhóm bệnh nhân nghiên cứu 53 Bảng 3.9 Biểu liên hệ với dùng glucocorticosteroid 54 Bảng 3.10 Thời gian bệnh bệnh lý phải dùng glucocorticosteroid 55 Bảng 3.11 Đặc điểm chế độ dùng glucocorticosteroid trì 56 Bảng 3.12 Kết cortisol huyết tương nghiệm pháp Synacthen tác dụng ngắn 250 µg Bảng 3.13 Kết nồng độ cortisol nghiệm pháp hạ đường huyết 57 60 Bảng 3.14 Tỉ lệ suy chức vỏ thượng thận nhóm dùng glucocorticosteroid hàng ngày nhóm dùng glucocorticosteroid cách ngày 63 Bảng 3.15 So sánh đặc điểm nhóm suy chức vỏ thượng thận nhóm bình thường 64 Bảng 3.16 So sánh cortisol huyết tương nghiệm pháp Synacthen 250µg nhóm bệnh nhân suy chức vỏ thượng thận nhóm bình thường 65 Bảng 3.17 Nồng độ cortisol huyết tương nghiệm pháp hạ đường huyết nhóm bệnh nhân suy chức vỏ thượng thận nhóm bình thường 65 Bảng 3.18 Kết phân tích đường cong ROC ngưỡng cortisol huyết tương buổi sáng 68 Bảng 3.19 Kết phân tích đường cong ROC cortisol huyết tương tối đa nghiệm pháp synacthen ngắn 250 µg 73 Bảng 4.20 Các nghiên cứu đánh giá suy chức vỏ thượng thận thứ phát dùng glucocorticosteroid dùng nghiệm pháp hạ đường huyết làm tham chiếu Bảng 4.21 Thời điểm đạt cortisol tối đa nghiệm pháp Synacthen 250 µg 75 80 Bảng 4.22 Tỉ lệ suy chức vỏ thượng thận glucocorticosteroid nghiên cứu 84 Bảng 4.23 Giá trị chẩn đoán cortisol chẩn đoán suy thượng thận thứ phát 86 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ Nội dung Trang Biểu đồ 1.1 Sự thay đổi tiết ACTH cortisol ngày 10 Biểu đồ 3.2 Tỉ lệ giới tính nghiên cứu 52 Biểu đồ 3.3 Phân bố nơi cư trú dân số nghiên cứu 52 Biểu đồ 3.4 Các nguyên nhân phải dùng glucocorticosteroid 55 Biểu đồ 3.5 Tương quan cortisol phút cortisol tối đa nghiệm pháp Synacthen 58 Biểu đồ 3.6 Tỉ lệ bệnh nhân đạt cortisol tối đa sau tiêm synacthen thời điểm 30 60 phút 59 Biểu đồ 3.7 Tỉ lệ bệnh nhân dùng cần dùng liều hay lặp lại liều Actrapid 61 Biểu đồ 3.8 Tỉ lệ suy chức vỏ thượng thận glucocorticosteroid 62 Biểu đồ 3.9 Tỉ lệ suy chức vỏ thượng thận nhóm dùng glucocorticosteroid theo định nhóm dùng thuốc glucocorticosteroid không rõ loại 62 Biểu đồ 3.10 Tương quan cortisol huyết tương buổi sáng cortisol tối đa nghiệm pháp hạ đường huyết 66 Biểu đồ 3.11 Đường cong ROC cortisol huyết tương buổi sáng chẩn đoán suy chức vỏ thượng thận thứ phát 68 Biểu đồ 3.12 Tương quan gia tăng cortisol nghiệm pháp synacthen cortisol tối đa nghiệm pháp hạ đường huyết 69 Biểu đồ 3.13 Đường cong ROC gia tăng cortisol nghiệm pháp Synacthen 250µg chẩn đốn suy chức vỏ thượng thận thứ phát 70 Biểu đồ 3.14 Tương quan cortisol tối đa nghiệm pháp Synacthen cortisol tối đa NP hạ đường huyết 71 Biểu đồ 3.15 Đường cong ROC nghiệm pháp Synacthen 250µg chẩn đoán suy chức vỏ thượng thận thứ phát 72 TÀI LIỆU THAM KHẢO TIẾNG VIỆT Phạm Thị Minh Đức & Hoàng Khánh Hằng (2000) "Nghiên cứu thay đổi nồng độ hormon trục tuyến yên-vỏ thượng thận số chất truyền đạt thần kinh tác dụng điện châm huyệt hợp cốc" Tạp Chí Y Học Việt Nam, 5, tr 24-28 Nguyễn Thy Khuê & Mai Thế Trạch (2007) "Bệnh Lý Vỏ Thượng Thận" Nội Tiết Học Đại Cương, Nhà xuất Y Học TP Hồ Chí Minh, tr 233-295 TIẾNG ANH Abdu, T A., Elhadd, T A., Neary, R & Clayton, R N (1999) "Comparison of the low dose short synacthen test (1 microg), the conventional dose short synacthen test (250 microg), and the insulin tolerance test for assessment of the hypothalamo-pituitary-adrenal axis in patients with pituitary disease" J Clin Endocrinol Metab, 84(3), pp 838843 Agha, A., Tomlinson, J W., Clark, P M., Holder, G & Stewart, P M (2006) "The long-term predictive accuracy of the short synacthen (corticotropin) stimulation test for assessment of the hypothalamicpituitary-adrenal axis" J Clin Endocrinol Metab, 91(1), pp 43-47 Ahmet, A., Kim, H & Spier, S (2011) "Adrenal suppression: A practical guide to the screening and management of this underrecognized complication of inhaled corticosteroid therapy" Allergy Asthma Clin Immunol, 7(13), pp 1-12 Ammari, F., Issa, B G., Millward, E & Scanion, M F (1996) "A comparison between short ACTH and insulin stress tests for assessing hypothalamo-pituitary-adrenal function" Clin Endocrinol (Oxf), 44(4), pp.473-476 Arlt, W (2009) "The Approach to the Adult with Newly Diagnosed Adrenal Insufficiency" J Clin Endocrinol Metab, 94(4), pp.1059-1067 Arlt, W & Allolio, B (2003) "Adrenal insufficiency" Lancet, 361(9372), pp.1881-1893 Arlt, W., Rosenthal, C., Hahner, S & Allolio, B (2006) "Quality of glucocorticoid replacement in adrenal insufficiency: clinical assessment vs timed serum cortisol measurements" Clin Endocrinol (Oxf), 64(4), pp.384-389 10 Axelrod, L (2010) "Glucocorticoid Therapy" In J Larry Jameson & L J D Groot (Eds.), Endocrinology Saunders Elsevier 6th ed., Vol II, pp 1839-1852 11 Bacharier, L B., Raissy, H H., Wilson, L., McWilliams, B., Strunk, R C & Kelly, H W (2004) "Long-term effect of budesonide on hypothalamic-pituitary-adrenal axis function in children with mild to moderate asthma" Pediatrics, 113(6), pp.1693-1699 12 Bangar, V & Clayton, R N (1998) "How reliable is the short synacthen test for the investigation of the hypothalamic-pituitary-adrenal axis?" Eur J Endocrinol, 139(6), pp.580-583 13 Blevins, L S., Jr., (1995) "Serum cortisol is not an accurate predictor of the integrity of the hypothalamic-pituitary-adrenocortical axis" Clin Endocrinol (Oxf), 42(1), pp.101-102 14 Bornstein, S R (2009) "Predisposing factors for adrenal insufficiency" N Engl J Med, 360(22), pp.2328-2339 15 Brunton, L., Parker, K., Blumenthal, D & Buxton, I (2008) "Hormones And Hormone Antagonists" In L Brunton & K Parker (Eds.), Goodman & Gilman's Manual of Pharmacology and Therapeutics, McGraw-Hill Companies, Inc pp 1023-1036 16 Campieri, M., Ferguson, A., Doe, W., Persson, T & Nilsson, L G (1997) "Oral budesonide is as effective as oral prednisolone in active Crohn's disease The Global Budesonide Study Group" Gut, 41(2), pp.209-214 17 Carella, M J., Srivastava, L S., Gossain, V V & Rovner, D R (1993) "Hypothalamic-pituitary-adrenal function one week after a short burst of steroid therapy" J Clin Endocrinol Metab, 76(5), pp.1188-1191 18 Carroll, T B., Aron, D C., Findling, J W & Tyrrell, J B (2011) "Glucocorticoids & Adrenal Androgens" In D G Gardner & D Shoback (Eds.), Greenspan's Basic And Clinical Endocrinology The McGrawHill Companies 9th ed., pp 285-327 19 Chakravarthy, M V (2009) "Adrenal Insufficiency" In Katherine E Henderson, Thomas J Baranski, Perry E Bickel, William E Clutter & Janet B McGill (Eds.), The Washington Manual: Endocrinology Subspecialty Consult Lippincott Williams & Wilkins 2nd ed., pp 70-79 20 Christy, N P (1992) "Pituitary-adrenal function during corticosteroid therapy Learning to live with uncertainty" N Engl J Med, 326(4), pp.266–267 21 Chrousos, G P., Kino, T & Charmandari, E (2009) "Evaluation of the hypothalamic-pituitary-adrenal axis function in childhood and adolescence" Neuroimmunomodulation, 16(5), pp.272-283 22 Clark, P M., Neylon, I., Raggatt, P R., Sheppard, M C & Stewart, P M (1998) "Defining the normal cortisol response to the short Synacthen test: implications for the investigation of hypothalamic-pituitary disorders" Clin Endocrinol (Oxf), 49(3), pp 287-292 23 Clayton, R N (1996) "Short Synacthen test versus insulin stress test for assessment of the hypothalamo [correction of hypothalmo]-pituitary-adrenal axis: controversy revisited" Clin Endocrinol (Oxf), 44(2), pp.147-149 24 Courtney, C H., McAllister, A S., Bell, P M., McCance, D R., Leslie, H., Sheridan, B., et al (2004) "Low- and standard-dose corticotropin and insulin hypoglycemia testing in the assessment of hypothalamicpituitary-adrenal function after pituitary surgery" J Clin Endocrinol Metab, 89(4), pp.1712-1717 25 Courtney, C H., McAllister, A S., McCance, D R., Hadden, D R., Leslie, H., Sheridan, B., et al (2000) "The insulin hypoglycaemia and overnight metyrapone tests in the assessment of the hypothalamicpituitary-adrenal axis following pituitary surgery" Clin Endocrinol (Oxf), 53(3), pp.309-312 26 Cunningham, S K., Moore, A & McKenna, T J (1983) "Normal cortisol response to corticotropin in patients with secondary adrenal failure" Arch Intern Med, 143(12), pp.2276-2279 27 Debono, M., Ross, R J & Newell-Price, J (2009) "Inadequacies of glucocorticoid replacement and improvements by physiological circadian therapy" Eur J Endocrinol, 160(5), pp.719-729 28 Desrame, J., Sabate, J M., Agher, R., Bremont, C., Gaudric, M., Couturier, D., et al (2002) "Assessment of hypothalamic-pituitaryadrenal axis function after corticosteroid therapy in inflammatory bowel disease" Am J Gastroenterol, 97(7), pp.1785-1791 29 Dickstein, G & Saiegh, L (2008) "Low-dose and high-dose adrenocorticotropin testing: indications and shortcomings" Curr Opin Endocrinol Diabetes Obes, 15(3), pp.244-249 30 Dickstein, G., Shechner, C., Nicholson, W E., Rosner, I., Shen-Orr, Z., Adawi, F., et al (1991) "Adrenocorticotropin stimulation test: effects of basal cortisol level, time of day, and suggested new sensitive low dose test" J Clin Endocrinol Metab, 72(4), pp.773-778 31 Dluhy, R G (1997) "Assessment of systemic corticosteroid activity" Respir Med, 91 Suppl A, pp.32-33 32 Doi, S A., Lasheen, I., Al-Humood, K & Al-Shoumer, K A (2006) "Relationship between cortisol increment and basal cortisol: implications for the low-dose short adrenocorticotropic hormone stimulation test" Clin Chem, 52(4), pp.746-749 33 Dokmetas, H S., Colak, R., Kelestimur, F., Selcuklu, A., Unluhizarci, K & Bayram, F (2000) "A comparison between the 1-microg adrenocorticotropin (ACTH) test, the short ACTH (250 microg) test, and the insulin tolerance test in the assessment of hypothalamo-pituitaryadrenal axis immediately after pituitary surgery" J Clin Endocrinol Metab, 85(10), pp.3713-3719 34 Dorin, R I., Qualls, C R & Crapo, L M (2003) "Diagnosis of adrenal insufficiency" Ann Intern Med, 139(3), pp.194-204 35 Erturk, E., Jaffe, C A & Barkan, A L (1998) "Evaluation of the integrity of the hypothalamic-pituitary-adrenal axis by insulin hypoglycemia test" J Clin Endocrinol Metab, 83(7), pp.2350-2354 36 Finucane, F M., Liew, A., Thornton, E., Rogers, B., Tormey, W & Agha, A (2008) "Clinical insights into the safety and utility of the insulin tolerance test (ITT) in the assessment of the hypothalamo-pituitaryadrenal axis" Clin Endocrinol (Oxf), 69(4), pp.603-607 37 Fish, H R., Chernow, B & O'Brian, J T (1986) "Endocrine and neurophysiologic responses of the pituitary to insulin-induced hypoglycemia: a review" Metabolism, 35(8), pp.763-780 38 Florkowski, C M (2008) "Sensitivity, specificity, receiver-operating characteristic (ROC) curves and likelihood ratios: communicating the performance of diagnostic tests" Clin Biochem Rev, 29 Suppl 1, pp.8387 39 Francisco, G., Hernandez, C., Galard, R & Simo, R (2004) "Usefulness of homeostasis model assessment for identifying subjects at risk for hypoglycemia failure during the insulin hypoglycemia test" J Clin Endocrinol Metab, 89(7), pp.3408-3412 40 Gardner, D G & Shoback, D (2011) "Greenspan's Basic & Clinical Endocrinology" Mc Graw Hill Lange, 9th ed., pp 825-843 41 Giordano, R., Picu, A., Bonelli, L., Balbo, M., Berardelli, R., Marinazzo, E., et al (2008) "Hypothalamus-pituitary-adrenal axis evaluation in patients with hypothalamo-pituitary disorders: comparison of different provocative tests" Clin Endocrinol (Oxf), 68(6), pp.935-941 42 Gleeson, H K., Walker, B R., Seckl, J R & Padfield, P L (2003) "Ten years on: Safety of short synacthen tests in assessing adrenocorticotropin deficiency in clinical practice" J Clin Endocrinol Metab, 88(5), pp.2106-2111 43 Goodman, H M (2003) "Adrenal Gland" In H M Goodman, Basic Medical Endocrinology Elsevier Science, 3rd ed., pp.123 44 Greenfield, J R & Samaras, K (2006) "Suppression of HPA axis in adults taking inhaled corticosteroids" Thorax, 61(3), pp.272-273 45 Grinspoon, S K & Biller, B M (1994) "Clinical review 62: Laboratory assessment of adrenal insufficiency" J Clin Endocrinol Metab, 79(4), pp.923-931 46 Gulliver, T & Eid, N (2005) "Effects of glucocorticoids on the hypothalamic-pituitary-adrenal axis in children and adults" Immunol Allergy Clin North Am, 25(3), pp.541-555 47 Hagg, E., Asplund, K & Lithner, F (1987) "Value of basal plasma cortisol assays in the assessment of pituitary-adrenal insufficiency" Clin Endocrinol (Oxf), 26(2), pp.221-226 48 Hahner, S & Allolio, B (2009) "Therapeutic management of adrenal insufficiency" Best Pract Res Clin Endocrinol Metab, 23(2), pp.167179 49 Hahner, S., Loeffler, M., Bleicken, B., Drechsler, C., Milovanovic, D., Fassnacht, M., et al (2010) "Epidemiology of adrenal crisis in chronic adrenal insufficiency: the need for new prevention strategies" Eur J Endocrinol, 162(3), pp.597-602 50 Hartzband, P I., Van Herle, A J., Sorger, L & Cope, D (1988) "Assessment of hypothalamic-pituitary-adrenal (HPA) axis dysfunction: comparison of ACTH stimulation, insulin-hypoglycemia and metyrapone" J Endocrinol Invest, 11(11), pp.769-776 51 Henzen, C., Suter, A., Lerch, E., Urbinelli, R., Schorno, X H & Briner, V A (2000) "Suppression and recovery of adrenal response after shortterm, high-dose glucocorticoid treatment" Lancet, 355(9203), pp.542545 52 Hicklin, J A & Wills, M R (1968) "Plasma "cortisol" response to Synacthen in patients on long-term small-dose prednisone therapy" Ann Rheum Dis, 27(1), pp.33-37 53 Hochberg, Z., Pacak, K & Chrousos, G P (2003) "Endocrine withdrawal syndromes" Endocr Rev, 24(4), pp.523-538 54 Hopkins, R L & Leinung, M C (2005)."Exogenous Cushing's syndrome and glucocorticoid withdrawal" Endocrinol Metab Clin North Am, 34(2), pp.371-384 55 Hurel, S J., Thompson, C J., Watson, M J., Harris, M M., Baylis, P H & Kendall-Taylor, P (1996) "The short Synacthen and insulin stress tests in the assessment of the hypothalamic-pituitary-adrenal axis" Clin Endocrinol (Oxf), 44(2), pp.141-146 56 Jacobson, L (2005) "Hypothalamic-pituitary-adrenocortical axis regulation" Endocrinol Metab Clin North Am, 34(2), pp.271-292 57 Kane, K F., Emery, P., Sheppard, M C & Stewart, P M (1995) "Assessing the hypothalamo-pituitary-adrenal axis in patients on longterm glucocorticoid therapy: the short synacthen versus the insulin tolerance test" QJM, 88(4), pp.263-267 58 Kazlauskaite, R., Evans, A T., Villabona, C V., Abdu, T A M., Ambrosi, B., Atkinson, A B., et al (2008) "Corticotropin Tests for Hypothalamic-Pituitary- Adrenal Insufficiency: A Metaanalysis" Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 93(11), pp.4245-4253 59 Kelly, A., Tang, R., Becker, S & Stanley, C A (2008) "Poor specificity of low growth hormone and cortisol levels during fasting hypoglycemia for the diagnoses of growth hormone deficiency and adrenal insufficiency" Pediatrics, 122(3), pp.522-528 60 Kirwan, J R., Hickey, S H., Hallgren, R., Mielants, H., Bjorck, E., Persson, T., et al (2006) "The effect of therapeutic glucocorticoids on the adrenal response in a randomized controlled trial in patients with rheumatoid arthritis" Arthritis Rheum, 54(5), pp.1415-1421 61 Klose, M., Lange, M., Rasmussen, A K., Skakkebaek, N E., Hilsted, L., Haug, E., et al (2007) "Factors influencing the adrenocorticotropin test: role of contemporary cortisol assays, body composition, and oral contraceptive agents" J Clin Endocrinol Metab, 92(4), pp.1326-1333 62 Krasner, A S (1999) "Glucocorticoid-induced adrenal insufficiency JAMA, 282(7), pp 671-676 63 Lamberts, S W., de Herder, W W & van der Lely, A J (1998) "Pituitary insufficiency" Lancet, 352(9122), pp.127-134 64 Lansang, M C & Hustak, L K (2011) "Glucocorticoid-induced diabetes and adrenal suppression: how to detect and manage them" Cleve Clin J Med, 78(11), pp.748-756 65 LaRochelle, G E., Jr., LaRochelle, A G., Ratner, R E & Borenstein, D G (1993) "Recovery of the hypothalamic-pituitary-adrenal (HPA) axis in patients with rheumatic diseases receiving low-dose prednisone" Am J Med, 95(3), pp.258-264 66 Lindholm, J & Kehlet, H (1987) "Re-evaluation of the clinical value of the 30 ACTH test in assessing the hypothalamic-pituitaryadrenocortical function" Clin Endocrinol (Oxf), 26(1), pp.53-59 67 Lipworth, B J (1999) "Systemic adverse effects of inhaled corticosteroid therapy: A systematic review and meta-analysis" Arch Intern Med, 159(9), pp.941-955 68 Lipworth, B J (2002) "Adrenal insufficiency after treatment with fluticasone Second line controller treatment might have been tried" BMJ, 325(7368), pp.836 69 Livanou, T., Ferriman, D & James, V H (1967) "Recovery of hypothalamo-pituitary-adrenal function after corticosteroid therapy" Lancet, 2(7521), pp.856-859 70 Longui, C A., Vottero, A., Harris, A G & Chrousos, G P (1998) "Plasma cortisol responses after intramuscular corticotropin 1-24 in healthy men" Metabolism, 47(11), pp.1419-1422 71 Mader, R., Lavi, I & Luboshitzky, R (2005) "Evaluation of the pituitary-adrenal axis function following single intraarticular injection of methylprednisolone" Arthritis Rheum, 52(3), pp.924-928 72 Mansoor, S., Islam, N & Siddiqui, I (2007) "Sixty-minute postSynacthen serum cortisol level: a reliable and cost-effective screening test for excluding adrenal insufficiency compared to conventional short Synacthen test" Singapore Med J, 48(6), pp.519-523 73 Mayenknecht, J., Diederich, S., Bahr, V., Plockinger, U & Oelkers, W (1998) "Comparison of low and high dose corticotropin stimulation tests in patients with pituitary disease" J Clin Endocrinol Metab, 83(5), pp.1558-1562 74 Melmed, S., Kleinberg, D & Ho, K (2011) "Pituitary Physiology and Diagnostic Evaluation" In Shlomo Melmed (Ed.), Williams Textbook of Endocrinology Saunders Elsevier 12nd ed., pp 175-288 75 Miozzari, M & Ambuhl, P M (2004) "Steroid withdrawal after longterm medication for immunosuppressive therapy in renal transplant patients: adrenal response and clinical implications" Nephrol Dial Transplant, 19(10), pp.2615-2621 76 Molimard, M., Girodet, P O., Pollet, C., Fourrier-Reglat, A., Daveluy, A., Haramburu, F., et al (2008) "Inhaled corticosteroids and adrenal insufficiency: prevalence and clinical presentation" Drug Saf, 31(9), pp.769-774 77 Mukherjee, J J., de Castro, J J., Kaltsas, G., Afshar, F., Grossman, A B., Wass, J A., et al (1997) "A comparison of the insulin tolerance/glucagon test with the short ACTH stimulation test in the assessment of the hypothalamo-pituitary-adrenal axis in the early postoperative period after hypophysectomy" Clin Endocrinol (Oxf), 47(1), pp.51-60 78 Nieman, L K (2010) "Diagnosis of adrenal insufficiency in adults" (UpToDate 18.3 ed.) 79 Nieman, L K (2011) "Evaluation of the response to ACTH in adrenal insufficiency" (UpToDate 19.3 ed.) 80 Nye, E J., Grice, J E., Hockings, G I., Strakosch, C R., Crosbie, G V., Walters, M M., et al (1999) "Comparison of adrenocorticotropin (ACTH) stimulation tests and insulin hypoglycemia in normal humans: low dose, standard high dose, and 8-hour ACTH-(1-24) infusion tests" J Clin Endocrinol Metab, 84(10), pp.3648-3655 81 Oelkers, W (1996) "Adrenal insufficiency" N Engl J Med, 335(16), pp.1206-1212 82 Oelkers, W (1998) "The role of high- and low-dose corticotropin tests in the diagnosis of secondary adrenal insufficiency" Eur J Endocrinol, 139(6), pp.567-570 83 Paton, J., Jardine, E., McNeill, E., Beaton, S., Galloway, P., Young, D., et al (2006) "Adrenal responses to low dose synthetic ACTH (Synacthen) in children receiving high dose inhaled fluticasone" Arch Dis Child, 91(10), pp.808-813 84 Pfeifer, M., Kanc, K., Verhovec, R & Kocijancic, A (2001) "Reproducibility of the insulin tolerance test (ITT) for assessment of growth hormone and cortisol secretion in normal and hypopituitary adult men" Clin Endocrinol (Oxf), 54(1), pp.17-22 85 Rachel L Hopkins & Matthew C Leinung (2005) "Exogenous Cushing’s Syndrome and Glucocorticoid Withdrawal" Endocrinol Metab Clin N Am, 34, pp.371-384 86 Rasmuson, S., Olsson, T & Hagg, E (1996) "A low dose ACTH test to assess the function of the hypothalamic-pituitary-adrenal axis" Clin Endocrinol (Oxf), 44(2), pp.151-156 87 Reddy, P (2011) "Clinical approach to adrenal insufficiency in hospitalised patients" Int J Clin Pract, 65(10), pp.1059-1066 88 Reynolds, R M., Stewart, P M., Seckl, J R & Padfield, P L (2006) "Assessing the HPA axis in patients with pituitary disease: a UK survey" Clin Endocrinol (Oxf), 64(1), pp.82-85 89 Salvatori, R (2005) "Adrenal insufficiency" JAMA, 294(19), pp 24812488 90 Schlaghecke, R., Kornely, E., Santen, R T & Ridderskamp, P (1992) "The effect of long-term glucocorticoid therapy on pituitary-adrenal responses to exogenous corticotropin-releasing hormone" N Engl J Med, 326(4), pp.226-230 91 Schmidt, I L., Lahner, H., Mann, K & Petersenn, S (2003) "Diagnosis of Adrenal Insufficiency: Evaluation of the Corticotropin-Releasing Hormone Test and Basal Serum Cortisol in Comparison to the Insulin Tolerance Test in Patients with Hypothalamic-Pituitary-Adrenal Disease" J Clin Endocrinol Metab, 88(9), pp.4193-4198 92 Soule, S G., Fahie-Wilson, M & Tomlinson, S (1996) "Failure of the short ACTH test to unequivocally diagnose long-standing symptomatic secondary hypoadrenalism" Clin Endocrinol (Oxf), 44(2), pp.137-140 93 Stewart, P M., Corrie, J., Seckl, J R., Edwards, C R & Padfield, P L (1988) "A rational approach for assessing the hypothalamo-pituitaryadrenal axis" Lancet, 1(8596), pp 1208-1210 94 Stewart, P M & Krone, N P (2011) "The Adrenal Cortex" In Shlomo Melmed (Ed.), Williams Textbook of Endocrinology Saunders Elsevier 12nd ed., pp 479-523 95 Streck WF & Lockwood DH (1979) "Pituitary adrenal recovery following short-term suppression with corti-costeroids" Am J Med, 66, pp.910-914 96 Streeten, D H (1999) "Shortcomings in the low-dose (1 microg) ACTH test for the diagnosis of ACTH deficiency states" J Clin Endocrinol Metab, 84(3), pp.835-837 97 Streeten, D H., Anderson, G H., Jr., Dalakos, T G., Seeley, D., Mallov, J S., Eusebio, R., et al (1984) "Normal and abnormal function of the hypothalamic-pituitary-adrenocortical system in man" Endocr Rev, 5(3), pp.371-394 98 Suliman, A M., Smith, T P., Labib, M., Fiad, T M & McKenna, T J (2002) "The low-dose ACTH test does not provide a useful assessment of the hypothalamic-pituitary-adrenal axis in secondary adrenal insufficiency" Clin Endocrinol (Oxf), 56(4), pp 533-539 99 Talwar, V., Lodha, S & Dash, R J (1998) "Assessing the hypothalamopituitary-adrenocortical axis using physiological doses of adrenocorticotropic hormone" QJM, 91(4), pp 285-290 100 Tassiulas, L., Wilder, R L & Boumpas, D T (2005) "Corticosteroids" In William J.Koopman & L W Moreland (Eds.), Arthritis and Allied Conditions: A Textbook of Rheumatology Lippincott Williams & Wilkins 15ed., Vol 1, pp 755-774 101 Thaler, L M & Blevins, L S., Jr (1998) "The low dose (1-microg) adrenocorticotropin stimulation test in the evaluation of patients with suspected central adrenal insufficiency" J Clin Endocrinol Metab, 83(8), pp 2726-2729 102 Tordjman, K., Jaffe, A., Trostanetsky, Y., Greenman, Y., Limor, R & Stern, N (2000) "Low-dose (1 microgram) adrenocorticotrophin (ACTH) stimulation as a screening test for impaired hypothalamopituitary-adrenal axis function: sensitivity, specificity and accuracy in comparison with the high-dose (250 microgram) test" Clin Endocrinol (Oxf), 52(5), pp 633-640 103 Tran Quang Nam & Nguyen Thy Khue (2010) "Comparision of short synacthen test (250 mcg) and insulin tolerance test for assessing the hypothalamo-pituitary-adrenal function in patients on long-term glucocorticosteroid" Journal of ASEAN Federation of Endocrine Societies, 25(Supplement 1), pp.23 104 Tremblay, Y., Tretjakoff, I., Peterson, A., Antakly, T., Zhang, C X & Drouin, J (1988) "Pituitary-specific expression and glucocorticoid regulation of a proopiomelanocortin fusion gene in transgenic mice" Proc Natl Acad Sci U S A, 85(23), pp 8890-8894 105 Veldhuis, J D., Iranmanesh, A., Johnson, M L & Lizarralde, G (1990) "Amplitude, but not frequency, modulation of adrenocorticotropin secretory bursts gives rise to the nyctohemeral rhythm of the corticotropic axis in man" J Clin Endocrinol Metab, 71(2), pp.452-463 106 Weintrob, N., Sprecher, E., Josefsberg, Z., Weininger, C., AurbachKlipper, Y., Lazard, D., et al (1998) "Standard and low-dose short adrenocorticotropin test compared with insulin-induced hypoglycemia for assessment of the hypothalamic-pituitary-adrenal axis in children with idiopathic multiple pituitary hormone deficiencies" J Clin Endocrinol Metab, 83(1), pp 88-92 107 Weitzman, E D., Fukushima, D., Nogeire, C., Roffwarg, H., Gallagher, T F & Hellman, L (1971) "Twenty-four hour pattern of the episodic secretion of cortisol in normal subjects" J Clin Endocrinol Metab, 33(1), pp 14-22 108 White, A & Woodmansee, D P (2004) "Adrenal insufficiency from inhaled corticosteroids" Ann Intern Med, 140(6), pp.27 109 Williams, G H & Dluhy, R G (2010) "Disorders of The Adrenal Cortex" In J L Jameson (Ed.), HARRISON’S Endocrinology McGrawHill pp 99-132 110 Zarkovic, M., Ciric, J., Stojanovic, M., Penezic, Z., Trbojevic, B., Drezgic, M., et al (1999) "Optimizing the diagnostic criteria for standard (250-microg) and low dose (1-microg) adrenocorticotropin tests in the assessment of adrenal function" J Clin Endocrinol Metab, 84(9), pp 3170-3173 111 Zweig, M H & Campbell, G (1993) "Receiver-operating characteristic (ROC) plots: a fundamental evaluation tool in clinical medicine" Clin Chem, 39(4), pp.561-577 ... glucocorticosteroid dài hạn trục hạ đồi - tuyến yên - thượng thận cách dùng nghiệm pháp động Do nghiên cứu thực để đánh giá tình trạng suy chức vỏ thượng thận dùng glucocorticosteroid dài hạn nghiệm pháp động. .. nhanh liều thấp µg dùng đánh giá chức thượng thận bệnh nhân dùng glucocorticosteroid dài hạn [21],[30] Ở bệnh nhân có suy chức vỏ thượng thận nhẹ 38 dùng glucocorticosteroid, nghiệm pháp Synacthen... đoán suy chức vỏ thượng thận Nghiệm pháp cần làm cho tất bệnh nhân có nghi ngờ suy chức vỏ thượng thận Ở người khỏe mạnh, đáp ứng cortisol sau tiêm ACTH tốt vào buổi sáng, bệnh nhân suy chức vỏ thượng